چه زمانی باید مولتی ویتامین مصرف کنیم تا بهترین نتیجه را بگیریم؟

بدن انسان برای جبران کمبود مواد مغذی و بهبود عملکرد، در شرایط مختلف به مصرف مکمل‌های دارویی و غذایی نیاز پیدا می‌کند. با این حال، مصرف ویتامین‌ها نیز اصول و نکاتی دارد که بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند اثربخشی مکمل‌ها را کاهش دهد و روی نتیجه اثر منفی داشته باشد.
برای دریافت بهترین نتیجه از مصرف مکمل‌ها، لازم است نکات مهمی از قبیل بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین، نحوه مصرف آن‌ها (همراه غذا یا با معده خالی)و عوامل موثر در جذب بهتر این ویتامین‌ها بدانید. در این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، همراه ما باشید تا پاسخ تمام پرسش‌هایتان را به صورت جامع و با زبانی ساده دریافت کنید.

شما می‌توانید سوالات خود را در قسمت نظرات بنویسید و پاسخ را از کارشناس سلامتی دکتردکتر دریافت کنید. 

انتخاب زمان مصرف مولتی ویتامین چه تاثیری روی میزان جذب آن دارد؟

مولتی‌ویتامین‌ها ترکیبی از ویتامین‌های محلول در آب و ویتامین‌های محلول در چربی هستند. هرکدام از این دو گروه شرایط جذب متفاوتی دارند. ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین A، D، E و K، برای جذب بهتر نیاز به حضور چربی در دستگاه گوارش دارند. در مقابل، ویتامین‌های محلول در آب مانند ویتامین C و ویتامین‌های گروه B، سریع‌تر جذب می‌شوند و وابستگی کمتری به شرایط گوارشی دارند.

عوامل مختلفی مانند نوع ترکیبات مکمل، سبک تغذیه فرد و ساعت مصرف، بر میزان جذب اثرگذار است. در ادامه با مهمترین نکات مصرف مولتی ویتامین آشنا می‌شوید. اما توصیه می‌کنیم برای شناخت بهترین زمان مصرف مکمل‌ها با توجه به شرایط جسمی خود، با دکتر تغذیه مشورت کنید.

برای مصرف مولتی ویتامین صبح بهتر است یا شب؟

انتخاب زمان مناسب برای مصرف مولتی ویتامین به ترکیب مکمل و واکنش بدن شما بستگی دارد. اگر مکمل حاوی ویتامین‌های انرژی‌زا مانند ویتامین‌های گروه B باشد، مصرف آن در صبح توصیه می‌شود؛ چرا که این نوع ترکیبات ممکن است سطح انرژی بدن را افزایش داده و در صورت مصرف در ساعات شب باعث بی‌خوابی یا اختلال در خواب شوند.

در مقابل، اگر فرد با مصرف صبحگاهی مکمل دچار معده درد یا تهوع شود، مصرف آن در ساعات بعدی روز مناسب‌تر است. بنابراین، اگر حساسیت گوارشی ندارید و ترکیب مکمل انرژی‌زا است، صبح بهترین زمان مصرف آن است.

مولتی ویتامین را با معده خالی بخوریم یا همراه غذا؟

از نظر اغلب پزشکان بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین‌ها همراه با غذا (معمولا در وعده ناهار) است. دلیل این موضوع آن است که بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در این مکمل‌ها برای جذب بهتر نیاز به وجود چربی در معده دارند. بنابراین، اگر مولتی ویتامین خود را با معده خالی یا همراه وعده غذایی سبک مصرف کنید، ممکن است بخشی از آن جذب نشود.

بر اساس یکی از مقالات Mayo Clinic راجع به نحوه مصرف ویتامین‌ها:

برای اغلب افراد، مصرف مولتی ویتامین همراه وعده غذایی اصلی نه‌تنها باعث جذب بهتر ترکیبات مکمل می‌شود، بلکه احتمال بروز ناراحتی گوارشی را نیز کاهش می‌دهد.

مصرف مولتی ویتامین با معده خالی باعث تهوع، سوزش معده یا دل‌درد در برخی افراد می‌شود. این مشکل بیشتر در مکمل‌هایی که حاوی آهن، زینک یا برخی مواد معدنی دیگر هستند مشاهده می‌شود. با این حال، اگر پزشک مکمل خاصی را برای مصرف ناشتا تجویز کرده، باید همان دستور را رعایت کنید.

زمان مناسب مصرف مکمل‌ها بر اساس ماده موثره

برای انتخاب زمان مصرف مکمل‌، به ماده موثره آن دقت کنید. در جدول زیر، بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین در شبانه روز را مقایسه کرده‌ایم:

بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین مینرال

مولتی ویتامین مینرال (MVM) مکملی ترکیبی‌ست که در کنار ویتامین‌ها، حاوی مواد معدنی (آهن، زینک، کلسیم و منیزیم) است. این مکمل‌ها را همراه با وعده غذا مصرف کنید؛ به‌ویژه وعده‌ای که حاوی چربی طبیعی و حجم کافی باشد تا جذب ترکیبات موجود در مکمل تسهیل شود.

در برخی ترکیبات، وجود هم‌زمان مواد معدنی خاص مانند آهن و زینک، ممکن است جذب نسبی را مقداری کاهش دهد. اگر مکملی با دوز بالا از این عناصر مصرف می‌کنید یا هم‌زمان مکمل معدنی دیگری نیز استفاده می‌کنید، زمان‌بندی مصرف را با مشورت پزشک تنظیم کنید. در مجموع، برای بهره‌مندی بهتر از فواید مکمل‌های مولتی ویتامین مینرال، مصرف منظم آن‌ها بعد از صبحانه کامل یا ناهار بهترین انتخاب است.

 بهترین زمان مصرف قرص مولتی ویتامین برای افزایش وزن

مصرف مولتی ویتامین به‌طور مستقیم باعث افزایش وزن نمی‌شود، اما می‌تواند به روند افزایش وزن کمک کند. افرادی که به دلیل نقصان ویتامین یا کاهش اشتها دچار کمبود وزن و لاغری هستند، با مصرف مکمل، تاثیرات مثبتی در سطح انرژی، اشتها و متابولیسم بدن را مشاهده کنند.

اگر هدفتان از مصرف مولتی ویتامین، افزایش وزن است، مکمل را همراه با وعده‌های غذایی اصلی مانند ناهار یا شام مصرف کنید. این زمان به‌دلیل وجود چربی در دستگاه گوارش، شرایط مناسبی برای جذب مواد مغذی وجود دارد.

استفاده از مولتی ویتامین در این ساعات می‌تواند به بهبود اشتها در وعده بعدی کمک کند و در صورت تداوم مصرف منظم، زمینه بهتری برای افزایش وزن سالم فراهم می‌شود. البته در صورتی که لاغری شما علت زمینه‌ای دارد، باید با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

بهترین زمان مناسب مصرف مولتی ویتامین برای گروه‌های مختلف

نیاز به مواد مغذی در افراد مختلف و با توجه به سن، جنسیت، شرایط بدنی و سبک زندگی آن‌ها متفاوت است. به همین دلیل نمی‌توان یک زمان مشخص و یکسان برای جهت مصرف مولتی ویتامین را به همه توصیه کرد. زمان مناسب مصرف این مکمل‌ها به عوامل مختلفی از جمله ترکیب مکمل، هدف از مصرف، وضعیت گوارشی فرد و تغذیه او بستگی دارد.

در ادامه به بررسی بهترین موقع مصرف مولتی ویتامین در گروه‌های مختلف می‌پردازیم.

مولتی ویتامین بانوان

بانوان در دوره‌های مختلف زندگی مانند دوران قاعدگی، بارداری، شیردهی یا یائسگی با نیازهای تغذیه‌ای متفاوتی روبه‌رو هستند. اگر شما جزو بانوانی هستید که مکمل مولتی ویتامین مصرف می‌کنید، آن را همراه با وعده غذایی اصلی، مصرف کنید تا جذب بهتری داشته باشید و از بروز مشکلات گوارشی نیز جلوگیری شود.

در صورتی که مکمل حاوی ترکیباتی مانند آهن یا ویتامین‌های گروه B باشد، مصرف آن در صبح پس از صبحانه می‌تواند مؤثرتر باشد و احساس کسالت صبحگاهی را نیز کاهش دهد. می‌توانید مصرف مکمل را به زمان‌هایی از روز موکول کنید که معده‌تان خالی نیست و احتمال فراموشی هم کمتر است.

آیا مصرف مولتی ویتامین در دوران قاعدگی مجاز است؟

بله، در دوران قاعدگی نیز می‌توانید بدون مشکل خاصی مصرف مولتی ویتامین را ادامه دهید. در این دوره نیاز بدن به برخی ریزمغذی‌ها افزایش می‌یابد و مصرف منظم مکمل‌ها به کاهش خستگی، بهبود خلق‌وخو و عوارض قاعدگی کمک می‌کند. در صورتی که معده شما در ایام پریود حساس‌تر است، مکمل را بعد از ناهار مصرف کنید.

مولتی ویتامین بارداری

یکی از مراقبت‌های مهم در دوران بارداری، تامین نیاز به ریزمغذی‌ها است. مکمل های دوران بارداری معمولا حاوی اسید فولیک، آهن، ید و سایر ویتامین‌های حیاتی برای تقویت بدن مادر و رشد جنین هستند. می‌توان گفت که بهترین زمان خوردن مولتی ویتامین بارداری همراه با وعده ناهار است؛ زیرا علاوه‌بر جذب بهتر، احتمال تهوع و رفلاکس معده را کاهش می‌دهد.

آهن و مولتی ویتامین کودکان

مصرف منظم مولتی ویتامین در دوران رشد، به تامین نیازهای تغذیه‌ای کودک کمک می‌کند. متخصصان توصیه می‌کنند که مکمل‌ها را در ساعات ابتدایی روز و پس از صبحانه به کودک داده شود؛ چرا که در این زمان، بدن آمادگی بیشتری برای جذب مواد مغذی دارد.

مصرف مکمل آهن با معده خالی، اثرگذارتر است زیرا برخی از مواد غذایی مانند لبنیات می‌توانند جذب آن را کاهش دهند. با این حال، برای پیشگیری از دل‌درد یا تهوع کودک، آن را با یک وعده غذایی سبک یا میان‌وعده مصرف کند.

نکته! برای جذب بهتر مکمل آهن، دارو را همراه با آب پرتقال یا مواد حاوی ویتامین C به کودک بدهید.

مولتی ویتامین نوزادان

در بسیاری از کشورها، توصیه می‌شود که نوزادان از شش‌ماهگی مکمل‌هایی حاوی ویتامین‌های A، C و D دریافت کنند. این مکمل‌ها معمولا به شکل قطره‌های خوراکی تولید می‌شوند و باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.

اگر کودک شما، شیر مادر یا شیر خشک غنی‌شده دریافت می‌کند، ممکن است نیازی به مکمل جداگانه نباشد. بنابراین، پیش از شروع مصرف مولتی ویتامین، با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید تا از ضرورت و نوع مکمل مورد نیاز مطمئن شوید.

صبح‌ها پس از اولین وعده شیر یا غذای کمکی، زمان مناسبی برای مصرف مولتی ویتامین است. در صورتی که نوزاد طعم قطره را دوست ندارد، می‌توانید با نظر پزشک آن را با مقداری آب یا غذا ترکیب کنید.

مولتی ویتامین ورزشکاران

اگر رژیم غذایی محدودی دارید، تمرینات فشرده دارید یا بازدهی شما در ورزش کاهش یافته، ممکن است مصرف مولتی ویتامین بدنسازی برایتان مفید باشد. بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین برای ورزشکاران مانند سایر افراد، همراه با یکی از وعده‌های اصلی غذایی است. مصرف این مکمل بلافاصله قبل یا بعد از تمرین، ضرورتی ندارد مگر در موارد خاص که پزشک یا متخصص تغذیه توصیه کرده باشد.

مولتی ویتامین سالمندان

اگر شما یا یکی از عزیزانتان در سنین سالمندی هستید، مصرف مولتی ویتامین می‌تواند به حفظ انرژی، سلامت استخوان‌ها، عملکرد شناختی و تقویت سیستم ایمنی کمک کند؛ به‌ویژه در صورت وجود کاهش اشتها یا محدودیت‌های غذایی.

بسیاری از مولتی ویتامین‌های مخصوص سالمندان دارای دوزهای متعادل‌تری از آهن و ویتامین A هستند، چرا که تجمع بیش از حد این مواد در بدن می‌تواند مضر باشد. همچنین این مکمل‌ها معمولاً حاوی ویتامین D، B12، کلسیم و منیزیم هستند که جذب آن‌ها در سنین بالا اهمیت بیشتری دارد.

توصیه می‌شود که سالمندان مولتی ویتامین را پس از وعده ناهار یا شام مصرف کنید، چرا که مصرف ناشتا ممکن است باعث دل‌درد، تهوع یا کاهش اشتها شود. البته اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، برای جلوگیری از تداخل دارویی با پزشک مشورت کنید.

قرص جوشان مولتی ویتامین را کی بخوریم؟

قرص‌های جوشان مولتی ویتامین از نظر ترکیب، معمولاً مشابه قرص‌های معمول هستند، اما به‌دلیل ساختار حل‌شونده‌شان، با سرعت بیشتری در بدن جذب می‌شوند. برای انتخاب بهترین زمان مصرف قرص جوشان مولتی ویتامین، به نکات گفته شده توجه کنید.
اگر ترجیح می‌دهید که از فرم جوشان این مکمل‌ها استفاده کنید، باید به چند نکته مهم توجه کنید:

• قرص جوشان را در یک لیوان کامل آب حل کنید
• قرص مولتی ویتامین جوشان را مانند قرص عادی، همراه با غذای اصلی مصرف کنید
• قرص‌های جوشان معمولا حاوی قند هستند؛ بنابراین برای افراد دیابتی یا سالمندان چندان مناسب نیستند.

نکات مهمی در مصرف مولتی ویتامین

برای اینکه بهترین نتیجه را از مصرف مولتی ویتامین‌ها دریافت کنید، علاوه بر انتخاب بهترین زمان مصرف، باید به نکات زیر توجه کنید:

• مکمل‌ها را به صورت منظم مصرف کنید؛ زیرا به بدن کمک می‌کند که الگوی جذب منظم‌تری داشته باشد.
• مولتی ویتامین را همزمان با چای و لبنیات مصرف نکنید؛ زیرا جذب برخی از مواد معدنی را کاهش می‌دهند.
• دوز مصرف را افزایش ندهید؛ زیرا مصرف بیش از حد مکمل‌ها می‌تواند خطرناک باشد
• به شکل مکمل توجه کنید؛ اگر در بلع قرص مشکل دارید، از فرم‌های جوشان یا شربت استفاده کنید.
• در صورت مصرف دارو یا ابتلا به بیماری زمینه‌ای، حتما با پزشک مشورت کنید.

در نهایت، مصرف مولتی ویتامین تنها زمانی مفید خواهد بود که مکمل متناسب با نیاز بدن شما انتخاب شده باشد و مصرف آن با برنامه مشخص، منظم و همراه سبک زندگی سالم باشد.

در پایان

رژیم غذایی شما نقش مهمی در سلامت جسمی و روحی‌تان ایفا می‌کند. هر آنچه وارد بدن می‌شود، روی سطح انرژی، خلق‌وخو و عملکرد سیستم‌های حیاتی اثر می‌گذارد. به همین دلیل، انتخاب آگاهانه مواد غذایی و مکمل‌ها پایه‌ و اساس سلامتی است. همان‌طور که در این مقاله بررسی کردیم، زمان مصرف مولتی ویتامین‌ها در بسیاری از موارد منعطف است، اما رعایت اصول مصرف، مانند شناخت نحوه حل شدن مکمل و مصرف منظم، اهمیت بالاتری دارد.

علاوه‌بر توصیه‌های ارائه‌شده در این مطلب، برای انتخاب بهترین زمان و نوع مکمل با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سامانه نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر با متخصصان این حوزه در ارتباط باشید و راهنمایی‌های دقیق‌تری دریافت کنید. همچنین در سایت دکتردکتر می‌توانید برای سفارش آنلاین دارو و خرید بهترین مولتی ویتامین اقدام کنید و آن را درب منزل تحویل بگیرید.

پرسش یا نکته‌ای جامانده در خصوص مصرف مکمل‌های مولتی ویتامین باقی مانده است؟ با ما مطرح کنید تا به شما در رسیدن به پاسخ کمک کنیم.

منابع:

mayoclinichealthsystem.org

naturaltein.in

activeiron.com

everlywell.com

drugs.com