علت سردرد مزمن را بهتر بشناسیم

علت سردرد عوامل محتلفی از تنش تا میگرن یا موارد دیگر بوده و یکی از شایع‌ترین علل مراجعه بیماران به پزشکان است.

سردرد یک بیماری بسیار رایج است که موجب درد و ناراحتی در سر و گردن می‌شود. برآورد شده است که 7 نفر از 10 نفر حداقل یک سردرد در هر سال دارند. سردرد گاهی اوقات می‌تواند خفیف باشد، اما در بسیاری از موارد، آنها می‌توانند درد شدید را ایجاد کنند که تمرکز در محل کار و فعالیت‌های روزمره دیگر را دشوار می‌کند. شیوع سردرد در طول عمر در مردان 93% و در زنان تا 99% گزارش شده است.

سردرد مزمن چیست؟

سردرد مزمن روزانه به سردردهای اطلاق می‌گردد که فرد در بیش از 15 روز ماه دچار سردرد شود. بررسی‌ها نشان داده‌اند که سردرد مزمن روزانه در بیش از 4% جمعیت بالغین دیده شده است. شیوع انواع سردرد در جوامع مختلف متفاوت است.

سردرد مزمن روزانه شامل انواع مختلفی از انواع سردرد می‌شود. ماهیت دائمی سردردهای مزمن روزانه باعث می‌شود تا یافتن علت سردرد مزمن و درمان آن یک ضروریت باشد. درمان ابتدایی تهاجمی و مدیریت مداوم و طولانی مدت ممکن است درد را کاهش داده و منجر به سردرد کمتر شود.

انواع سردرد مزمن

سردرد به دو نوع تقسیم می‌شود:

1- سردردي که علامت بعضی بیماری‌ها است: بسیاري از اختلالات داخل مغز و بیماری‌های سیستمیک سردرد ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال سردرد ناشی از خستگی، گرسنگی، ناراحتی عصبی، لخته خون داخل مغز، کاهش اکسیژن رسانی به مغز، سینوزیت، بیماري هاي گوش و …

2- سردردي که خود یک بیماري است و شامل انواع زیر است؛ که عبارت‌اند از:

سردرد تنشی یا استرسی

سردرد تنشی شایع‌ترین نوع سردرد است و اغلب در بین افراد اتفاق می‌افتد. این سردردها اغلب به عنوان احساس تنگی در اطراف سر توصیف می‌شوند. علت سردرد مزمن از نوع تنشی، سفت شدن ماهیچه‌های گردن و پوست سر در اثر فشار روحی و روانی است. وضعیت بد و استرس عوامل مؤثر این سردردها هستند.

سردرد تنشی معمولاً چندین دقیقه طول می‌کشد، اما در بعضی موارد ممکن است چند روز طول بکشد. سردرد استرسی یا تنشی ناشی از استرس یا فشار روحی روانی است و کمتر مسائل عروقی در آن تأثیر دارد و سن شروع بیشتر در جوانی است و در خانم‌ها بیشتر است. قسمت‌های مختلفی از سر مثل پیشانی و پشت سردرد می‌گیرد ولی شایع‌ترین محل درد ناحیه پشت سر و گردن و بالاي شانه‌هاست.

سردرد میگرنی

در این نوع، قسمتی از سردرد می‌گیرد و ممکن است به ‌طرف دیگر منتشر شود ولی اکثر مواقع یک طرفه است که بیشتر ناحیه گیجگاهی و پیشانی مبتلا می‌شوند و حالت ضربان دار دارد. در این حالت بیمار صداي مبهم نبض را می‌شنود که پر و خالی می‌شود (خصوصیت مهم میگرن).

این سردرد بسیار دردناک است مثل اینکه که چیزي از خارج روي مغز فشار می‌آورد و غالباً بسیار شدید است و فعالیت فرد مختل می‌شود و شخص ترس از نور و صدا دارد که باید در یک محیط تاریک و آرام استراحت کند.

سردرد خوشه‌ای

این سردرد بر خلاف میگرن است و دورهاي از سردردهاي مکرر است. این نوع به صورت گروهی یا چند بار پشت سر هم اتفاق می‌افتد و یک مدت درد نداریم و دوره‌ی بهبودي است. در این سردرد محل شروع سردرد معمولاً پشت کره چشم است و به همان سمت منتشر می‌شود. این نوع سردرد غالباً یک طرفه است یک سمت سر و صورت درد می‌گیرد و چشم پر خون می‌شود و گرفتگی بینی و احتقان بینی وجود دارد که پر خونی و گرفتگی در همان سمت صورت همراه با سردرد ایجاد می‌شود.

سردرد خوشه‌ای در آقایان بیشتر است و در دوره‌ی جوانی یا بلوغ ایجاد می‌شود ولی سردرد میگرنی با افزایش سن کم می‌شود. سردرد خوشه‌ای در طول روز نظم خاصی ندارد و ارتباط با خستگی ندارد و در هر زمانی اتفاق می‌افتد. شروع درد معمولاً یکباره است و یکباره خاتمه می‌یابد. شروع و پایان درد سریع است و دفعات آن در طول روز بیشتر است. سردرد شدید است و فرد بی‌قرار می‌شود و راه می‌رود و می‌نشیند و مضطرب است.

برخلاف میگرن که فرد دوست دارد در یک محیط آرام و تاریک بخوابد. دوره سردرد خوشه‌ای می‌تواند تا شش هفته باشد. سردرد خوشه ممکن است هر روز یا بیش از یک بار در روز رخ دهد. علت سردرد مزمن خوشه‌ای ناشناخته است با این حال، این نوع سردرد نادر است.

علائم و نشانه‌های سردرد مزمن

علائم و نشانه‌های سردرد مزمن عبارت‌اند از:

• تهوع، استفراغ یا هر دو
• حساسیت به نور و صدا
• درد ناگهانی
• سوزش یا قرمزی چشم در طرف آسیب دیده
• احتقان بینی یا آبریزش بینی
• پلک زدن یا محدود کردن ذهنی
• احساس بی قرار بودن

چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟

سردرد مزمن در بین مردم شایع است و معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی نیست. با این حال، با پزشک خود مشورت کنید اگر شما:

•  معمولاً یک یا دو بار در هفته سردرد دارید
• اغلب روزها سردرد به سراغ شما می‌آید
• برای از بین بردن سردرد، به بیش از دوز توصیه شده از داروهای ضد درد نیاز دارید
• الگوی سردرد شما تغییر می‌کند یا سردرد شما بدتر می‌شود
• سردرد ناگهان و شدید دارید
• همراه با تب، گردن خفیف، سردرگمی، تشنج، بینایی، ضعف، بی حسی یا مشکل صحبت کردن دارید
• علیرغم درمان با استراحت سردرد، بدتر می‌شود

علت سردرد مزمن

علل بسیاری از سردردهای مزمن روزانه به خوبی درک نشده است. شرایطی که ممکن است علت سردرد مزمن غیر طبیعی شود عبارت‌اند از:

• التهاب یا سایر مشکلات عروق خونی در داخل و اطراف مغز، از جمله سکته مغزی
• عفونت‌ها، از جمله مننژیت
• فشار داخل جمجمه‌ای که بیش از حد زیاد یا خیلی کم است
• تومور مغزی
• آسیب تروماتیک مغز
• مصرف دارو سردرد بیش از حد

علت سردرد مزمن اولیه می‌تواند به علت بیماری باشد که علائم مشترکی با هم دارند. این سردردها نتیجه یک فرایند اساسی در مغز است. نمونه‌هایی از علت سردرد مزمن اولیه عبارت‌اند از داشتن میگرن یا سردرد تنشی. علت سردرد مزمن ثانویه به علت علائم و نشانه‌های یک بیماری خاص است.

نمونه‌هایی از علت سردرد مزمن ثانویه می‌تواند ناشی از تومور مغزی یا آنوریسم مغزی باشد وجود یک تومور مغزی یا آنوریسم مغزی (خونریزی مغزی) می‌تواند علت سردرد مزمن باشد. داشتن تومور مغزی نیز می‌تواند از علت سردرد مزمن باشد. از دیگر علل و علت سردرد مزمن ثانویه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف دارو سردرد بیش از حد
• سردرد مرتبط با مننژیت
• سردرد پس از ضربه و تروما به سر گاهی اوقات فرد پس از ضربه به سر، سردرد را تجربه می‌کند که در طی یک رویداد مانند سقوط، حادثه یا تصادف در اسکی باعث ایجاد و علت سردرد مزمن ثانویه شود.
• سردرد سینوسی التهاب حفرات سینوسی نیز می‌تواند علت سردرد مزمن باشد.
• سردرد نخاعی

افراد در خطر ابتلا به سردرد مزمن

عوامل مرتبط با ایجاد سردرد مزمن عبارت‌اند از:

• جنسیت که بیشتر زنان را درگیر می‌کند
• اضطراب
• افسردگی
• اختلالات خواب
• چاقی
• خرناس
• مصرف بیش از حد کافئین
• مصرف بیش از حد از داروهای سردرد

عوارض جانبی سردرد مزمن

اگر سردرد روزانه دارید، احتمال ابتلا به افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب و سایر مشکلات روحی و جسمی نیز در شما بیشتر است.

جلوگیری از سردرد مزمن

• مراقبت از خود ممکن است به کاهش سردرد مزمن کمک کند. اجتناب از عوامل ایجاد سردرد و نگه داشتن خاطره سردرد می‌تواند به شما کمک کند تا علت سردرد مزمن را مشخص کنید تا بتوانید مانع از بروز آن شوید. جزئیات مربوط به هر گونه سردرد را یادداشت کنید، از جمله زمانی که شروع شد، آنچه شما در آن زمان انجام دادید و چه مدت طول سردرد شما طول کشید.
• اجتناب از مصرف بیش از حد دارو. مصرف داروهای سردرد، از جمله داروهای بدون نسخه، بیش از دو بار در هفته می‌تواند شدت و فرکانس سردرد شما را افزایش دهد. در مورد چگونگی مصرف و اجتناب از این داروها با دکتر خود مشورت کنید زیرا ممکن است عوارض جانبی جدی وجود داشته باشد.
• به اندازه کافی خوابیدن.
• تغذیه کافی و استفاده از رژیم غذایی سالم.
• به طور منظم ورزش کردن. فعالیت بدنی منظم ایروبیک می‌تواند سلامت جسمی و روانی شما را بهبود بخشیده و استرس را کاهش دهد.
• کاهش استرس. استرس یکی از عامل و علت سردرد مزمن است. سعی کنید خود را از شرایط استرس‌زا دور کنید.
• کاهش مصرف کافئین. در حالی که برخی داروهای سردرد شامل کافئین می‌شوند، کافئین می‌تواند باعث سردرد شود. اگر مصرف کافئین زیادی دارید و دچار سردرد مزمن هستید، سعی کنید کافئین را از رژیم غذایی خود کاهش دهید یا حذف کنید.

منابع:

mayoclinic

healthline