مشکلات پزشکی همچون استرس، میگرن، فشار خون بالا، اختلالات عصبی، تیروئید یا حتی مصرف برخی از داروهای مُسکن، معمولا علت سردرد مزمن هستند. سردرد مزمن به سردردهایی گفته میشود که بیش از ۱۵ روز در ماه تکرار شوند و برای طولانی مدت، ادامه پیدا کنند.
در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، ۲۰ دلیل مهم سردردهای مزمن و سازکار آنها را به شما معرفی خواهیم کرد.
اگر سوالی دارید، در انتها بپرسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
علت سردرد مزمن چیست؟
دلایل مختلفی وجود دارند که باعث سردرد اول صبح و سردرد شدید و تکرار شونده می‌شوند. از دلایل بدیهی همچون رژیم غذایی گرفته تا استرس و اضطراب یا مصرف برخی از داروهای خاص، باعث ایجاد این نوع از سردرد میشود. سردردهای مزمن، یکی از انواع سردرد است که انواع آن، طولانی و تکرار شونده هستند و تأثیری به شدت منفی بر کیفیت زندگی فرد می‌گذارند. افراد مبتلا به سردرد مزمن، ممکن است روزانه یا چند بار در هفته، دچار سردرد مزمن شوند.
مطالعات نشان داده‌اند که زنان به دلایلی همچون غییرات هورمونی، فشار روانی و عوامل ژنتیکی، بیشتر از مردان به سردردهای مزمن مبتلا می‌شوند.
در ادامه، دلایل مختلف بروز این سردرد را بررسی خواهیم کرد اما قبل از آن، در جدولی به‌صورت خلاصه، دلایل سردرد مزمن را می‌آوریم:
| علت | توضیح |
|---|---|
| استرس و اضطراب | فشار روانی یا جسمی که موجب سردرد میشود. |
| میگرن | سردرد ضربانی که ممکن است مزمن شود. |
| سردرد خوشه‌ای | درد شدید در اطراف چشم‌ها با علائم همراه مانند گرفتگی بینی. |
| استفاده زیاد از مسکنها | استفاده مکرر از مسکنها باعث سردرد برگشتی میشود. |
| فشار خون بالا | سردرد ناشی از فشار خون بالا که بیشتر در پشت سر حس میشود. |
| عفونت‌ها | مانند مننژیت یا سینوزیت که باعث التهاب و سردرد می‌شوند. |
| کافئین و الکل | مصرف زیاد یا ترک ناگهانی کافئین یا الکل میتواند سردرد ایجاد کند. |
| سرطان | تومورهای مغزی که بر مغز فشار می‌آورند. |
| مشکلات هورمونی | تغییرات هورمونی به ویژه در دوران قاعدگی و یائسگی. |
| اختلالات خواب | مشکلاتی مانند آپنه خواب که باعث سردرد میشود. |
| عوامل محیطی | عواملی مانند آلودگی هوا یا تغییرات جوی که موجب سردرد می‌شوند. |
| کم‌آبی بدن | کمبود آب که باعث اختلال در عملکرد مغز و سردرد میشود. |
| ضربه به سر | آسیب به سر که موجب سردرد مزمن میشود. |
| خر و پف | کمبود اکسیژن در خواب که به سردرد منجر میشود. |
| ژنتیک | سابقه خانوادگی میتواند خطر ابتلا به سردرد مزمن را افزایش دهد. |
سردردهای تنشی
سردرد تنشی (Stress Headaches) معمولاً به علت استرس، اضطراب یا فشارهای جسمی مانند وضعیت بدنی نادرست، رخ میدهد. سردرد تنشی، معمولاً به صورت فشاری یا سنگینی در اطراف سر احساس میشود و میتواند به دلیل تنش در ماهیچه‌های گردن و سر باشد.
میگرن مزمن
میگرن معمولاً با درد ضربانی و شدید در یک طرف سر همراه است. افراد مبتلا به میگرن ممکن است سردردهایی به صورت دوره‌ای و شدید را تجربه کنند. اگر این سردردها بیش از ۱۵ روز در ماه تکرار شوند، میگرن به حالت سردرد مزمن تبدیل میشود. میگرن مزمن میتواند با علائمی مانند تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا همراه باشد.
سردرد خوشه‌ای مزمن
سردرد خوشه‌ای در دوره‌های زمانی مشخص بروز می‌کند و میتواند چندین بار در طول روز تکرار شود. این نوع سردرد، معمولاً در ناحیه چشم و اطراف آن احساس میشود و ممکن است با علائمی مانند قرمزی چشم، آبریزش بینی یا گرفتگی بینی همراه باشد. اگر این نوع از سردرد برای مدتی طولانی ادامه پیدا کند، میتواند به سردرد مزمن تبدیل شود.
ضربه به سر
ضربه به سر میتواند مغز را تحت تأثیر قرار دهد و سردردهای مزمن ایجاد کند. این سردردها ممکن است به صورت متناوب یا دائمی ادامه یابند.
استفاده بیش از حد از داروهای مسکن
یکی از علل مهم سردرد مزمن، استفاده بیش از حد از داروهای مسکن است. وقتی فرد به طور مداوم از داروهای مسکن برای درمان سردردهای خود استفاده می‌کند، ممکن است دچار سردرد برگشتی (Rebound Headache) شود که به معنای بروز سردردهای جدید به علت استفاده بیش از حد از دارو است. این سردردها معمولاً پس از قطع مصرف دارو، قطع می‌شوند.
فشار خون بالا
فشار خون بالا یکی از عوامل بالقوه بروز سردرد مزمن است. این نوع از سردرد، معمولاً به صورت درد مبهم و پراکنده در سراسر سر احساس میشود و ممکن است در نواحی پشت سر یا گیجگاهی بیشتر احساس شود. فشار خون بالا ممکن است به علت عدم درمان یا کنترل صحیح فشار خون، به سردرد مزمن منجر شود.
اختلالات عصبی و ساختاری در مغز
برخی از اختلالات مغزی مانند تومورهای مغزی همچون آنوریسم‌های مغزی یا آسیب‌های مغزی، می‌توانند باعث بروز سردرد چرخشی مزمن شوند. این نوع سردردها معمولاً با علائم دیگر مانند تغییرات بینایی، تهوع شدید، سردرگمی یا تشنج همراه هستند و باید هرچه سریع‌تر باید توسط دکتر مغز و اعصاب، بررسی و معاینه شوند.
عفونت‌ها
عفونت‌هایی مانند سینوزیت، مننژیت یا عفونت‌های دیگر در ناحیه سر و گردن، می‌توانند باعث سردرد طولانی مدت مزمن شوند. این سردردها معمولاً با علائم دیگری مانند تب، احتقان بینی یا التهاب همراه هستند.
مشکلات عروقی و شریانی
سردردهایی که ناشی از مشکلات عروقی مانند التهاب رگ‌های خونی مغز، سکته مغزی یا اختلالات مشابه هستند، می‌توانند به سردرد مزمن تبدیل شوند. این نوع سردرد معمولاً به طور ناگهانی آغاز میشود و ممکن است با تغییرات در فشار خون یا اختلالات عروقی همراه باشد.
سندروم درد مزمن
سندروم‌های درد مزمن مانند فیبرومیالژیا، می‌توانند باعث بروز سردردهای مزمن شوند. این نوع اختلالات معمولاً با درد مزمن در نواحی مختلف بدن همراه هستند و سردرد مزمن تنها یکی از علائم آنها است.
مشکلات هورمونی
تغییرات هورمونی به ویژه در زنان، می‌توانند به سردردهای مزمن منجر شوند. این تغییرات معمولاً در زمان‌های خاصی از چرخه قاعدگی یا در دوران یائسگی بروز می‌کنند. در برخی موارد، مصرف قرص‌های ضدبارداری و درمان‌های هورمونی نیز می‌توانند باعث بروز سردردهای مزمن شوند.
اختلالات خواب
مشکلات خواب مانند آپنه خواب، می‌توانند باعث سردردهای مزمن شوند. افرادی که به طور مداوم به اختلالات خواب دچار هستند، بیشتر در معرض ابتلا به سردردهای مزمن قرار دارند.
عوامل محیطی
عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، تغییرات جوی، نور زیاد، سر و صدای محیطی و حتی تغییرات دما، می‌توانند روی بروز سردرد مزمن تأثیر بگذارند. افرادی که به این عوامل حساسیت دارند، ممکن است به سردردهای مزمن مبتلا شوند.
کافئین
مصرف زیاد کافئین میتواند موجب سردرد شود. ترک ناگهانی آن هم میتواند باعث سردردهای بازگشتی شود، چون بدن به آن عادت کرده است.
الکل
الکل به دلیل ایجاد کم‌آبی و تأثیر بر عروق مغز میتواند سردرد مزمن ایجاد کند. این مشکل ممکن است حتی پس از نوشیدن مقادیر کم الکل هم رخ دهد.
ابتلا به سرطان
تومورهای مغزی یا سرطانی می‌توانند باعث فشار روی مغز شوند که نتیجه‌اش سردردهای مداوم خواهد بود.
ابتلا به مننژیت
مننژیت باعث التهاب غشاهای مغز میشود و یکی از علائم آن سردرد شدید است که ممکن است طولانی مدت باقی بماند.
خر و پف
خر و پف میتواند منجر به کمبود اکسیژن در خواب شود که در نهایت باعث سردرد مزمن میشود.
ژنتیک
افرادی که در خانواده‌شان سابقه سردردهای مزمن دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این مشکل قرار می‌گیرند.
کم‌آبی بدن
کمبود آب در بدن میتواند موجب اختلال در عملکرد مغز و سردرد مزمن شود. این مشکل معمولاً با علائم دیگری مانند خشکی دهان همراه است.
چکاپ‌های لازم برای تشخیص علت سردردهای تکرار شونده
در ادامه، آزمایش‌هایی که برای تشخیص علت سردرد مزمن لازم است به تشخیص پزشک به‌عمل آورید را بررسی می‌کنیم:
- شمارش کامل خون (CBC)؛ بررسی عفونت یا کمخونی. (بدون نیاز به ناشتا بودن)
- قند خون ناشتا (FBS)؛ تشخیص دیابت. (8-12 ساعت ناشتا)
- Hb A1C؛ ارزیابی میانگین قند خون در 3 ماه. (بدون نیاز به ناشتا بودن)
- پروفایل چربی؛ اندازه‌گیری چربی خون. (12-14 ساعت ناشتا)
- عملکرد کبد (AST, ALT)؛ تشخیص بیماری‌های کبدی. (بدون نیاز به ناشتا بودن)
- عملکرد کلیه (اوره و کراتینین)؛ بررسی سلامت کلیه‌ها. (بدون شرایط خاص)
- عملکرد تیروئید (TSH, T3, T4)؛ تشخیص کم‌کاری یا پرکاری تیروئید. (بدون نیاز به ناشتا بودن)
- سطح ویتامین D3؛ بررسی کمبود ویتامین. (بدون شرایط خاص)
- سطح آهن (Fe)، TIBC و فریتین؛ تشخیص کمخونی فقر آهن. (بدون شرایط خاص)
- آنالیز ادرار؛ تشخیص عفونت ادراری. (ترجیحاً نمونه صبحگاهی)
درمان سردرد مزمن
برای درمان انواع سردرد مزمن، 6 روش درمانی مختلف وجود دارد که در جدول زیر، درباره آنها برایتان گفته‌ایم:
| نوع درمان | شرح | مدت زمان اثرگذاری | میزان تاثیر در درمان |
|---|---|---|---|
| داروهای مسکن | داروهایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن برای تسکین درد موقتی. | اثرگذاری فوری (30 دقیقه تا 1 ساعت) | متوسط (برای کاهش درد موقتی مفید) |
| داروهای پیشگیرانه | داروهایی مانند ضد افسردگی‌ها، داروهای ضد تشنج یا بتابلوکرها برای کاهش شدت و فرکانس سردرد. | چند هفته تا چند ماه برای اثر کامل | بالا (برای کاهش فراوانی سردرد) |
| تغییرات سبک زندگی | خواب کافی، تغذیه سالم، کاهش استرس و ورزش منظم برای کاهش بروز سردرد. | اثرات بلندمدت (هفته‌ها تا ماه‌ها) | بالا (تاثیر مداوم بر کیفیت زندگی) |
| مدیریت استرس | تمرینات آرامش‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق برای کاهش استرس و جلوگیری از سردرد. | اثرگذاری فوری (1 تا 2 ساعت) | بالا (به ویژه در سردردهای تنشی) |
| درمان‌های فیزیکی | فیزیوتراپی و ماساژ درمانی برای تسکین سردردهای تنشی و بهبود وضعیت گردن و شانه‌ها. | چند روز تا چند هفته | متوسط تا بالا (برای سردردهای تنشی) |
| مراجعه به پزشک متخصص | مشاوره با نورولوژیست یا متخصص درد در صورت شدت یا ادامه سردرد برای درمان‌های پیشرفته‌تر. | بستگی به نوع درمان و فرد بیمار | بالا (در صورت تشخیص صحیح و درمان دقیق) |
برای درمان سردرد چه بخوریم؟
با این که مواد غذایی، تاثیر سریع داروها را ندارن اما می توان برای درمان سردردهای مزمن و تکرارشونده صبح سا سردزدهای شدید و حتی سردرد مغز از آن استفاده کرد.
پزشکان در جواب این که برای درمان سردرد چه بخوریم؟ معمولا سبزیجات برگدار، چای نعنا، سیب، انواع نوشیدنی‌های کافئین دار یا زنجبیل را توصیه می‌کند.
برای تشخیص علت سردرد مزمن و درمان آن باید به پزشکان کدام تخصص مراجعه کرد؟
برای تشخیص علت سردرد مزمن و درمان آن، باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید. پزشکان این تخصص، با معاینه دقیق و پیاده‌سازی روش‌های تشخیصی همچون گرفتن نوار مغز، علت را یافته و بسته به آن، درمان مناسب را تجویز می‌کنند.
اگر برای مشاوره پزشکی نیاز به نوبت دارید، می‌توانید با استفاده از پلتفرم آنلاین دکتردکتر، زمان کاری بهترین پزشکان شهرتان را بررسی کرده و نوبت خود را ثبت کنید.
منابع:
سلام.من قبلا نوارمغزگرفتم گفتن میگرن دارن.خیلی عصبی میشم استرس هم زیاد میگیرم..مدتی بود سردرد نداشتم ولی تازگیا بخاطر استرس زیادنزدیک بیست روزه مرتب سردرددارم ولی شدید نیست مسکن نمیخورم
سلام
من 21 سالمه و حدود یکساله ک در ماه تقریبا ده تا چهارده روز سردرد ب همراه حالت تهوع دارم و بیشتر پشت و بالای سر و چشمام درد میگیرن
و بعد از ی مشکلی ک برام پیش اومد این حالت ب وجود اومده قبلا هم سر درد داشتم ولی حداقل ماهی یک هفته ن بیشتر
امسال هم کنکور دارم و بی حالی و سر درد باعث شده کمتر درس بخونم لطفا راهنماییم کنید ممنون
سلام
جهت بررسی کامل و معاینه به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید
سلام وقت بخیر
من 19 سالمه، حدودا پنج ماهه سردردای خیلی شدیدی میگیرم دقیق نمیتونم بگم که در چه ناحیه ای از سرمه
گاهی اوقات حتی وقتی استراحت میکنم و بیدار میشم هم سردرد دارم حتی اول صبح و …
من برای کنکور میخونم و این درد بعضی وقتا اصلا اجازه نمیده کاری کنم
ممنون میشم اگه راهنماییم کنین
سلام
دوست گرامی سر درد علت های بسیار زیادی دارد
سابقه بیماری،سابقه مصرف دارویی،میزان فشار خون شما،وجود تهوع و استفراغ و سرگیجه،ارتباط سردرد یا غذا خوردن،بهبود یافتن یا عدم بهبود با مسکن ،سابقه میگرن در خانواده و …… همگی در تشخیص مهم هستند
بنابراین جهت تشخیص به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید
سلام وقت بخیر
من ۳۱ سالمه که مدت زیادی ھست هر ماە سە چھار روز سردرد شدید (فقط سردرد )دارم كە كل سرم دربرمیگیرد بخصوص پیشانی که توانایی کار کردن را ندارم و حتما باید استراحت کنم .بعد از سه چهار روز خود به خود بدون مصرف دارو از بین میرود که تا حالا نتونستم دلیل انرا پیدا کنم
ممنون از اینکه راهنمایی میکنید.
سلام
با توجه به علایم‌میتواند میگرن مطرح باشد اما باید معاینه شوید تا تشخیص قطعی شود
به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید
باسلام دختری 30 ساله هستم هرماه فبل وبعد پریود شدن خیلی سردرد دارم اگه قرص سوماتریپتان بخورم سردردم شدیدتر میشه که ریزاتریپتان تجویز کردند حالا سوال من ازشما اینه که آیا قرص های هورمونی هستند که باعث بشه موقع پریود سردرد نگیرم.با تشکر
سلام خسته نباشید
مدت زیادی هست سردرد مداوم البته با شدت و ضعف دارم و همیشه یک طرف بینیم گرفته هست و بیشتر در ناحیه پیشانی درد دارم و شب ها هم خواب نمیرم لطفا راهنمایی کنید.
سلام
با توجه به علایمی مطرح کردید میتواند سینوزیت علت باشد
جهت معاینه به
متخصص گوش حلق بینی مراجعه کنید
سلام
من حدودا ۳ ماه هست که هر روز سردرد های شدید همراه با ابریزش چشم میگیرم.
من چشمام استیگماته ممکنه از چشمام باشه؟
سردردم گاهی اوقات با راه رفتن و خم کردن سرم بیشتر میشه.
نظر شما چیه؟!
سلام
بعید است مربوط به چشم باشد
با توجه به تشدید سردرد هنگام خم کردن میتواند سیتوزیت باشد
جهت بررسی به
متخصص گوش حلق بینی مراجعه کنید
سلام
بچه 10 ساله ام مدام سردرد داره. گاها 10 روز طول میکشه. پشت سرش هستش
سلام
دوست عزیز فرزند شما نیاز به معاینه و درصورت نیاز آزمایش دارد
باید به متخصص اطفال یا فوق تخصص مغز و اعصاب اطفال مراجعه کنید
سلام من حدودا یه هفتس که سردرد در ناحیه پیشانی و پشت سر دارم بعضی اوقات خفیف و بعضی اوقات شدید میشه هر نیم ساعت احساس خفگی و عرق سرد کل تنمو میگیره و سردم میشه لرز میگیرم احتمال داره از تیروئید باشه؟ الان نزدیک 48 روزم هست که پریودم عقب افتاده 44 سالم هستش
سلام
از تیرویید بعید است اما آزمایش هورمونی جهت بررسی یائسگی انجام شود
سلام هرموقع سردرد می گیرم اگرسریع استراحت نکنم تقریباتایک هفته سردردم طول می کشد .سردردمن ازصبح که سرکارهستم وبامشتری صحبت می کنم شروع می شود.اگرصحبت نکنم سردردم یانمی گیرم یاسریع خوب می شوم .کلاُ صحبت کردن سردردرادرمن تشدید می کنم .سردردم بیشتر ازپیشانی است
سلام
دوست گرامی سردرد علت های مختلفی دارد
لطفا جهت توضیحات بیشتر و راهنمایی بهتر از مشاوره تلفنی رایگان دکتر دکتر جهت ارتباط با پزشک استفاده کنید
سلام خسته نباشید
بنده ۱۷ سالمه ، بیشتر وقتا سردرد عجیبی دارم بقدری که دیگه حال خودمو از دست میدم
و زیر چشمام و پشت سرم، وکنار سرم خیلی درد میگیره به صورتی که نمی تونم حتی با کسی صحبت کنم
وکتابی که میخونم سر درد میشم
ممنون میشم راهنمایم کنین
سلام
مراجعه به پزشک جهت اندازه گیری فشار خون،بررسی از نظر میگرن،در صورت لزوم ازمایش و … لازم است
سلام من ۴۵ سالمه و چند ماهه که پریودم بهم ریخته…الان چند روزیه که سردرد شدید دارم و این جوریه که ی روز قطع میشه دوباره شروع میکنه…ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام
دوست عزیز علایم و شرح حال شما کامل نیست
جهت بررسی بیشتر از مشاوره تلفنی رایگان مجموعه دکتر دکتر جهت ارتباط با پزشک استفاده کنید
سلام، من علاوه بر سردردای خفیف و مدام که کل سرمو درگیر میکنه، بعضی وقتا پشت سرم(معمولا سمت راست) ب صورت ناگهانی شرو به تیر کشیدن میکنه
سنمم بالا نیست ۱۷ سالمه
سلام
مراجعه حضوری به متخصص مغز و اعصاب لازم است
سلام دکتر عزیز من یه مدت به خاطر استرس شدید مشکل اسید معده پیدا کردم.اما الان چند روزی هست که قسمت راست سرم اندازه کف دست یه درد مزمن داره. کم و زیاد نمیشه ولی همش هست. میترسم تومور مغزی باشه لطفا راهنمایی بفرمایید ?
با سلام من هر چند وقت یکبار سر دردهای شدید میگرفتم معمولا از شقیقه ها شروع میشه و به پشت سرم میرسه و رفته رفته شدیدتر میشه بیشتر بعد از ظهرها هست الان سه روزه بعد از ظهر ها سر درد دارم و فقط با مسکن خوب میشه امروز از صبح شروع شده احتمال اینکه تومور باشه هست؟
سلام خسته نباشید
من پنج روزه سر درد دارم با مسکن هم خوب نمیشه سر دردم بعد از بیدار شدن از خواب شروع میشه خوب هم نمیشه٬ سر دردم درست جلو سرمه بیشتر تو پیشونیم و گیجگاهام و حس فشار تو صورتم
امروز هم رفتم متخصص مغز و اعصاب سی تی اسکن هم گرفتم گفت مشکلی نداری شاید بخاطر آلرژی که گرفته بودی شده.و قرص های استامنیفون و ناپروکسن و آموکسی سیکلین تجویز کردن
یه هفته پیش آلرژی گرفته بودم که همراه با عطسه و کیپ شدن بینی بود خداروشکر رفع شد
بعده اون سر درد هام شروع شد
آیا کی رفع میشه؟
سلام
دوست گرامی پزشک شما باتشخیص سینوزیت برای شما دارو تجویز نموده اند
داروها را تا ده روز مصرف کنید
سلام
دوست عزیز سر درد علل زیادی از جمله میگرن و سردرد عصبی و…دارد
سردردهای ناشی از تومور بیشتر صبحگاهی و همراه تهوع است که این علایم درشما وجود ندارد
به هر حال جهت تشخیص قطعی باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید
من یک ماهه که هر روز سردرد شدید میشم و با هیچ دارویی هم خوب نمیشه . وقتی ورزش میکنم با تحرک سردردم بیشتر میشه و احساس میکنم مغزم تکون میخوره . به نظرتون تومور دارم ؟
بعید است
اما لازم است حتماا توسط متخصص مغز و اعصاب ویزیت شوید