برای تسکین درد زایمان از گاز انتونوکس (Entonox) یا همان زایمان با گاز استفاده می‌شود. این مسکن درد زایمان را کم می‌کند. گاز بی‌رنگ و بی‌بویی که در این فرایند استفاده می‌شود، از راه ماسک یا دهانی استنشاق می‌شود. انتونوکس از اکسید نیتروژن و اکسیژن تشکیل شده و به آن گاز نیتروز اکسید (گاز خنده) هم می‌گویند. یکی از مزایای زایمان با گاز انتونوکس، امکان استفاده از آن در کنار سایر مسکن‌ها مانند پتیدین یا دیامورفین است. البته زایمان طبیعی با گاز با عوارضی مانند خشکی دهان و حالت تهوع هم همراه می‌شود. در این روش، دکتر زنان از تلفیق گاز و هوا برای کنترل درد در زایمان استفاده می‌کند. در مقاله پیش رو، از زایمان راحت با این روش برایتان می‌گوییم.
اگر پرسشی داشتید، در بخش نظرات بپرسید تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
زایمان طبیعی با گاز چیست؟
انتونوکس (گاز و هوا) گازی بی‌رنگ و بدون بو است که نیمی از آن، از اکسید نیتروژن و نیمی دیگر هم از اکسیژن تشکیل می‌شود. اکسید نیتروژن نوعی گاز استنشاقی است و به عنوان مسکن و همراه با سایر داروها برای بیهوشی، کاربرد دارد. شروع اثرگذاری آن معمولاً در عرض ۳۰ ثانیه است و اثر آن در حدود یک دقیقه طول می‌کشد. در طول زایمان با گاز، فرد گاز و هوا را از راه یک ماسک یا دهان به درون ریه‌ها وارد می‌کند. بعد از چند ثانیه، گاز تاثیر می‌گذارد و با شروع انقباض، تنفس صورت می‌گیرد. با نفس‌های آهسته و عمیقی که کشیده می‌شود، گاز انتونوکس به تسکین درد کمک می‌کند. برای بررسی اینکه چنین روشی مناسب است یا خیر، باید به دکتر زنان مراجعه کنید. او با ارزیابی وضعیت، به شما اجازه زایمان طبیعی بدون درد با گاز را خواهد داد.
زایمان طبیعی با گاز انتونوکس چطور انجام می‌شود؟
فردی که قصد استفاده از گاز را در طول زایمان دارد، باید آن را با دهان یا از راه ماسک استشمام کند. میزان مصرف گاز انتونوکس هم قابل کنترل است. آنچه روی اثرگذاری این روش نقش دارد، زمان‌بندی مناسب استفاده از گاز است. باید به محض احساس انقباض، تنفس انتونوکس شروع شود. در این صورت، با رسیدن درد به نقطه اوج خود، اثرات تسکین‌بخش گاز قابل حس خواهد بود. استشمام گاز در میان انقباضات و برای مدت طولانی، ایده درستی نیست. چنین روندی باعث ایجاد احساس سرگیجه و بروز حس سوزن‌سوزن شدن در بدن می‌شود. این گاز با ترشح و انتشار مواد افیونی و آرام‌بخش بدن، کارش را انجام می‌دهد و اثری شبیه به مورفین در زایمان طبیعی دارد.
مزایای زایمان با گاز چیست؟
زایمان با گاز طبیعی کار ساده‌ای است. این گاز عارضه خاصی ندارد و می‌توانید با به‌کارگیری درست آن، دردهای زایمان را به حداقل برسانید. ضمن اینکه مصرف آن، به طور هم‌زمان با مسکن‌های دیگر هم امکان‌پذیر است. با این حال، پیش از استفاده از چنین روشی، باید درباره وضعیت سلامت خود با متخصص زنان صحبت کنید. از مزایای دیگر زایمان با گاز انتونوکس باید به موارد زیر هم اشاره کنیم.
کاهش قابل توجه سطح درد
این گاز نمی‌تواند درد زایمان طبیعی را کاملاً از بین ببرد، اما کاهش سطح درد چشمگیری به همراه می‌آورد. اگر بتوانید زمان استنشاق گاز را به درستی تنظیم و مدیریت کنید، دردتان به شکل قابل ملاحظه‌ای کم می‌شود. این گاز برای بچه هم ضرری ندارد و با خیال راحت، می‌توانید از آن استفاده کنید.
بی‌نیازی از مصرف مسکن‌هایی با عوارض پرشمار
بیهوشی و استفاده از انواع مسکن‌های قوی در طول فرایند زایمان، باعث می‌شود که بدن در معرض رخوت قرار بگیرد و عوارضی را تجربه کند. اما گاز انتونکس عوارض جانبی ندارد و استفاده از آن، اثرگذاری مطلوبی به همراه می‌آورد. ضمناً اگر فردی درد شدیدی داشته باشد، در کنار این روش می‌تواند از انواع مختلفی از مسکن‌های دیگر هم بهره ببرد.
انعطاف‌پذیری در شکل و زمان استفاده
دلایل زیادی برای استفاده از گاز در حین زایمان وجود دارد و یکی از آن‌ها، شکل و شیوه منعطفی است که در اختیارتان می‌گذارد. برای مثال، به گزینه‌های زیر درباره استفاده از آن، دقت کنید:
- در هر مرحله از زایمان، قابل استفاده است.
- امکان کنترل مقدار گاز مصرفی برای فرد وجود دارد.
- امکان حرکت‌کردن و تغییر موقعیت در بین انقباض‌ها وجود دارد.
زایمان با گاز روی بچه اثر نامطلوبی نمی‌گذارد. این گاز مدت زیادی در بدن باقی نمی‌ماند و عارضه خاصی به همراه ندارد.
معایب و خطرات زایمان با گاز چیست؟
یادتان باشد که زایمان با گاز می‌تواند با خطرات و عوارضی هم همراه شود. در واقع، امکان کنترل درد زایمان با آن وجود دارد، اما عوارض گاز انتونوکس و معایب زیر هم درباره آن، قابل بررسی هستند:
- این روش درد را تسکین می‌دهد، اما آن را کاملاً از بین نمی‌برد.
- ممکن است، باعث خواب‌آلودگی، سرگیجه یا حالت تهوع شود.
- مصرف طولانی مدت آن باعث احساس گزگز در بدن می‌شود.
- اگر برای مدت طولانی از آن استفاده کنید، دهان را خشک می‌کند.
چنانچه از این گاز به روش درست و با زمان‌بندی مناسب، استفاده نشود، امکان دارد که اثر مثبتی از خود نشان ندهد و فقط عوارض ناخوشایندی به همراه داشته باشد. البته اثرات جانبی گاز انتونوکس محدود است و نگران‌کننده نیست.
زایمان با گاز برای چه کسانی ممنوع است؟
برخی از زنان در زمان استفاده از این گاز، دچار تهوع می‌شوند. در نتیجه، بهتر است که از آن استفاده نکنند. در واقع، در چنین حالتی، زایمان با گاز نمی‌تواند مشکل درد را به طور موثری کنترل کند و خودش عوارضی به همراه می‌آورد که وضعیت را بدتر می‌کنند. احتمال دارد که اکسید نیتروژن باعث خواب‌دیدن و توهم شود. بنابراین، افراد مبتلا به اختلالات روانی شدید باید از روش زایمان با گاز اجتناب کنند. دقت کنید که اگر از این گاز، بیشتر از ۲۴ ساعت استفاده شود، عوارض ناخوشایندی به وجود می‌آیند. برای مثال، امکان تخلیه کامل ذخایر ویتامین B12 بدن قوت می‌گیرد. پس اگر دچار کمبود ویتامین هستید، نباید از این روش استفاده کنید یا دست‌کم، لازم است که شیوه مصرف را دقیقاً پیگیری و دنبال کنید. در جدول زیر، به طور خلاصه به عوارض مصرف این گاز در موقعیت‌های مختلف، اشاره کرده‌ایم:
| عارضه جانبی | توضیح | گروه‌های پرخطر |
|---|---|---|
| تهوع و استفراغ | برخی زنان در زمان استفاده از این گاز، دچار تهوع می‌شوند و تجربه زایمان برای آن‌ها ناخوشایندتر می‌شود. | همه زنان (با شدت‌های مختلف) |
| خواب‌آلودگی و توهم | اکسید نیتروژن می‌تواند باعث ایجاد احساس خواب‌آلودگی و توهم شود. | افراد مبتلا به اختلالات روانی شدید |
| تخلیه ویتامین B12 | استفاده طولانی‌مدت از این گاز (بیش از ۲۴ ساعت) می‌تواند به تخلیه ذخایر ویتامین B12 بدن منجر شود. | افراد با کمبود ویتامین B12 |
درباره استفاده از گاز در زایمان با پزشک صحبت کنید و به طور کلی هم تمام فرایند بارداری و زایمان را با توصیه‌های متخصص پیش ببرید. در این صورت، خیالتان بابت بروز مشکلات مختلف راحت خواهد بود و کنترل آن‌ها را به دست می‌گیرید.
هزینه زایمان طبیعی بدون درد با گاز در سال 1403 چقدر است؟
اگر روش زایمان طبیعی با گاز را ترجیح می‌دهید، باید از پیش درباره انتخاب آن با پزشک و بیمارستان صحبت کنید. هزینه زایمان طبیعی به روش‌های مختلف، از جمله استفاده از گاز انتونوکس، به عوامل مختلفی وابسته است. برای مثال، نوع بیمارستان و بیمه افراد روی تعرفه‌ها اثر می‌گذارند. به طور کلی، هزینه انواع زایمان طبیعی در سال ۱۴۰۳، از حوالی ۵ تا ۲۰ میلیون تومان متغیر است. یادتان باشد که اگر روش انتونوکس جوابگو نباشد، امکان به‌کارگیری روش‌های کاهش درد دیگر هم وجود دارد.
در پایگاه سلامت ملی انگلستان (NHS) نوشته شده،
اگر گاز و هوا به اندازه کافی به شما تسکین نمی‌دهد، می‌توانید از تزریق مسکن برای کاهش درد، کمک بگیرید.
پیش از مراجعه به بیمارستان، درباره انواع خدمات زایمان در آنجا و روش‌های تولد طبیعی، تحقیق کنید. ضمناً با مشورت پزشک به نتیجه‌گیری درباره انتخاب روش زایمان با گاز یا استفاده از روش زایمان بدون اپیدورال و… برسید. هزینه زایمان طبیعی بدون درد با گاز با بیمه‌های تکمیلی کاهش چشمگیری پیدا می‌کند.
برای انجام زایمان با گاز به چه پزشکی مراجعه کنید؟
برای انجام زایمان با گاز باید نظر دکتر زنان را جویا شوید. پزشکی که می‌داند تخصص زنان و زایمان چیست، در مسیر استفاده از این روش به شما کمک شایانی می‌کند. زایمان طبیعی با گاز در کاهش اضطراب زایمان هم نقش دارد. پیش از انتخاب هر روشی باید به خوبی با مزایا و معایب آن، آشنا شوید. در نتیجه، اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، تحقیقات خود را با مراجعه به پزشک، درباره روش‌های مختلف مانند زایمان با گاز انتونوکس کامل کنید. با رعایت مراقبت‌های حین زایمان و توجه به ایمنی گاز انتونکس، فرایند وضع حمل بسیار بی‌دردسر پیش خواهد رفت.
یکی از بهترین راه‌ها برای شناسایی بهترین متخصصان در مسیر زایمان هم مراجعه به سامانه دکتردکتر است. در این سامانه، نظرات مراجعان پیشین هر پزشک را می‌خوانید و از مورد دلخواه، به طور آنلاین وقت و نوبت می‌گیرید. با مراجعه به پزشکی خبره، از او درباره روش‌های بی‌دردی در زایمان سوال کنید و از تاثیرات گاز خنده در زایمان مطلع شوید.
منابع:
nct.org.uk
pah.nhs.uk
pregnancybirthbaby.org.au
سوالات متداول زایمان با گاز
این روش هیچ تاثیری بر نحوه پیش‌برد زایمان ندارد و روی شیردهی هم اثر منفی نمی‌گذارد. چنین شیوه‌ای از تسکین‌بخشی در کاهش اضطراب زایمان هم نقش دارد و درد زایمان را واقعاً کم می‌کند.
اثر این گاز در عرض چند دقیقه از بین می‌رود و امکان قطع آن، در هر زمانی که بخواهید هم وجود دارد. با رعایت نکات استفاده از این مورد از روش‌های غیردارویی برای زایمان می‌توانید درد را بدون عارضه مهمی کنترل کنید.
از این گاز هم‌زمان با پتیدین/دیامورفین یا اقدامات خودیاری (مانند هیپنوتیزم) استفاده می‌شود. با این روش و رعایت مراقبت‌های پس از زایمان، تجربه‌تان از وضع حمل خوشایند خواهد بود.
مرور تجربه‌ها و خاطرات زایمان طبیعی با گاز، نشان می‌دهد، زنانی که آن را تجربه کرده‌اند، مشکلی نداشته‌اند. البته گاهی اوقات، بروز سرگیجه و تهوع در مسیر استفاده از گاز وجود داشته است.
