بورسیت؛ انواع و درمان آن
بورسیت تورم دردناکی است که معمولا در اطراف مفاصل قرار دارد. در شانهها، آرنجها، زانوها و پاها شایع است. اگر شغل یا سرگرمیای داشته باشید که فشار زیادی به مفاصل شما وارد میکند، احتمال ابتلا به آن در شما بیشتر است. بورسیت معمولاً یک وضعیت موقتی است و اگرچه ممکن است حرکت را محدود کند، اما به طور کلی باعث تغییر شکل نمیشود. تشخیص و درمان این بیماری بر عهده متخصص ارتوپد است. در این مقاله به صورت کامل دربارهی انواع بورسیت، علل و درمان بیماری بورسیت صحبت خواهیم کرد.
بورسیت چیست؟
بورسها کیسههایی کوچک و پر از مایع هستند که بین ماهیچهها، تاندونها و استخوانهای مجاور مفاصل قرار میگیرند و حرکات آنها را تسهیل میکنند. در بیماری بورسیت (Bursitis)، بورسها یا کیسههای سینوویال (Bursa or Synovial bursa) ملتهب و دردناک میشوند.
معمولاً شانهها، آرنجها و مفصل ران بیشتر از نقاط دیگر بدن درگیر این بیماری میشوند. اما زانوها، پاشنه و قسمت پایهی انگشت بزرگ پا هم میتواند دچار بورسیت شود. این مشکل معمولاً در مجاورت مفاصلی رخ میدهد که به صورت مرتب یک نوع حرکت خاص را تکرار میکنند. درد ناشی از بورسای ملتهب ممکن است ناگهانی باشد یا به مرور زمان ایجاد شود.
انواع بورسیت
بیش از 150 بورس در بدن انسان وجود دارد؛ به احتمال زیاد در مفاصلی که بارها و بارها به همان روش استفاده میکنید یا در مکانهایی که فشار زیادی وارد میکنید، دچار بورسیت میشوید. بنابراین انواع مختلفی از بورسیت وجود دارد که چهار شکل رایجترین هستند:
بورسیت پیش کشکک
التهاب اطراف کاسه زانو است که به نام کشکک نیز شناخته میشود و میتواند حاد یا مزمن باشد.
بورسیت Olecranon
التهاب اطراف آرنج است. بورسهای آسیب دیده در نوک آرنج شما قرار دارند که به آن اولکرانون میگویند. در برخی موارد، ندولهای کوچکی را میتوان در داخل بورسها احساس کرد؛ این نوع بورسیت معمولا مزمن است.
بورسیت تروکانتریک
در بورسهای باسن رخ میدهد و میتواند به آرامی توسعه پیدا کند. ممکن است در کنار سایر شرایط پزشکی مانند آرتریت ظاهر شود.
بورسیت رتروکلکانئال
باعث درد و تورم در پاشنه پا میشود و میتواند حاد یا مزمن باشد.
بورسیت را میتوان بر اساس عوامل ایجادکننده التهاب نیز طبقهبندی کرد:
بورسیت سپتیک (عفونی)
بورسیت سپتیک در اثر عفونت ایجاد میشود. این اغلب زمانی اتفاق میافتد که پوست اطراف بورس سوراخ شده و به عفونت اجازه ورود میدهد. بورسیت سپتیک باعث میشود بورس قرمز، داغ یا متورم شود. همچنین موجب بروز لرز، تب و سایر علائم عفونت خواهد شد.
بورسیت آسپتیک (غیر عفونی)
بورسیت غیر عفونی یا آسپتیک معمولاً در اثر ضربههای جزئی مکرر به ناحیه مفصل یا آسیب فشار ایجاد میشود.
علت بورسیت چیست؟
شایعترین علل بورسیت صدمات یا آسیب به بورس شما است. حرکات تکرار شونده یا ساختارهای قامتی و فرمهای بدنی غلط به بورسهای اطراف مفصل فشار زیادی را وارد میکند. برای مثال:
- پرت کردن مکرر توپ در بازیهایی همچون بیس بال و یا بلند کردن اجسام سنگین و گرفتن آنها بالای سر
- تکیه دادن روی آرنج برای مدت طولانی
- مدام زانو زدن برای تمیز کردن سطوح و کارهایی از این قبیل
همچنین گاهی آسیب و ضربهی شدید، التهاب مفاصل مانند روماتیسم مفصلی، نقرس و عفونت هم باعث بروز این بیماری خواهد شد. بنابراین علت برای هر نوع بورسیت متفاوت است:
بورسیت زانو
پارگی یا آسیب به پیشکشکک، کاسه زانو یا بورس زانو ممکن است باعث تورم شود. علل دیگر عبارتند از:
- فعالیتهای مرتبط با ورزش
- خم کردن زانوها به طور مکرر
- ماندن روی زانو برای مدت طولانی
- عفونت
- خونریزی در بورس
بورسیت آرنج
قرار دادن مکرر آرنج بر روی سطوح سخت یا ضربه محکم به پشت آرنج میتواند باعث بورسیت آرنج یا Olecranon شود. همچنین میتواند ناشی از عفونت یا نقرس باشد. نقرس زمانی رخ میدهد که کریستالهای اسید اوریک در بدن تجمع پیدا کند. نقرس عموما منجر به ایجاد توفی یا گرههای کوچکی میشود که میتوانند در بورسا احساس شوند.
بورسیت لگن
علل بسیاری میتوانند باعث التهاب و درد در لگن شما یا ایجاد بورسیت تروکانتریک و بورسیت لگن شوند؛ به عنوان مثال:
- دراز کشیدن روی باسن برای مدت طولانی
- جراحت
- وضعیت نامناسب هنگام نشستن یا ایستادن
- هر شرایطی که استخوانهای شما را تحت تاثیر قرار دهد، مانند آرتریت
بورسیت پاشنه پا
دویدن، پریدن یا سایر فعالیتهای تکراری میتواند بورس پاشنه پا را ملتهب کرده و بورسیت رتروکلکانئال یا بیماری آلبرت ایجاد کند. شروع یک ورزش سنگین بدون گرم کردن مناسب نیز ممکن است یک علت باشد. کفشهایی که در پشت پاشنه خیلی تنگ هستند، آن را بدتر میکنند زیرا به بورس مالیده میشوند.
بورسیت تاندون آشیل خلفی
این نوع بورسیت که بدشکلی هاگلند نیز نامیده میشود، در بورس واقع بین پوست پاشنه پا و تاندون آشیل است. این کار ماهیچههای ساق پا را به پاشنه پا متصل میکند. با نوعی راه رفتن که بافت نرم پاشنه پا را به تکیه گاه سخت پشتی کفش فشار میدهد تشدید میشود.
بورسیت شانه
بورسیت شانه (Bursitis of the shoulder) و یا نشانگان گیر افتادگی شانه (impingement syndrome) زمانی اتفاق میافتد که بین قسمت بالایی استخوان بازو و سر استخوان شانه دچار ورم و قرمزی شود. بین این استخوانها، تاندونهای کلاهک گرداننده و کیسهای پر از مایع موسوم به بورس وجود دارد که از تاندونها محافظت میکند.
رایجترین دلیل بروز بورسیت شانه، فعالیت زیاد و یا آسیب و جراحت شانه است. از طرفی عفونت یا برخی از بیماریها همچون التهاب مفاصل، نقرس، ورم تاندون، دیابت و بیماریهای تیرویید هم میتوانند باعث بروز این مشکل شود. در بسیاری از بیماران، شکل استخوانها به گونهای است که فضای کمی برای بورس و تاندونها وجود دارد و در این افراد کوچکترین مقدار ضخیم شدن تاندون و بورس به بروز علائم منجر خواهد شد.
بورسیت سپتیک (عفونی)
بورسیت سپتیک یا عفونی زمانی رخ میدهد که بورس به دلیل عفونت باکتری ملتهب شود. این معمولا زمانی اتفاق میافتد که باکتریها مستقیماً از طریق زخم در پوست اطراف وارد بورسا شوند. عفونتهای پوستی، مانند سلولیت، ممکن است منجر به بورسیت سپتیک شود. عفونت خون یا مفاصل نیز میتواند به بورس سرایت کند و باعث بورسیت سپتیک شود.
علائم بورسیت سپتیک مشابه علائم بورسیت آسپتیک است. پزشک نمونهای از مایع بورس را میکشد و از تجزیه و تحلیل مایع بورس برای آزمایش بورسیت عفونی استفاده میکند.
علائم بورسیت چیست؟
علائم عمومی بورسیت عبارتند از:
- درد مفاصل
- تورم مفصل
- اریتم یا “قرمزی پوست” که میتواند در رنگهای پوست تیره بنفش یا کمی تیرهتر به نظر برسد.
- ضخیم شدن بورسها
انواع مختلف بورسیت نیز علائم خاص خود را دارند؛ با بورسیت زانو، خم کردن پا و با بورسیت آرنج، خم کردن بازو ممکن است سخت باشد؛ بورسیت زانو گاهی باعث خشکی و سفتی زانو خواهد شد. بورسیت لگن و پاشنه پا میتواند باعث مشکل در راه رفتن شود. بورسیت لگن همچنین میتواند باعث دردناک شدن دراز کشیدن روی لگن شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت داشتن مشکلات همچون درد مفصلی ناتوان کننده، عدم توان حرکت مفصل به صورت ناگهانی، تورم، قرمزی و دانههای ریز قرمز در اطراف منطقه آسیب دیده، درد حاد و شدید خصوصاً در هنگام کار زیاد و ورزش و تب بهتر است در اسرع وقت با پزشک متخصص ارتوپدی مشورت کنید.
تشخیص بورسیت چگونه است؟
بورسیت اغلب با معاینه فیزیکی قابل تشخیص است. با این حال، میتوان از آزمایشهایی هم برای تشخیص این بیماری استفاده کرد. پزشک میتواند از اشعه ایکس یا سونوگرافی برای گرفتن تصاویر از ناحیه آسیب دیده استفاده کند. همچنین میتوان از آزمایش خون و نمونههایی از بورسهای آسیب دیده برای تشخیص استفاده کرد.
آسپیراسیون با سوزن همیشه در مواردی که بورسیت عفونی محدود به مفصل است توصیه میشود. در برخی موارد، مانند زمانی که فرد مبتلا به بورسیت آرنج است، انجام آسپیراسیون با سوزن خطر انتقال عفونت ثانویه از پوست به بورس را افزایش میدهد. ممکن است پزشک متخصص آسپیراسیون سوزنی را انجام ندهد. در عوض، قبل از مشاهده بالینی به شما آنتی بیوتیک بدهند. این به عنوان درمان تجربی شناخته میشود.
درمان بورسیت
استراحت، داروهای ضد درد و یخ زدن مفصل ممکن است بورسیت شما را تسکین دهد. با اینحال، درمانهای دیگری هم ممکن است لازم باشد؛ از جمله:
- مصرف داروهایی مثل آنتیبیوتیک در مواردی که بورس عفونی شده است ضروری است.
- کورتیکواستروئیدها را میتوان برای تسکین درد، التهاب و تورم استفاده کرد تا زمانی که شواهدی از عفونت در داخل یا اطراف بورس وجود نداشته باشد.
- انجام تمرینات ورزشی در خانه به تسکین درد و سایر علائم کمک میکند. در موارد نادر، فیزیوتراپی مورد نیاز است.
- در موارد مزمن یا شدید که درمان کمکی نمیکند، ممکن است جراحی برای برداشتن بورس آسیب دیده ضروری باشد.
- استفاده موقت از عصا یا واکر از فشار وارد شده بر منطقهی آسیبدیده خواهد کاست.
سبک زندگی و درمانهای خانگی برای درمان بورسیت
برای رهایی از درد بیماری بورسیت میتوان فعالیتهایی انجام داد که نه تنها درد آن را کم میکند بلکه به درمان خانگی آن نیز میانجامد:
- استراحت کردن و عدم استفادهی زیاد از عضو دردناک
- استفاده از یخ برای کم کردن تورم در 48 ساعت ابتدایی بعد از ظهور علائم بیماری
- استفاده از گرمای خشک و مرطوب مانند استفاده از حولهی داغ و یا حمام آب گرم
- مصرف داروهای مسکن همچون ایبوپروفن (ibuprofen) یا ناپروکسن سدیم (naproxen sodium) برای کاهش درد و التهاب؛ برخی از این داروهای مسکن به صورت پماد بوده و روی پوست مالیده میشوند.
- قرار دادن یک بالشت نرم بین پاها در هنگام خواب
پیشگیری از بیماری بورسیت
در حالیکه همهی انواع بورسیت قابل پیشگیری نیستند، با انجام تغییراتی در چگونگی انجام یک سری از کارها میتوان خطر و شدت تکرار دوبارهی بیماری را کاهش داد:
- استفاده از پدهای مخصوص؛ اگر کار و علاقهمندی فرد مستلزم زانو زدن زیاد و طولانی مدت باشد، برای اینکه فشار کمتری به زانو وارد شود، میتوان پدهای مخصوصی روی زمین قرار داده و بعد زانوها را روی آن قرار داد.
- بلند کردن اشیا به روش درست؛ زمانی که میخواهید چیزی را از روی زمین بلند کنید، حتماً زانوها را خم کنید. اگر این کار را انجام ندهید، در هنگام بلند کردن اجسام سنگین فشار زیادی به بورسهای مفصل ران وارد میشود.
- استفاده از سبد چرخ دار؛ حمل کردن اجسام سنگین فشار و استرس زیادی را به شانهها وارد میکند، برای حمل آنها از سبدهای خرید چرخ دار استفاده کنید.
- استراحت کردن؛ اگر کار شما مستلزم انجام یک سری حرکات تکرار شونده است، در فواصل زمانی کوتاه چندین بار دست از کار کشیده و استراحت کنید.
- ورزش کردن؛ تقویت عضلات از آسیبهای احتمالی مفصلی جلوگیری خواهد کرد.
- گرمکردن و انجام حرکات کششی؛ قبل از انجام فعالیتهای شدید با انجام چند حرکت کششی ساده مفاصل خود را از آسیب دور نگه دارید.
چه افرادی بیشتر درگیر بورسیت میشوند؟
بیماری بورسیت در هر شخصی رخ میدهد ولی خطر ابتلای برخی افراد به این بیماری بیشتر است. عوامل خطر بورسیت عبارتند از:
- سن؛ با افزایش سن، بروز این بیماری شایعتر است.
- شغل و علاقهمندی؛ اگر فرد شغلی داشته باشد که مستلزم انجام یک سری حرکات تکرار شونده یا وارد کردن فشار روی بورسها باشد، خطر بروز بورسیت افزایش پیدا میکند. کاشیکاران، باغبانان، نقاشان ساختمان و نوازندگان بیشتر از سایر افراد در معرض این بیماری هستند.
- دیگر بیماریها؛ بیماریهای خاصی همچون روماتیسم مفصلی، نقرس، دیابت خطر ابتلای افراد به این بیماری را افزایش خواهد داد. اگر فرد دچار اضافه وزن باشد هم خطر بروز بورسیت زانو و مفصل ران افزایش مییابد.
بورسیت به راحتی قابل پیشگیری و درمان است؛ نگران نباشید!
برای اکثر افراد بورسیت قابل پیشگیری است. اولین قدم این است که بفهمید چه حرکاتی باعث تحریک شده و آیا درمانپذیر است یا نه. سپس میتوانید از آن حرکات اجتناب کنید یا راهحلهایی مانند کوسنها یا وسایلی که میتوانند فشار مفصل را کاهش دهند، پیدا کنید. اقدامات لازم را در خانه انجام دهید و در صورت نیاز مراقبت های پزشکی دریافت کنید تا بتوانید استفاده بدون درد از مفصل خود را دوباره به دست آورید.
اگر برای یافتن پزشک ارتوپد به کمک نیاز دارید، میتوانید پزشکان منطقه خود را از طریق پلتفرم دکتردکتر مرور کنید و به راحتی از طریق سیستم نوبت دهی آنلاین نوبت ویزیت خود را دریافت کنید.
شما میتوانید هرگونه سوال در رابطه با موضوع این مقاله را در بخش نظرات بنویسید تا در کوتاهترین زمان ممکن به سوالات شما پاسخ داده شود.
منابع:
nhs
سلام واحوال پرسی؟خسته نباشید!من ی هفتس دست چپم خیلی درد میکنه واز درد زیاد۷۲ ساعته ک نخوابیدم ودرحین خواب دردم بیشتر میشه واز خواب میپرم انگار به بازوم برق زدن وفقط هم زیاد بازوم درد میکنه ومثل نبض تند تند میزنه!میشه ی راهنماییم کنید بگید مشکلم چیه واین درد نشانگر چ مشکلی هستش؟؟؟ممنون میشم بزرگواری میکنید
سلام
درد گردن و قفسه سینه دارید؟
تهوع؟
احساس فشار روی قفسه سینه؟
به پزشک مراجعه کردین و از نظر قلبی بررسی شدین؟
آیا درد همراه با سوزش و گزگز هست؟
سلام با تشکر از تهیه کنندگان این مقاله، که اطلاعات جامع و خوبی داد،چرا که من نگران بودم ولی متوجه شدم که چندان هم نگران کننده نیست و قابل درمان است .ممنون
سلام بنده پشت کتف چپم درد دارم متخصص اعصاب ویتامین نوشت و فیزیوتراپی
متخصص ارتوپد گفت میوفاسیال هست
متخصص درد گفت بورسیت هست و منیزیم نوشت و گفت ام آر ای گردن هم بده
بالاخره ما نفهمیدیم چیه
سلام
بهتره mri رو بدین تا مطمئن شین
و مکمل ها رو هم بخورید
به چه دکتر وباچه تخصصی نراجعه کنم
سلام
بستگی به محل دارد، اما اصولا باید به ارتوپد مراجعه کنید