شاید آفتاب گرفتن بیش از حد مشکلات مختلفی را برای شما ایجاد کند، اما مقادیر کم آن، به خصوص در اوایل روز می‌تواند از برخی جهات برای شما مفید باشد. آفتاب گرفتن برای تأمین ویتأمین دی مورد نیاز از شایع‌ترین دلایل آفتاب‌گیری است که استحکام استخوان‌های بدن را به همراه دارد. اما گاهی اوقات آفتاب‌گیری بیش از حد شما را با بیماری‌هایی مانند سرطان پوست و پیری پوست بدن درگیر می‌کند که برای جلوگیری از این اتفاق لازم است اقداماتی را انجام دهید. در واقع آفتاب گرفتن قواعدی دارد که در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر به طور کامل به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
آیا آفتاب گرفتن برای پوست خوب است؟
آفتاب گرفتن فواید زیادی دارد و علاوه‌بر درمان برخی عارضه‌های پوستی، برای درمان زردی نوزاد نیز استفاده می‌شود. این بیماری در اغلب نوزادان تازه متولدشده دیده می‌شود و به دلیل افزایش سطح بیلی روبین خون به وجود می‌آید.
آفتاب گرفتن از پشت شیشه (برای پالایش پرتو‌های آسیب‌زا) می‌تواند به کاهش بیلی روبین خون کمک کند. فقط به این نکته توجه کنید که مثلا نباید نوزاد تازه متولدشده را در معرض تابش مستقیم خورشید قرار دهید.
معمولاً بهترین زمان برای آفتاب گرفتن در تابستان و دیگر فصل‌ها، قبل از ساعت ۱۰ صبح و بعد از ساعت ۴ بعدازظهر است. شاید با تغییر فصل میزان ویتأمین دی و نور خورشید متغیر باشد و در زمستان بدن ویتأمین دی کمتری از نور آفتاب دریافت کند، اما در حالت کلی بهترین زمان آفتاب گرفتن را ساعت ۷ صبح می‌دانند.
پس اگر می‌خواهید آفتاب گرفتن بدون سوختگی را تجربه کنید، این ساعت را برای آفتاب‌گیری انتخاب کنید. در این میان باید اشاره کنیم که زمان مناسب آفتاب گرفتن در کودکان نیز ساعات اولیه صبح است؛ زیرا پوست کودکان لطیف بوده و آفتاب‌گیری در ساعات بعدی روز یا انجام سولاریوم ممکن است به بیماری‌های پوستی خطرناک در کودکان منجر شود.
فواید قرار گرفتن در معرض آفتاب متوسط
آفتاب گرفتن اگر به اندازه انجام شود، فواید زیادی را به همراه دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
۱. تقویت سروتونین مورد نیاز بدن
سروتونین نوعی هورمون است که در بدن شما تولید شده و برای سلامت روان بسیار حیاتی است. نور خورشید باعث تولید سروتونین شده و به شما کمک می‌کند از خواب بیدار شوید و احساس مثبت و آرامش را داشته باشید.
پس قرار گرفتن در معرض نور خورشید در طول روز، به خصوص در هنگام صبح، می‌تواند به تولید سروتونین در بدن شما کمک کرده و شما را سرحال‌تر کند.
۲. تجربه خواب بهتر
قرار گرفتن در معرض نور خورشید در هنگام صبح به خواب بهتر شبانه شما کمک می‌کند. طبق مطالعات انجام شده، قرار گرفتن در معرض نور خورشید در به خواب رفتن شما هنگام شب و بیدار شدن در صورت نیاز، بسیار مؤثر است.
۳. تقویت سیستم ایمنی
بدون شک یکی از راه‌های اصلی بدن برای تولید ویتأمین D، نور خورشید است. ویتأمین D یک عنصر کلیدی برای یک بدن سالم محسوب شده و در سیگنال‌دهی به سیستم ایمنی کاربرد دارد. علاوه بر این در کاهش نرخ عفونت و میزان مرگ و میر افراد نیز نقش دارد.
۴. افزایش سلامتی بدن با استفاده از ویتأمین D
ویتأمین D علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، اثرات شگفت‌انگیز و قدرتمند دیگری نیز دارد. طی نتایج به دست آمده، ویتأمین D اثرات مثبتی روی کاهش التهاب، حفظ سلامت عضلات، قوی کردن استخوان‌ها، بهبود عملکرد مغز و سطوح پایین‌تر برخی بیماری‌ها مانند بیماری قلبی، سرطان پروستات و زوال عقل دارد.
۵. کاهش فشار خون
اغلب فشار خون بالا خطرناک است و در شرایط شدید با بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی، نارسایی کلیه، اختلال نعوظ و دیابت مرتبط است. اما خوشبختانه نور خورشید می‌تواند با واکنش با اکسید نیتریت در لایه بالایی پوست، به کاهش فشار کمک کرده و به گشاد شدن رگ‌های خونی و کاهش فشار خون کمک خواهد کرد.
معایب آفتاب گرفتن بیش‌ازحد
در مقابل تمام فوایدی که برای آفتاب گرفتن وجود دارد، نور خورشید گاهی با مضراتی نیز همراه است که در صورت عدم توجه به آنها ممکن است مشکلات زیادی را با خود به همراه داشته باشد. از شایع‌ترین معایب آفتاب گرفتن می‌توان به آفتاب سوختگی اشاره کرد که با علائمی همچون خارش، قرمزی پوست و در موارد شدید با تاول همراه است.
از مضرات خطرناک آفتاب گرفتن می‌توان به سرطان پوست اشاره کرد که با وجود لکه‌های قهوه‌ای رنگ روی پوست و داشتن سابقه خانوادگی خطر ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود. از دیگر معایب آفتاب گرفتن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشک شدن مو‌ها
- تغییر رنگ مو
- کم آبی بدن
- تحریک آلرژی فرد
- سخت و دشوار کردن عمل تنفس
- ایجاد تپش قلب
- سردر و میگرن
- تخریب کوتیکول مو
- ایجاد آب مروارید در چشم‌ها
- ایجاد چین چروک روی پوست
- گرمازدگی
شیوه مناسب آفتاب‌گرفتن
شاید آفتاب گرفتن و رنگی که پوست پس از آن به خود می‌گیرد بسیار جذاب باشد، اما قبل از هر چیزی لازم است روش درست آفتاب‌گیری را یاد بگیرید. برای انجام این کار لازم است به توصیه‌های زیر را توجه کنید:
۱. در ابتدا زمان آفتاب گرفتن خود را با ۳۰ دقیقه شروع کنید. در صورتی که هیچ علائم هشداردهنده در زمان آفتاب گرفتن مانند حساسیت، خارش، سوزش و تاول را مشاهده نکردید، می‌توانید این مدت زمان را به مرور افزایش دهید.
۲. قبل از آفتاب گرفتن، لازم است از یک ضد آفتاب با SPF 30 به بالا استفاده کنید. در ضمن باید ۱۵ دقیقه قبل از شروع آفتاب گرفتن از ضدآفتاب استفاده کنید. بهتر است از بهترین ضد آفتاب ایرانی مناسب با پوست خود استفاده کنید تا بالاترین اثردهی را داشته باشد.
۳. در صورتی که مدت زمان زیادی در معرض نور خورشید قرار گرفتید، باید آب زیادی بنوشید.
بهترین مدت زمان آفتاب گرفتن چقدر است؟
با وجود این که آفتاب گرفتن می‌تواند فواید زیادی داشته باشد، اما گاهی اوقات آفتاب زیاد ممکن است به گرمازدگی و آفتاب سوختگی منجر شود. بنابراین لازم است در رابطه با این موضوع عاقلانه رفتار کنید. اما شما مجبور نیستید همیشه در خانه بمانید، ترجیحا سعی کنید در یک محیط سایه قرار بگیرید.
دقت داشته باشید، حتی هنگام آفتاب گرفتن در یک روز ابری نیز ۳۰ تا ۵۰ درصد از اشعه ماوراء بنفش خورشید به پوست شما می‌رسد و هنوز امکان سوختن پوست وجود دارد. شاید با وزش باد اشعه‌های خورشید را احساس نکنید، اما چیزی از آسیب آن کم نخواهد شد.
پس در این مواقع استفاده از ضد آفتاب ضروری است. اما به عنوان یک قاعده کلی، اگر حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه را به حمام آفتاب اختصاص دهید کافی خواهد بود.
تست قرمزی پوست در زمان آفتاب گرفتن
برای این که بدانید تا حد کافی زیر آفتاب بوده‌اید یا خیر، می‌توانید تست زیر را انجام دهید:
۱. با انگشت خود روی پوست را فشار دهید.
۲. انگشت را روی پوست کشیده تا رد سفیدی به وجود آید.
۳. اگر سریع قرمز شد، یعنی بیش‌از‌اندازه زیر آفتاب مانده‌اید.
اگر آفتاب سوخته شدیم چه کار کنیم؟
گاهی اوقات آفتاب گرفتن بیش از حد به باعث ایجاد سوختگی در پوست می‌شود. اما در این مواقع چگونه می‌توان این عارضه را درمان کرد؟ در ادامه رو‌ش‌هایی را به شما معرفی می‌کنیم.
- مرطوب نگه داشتن محل سوختگی با استفاده از ژل‌ها و لوسیون‌ها
- مصرف مسکن برای تسکین درد ناشی از آفتاب سوختگی
- مصرف روغن ویتأمین E
- پوشاندن تاول‌ها با استفاده از باند استریل
- استفاده از روغن اسطوخدوس، روغن زیتون و روغن نارگیل
- کمپرس شیر خشک
- خنک نگهداشتن پوست
- مصرف مایلات کافی.
واکنش پوست‌های مختلف زیر آفتاب
معمولاً پوست‌های مختلف در برابر نور خورشید واکنش‌های مختلفی دارند، بنابراین باید با شناخت کافی از نوع پوست خود تصمیم بگیرید که چقدر زیر آفتاب بمانید.
1. پوست تیره
پوست‌های تیره در برابر نور خورشید مزایایی دارند، زیرا در این نوع پوست‌ها ملانین بیشتری وجود دارد. معمولا ملانین از پوست بدن در برابر آفتاب سوختگی و سرطان پوست تا حدودی محافظت می‌کند. اما داشتن ملانین زیاد به این معنی نیست که نباید از ضد آفتاب استفاده کنید.
2. پوست روشن
معمولا افرادی که پوست روشن‌تر دارند بیشتر در معرض آسیب‌های ناشی از نور خورشید و آفتاب سوختگی قرار دارند. در واقع پوست روشن مدت زمان کوتاه‌تری در مقابل نور خورشید از خود محافظت می‌کند.
پس اگر دارای پوست خیلی روشن، خال روی پوست یا دارای سابقه ملانوم در خانواده‌تان هستید، باید در برابر خورشید شدیداً از پوست خود مراقبت کنید.
3. پوست چرب
به طور طبیعی پوست چرب بیشتر از پوست‌های دیگر در برابر نور خورشید مقاوم هستند. چربی اضافی پوست به عنوان یک لایه اضافی، در برابر اشعه خورشید از پوست محافظت می‌کند.
4. پوست حساس
معمولاً پوست حساس در معرض نور خورشید واکنش منفی از خود نشان داده و در موارد شدید، ممکن است با خارش و اگزمای پوستی هم همراه باشد.
5. پوست خشک
افرادی که پوست خشک دارند، پس از قرار گرفتن در معرض خورشید، خشکی پوست آنها دوچندان خواهد شد. زیرا نور خورشید رطوبت و چربی‌های ضروری سطح پوست آنها را کاهش خواهد داد.
آفتاب گرفتن و بارداری
معمولاً پزشکان در حالت‌ایده‌آل، توصیه می‌کنند در دوران بارداری از آفتاب گرفتن خودداری کنید و تا حد امکان در سایه بمانید؛ زیرا خطرات آفتاب گرفتن، مانند گرمازدگی و آفتاب سوختگی در دوران بارداری بیشتر خواهد شد. علاوه بر این پوست شما در دوران بارداری حساس‌تر شده و این موضوع می‌تواند خطر سوزش را افزایش دهد و در اثر تغییر سطح هورمون نیز خطر رنگدانه‌های پوست افزایش پیدا می‌کند.
پس اگر بیرون رفتید، به اندازه کافی خود را هیدراته نگه دارید. در واقع نشستن در آفتاب به مدت طولانی ممکن است دمای هسته مرکزی بدن را افزایش دهد و باعث بالا رفتن درجه حرارت جنین شود.
همچنین اگر از دارو خاصی استفاده می‌کنید، آن دارو ممکن است باعث حساسیت مفرط نسبت به اشعه خورشید شده و باعث اگزمای شدید در شما شود. بنابراین در صورت مصرف هرگونه دارویی، قبل از آفتاب گرفتن حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
جایگزین‌های آفتاب گرفتن
آفتاب گرفتن یکی از راه‌های بهره‌مندی از فواید خورشید است، اما این تنها راه استفاده از این فواید نیست. پس اگر نمی‌خواهید زیر نور آفتاب دراز بکشید اما از مزایای آن بهره ببرید، می‌توانید از جایگزین‌های زیر استفاده کنید:
- ورزش کردن در بیرون
- ۳۰ دقیقه پیاده روی در روز
- باز کردن پنجره‌ها هنگام رانندگی
- خوردن یک وعده غذایی در فضای باز
- استفاده از مکمل‌های ویتأمین D
- خرید یک لامپ UV
- خوردن غذا‌های غنی از ویتأمین D
به یاد داشته باشید که هرزمان دچار عوارض آفتاب گرفتن شدید، حتما به متخصص پوست در تهران و دیگر شهرهای ایران مراجعه کنید.
آفتاب گرفتن برای چه افرادی خطرناک است؟
آفتاب گرفتن با وجود داشتن فواید فراوان، برای برخی از افراد خطرناک است. از این گروه از افراد می‌توان موارد زیر را نام برد:
- خانم‌هایی که باردار هستند
- افرادی که به حساسیت پوست مبتلا هستند
- افراد دارای بیماری قلبی یا ریوی
آفتاب گرفتن بعد از لیزر
روش کار لیزر آسیب رساندن به فولیکول و پیاز مو است و به گونه‌ای طراحی شده که از گرم شدن و آسیب رساندن به رنگدانه پوست جلوگیری می‌کند. با این حال در هنگام لیزر ممکن است کمی از ملانین موجود در پوست از بین برود و هنگامی که پس از لیزر در برابر خورشید قرار می‌گیرید، امکان برخورد اشعه فرابنفش خورشید با پوست بیشتر خواهد شد.
به همین علت است که پس از لیزر نباید حمام آفتاب بگیرید. فقط یادتان باشد که در هر دو روش برنزه کردن، یعنی آفتاب گرفتن یا سولاریوم، امکان برخورد پرتو فرابنفش وجود دارد. پس سولاریوم را هم نباید انجام دهید.
آفتاب گرفتن بعد از پروتز سینه
سولاریوم و حمام آفتاب به پروتز سینه آسیبی وارد نمی‌کند. فقط موضوعی که در این میان اهمیت دارد، این است که آفتاب گرفتن و سولاریوم باعث تیره شدن محل زخم می‌شود. به همین خاطر توصیه می‌کنیم پس از انجام عمل پروتز سینه به مدت یک سال سولاریوم انجام ندهید یا حمام آفتاب نگیرید.
آفتاب گرفتن بعد از بوتاکس
پس از انجام بوتاکس اگر مدت مشخصی زیر آفتاب بمانید، ایمن و بی‌خطر است. اما با این حال ما پیشنهاد می‌کنیم در روز تزریق خود در معرض آفتاب قرار نگیرید. در واقع انبساط عروق خونی در پوست باعث افزایش گردن خون‌شده و این موضوع می‌تواند به پخش شدن بوتاکس منجر شود. پس بهتر است همیشه از کرم ضدآفتاب استفاده کنید و زمان قرار گرفتن در معرض نور آفتاب را تا حد کافی محدود کنید.
آفتاب گرفتن قبل از لیزر
در صورتی که تازه حمام آفتاب گرفته‌اید، حداقل تا چهار هفته از انجام لیزر خودداری کنید. چون لیزر روی پوست‌های سفید عملکرد بهتری داشته و هرچه پوست سفیدتر باشد، مو‌های بدن را بهتر از بین می‌برد. پس با سوختگی بدن ناشی از آفتاب، عملکرد لیزر کاهش پیدا کرده و عوارضی را به دنبال خواهد داشت.
آفتاب گرفتن با وازلین خوب است یا خیر؟
وازلین از ترکیب مواد معدنی و موم ساخته شده و در برابر آب مقاوم است. این ماده به دلیل داشتن ترکیبات نفتی باعث جذب بیشتر نور خورشید روی پوست شده و باعث تشدید اثرات مضر آفتاب بر پوست می‌شود و به پوست آسیب زیادی می‌رساند.
گاهی افراد برای تسریع روند برنز کردن بدن با آفتاب، از وازلین استفاده می‌کنند؛ اما تغییر رنگ سریع که در پوست به وجود می‌آید در برابر آسیبی که به آن می‌رساند، ارزش ندارد.
آفتاب گرفتن با قهوه امکان‌پذیر است؟
اگر به دنبال یک روش طبیعی و ارزان برای برنزه کردن پوست خود هستید، قهوه را به شما پیشنهاد می‌دهیم. آفتاب گرفتن با قهوه عوارض شیمیایی نداشته و بسیار کارآمد است. همچنین می‌توانید قهوه را با روغن زیتون مخلوط کرده تا عملکرد آن چند برابر شود.
آیا روغن بچه برای آفتاب گرفتن خوب است؟
بسیاری از افراد برای آفتاب گرفتن از روغن بچه استفاده می‌کنند. این در حالیست که روغن بچه هم مانند وازلین برای آفتاب گرفتن خوب نیست. زیرا روغن بچه مانند یک جسم صیقلی عمل کرده و تمام نور خورشید را جذب می‌کند و به آسیب‌های پوستی منجر خواهد شد.
آفتاب گرفتن با روغن نارگیل امکان‌پذیر است؟
استفاده از روغن برای آفتاب گرفتن و برنزه یکی از روش‌های معمول است که امروزه افرادی زیادی از آنها بهره می‌برند. زیرا روغن‌ها استفاده راحت‌تری از لوسیون‌ها داشته و میزان جذب بیشتری دارند.
یکی از بهترین این روغن‌ها، روغن نارگیل است که برای پوست‌های حساس بسیار مناسب بوده و به دلیل وجود اسید‌های چرب موجود در آن، جذب راحت‌تری دارد. علاوه بر این، روغن نارگیل مقدار اندکی SPF دارد که از پوست در برابر اشعه‌های UV محافظت می‌کند.
آیا آفتاب گرفتن بر رفع جوش مؤثر است؟
اغلب افراد تصور می‌کنند نور خورشید در رفع آکنه‌ها بسیار مؤثر است. در حالی که این تصور نادرست بوده و اگر هم تأثیر داشته باشد تنها تا یک هفته به طول می‌انجامد. در واقع آفتاب گرفتن به برنزه شدن پوست منجر شده و این موضوع باعث ناپدید شدن جوش‌های صورت خواهد شد.
در این مواقع ما تصور می‌کنیم جوش‌ها به طور کامل از بین رفته‌اند، در حالی که این موضوع حقیقت ندارد و قرار‌گیری بیش از حد در مقابل آفتاب به تشکیل جوش‌های سرسیاه منجر خواهد شد.
آیا مادران در هنگام شیردهی می‌توانند آفتاب بگیرند؟
اگر به آفتاب گرفتن و برونزه شدن پوست در هنگام شیردهی علاقه دارید، باید اشاره کنیم که انجام این کار هیچ آسیبی به کودک شما نخواهد زد. بلکه می‌توانید به روش سولار یا آفتاب گرفتن نیز به انجام این کار اقدام کنید.
ولی دقت داشته باشید که اشعه مضر فرابنفش شانس مادر را برای ابتلا به سرطان پوست افزایش خواهد داد؛ زیرا سینه‌ها در دوران شیردهی حساس‌تر شده و به مراقبت بیشتری نیاز دارند.
آفتاب گرفتن بعد از سولار
در صورتی که قصد آفتاب گرفتن دارید، حداقل تا یک هفته از رفتن به جلسات سولاریوم پرهیز کنید. فرایند سولاریوم باعث افزایش حساسیت بافت پوست شده و آسیب‌پذیری سلول‌های پوستی در برابر آفتاب را بیشتر می‌کند.
همچنین توصیه می‌کنیم تا بعد از گرفتن آفتاب تحت هر شرایطی با استفاده از محصولات مراقبت پوستی، از سوختگی و آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنید.
آفتاب بگیرید، اما با آگاهی کامل!
آفتاب گرفتن شاید مزایای زیادی داشته باشد، اما اگر از مضرات نور خورشید جلوگیری نکنید و ضد آفتاب‌های مناسب را به کار نگیرید، این تجربه شیرین می‌تواند به بیماری‌های خطرناکی منجر شود. در این مطلب به طور کامل به بررسی مزایا و معایب آفتاب گرفتن و زمان مناسب آن پرداختیم. اگر نیاز به ویزیت یک متخصص داشتید، می‌توانید از نوبت‌‌دهی اینترنتی دکتردکتر استفاده کنید.
اگر در رابطه با این موضوع با سؤالی مواجه شدید حتماً آن را با ما در میان بگذارید.
