الکترولیت چیست و چه نقشی در بدن دارد

الکترولیت ها در فرآیندهای ضروری بدن شما نقش دارند و در هدایت تکانه های عصبی، انقباض ماهیچه ها، هیدراته نگه داشتن بدن و تنظیم سطح pH  موثر هستند. بنابراین، شما باید به میزان کافی الکترولیت از رژیم غذایی خود دریافت کنید تا عملکرد بدن آنطور که باید حفظ شود.

الکترولیت چیست؟

«الکترولیت» اصطلاحی برای ذرات حامل بار الکتریکی مثبت یا منفی است. در تغذیه، به مواد معدنی ضروری موجود در خون، عرق و ادرار اطلاق می شود.

هنگامی که این مواد معدنی در مایع حل می شوند، الکترولیت ها یعنی یون های مثبت یا منفی که در فرآیندهای متابولیک استفاده می شوند، به وجود می آیند.

الکترولیت های بدن عبارتند از:

• سدیم
• پتاسیم
• کلرید
• کلسیم
• منیزیم
• فسفات
• بی کربنات

الکترولیت های ذکر شده  برای فرآیندهای مختلف بدن، از جمله حفظ تعادل پایه اسید، عملکرد صحیح اعصاب و ماهیچه ها و هیدراته نگه داشتن بدن مورد نیاز هستند.

همچنین الکترولیت ها برای حفظ عملکرد سیستم عصبی و ماهیچه ها و حفظ تعادل محیط داخلی بدن هر فرد بسیار مهم هستند.

عملکرد سیستم عصبی

مغز، سیگنال های الکتریکی را برای ارتباط با سلول های سراسر بدن از طریق سلول های عصبی ارسال می کند. این سیگنال‌ها با تغییرات بار الکتریکی غشای سلول عصبی تولید می‌شوند و تکانه های عصبی نام دارند.

تغییرات بار الکتریکی به دلیل حرکت الکترولیت سدیم در سراسر غشای سلول عصبی اتفاق می افتد. هنگام این اتفاق، یک واکنش زنجیره ای به راه می افتد و در نتیجه یون های سدیم بیشتری را در طول آکسون سلول عصبی حرکت می دهد.

هیدراتاسیون مناسب

آب باید در میزان مناسب هم در داخل و هم در خارج از هر سلول بدن نگهداری شود. الکترولیت ها (به ویژه سدیم) از طریق اسمز به حفظ تعادل مایعات کمک می کنند.

اسمز به فرایندی می گویند که در آن آب از طریق دیواره غشای سلولی از محلول رقیق (آب بیشتر و الکترولیت کمتر) به سمت محلول غلیظ تر (آب کمتر و الکترولیت بیشتر) حرکت می کند.

این امر از پر شدن بیش از حد یا چروک شدن سلول به دلیل کم آبی پیشگیری می کند.

سطوح pH داخلی

برای سالم ماندن، نیاز است  PH داخلی بدن تنظیم باشد.

pH  اسیدی یا قلیایی در بدن، توسط بافرهای شیمیایی، یا اسیدها و بازهای ضعیف تنظیم می شود، که این امر در به حداقل رساندن تغییرات در محیط داخلی بدن نقش دارد.

به عنوان مثال، ساز و کار خون طوری است که در pH حدود 7.35 تا 7.45 باقی بماند. اگر از این موضوع منحرف شود، بدن نمی تواند به درستی کار کند و باعث ایجاد حال بد می شود.

داشتن تعادل مناسب الکترولیت ها برای حفظ سطح pH خون ضروری است.

عدم تعادل الکترولیت برای سلامتی شما زیان بار است!

در بعضی شرایط، سطح الکترولیت در خون می تواند بسیار بالا یا پایین برود و این امر باعث عدم تعادل شود. اختلالات در الکترولیت ها می تواند اثرات مضری برای سلامتی داشته باشد و حتی در مواردی می تواند کشنده باشد!

عدم تعادل الکترولیت اغلب به دلیل کم آبی اتفاق می افتد که این امر ناشی از گرمای بیش از حد، استفراغ یا اسهال است. به همین دلیل باید مراقب باشید و وقتی هوا گرم است یا مریض هستید مایعات از دست رفته را با نوشیدن مایعات بیشتر جایگزین کنید.

همچنین برخی از بیماری ها، از جمله بیماری کلیوی، اختلالات خوردن و صدمات مانند سوختگی شدید، می توانند موجب عدم تعادل الکترولیت شوند.

اگر اختلال خفیف الکترولیت داشته باشید، احتمالاً هیچ علامتی را تجربه نخواهید کرد.

با این حال، عدم تعادل شدیدتر الکترولیت می تواند علائمی مانند علائم زیر را ایجاد کند:

• خستگی
• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• بی حسی
• سردرگمی
• ضعف عضلانی و گرفتگی
• سردرد
• تشنج

اگر مشکوک به عدم تعادل الکترولیت هستید، حتماً علائم خود را با مراجعه به پزشک و یا از طریق ویزیت پزشک متخصص در منزل در میان بگذارید.

آیا با عرق کردن زیاد به الکترولیت بیشتری نیاز دارید؟

در هنگام عرق کردن، بدن شما هم آب و هم الکترولیت ها، به ویژه سدیم و کلرید را از دست می دهد. عرق به طور متوسط ​​حاوی حدود 40 تا 60 میلی مول سدیم در هر لیتر است.

مقدار الکترولیت های از دست رفته از طریق عرق می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

تحقیقات نشان می دهد اکثر مردم نیازی به جایگزینی سدیم از دست رفته در اثر تعریق ندارند.

با این حال، برخی از افراد، مانند ورزشکاران استقامت که بیش از دو ساعت ورزش می‌کنند یا ورزشکارانی که در گرمای شدید ورزش می‌کنند، می توانند نوشیدنی‌های غنی‌شده با الکترولیت را برای جایگزینی در نظر بگیرند.

برای بقیه افراد، دریافت مقدار طبیعی سدیم از غذاها و آب آشامیدنی برای هیدراته ماندن بدن کفایت می کند.

منابع غذایی الکترولیت ها

بهترین راه برای رسیدن به حفظ تعادل الکترولیت داشتن یک رژیم غذایی سالم است. میوه ها و سبزیجات منابع غذایی اصلی برای تعادل الکترولیت ها هستند.

در ادامه برخی از مواد غذایی که الکترولیت تولید می کنند، ذکر شده است:

• سدیم: غذاهای شوری مانند پنیر و نمک خوراکی
• کلرید: نمک خوراکی
• پتاسیم: میوه ها و سبزیجاتی مانند موز، آووکادو و سیب زمینی شیرین.
• منیزیم: غلات و آجیل ها.
• کلسیم: لبنیات و سبزیجات

الکترولیت هایی مانند بی کربنات به طور طبیعی در بدن تولید می شوند، بنابراین نگران گنجاندن آنها در رژیم غذایی خود نباشید.

آیا باید رژیم غذایی خود را با الکترولیت غنی کنید؟

برخی از افراد برای اطمینان از دریافت کافی الکترولیت ها، آب الکترولیت یا مکمل های الکترولیت مانند سدیم و کلسیم مصرف می کنند. با این حال، یک رژیم غذایی متعادل که شامل منابع الکترولیت است برای تامین الکترولیت بدن بیشتر افراد کافی است.

بدن شما معمولاً می تواند الکترولیت ها را خود به خود تنظیم کند و تعادل را در سطوح مناسب نگه دارد. اما در برخی شرایط، مانند هنگام استفراغ و اسهال که از دست دادن الکترولیت بیش از حد است، مصرف مکمل ها و محلول های آب رسان حاوی الکترولیت می تواند مفید باشد.

مقداری که باید مصرف کنید به میزانی که بدن شما نیاز دارد بستگی دارد.

همچنین توجه داشته باشید فقط در شرایطی که به دلیل از دست دادن بیش از حد، سطح الکترولیت های شما کم باشد، مصرف مکمل می تواند کمک کند در غیر این صورت می تواند باعث سطوح غیر طبیعی و احتمالاً بیماری شود.

بهتر است قبل از مصرف مکمل الکترولیت ابتدا با پزشک خود مشورت کرده و یا از طریق ویزیت پزشک متخصص در منزل سوالات و مشکلات خود را حل کنید.

نتیجه گیری

الکترولیت ها برای عملکرد سیستم عصبی، ماهیچه ها و حفظ محیط بدن در حالت بهینه حیاتی هستند.

اکثر مردم نیازهای الکترولیت خود را از طریق یک رژیم غذایی متعادل تامین می‌کنند، اما اگر به دلیل بیماری یا گرمای بیش از حد و تعریق بدن دچار کم آبی شده باشید، عدم تعادل الکترولیت ممکن است رخ دهد.

اگر مشکوک به عدم تعادل الکترولیت هستید، از ویزیت پزشک متخصص در منزل بهره بگیرید.

منبع: healthline