خشکی مفصل وضعیتی است که در آن بافتهای هم‌بند که مفاصل را احاطه کرده‌اند، خشک و شکننده می‌شوند. این وضعیت منجر به افزایش اصطکاک بین استخوان‌ها و سایر اجزای مفصل خواهد شد. این عارضه می‌تواند منجر به درد مفاصل، سفتی و کاهش‌تحرک شود. خشکی مفصل‌ها می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله سن، سبک زندگی، شرایط پزشکی و برخی از دیگر حالت‌ها باشد. در چنین شرایطی مراجعه به دکتر ارتوپدی لازم و ضروری است.
در این مطلب از مجله دکتردکتر به‌منظور پیش‌آگاهی می‌خواهیم در رابطه با خشکی مفاصل و ابعاد مختلف آن از جمله، عوامل، عوارض، ویژگی، راهکارها و بسیاری دیگر از موارد مرتبط با آن توضیحاتی ارائه دهیم؛ باما همراه باشید.
خشکی مفصل چیست؟
خشکی مفاصل (Joint dryness) زمانی رخ می‌دهد که غضروف اطراف مفصل خشک و شکننده شده و منجر به کاهش حرکت روان مفصل شود. خشکی مفصل می‌تواند باعث درد، سفتی و حتی بی‌ثباتی مفصل شود. این درد در نواحی مثل زانوها، باسن و دست‌ها حس می‌شود.
خشکی مفاصل نوعی مشکل رایج برای افراد مبتلا به آرتریت یا سایر بیماری‌های مفصلی هم هست. همچنین احتمال دارد که در افراد سالم به دلیل سن، آسیب یا کمبود فعالیت نیز رخ دهد.
علائم خشکی مفاصل
خشکی مفاصل علائم گوناگونی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد به خصوص هنگام حرکت مفصل
- صدای تق‌تق هنگام حرکت
- حساسیت یا تورم در اطراف مفصل
- دامنه حرکتی محدود
- قرمزی یا گرمی اطراف مفصل
- مشکل در صاف‌کردن یا خم کردن مفصل
- ضعف عضلانی اطراف مفصل
- مشکل در انجام کارهای روزمره مثل بستن بند کفش یا برداشتن اشیا
- احساس سفتی در مفصل
دلیل خشکی مفاصل
خشکی مفصل به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که عمده این دلایل به صورت موارد زیر هستند:
- آرتریت؛ آرتریت منجر به کاهش روانکاری و خشکی مفاصل شود.
- استفاده بیش‌ازحد؛ استفاده بیش‌ازحد مفاصل منجر به ساییدگی و پارگی غضروف و سایر اجزای مفصلی می‌شود و می‌تواند روانکاری طبیعی را کاهش دهد.
- آسیب‌دیدگی قبلی؛ آسیب جدی می‌تواند به اجزای مفصل آسیب برساند.
- عدم تحرک؛ عدم تحرک نیز منجر به کاهش روانکاری خواهد شد.
- کم‌آبی بدن؛ کم‌آبی منجر به از دست دادن مایع مفصلی می‌شود و روانکاری طبیعی را کاهش می‌دهد.
- افزایش سن؛ افزایش سن باعث ساییدگی و پارگی اجزای مفصل می‌شود.
- کمبود ویتامین؛ کمبود ویتامین نیز روی خشکی مفاصل تاثیر می‌گذارد.
کدام نواحی بدن دچار خشکی مفاصل می‌شوند؟
خشکی مفاصل می‌تواند هر مفصلی را در بدن از جمله شانه، آرنج، مچ دست، لگن، زانو، مچ پا و انگشتان پا را درگیر کند. همچنین می‌تواند باعث سفتی مفاصل، درد و تورم شود. علاوه‌براین خشکی مفاصل می‌تواند با شرایطی مانند آرتریت روماتوئید، آرتروز و نقرس همراه باشد.
خشکی مفصل در پا
خشکی مفصل پا وضعیتی است که در اثر سفت شدن بیش‌ازحد مفصل پا ایجاد می‌شود و حرکت را دشوار یا غیرممکن می‌کند. خشکی مفصل پا اغلب ناشی از سن، آسیب یا بیماری است. درمان خشکی مفصل‌ها در پا شامل فیزیوتراپی تجویز و مصرف داروها یا در برخی موارد جراحی ارتوپدی است.
خشکی مفاصل در پشت
علل شایع خشکی مفاصل در پشت شامل آرتریت، بورسیت و تاندونیت است. درمان این عارضه رایج شامل داروهایی برای کاهش التهاب و درد، فیزیوتراپی، درمانهای گرم و سرد و اصلاح شیوه زندگی مانند اجتناب از فعالیت‌هایی است که شرایط را تشدید می‌کنند.
بسته به شدت بیماری، درمانهای اضافی مانند تزریق، داروهای استروئیدی یا جراحی ممکن است توسط متخصصین و پزشکان توصیه شود.
خشکی مفصل در دست
خشکی مفاصل دست وضعیتی است که در آن مفصل به دلیل عدم روانکاری در مفصل خشک و سفت می‌شود. این وضعیت به دلیل کاهش روانکاری در مفصل ایجاد شده که می‌تواند به‌دلیل افزایش سن، آسیب یا بیماری باشد.
درمان خشکی مفاصل دست معمولاً شامل استراحت، داروهای ضدالتهابی، فیزیوتراپی و آتل است. در صورت تداوم یا شدید بودن وضعیت احتمال نیاز به جراحی نیز وجود دارد.
خشکی مفاصل در زانو
خشکی مفاصل زانو حالتی‌ست که در آن مفاصل سفت می‌شوند و درد و محدودیت حرکتی زانو را باعث می‌شوند. این نوع خشکی مفاصل معمولاً به دلیل ساییدگی و پارگی غضروف مفصلی ایجاد می‌شود.
درمان آن می‌تواند شامل فیزیوتراپی، مصرف داروها، تزریقات و حتی جراحی باشد.
خشکی مفاصل در ستون فقرات
خشکی مفاصل در ستون فقرات وضعیتی‌ست که در آن مفاصل درون ستون فقرات به دلیل کاهش روانکاری، اصطکاک بیشتری را تجربه می‌کنند. با گذشت زمان، این می‌تواند منجر به درد و سفتی در ستون فقرات و همچنین کاهش دامنه حرکتی شود.
درمان این عارضه با داروهایی برای کاهش التهاب، فیزیوتراپی و اصلاح شیوه زندگی مانند وضعیت بدنی مناسب، ورزش منظم و اجتناب از فعالیت‌هایی که فشار بیش‌ازحد به ستون فقرات وارد می‌کنند، انجام می‌شود.
خشکی مفصل شانه
خشکی مفصل شانه می‌تواند به‌دلیل عوامل مختلفی از جمله کاهش دامنه حرکتی، استفاده بیش‌ازحد از مفصل و انحطاط مرتبط با افزایش سن باشد.
درمان خشکی مفصل شانه بسته به علت زمینه‌ای متفاوت است. برخی از درمان‌ها شامل فیزیوتراپی، تغییر شیوه زندگی، داروها هستند و در برخی موارد جراحی می‌شود.
خشکی مفصل در آرنج
خشکی مفاصل در آرنج معمولاً در اثر حرکات یا فعالیت‌های تکراری ایجاد می‌شود. همچنین این عارضه می‌تواند ناشی از یک بیماری زمینه‌ای مانند آرتریت باشد.
درمان این عارضه با استراحت، فیزیوتراپی، داروها و آتل یا بریس خواهد بود البته، در موارد شدیدتر ممکن است جراحی لازم باشد.
خشکی مفاصل در انگشتان دست
خشکی مفاصل در انگشتان دست می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله افزایش سن، برخی شرایط پزشکی مانند آرتریت باشد.
درمان خشکی مفاصل انگشتان دست شامل مرطوب‌کردن پوست، پوشیدن دستکش در خارج از منزل و مصرف داروهایی مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا استروئیدها است.
خشکی مفاصل در کل بدن
مفاصل خشک مفاصلی در بدن هستند که مایع مفصلی ندارند و باعث سفتی و کاهش تحرک می‌شوند. مفاصل خشک معمولی شامل بازوها، شانه‌ها، گردن، لگن، زانو و مچ پا هستند. این شرایط می‌تواند ناشی از آرتریت، بورسیت یا تاندونیت و دیگر عوامل اثرگذار باشد.
درمان خشکی مفاصل ممکن نیز برای کل بدن شامل داروها، فیزیوتراپی و اصلاح شیوه زندگی است. علاوه‌بر داروها و فیزیوتراپی، اصلاح شیوه زندگی می‌تواند به کاهش اثرات خشکی مفاصل کمک کند. این تغییر ممکن است شامل پرهیز از فعالیت‌هایی باشد که شرایط را تشدید می‌کنند.
خشکی مفاصل در صبح
خشکی مفاصل در صبح می‌تواند نشانه کم‌آبی بدن باشد. نوشیدن مقدار زیادی مایعات در طول روز برای هیدراته نگه‌داشتن بدن در این رابطه مهم است. همچنین اگر دچار عارضه خشکی مفاصل در صبح هستید، می‌توانید چند دقیقه به آرامی تمرین کششی سبک انجام دهید تا شل شدن مفاصل کمک کنید.
خشکی مفاصل در بارداری
خشکی مفاصل در دوران بارداری یک عارضه رایج است. علت آن افزایش سطح هورمون‌هایی مانند پروژسترون و استروژن بوده که در دوران بارداری ترشح می‌شوند. این هورمون‌ها می‌توانند باعث شل شدن بافتهای بدن شوند که می‌تواند منجر به خشکی مفاصل شود. همچنین وزن اضافی که در دوران بارداری حمل می‌شود می‌تواند فشار بیشتری بر مفاصل وارد کند و منجر به خشکی مفاصل شود.
درمان خشکی مفاصل در دوران بارداری شامل استراحت، ورزش ملایم، ماساژ و حرکات کششی است.
خشکی مفاصل انگشتان در بارداری
خشکی مفاصل انگشتان در دوران بارداری یکی از علائم شایع بارداری است و به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری ایجاد می‌شود. این دردهای مفصلی جای نگرانی ندارند و اغلب پس از زایمان خودبه‌خود برطرف می‌شوند. بااین‌حال، زنان باید توجه داشته باشند که درد مفاصل می‌تواند نشانه‌ای از آرتریت یا سایر شرایط پزشکی باشد، بنابراین مهم است که در مورد هر درد مفصلی با متخصصین مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید.
برای کمک به تسکین خشکی مفاصل انگشتان در دوران بارداری، زنان می‌توانند تمرینات کششی ساده انجام دهند، دوش آب گرم بگیرند و از مرطوبکنندهها برای حفظ رطوبت پوست استفاده کنند.
خشکی مفاصل بعد از شکستگی
خشکی مفاصل پس از شکستن قسمت‌های بدن، وضعیتی است که رباط‌ها و تاندون‌های اطراف مفصل به دلیل ضربه یا آسیب، سفت و بی‌حرکت می‌شوند. این می‌تواند منجر به کاهش دامنه حرکتی، درد و حتی آسیب بیشتر شود.
درمان خشکی مفاصل پس از شکستن قسمت‌های بدن ممکن است شامل فیزیوتراپی، بریس‌بندی، تمرین‌هایی برای تقویت عضلات اطراف مفصل و داروهای ضد درد باشند. احتمال دارد در برخی موارد جراحی برای ترمیم مفصل ضروری باشد.
خشکی مفاصل روماتیسمی
خشکی مفاصل روماتیسم نوعی درد مفاصل است که در اثر التهاب مفاصل ایجاد می‌شود. این عارضه معمولاً در اثر ساییدگی مفصل ایجاد خواهد شد و با دارو، فیزیوتراپی و اصلاح سبک زندگی قابل‌درمان است.
درمانهای رایج برای خشکی مفاصل روماتیسم شامل داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs) و عوامل بیولوژیک هستند.
فیزیوتراپی نیز ممکن است برای کاهش درد و بهبود تحرک مفصل استفاده شود. از طرفی اصلاح شیوه زندگی مانند ورزش، کاهش وزن و اجتناب از فعالیت‌هایی که ممکن است درد مفاصل را بدتر کند نیز می‌تواند مفید باشد.
چه زمانی برای خشکی مفاصل به متخصص مراجعه کنیم؟
اگر خشکی مفاصل با درد شدید، تورم یا سایر علائم نگران‌کننده همراه باشد، مراجعه به متخصص برای ارزیابی شرایط لازم و ضروری است.
علائم دیگری که فرد باید به متخصص مراجعه کند عبارتند از درد مفاصل که با استراحت یا درمان خانگی بهبود پیدا نمی‌کنند.
تشخیص خشکی مفاصل
تشخیص خشکی مفصل معمولاً بر اساس معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی بیمار انجام می‌شود. پزشک ممکن است سؤالاتی در مورد علائم بیمار بپرسد و احتمال دارد یک معاینه فیزیکی برای ارزیابی مفصل آسیب‌دیده انجام دهد.
آن‌ها همچنین ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا ام آر آی را برای بررسی هرگونه علائم آسیب یا التهاب را درخواست کنند. در این‌گونه موارد احتمال این وجود دارد که پزشکان آزمایش خون را برای بررسی هرگونه بیماری زمینه‌ای یا جستجوی نشانه‌هایی که ممکن است نشان‌دهنده خشکی مفاصل باشد، درخواست کنند.
درمان خشکی مفصل
خشکی مفاصل را می‌توان با روان کردن مفصل با یک روان‌کننده مفصل مانند روغن و کرم‌های مخصوص یا اسپری سیلیکون درمان کرد. این داروها به کاهش اصحطکاک و بهبود تحرک مفصل کمک می‌کنند. همچنین انجام فیزیوتراپی و تمرینات کششی ملایم می‌توانند به کاهش درد و سفتی کمک کنند.
اگر خشکی مفصل باعث درد یا محدودیت حرکتی شود ممکن است لازم باشد برای درمان بیشتر به پزشک مراجعه کنید. گزینه‌های درمانی پزشکی نیز احتمالاً شامل تزریق کورتیکواستروئید، تزریق اسید هیالورونیک یا حتی جراحی نیز باشد.
درمانهای خانگی خشکی مفاصل
روش‌های درمان خانگی زیادی برای خشکی مفاصل وجود دارد. در برخی از شرایط ممکن است درمانهای خانگی راهکاری مناسب باشد و در برخی از موارد ممکن است جواب ندهد. به‌صورت کلی مهم‌ترین این روش‌های درمانی به‌صورت زیر هستند:
- حمام یا دوش آب گرم؛ حمام یا دوش آب گرم می‌تواند به کاهش درد مفاصل ناشی از خشکی کمک کند. گرما و رطوبت به شل شدن عضلات و مفاصل کمک می‌کنند.
- اعمال گرما یا سرما؛ اعمال گرما یا سرما با کمپرس در ناحیه آسیب‌دیده می‌تواند به کاهش درد مفاصل ناشی از خشکی کمک کند.
- ماساژ؛ ماساژ می‌تواند به کاهش سفتی مفاصل و درد ناشی از خشکی کمک کند.
- ورزش منظم؛ فعالیت‌های کم تأثیر مانند شنا، پیاده‌روی و یوگا می‌تواند در این رابطه بسیار مفید واقع شود.
- تغییرات در رژیم غذایی؛ خوردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل با مقدار زیادی میوه، سبزیجات و پروتئین‌های بدون چربی راهکار بسیار مناسبی برای این عارضه محسوب می‌شود.
- استفاده از روغن‌های طبیعی؛ روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل، روغن بادام یا روغن‌زیتون می‌توانند به روان‌سازی مفاصل کمک کند.
- استفاده از مکمل‌ها؛ گلوکزامین و کندرویتین دو مکمل محبوب هستند که برای این هدف استفاده می‌شوند.
درمان خشکی مفاصل در طب سنتی
در طب سنتی درمانهای خشکی مفاصل از تغییر سبک زندگی گرفته تا داروهای گیاهی را شامل می‌شود. همچنین اصلاح شیوه زندگی مانند ورزش منظم، حفظ وزن سالم و اجتناب از حرکات تکراری می‌تواند به کاهش درد و التهاب مفاصل کمک کند.
داروهای گیاهی مانند زردچوبه، زنجبیل و بوسولیا را می‌توان برای کاهش التهاب و تسکین درد مفاصل استفاده کرد. علاوه بر این، مکمل‌هایی مانند گلوکزامین و کندرویتین را می‌توان برای حفظ سلامتی مفاصل مصرف کرد.
جراحی برای درمان خشکی مفصل
جراحی رایج‌ترین درمان برای خشکی مفاصل نیست، زیرا اکثر موارد را می‌توان با اصلاح شیوه زندگی و داروها مدیریت کرد با این حال جراحی آرتروز یکی از راه‌های درمان این بیماری است. در برخی موارد ممکن است جراحی برای ترمیم یا تعویض مفصل توسط پزشک متخصص توصیه شود.
روغن‌درمانی برای مفاصل خشک
هیچ مدرک علمی مبنی بر استفاده از روغن برای درمان خشکی مفاصل بدن انسان وجود ندارد. بیشتر درمانهای درد و سفتی مفاصل شامل تغییراتی در سبک زندگی مانند کاهش وزن، ورزش و فیزیوتراپی است. اگر درد مفاصل با تغییر سبک زندگی بهبود پیدا نکرد، پزشک ممکن است مصرف داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن را توصیه کند. در موارد شدید، تزریق کورتیکواستروئید یا سایر داروها ممکن است ضروری باشد.
اگر تصمیم به استفاده از روغن برای مفاصل خشک دارید، مطمئن شوید که از روغن‌های باکیفیت و طبیعی استفاده کنید و از استفاده از روغن‌های دیگر اجتناب کنید. روغن نارگیل، روغن‌زیتون و روغن آووکادو همگی انتخاب‌های خوبی برای این هدف هستند.
تمریناتی برای بهبود خشکی مفاصل
در برخی موارد انجام تمرین‌های مفید می‌تواند برای رویارویی با خشکی مفصل‌ها مفید باشد:
- استفاده از فوم نورد؛ فوم نورد راهی عالی برای افزایش انعطاف‌پذیری در مفاصل است و می‌تواند به کاهش تنش و بهبود تحرک کمک کند.
- تمرینات کششی؛ تمرینات می‌تواند بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش سفتی در مفاصل مفید باشد.
- استفاده از کیسه حرارتی؛ کیسه‌های حرارتی می‌توانند به افزایش گردش خون و کاهش سفتی در مفاصل کمک کرده و شرایط را بهبود ببخشند.
- ورزش؛ ورزش‌های سبک مانند شنا یا پیاده‌روی می‌تواند به تقویت و روان‌سازی مفاصل شما کمک کند.
- استفاده از وسایل کمکی؛ استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا بریس‌ها می‌توانند به حمایت از مفاصل و کاهش فشار کمک کنند.
جلوگیری از خشکی مفاصل
با هیدراته ماندن (رساندن آب کافی به سلول‌های بدن)، خوردن یک رژیم غذایی سالم سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 و آنتی‌اکسیدان‌ها، ورزش منظم و مصرف مکمل‌های حاوی گلوکزامین و کندرویتین می‌توان از خشکی مفاصل جلوگیری کرد. علاوه‌براین، اجتناب از سیگار کشیدن، حفظ وزن سالم و مدیریت سطح استرس نیز می‌تواند به جلوگیری از خشکی مفاصل کمک کند.
رابطه نقرس و خشکی مفاصل چیست؟
بیماری نقرس نوعی آرتریت است و به دلیل تجمع اسید اوریک در بدن ایجاد می‌شود. این تجمع اسید اوریک می‌تواند منجر به تشکیل کریستال‌ها در مفاصل شده و باعث التهاب، تورم و درد و البته بیماری نقرس خواهد شد. خشکی مفاصل می‌تواند از علائم نقرس باشد، زیرا التهاب و تورم می‌تواند باعث خشکی و سفت شدن مفاصل شود.
ارتباط بین لوپوس و خشکی مفاصل چیست؟
بیماری لوپوس نوعی اختلال خود ایمنی است که می‌تواند باعث درد، تورم و حتی سفتی مفاصل شود. در واقع خشکی مفاصل یکی از علائم شایع لوپوس محسوب می‌شود و می‌تواند ناشی از التهاب و تورم مفاصل باشد.
لوپوس می‌تواند باعث فرسایش مفصل شده و در نهایت منجر به خشکی مفاصل شود. درمانهای لوپوس و خشکی مفاصل شامل دارو، فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی است.
در مورد خشکی مفاصل خود بی‌خیال نباشید
خشکی مفاصل عارضه‌ای رایج در میان زنان و مردان است و مختص به قشر خاصی از جامعه نیست. راه‌های زیادی برای جلوگیری از ابتلا به این عارضه وجود دارد. همچنین درمانهای خانگی این عارضه نیز بسیار زیاد هستند اما بااین‌وجود مفاصل بسیار حساس بوده و مراجعه به پزشک ارتوپدی و متخصصین مفاصل و استخوان در این رابطه ضروری است.
اگر شما همچنین نگرانی‌هایی دارید لازم است که به پزشک متخصص مراجعه کرده و خود را معاینه کنید. برای گرفتن نوبت دکتر می‌توانید از پلتفرم نوبت‌دهی اینترنتی سایت دکت دکتر استفاده کنید.
در انتها از شما می‌خواهیم تا اگر نیازی به راهنمایی در این رابطه دارید، از مشاور سلامتی دکتردکتر بپرسید.
خدا خیرتون بده ممنونم از لطف و محبت و دلسوزی و آگاهی خوب شما عزیزان
تشکر از اشتراک گزاری نظرتان
بسیار مقاله جامع و مفیدی بود.
متشکرم
تشکر🌹