در پاسخ به سوال تخصص اطفال چیست باید گفت، تخصصی است که به تشخیص و درمان بیماری‌های کودکان می‌پردازد. دکتر اطفال برای کسب این تخصص، دوره‌های تحصیلی مورد نیاز را پشت‌سر می‌گذارد. دوره‌های لازم تخصص کودکان، شامل آموزش در زمینه مراحل رشد کودکان، تشخیص بیماری‌های کودکان، سلامت روان کودکان، تغذیه صحیح کودکان و درمان بیماری‌های کودکان است. از مهم‌ترین وظایف دکتر اطفال، می‌توان به تشخیص و درمان بیماری‌های شایع کودکان و واکسیناسیون کودکان اشاره کرد. انتخاب متخصص اطفال، با هدف ارتقا سلامت جسم و روان کودکان و توسعه فردی آن‌ها بسیار اهمیت دارد.
در این محتوا به سوال دکتر کودکان کیست پاسخ داده‌ایم و انواع بیماری‌های تحت درمان متخصص کودکان را بررسی کرده‌ایم. مطالعه این محتوا، به 6 دقیقه زمان نیاز دارد.
درصورت وجود هرگونه سوال درباره متخصص اطفال و تخصص کودکان، آن را در قسمت نظرات و در پایین این صفحه بنویسید تا مشاور سلامتی به آن پاسخ دهد.
تخصص اطفال چیست؟
تخصص اطفال، یکی از حوزه‌های پزشکی است که به سلامت و رشد کودکان اختصاص دارد. متخصص اطفال در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های شایع کودکان شامل بیماری‌های جسمی، عاطفی و رشدی آن‌ها تحت عنوان دوره‌های لازم دکتر کودکان آموزش دیده‌اند. دکتر اطفال از زمان تولد تا دوره بلوغ، به ارائه مراقبت‌های پزشکی لازم در مراحل رشد کودکان و درمان بیماری های شایع کودکان می‌پردازد. متخصص کودکان، در زمینه تغذیه صحیح کودکان، رشد، ایمنی، رفتار و سلامت روانی آن‌ها خدمات موردنیاز را به خانواده‌ها ارائه می‌دهد. این تخصص با همکاری دیگر تخصص‌های پزشکی، مانند فوق تخصص‌های آلرژی و ایمونولوژی، عفونت، ریه و اندوکرینولوژی، بهبود سلامت و رشد کودکان را تضمین میکند.
دکتر کودکان کیست؟
دکتر کودکان، پزشکی است که در زمینه‌ی تشخیص و درمان بیماری‌های کودکان از بدو تولد تا 21 سالگی تخصص دارد. تحصیلات دکتر کودکان ، به‌گونه‌ای است که پس از گذراندن دوره‌های عمومی پزشکی، تخصص خود را در زمینه پزشکی اطفال می‌گیرد. متخصص کودکان علاوه بر دانش فنی، مهارت‌های بالینی و ارتباطی خوبی با کودکان و والدین دارد. ارتباط صمیمانه و قابل‌اطمینان با خانواده‌ها و توانایی ارائه مشاوره‌های موثر به والدین، بخش مهمی از وظایف دکتر کودکان است.
به توصیه خبرگزاری اخبار پزشکی امروز (medicalnewstoday)،
در سال اول زندگی، کودک باید هفت بار توسط متخصص اطفال معاینه شود. بعد از گذر از سال‌های اولیه نیز، کودک باید به‌طور مرتب توسط دکتر اطفال، ویزیت شود.
والدین در دو سال اول زندگی، باید برای معاینه و بررسی مراحل رشد کودکان، هر سه تا شش ماه به دکتر اطفال مراجعه کنند.
تخصص اطفال چه فوق‌تخصص‌ها و فلوشیپ‌هایی دارد؟
متخصص اطفال، پس از اتمام دوره تخصص خود می‌تواند برای مطالعه بیشتر، در زمینه‌های مرتبط با کودکان، فوق‌تخصص و فلوشیپ دریافت کند. فوشیپ، دوره‌های تکمیلی است که پزشک پس از تکمیل دوره تحصیلی خود، می‌تواند در یکی از موضوعات مرتبط با تخصص خود، بگذراند. در ادامه به معرفی انواع فوق‌تخصص‌ها و فلوشیپ‌های مرتبط با اطفال پرداختیم:
فوق‌تخصص نوزادان
فوق‌تخصص نوزادان، بر مراقبت از نوزادان نارس و نوزادان با مشکلات پزشکی جدی، متمرکز است. متخصص نوزادان، از زمان قبل از تولد، موقع تولد و بعد از آن، وظیفه مراقبت و کنترل شرایط کودک را برعهده دارد. این متخصصان، برای مدیریت پبیچیده‌ترین شرایط فیزیکی نوزادان، آموزش‌های تخصصی دیده‌اند. مراقبت از کودکان نارس یا با شرایط ویژه همچون زردی نوزادان، یکی از مهم‌ترین وظایق این متخصصان است.
فوق‌تخصص آلرژی و ایمونولوژی کودکان
فوق‌تخصص آلرژی، در زمینه تشخیص و مدیریت بیماری‌ها و حساسیت‌های مرتبط با سیستم ایمنی کودکان فعالیت میکند. این پزشکان، انواع مختلفی از بیماری‌هایی که در نتیجه التهابات آلرژن‌های در سنین کودک و نوجوان رخ می‌دهد را، کنترل و درمان می‌کنند. بیماری‌های پوستی و حساسیت‌های ریوی مثل آسم، از جمله این بیماری‌های هستند. فوق‌تخصص آلرژی و ایمونولوژی کودکان برای درمان مراجعین خود، با دیگر پزشکان نیز همکاری میکند.
فوق‌تخصص اندوکرینولوژی کودکان
فوق‌تخصص اندوکرینولوژی، توانایی تشخیص و مدیریت بیماری‌های غدد درون‌ریز و سیستم هورمونی کودکان را دارد. متخصصین این رشته، به مطالعه غدد و اثرات هورمون‌ها در زمینه رشد و سلامت کودک، می‌پردازد. نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد، این است که مشکلات غددی که بابت آن‌ها به دکتر غدد بزرگسالان مراجعه می‌کنید، با کودکان فرق دارد. از این رو برای مشکلات رشد، ناهنجاری‌های هورمونی، دیابت و مشکلات غدد درون‌ریز اطفال، باید به این متخصصین مراجعه کنید.
فوق‌تخصص طب ریه کودکان
فوق‌تخصص طب ریه، می‌تواند انواع بیماری‌های ریوی و تنفسی در کودکان، از جمله آسم دوران کودکی را درمان کند. ایبن پزشکان، مسئول تشخیص و مدیریت شرایط بیماران خردسال مبتلا به بیماری‌هابی ریوی هستند. البته برای پیشگیری یا کنترل علائم تمام بیماری‌های ریوی سنین کودکی همچون التهابات ریه، می‌توان به این متخصص مراجعه کرد.
فوق‌تخصص عفونی کودکان
فوق‌تخصص عفونی کودکان به درمان اختلالات مادرزادی سیستم ایمنی یا بیماری‌های اکتسابی عفونی می‌پردازد. این بیماری‌ها می‌توانند ناشی از ورود باکتری‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها به بدن کودک باشند. هرچند که دیگر عفونت‌های نادر و پیچیده هم می‌توانند توسط پزشکان این تخصص، درمان شوند. عفونت گوش، از جمله بیماری‌های متداولی است که توسط فوق تخصص عفونی کودکان، درمان می‌شود.
فوق‌تخصص مراقبت‌های ویژه اطفال
فوق‌تخصص مراقبت‌های ویژه، تیمی از متخصص‌های کودک هستند که در موقعیت‌های ناپایدار و بحرانی، به درمان بیماری‌های حاد و مزمن می‌پردازند. با توجه به تعریف شغلی این متخصصین، می‌توان گفت که آن‌ها مشکلات مختلف کودکان را بررسی و درمان می‌کنند. نکته مهمی که درباره پزشکان فوق تخصص مراقبت‌های ویژه اطفال وجود دارد این است که آن‌ها، معمولا در بخش مراقبت‌های ویژه اطفال بیمارستان‌ها، حضور دارند.
روانشناس کودک
روانشناس کودک، متخصصی است که به صورت متمرکز، روی سلامت و بهداشت روان کودکان، کار میکند. این متخصص، با استفاده از آزمون‌های روانشناسی و روش‌های مختلف درمانی، کودکان و نوجوانان را در راستای داشتن زندگی روانی سالم، همراهی میکند. این متخصص، با درک روابط اجتماعی پیچیده، مسائل زندگی و چالش‌های گذر از کودکی به نوجوانی و جوانی، به افراد کم سن و سال کمک میکند تا به سلامت از این دوره، گذر کنند. برگزاری جلسه‌های منظم تراپی با روانشناسان کودک، دروان بزرگسالی خوب آن‌ها را تضمین میکند.
روانپزشک کودک
فوق‌تخصص نوجوانان
فوق‌تخصص نوجوانان، به مراقبت از گروه سنی 11 تا 21 سال می‌پردازد. این گروه سنی، دچار فشارهای اجتماعی و تحصیلی خاص خود هستند و نیازهای مراقبتی پیچیده‌ای در زمینه سلامت جسمی، رفتاری و روانی دارند. این پزشکان، تغییرات هورمونی، فیزیکی، شخصیتی و رفتاری نوجوانان را بررسی می‌کنند. همراهی با نوجوانان برای گذر از این دوره سخت زندگی، برعهده متخصصان این حوزه است. لازم به ذکر است که سلامت رفتاری، جسمی و عاطفی نوجوانان، از طرف این پزشکان به صورت مستمر، بررسی می‌شود.
فوق‌تخصص انکولوژی و هماتولوژی کودکان
یکی از بیماری‌های رایج کودکان، اختلالات خونی و سرطان است. فوق‌تخصص انکولوژی در تشخیص و درمان انواع سرطان، از تخصص کافی برخوردار است. سرطان مغز، سرطان خون، نوروبلاستوما، تومور ویلمز، لنفوم، رابدومیوسارکوم، سرطان استخوان و سرطان کبد، از جمله سرطان‌های رایج در میان اطفال هستند. پزشک اطفال برای درمان این بیماری‌ها، ابتدا با به عمل آوردن آزمایش‌های گوناگون و مشخص کردن سطح ابتلا، از ابتدای درمان تا به انتهای آن، به همراه کودکان بیمار و والدین آن‌ها، هستند.
فوق‌تخصص قلب و عروق
اطفال، از تولد تا بزرگسالی، در معرض انواع بیماری‌های قلب و عروق همچون اختلالات گردش خون، نارسایی قلب و ناهنجاری‌های قلبی جنین قرار دارند. فوق‌تخصص قلب و عروق اطفال، برای درمان این بیماری‌ها آموزش دیده است. نکته مهمی که درباره این تخصص وجود دارد، این است که بیماری‌های مختلف قلبی وجود دارند که درمان آن‌ها، در توان هر پزشکی نیست. برای همین، بسیاری از متخصصین قلب کودک در پروسه درمان، با جراحان قلب کودکان، ارتباطی نزدیک دارند.
فوق‌تخصص نفرولوژی کودکان
فوق‌تخصص نفرولوژی کودکان، انواع عفونت‌های ادراری و بیماری‌های کلیوی اطفال را تشخیص می‌دهد و اختلالاتی همچون شب‌ادراری کودکان را درمان میکند. نفرولوژیست کودکان، وظیفه دارد تا بیماری‌های همچون عفونت‌های دستگاه ادراری و بیماری‌های کلیوی را که بر سیستم کلیوی و ادراری تأثیر می‌گذارند را تشخیص داده و درمان کنند. البته اگر کودکی دچار شب ادراری باشد، حتما باید برای درمان آن، به نفرولوژیست اطفال مراجعه کرد.
فوق‌تخصص روماتولوژی اطفال
کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات اسکلتی و عضلانی همچون اختلال ساق پای نوزادان، مشکلات پای کودکان و بیماری‌های خودایمنی، توسط متخصص روماتولوژی اطفال درمان می‌شوند. مراقبت از کودکان مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی و رماتولوژی، برعده متخصصین این حوزه است. بیماری‌هایی همچون آرتربیت روماتوئید کودکان، باید هرچه سریع‌تر توسط متخصصان روماتولوژی کودکان، بررسی و درمان شوند.
تفاوت میان طب کودکان و بزرگسالان چیست؟
طب کودکان و بزرگسالان، دو شاخه‌ی مجزا در علم پزشکی هستند که بر تشخیص و درمان بیماری‌های دو گروه سنی مختلف تمرکز دارند. نکته مهمی که باید والدین به آن توجه کنند، این است که عموما روند درمان بیماری‌های کودکان با بیماری‌های بزرگسالان، تفاوتی عمده و اساسی دارد. عمده‌ترین تفاوت‌های این دو طب را می‌توانید در جدول زیر، مشاهده کنید:
| تفاوت | طب کودکان | طب بزرگسالان |
| بازه سنی بیمار | تا 21 سال | 21 سال به بالا |
| توسعه فیزیک و روانی | در حال رشد | رشد کامل |
| سرعت متابولیسم | سریع | کندتر از کودکان |
| روش‌های تشخیصی و معاینه | بیشتر فیزیکی و محدودتر نسبت به بزرگسالات | استفاده از طیف وسیع‌تری از روش‌های تشخیصی |
| سیستم ایمنی | در حال رشد | رشد کامل |
| بیماری‌های رایج | بیماری‌های عفونی | بیماری‌های قلبی‌عروقی، دیابت، آلزایمر و … |
| روند بهبودی | سری‌تر | کندتر |
کودکان در حال رشد هستند و سیستم بدنی آن‌ها با بزرگسالان، تفاوت‌های زیادی دارد؛ بنابراین، متخصص کودکان باید با تغییرات فیزیولوژیکی که در طول دوران کودکی رخ می‌دهد، آشنا باشد. انتخاب متخصص به سن، وضعیت سلامت و نیازهای فرد بستگی دارد.
دکتر کودکان چه بیماری‌هایی را درمان میکند؟
پزشک اطفال، مسئول درمان و مراقبت از انواع بیماری‌ها و مشکلات سلامتی کودکان و نوجوانان است. هر بیماری که در سنین کودکی رخ می‌دهد، به‌صورت کاملا تخصصی، توسط دکتر اطفال درمان می‌شود. در ادامه به معرفی طیف وسیعی از بیماری‌های شایع کودکان که توسط دکتر اطفال درمان می‌شود، پرداختیم:
بیماری‌های عفونی
به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی اطفال، انواع مختلفی از عفونت‌ها همچون عفونت‌های تنفسی و گوارشی، آن‌ها را تهدید میکند. از مهم‌ترین این بیماری‌ها می‌توان آنفولوانزا، سرماخوردگی، برونشیت، عفونت‌های گوش و گلو، التهاب معده و روده، اسهال و استفراغ را نام برد. بیماری‌های عفونی کودکان، عموما با نشانه‌هایی همچون تب بالاتر از 38 درجه سانتی‌گراد، بی‌قراری، سرفه نوزاد و التهابات پوستی، خودشان را نشان می‌دهند.
بیماری‌های پوستی
رده سنی کودکان، حساسیت بیشتری نسبت به بزرگسالان در برابر آلودگی‌هایب محیطی و آلرژن‌های حساسیت‌زا دارند. از آن جایی هم که در مرحله آزمون و خطا هستند، امکان دارد که هر وسیله کثیفی را لمس کرده و به انواع بیماری‌های پوستی، مبتلا شوند. از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی کودکان می‌توان به آکنه، اگزما، آفتاب‌سوختگی و پسوریازیس اشاره کرد. خارش پوستی، دون دون شدن پوست، التهاب پوستی و بثورات، از جمله علائم بیماری‌های پوستی کودکان هستند.
بیماری‌های عصبی
بیماری‌های عصبی در کودکان، به‌صورت موقت یا دائمی رخ می‌دهد. بیماری‌هایی همچون صرع، اختلالات رشد و یادگیری، اختلالات تکلم، نقص توجه و بیش‌فعالی از رایج‌ترین بیماری‌های عصبی اطفال هستند. البته بیماری‌های دیگری همچون سندرم انسفالوپاتی، سیستم عصبی نوزادان را درگیر کرده و باعث ایجاد مشکلاتی همچون تشنج، افسردگی و هوشیاری غیر طبیعی، می‌شود.
بیماری‌های قلبی عروقی
بیماری‌های قلبی عروقی کودکان، بیشتر منشا مادرزادی دارند. ریشه بیماری‌هایی همچون نارسایی قلبی، ضربان قلب نامنظم و مشکلات سیستم عروقی می‌تواند پیش از تولد در کودکان شکل گرفته باشد. آریتمی قلبی، علائم حیاتی غیرطبیعی، بی‌نظمی در نوار قلب، سوفل قلبی، فشار خون، درجه حرارت و تنفس نامنظم کودک، از جمله بیماری‌های قلبی و عروقی متداول میان کودکان است. افزایش ضربان قلب، تنفس سریع، رشد ضعیف و تپش قلب، نشانه‌های بروز بیماری‌های قلبی و عروقی در کودکان هستند.
بیماری‌های ارولوژیک
مهم‌ترین بیماری‌های ارولوژیک کودکان، شامل عفونت‌های ادراری، سنگ کلیه، نارسایی کلیوی و بیماری‌های مجاری ادرار هستند. بیماری‌های اورولوژیک، کودکان و نوزادان را با هم، درگیر میکند. از جمله بیماری‌های اورولوژیک نوزادان پسر، وجود دریچه غیر طبیعی در نیمه عقبی مجرای خروجی ادرار به صورت مادرزادی، است. ادرار قطره‌ای، بی‌قراری در زمان ادرار کردن، احساس فشار و عدم رشد کافی، از جمله علائم بیماری‌های اورولوژیک اطفال هستند.
بیماری‌های گوارشی
سیستم گوارش اطفال، می‌تواند دچار اختلالاتی همچون التهاب روده، بیماری کرون و مشکلات ناشی از تغذیه شود.این بیماری‌ها، بسیار شایع هستند و خیلی ساده، گوارش کودکان را درگیر می‌کنند. معده، روده باریک و روده بزرگ، از جمله اندام‌هایی هستند که گوارش کودکان را درگیر می‌کنند. نفخ و ورم معده، رفلاکس معده، عفونت معده و عفونت هلیکوباکتر پیلوری، از جمله بیماری‌های شایع گوارشی اطفال هستند.
اختلالات مادرزادی
بیماری‌های ژنتیکی و مادرزادی بسیاری همچون بیماری‌های خودایمنی، آلرژیک، سندروم داون و بیماری‌های قلبی، اطفال را تهدید میکند. اختلالات مادرزادی، معمولا بر اثر بیماری متابولیکی در زمان تولد، رخ می‌دهند. درمان بیماری‌های مادرزادی در کودکان، بسته به شدت و نوع بیماری، نسبی است. برخی از بیماری‌ها، خفیف و قابل کنترل هستند اما بیماری‌هایی همچون سندروم داون، تا آخر عمر با کودک همراه خواهند بود. دکتر اطفال، تنها می‌تواند اثرات این بیماری را کنترل کرده و شرایط را برای کودک و والدین او، کمی راحت‌تر کند. البته بیماری همچون فلج مغزی، نه تنها درنمان نمی‌شود بلکه با خطر مرگ و ناتوانی بلند مدت، همراه است.
خدماتی که دکتر اطفال ارائه می‌دهد چیست؟
خدمات ارائه‌شده توسط متخصص کودکان، شامل تشخیص و درمان بیماری‌ها، ارائه واکسیناسیون، مشاوره به والدین درباره تغذیه سالم کودکان، ارزیابی رشد، مدیریت مشکلات روانی و رفتاری و همکاری با سایر تخصصها است. در واقع از غربالگری گرفته تا مدیریت شرایط پزشکی کودکان، برعهده متخصصین اطفال است. در ادامه به معرفی کامل‌تر خدمات دکتر اطفال پرداختیم:
مراقبت‌های پیشگیرانه
مراقبت‌های پیشگیرانه می‌تواند شامل معاینات دوره‌ای و سنجش پارامترهای سلامت فیزیکی اطفال همچون وزن و قد، ارزیابی سلامت عمومی کودکان، نظارت بر انجام واکسیناسیون و برنامه غذایی سالم کودک باشد. سنجش سلامت روان و همچنین ارزیابی شرایط زندگی کودکان نیز یکی از مراقبت‌های پیشگیرانه دکتر کودکان است.
تشخیص و درمان بیماری‌ها
تشخیص و درمان بیماری‌های رایج کودکان همچون عفونت‌های تنفسی و گوارشی، آلرژی‌ها، عفونت‌های گوش و گلو و عفونت‌های ادراری، از مهم‌ترین خدمات ارائه‌شده توسط دکتر اطفال است. از بیماری‌های سطحی و زودگذر گرفته تا شرایط سختی مثل ابتلا به سرطان یا بیماری‌های نادر و کشنده همچون فلج مغزی، باید توسط متخصص اطفال بررسی، کنترل و درمان شوند.
مدیریت بیماری‌های مزمن
اطفال ممکن است به اختلالات و مشکلات پیچیده‌تر و حادتری همچون دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، اختلالات گوارشی، صرع و بیماری‌های متابولیکی مبتلا شوند. تشخیص، درمان و مدیریت این بیماری‌های مزمن برعهده دکتر اطفال است. در چنین شرایطی، باید تحت نظر دکتر کودکان، کودک تحت درمان تخصصی قرار گرفته و بخش به بخش مراحل، با پزشک هماهنگ شود. توجه به این نکته، مهم است که کودک بیمار، در شرایطی بسیار حساس قرار دارد و زندگی او، به مراقبت‌های پزشکی تخصصی وابسته است.
مراقبت‌های اورژانسی
در شرایط بحرانی و هنگام نیاز به مراقبت‌های اورژانسی، دکتر اطفال اولین کسی است که خانواده‌های کودکان باید به آن‌ها مراجعه کنند. در اورژانس هر بیمارستان، نیاز است که یک متخصص اطفال حضور داشته باشد تا در صورت مراجعه هر کودک بیماری، مراقبت‌های تخصصی ارائه دهد.
تجویز آزمایش‌های تشخیصی
درصورت نیاز به تشخیص دقیق‌تر علت بیماری، دکتر اطفال روش‌های تشخیصی همچون نمونه‌برداری، اکوکاردیوگرافی، سونوگرافی و انواع آزمایش‌های شنوایی و بینایی را تجویز میکند. نکته مهم در این رابطه این است که پزشک اطفال، نه تنها صلاحیت تجویز آزمایش را دارد بلکه تفسیر و بررسی هم برعهده این متخصصان است.
مشاوره و راهنمایی
والدین، باید این نکته را بپذیرند که بهتر است به جای استفاده از تجارب دیگران، برای گرفتن مشاوره و راهنمایی، به دکتر اطفال مراجعه کنند. پزشک کودکان، راهنمایی‌های لازم، در مورد مسائل مختلف همچون روابط اجتماعی، بهداشت دهان و دندان و عادت‌های خواب کودکان، به خانواده آن‌ها ارائه می‌دهد.
روش‌های تشخیص در تخصص اطفال چیست؟
متخصص کودکان برای تشخیص بیماری‌های شایع کودکان از روش‌های مختلفی استفاده میکند. از بررسی شرح حال و وضعیت سلامتی کودک از زمان تولد گرفته تا معاینه فیزیکی و انجام آزمایش‌های تخصصی، باید توسط متخصص کودکان انجام شود. در ادامه، به انواع این روش‌ها، اشاره کرده‌ایم:
معاینه فیزیکی
گاه نشانه‌های مهم بیماری اطفال، علامتی در بدن و ظاهر آن‌ها، ایجاد کرده است. در معاینه فیزیکی، متخصص کودکان، علائم حیاتی کودک مانند قد، وزن، فشارخون و ضربان قلب را بررسی میکند. علاوه‌براین موارد، معاینه لگن، بیضه‌ها، ستون فقرات، چشم‌های کودک و دیگر علائم ظاهری کودک، کاملا توسط متخصص اطفال بررسی می‌شود.
بررسی تاریخچه پزشکی
دکتر اطفال در مورد تاریخچه پزشکی کودک، داروهای مصرفی و سابقه خانوادگی از والدین سؤال‌هایی می‌پرسد. توجه به این نکته، مهم است که کودک در چه شرایطی به دنیا آمده و آیا دارای وزن نرمال بوده است یا خیر. گاهی بیماری‌هایی که در زمان کودکی رخ می‌دهند اما درمان شده‌اند، ارتباطی با ایجاد مشکل فعلی او دارند. داشتن اطلاعات موثق از این موارد و همچنین عوامل وراثتی، پزشک را در زمینه تشخیص درست و ارائه روش درمانی تاثیرگذار، یاری می‌دهد.
آزمایش‌های تشخیصی
در بیشتر موارد، پزشک نیاز دارد تا برای داشتن تشخیصی درست، علاوه‌بر دیگر روش‌های معاینه، آزمایشاتی هم به عمل آورد. برای همین، دکتر کودکان در صورت نیاز، آزمایش‌های تشخیصی مانند آزمایش خون، ادرار، تصویربرداری و تست‌های شنوایی و بینایی را تجویز میکند. نتایج این آزمایش‌ها، روی تشخیص نهایی و روند درمان، تاثیرگذار است.
همکاری با سایر متخصصان
گاهی برای تشخیص و درمان بیماری، نیاز است که دکتر اطفال با دیگر فلوشیپ‌ها و پزشکان دیگر تخصصها، همکاری کنند. برای همین در صورت نیاز، متخصص کودکان با متخصصان دیگر مانند متخصص قلب کودکان، متخصص مغز و اعصاب کودکان و … مشورت میکند. البته گاهی، پزشک بیمار خود را کاملا به متخصصی دیگر، ارجاع می‌دهد.
روش‌ها و روندهای درمان در تخصص کودکان چیست؟
مجموعه‌ای از روش‌ها، روندها و تکنیک‌ها در تخصص کودکان با هدف بهبود سلامت جسمی و روانی اطفال وجود دارد. گاهی متخصص کودکان با به کار گرفتن ترکیبی از روش‌های درمانی بالا، به روند بهبود سلامتی اطفال، سرعت می‌بخشد. مهم‌ترین این روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:
درمان دارویی
درمان‌های دارویی، با هدف کنترل علائم بیماری و بهبود سریع‌تر اطفال انجام می‌شود. متخصص اطفال، داروها را در قالب قرص، شربت و آمپول مخصوص برای کودکان و متناسب با بیماری تجویز میکند. توجه به این نکته ضروری است که ترکیبات داروهایی که توسط این متخصصان تجویز می‌شوند، مناسب گروه سنی کودکان است.
درمان روانشناختی
مشاوره روانشناختی برای کودکان مبتلا به اضطراب، اختلالات رفتاری، نقص توجه، بیش‌فعالی و افسردگی ارائه می‌شود. روانشناس یا روانپزشک، در طی این روش درمانی، به آگاه‌سازی والدین، رواندرمانی فردی و گروهی و رواندرمانی شناختی رفتاری می‌پردازد.
تکنیک‌های توانبخشی کودکان
تکنیک‌های درمانی شامل فیزیوتراپی، توانبخشی حرکتی و ارتوپدی، برای کودکان دچار اختلالات حرکتی و ضعف عضلانی انجام می‌شود. اثربخشی انجام تکنیک‌های توانبخشی، تاثیر بسیار زیادی در بهبود عملکرد روانی و جسمانی کودک دارند. به همین علت، متخصصین کودک، تمرکز ویژه‌ای در تجویز اعمال توانبخشی کودک و اجرای منظم آن‌ها، دارند.
ارائه برنامه تغذیه‌ای برای کودکان
تغذیه کودک، نقشی بسیار مهم در سلامت آن‌ها، ایفا میکند. به همین علت، ارائه رژیم غذایی سالم و بهبود شرایط تغذیه‌ای کودکان، برای کودکان مبتلا به چاقی و ضعف‌های ناشی از کمبود ویتامین، لازم است. گاهی با ارائه رژیم غذایی متناسب و تجویز مکمل‌های غذایی، بیماری کودکان به راحتی، درمان می‌شود.
جراحی کودکان
بعضی از بیماری‌های کودکان، با روش‌های معمول درمان نمی‌شوند و لازم است که کودک، تحت عمل جراحی قرار بگیرد. در چنین شرایطی، متخصص کودک در صورت نیاز روش درمانی جراحی شامل جراحی قلب، جراحی ارتوپدی و جراحی‌های ترمیمی را برای اطفال انتخاب میکند. در این راستا، نیاز است که دکتر کودکان با جراح کودکان، همکاری داشته باشد.
چه زمانی باید به متخصص اطفال مراجعه کنیم؟
در صورت مواجهه با موارد زیر، لازم است که به دکتر اطفال مراجعه کنید:
- دریافت مراقبت‌های پیشگیرانه؛ انجام معاینات دوره‌ای، ارزیابی رشد جسمی و روانی کودکان، ارائه برنامه تغذیه سالم کودکان، واکسیناسیون و سنجش بینایی و شنوایی اطفال
- بروز علائم و نشانه‌های بیماری؛ نشانه‌هایی همچون تب بالا و طولانی، استفراغ و اسهال مکرر، مشکلات تنفسی، آسیب‌های فیزیکی، اختلال در برنامه خواب کودک، بی‌اشتهایی، کاهش یا افزایش وزن غیرطبیعی
- بروز مشکلات رفتاری؛ همچون اختلالات یادگیری، توجه و رفتارهای بیش‌فعالانه
- دریافت مشاوره و راهنمایی؛ نیاز به توصیه درباره روابط اجتماعی کودکان، برنامه خواب آن‌ها، تغییرات خلق‌وخو، تغییرات رفتاری و سلامت روان کودکان
درصورتی‌که هرگونه نگرانی در رابطه با سلامت فیزیکی و روانی کودک خود دارید، می‌توانید به دکتر اطفال مراجعه کنید. می‌توانید از لیست جامع دکتر کودکان تهران و سایر شهرها در سایت دکتردکتر، نوبت حضوری یا آنلاین دریافت و برای معاینه و درمان کودک خود اقدام کنید.
محل کار دکتر کودکان چگونه است؟
محل کار دکتر کودکان، از اتاق انتظار و اتاق معاینه تشکیل شده است. این اتاق‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که فضایی ایمن، شاد، آرام و به دور از اضطراب را برای بیماران کوچک فراهم آورند. دیوارها و دکوراسیون اتاق‌ها باید دارای رنگ‌ها و طراحی‌های شاد و کودکانه باشند. وجود اسباب‌بازی‌های مختلف، کتاب‌ها و سایر سرگرمی‌ها می‌تواند فضایی برای همراهی بیشتر کودکان با دکتر اطفال ایجاد کند.
در انتخاب بهترین دکتر اطفال چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟
انتخاب دکتر اطفال یکی از نگرانی‌های والدین است. در ادامه به مهم‌ترین موارد و ویژگی‌هایی که باید حین انتخاب متخصص اطفال در نظر بگیرید، اشاره کرده‌ایم:
- تخصص و تجربه کافی
- برخورداری از مهارت‌های ارتباطی
- نظرات سایر بیماران درباره متخصص اطفال
- رویکردها و روندهای تشخیصی و درمانی دکتر
- در دسترس بودن متخصص
- محل مطب دکتر اطفال
- توانایی برقراری ارتباط با کودکان و نوجوانان
توجه به ترکیبی از این ویژگی‌ها، می‌تواند در انتخاب دکتر اطفال کارآمد باشد.
در مراجعه به دکتر کودکان، انتظار چه معاینه‌ها و کارهایی را باید داشته باشیم؟
در اولین مراجعه به دکتر کودکان، می‌توانید انتظار معاینات و آزمون‌های زیر را داشته باشید:
- معاینه اولیه: متخصص کودکان، علاوه بر سنجش پارامترهایی همچون قد، وزن، دور سر و ضربان قلب کودکان، آن‌ها را از نظر فیزیکی کاملا معاینه میکند.
- تاریخچه پزشکی: پزشک، از شما پرسش‌هایی در مورد تاریخچه پزشکی کودکان، از جمله بیماری‌های قبلی، آلرژی‌ها، داروهای مصرفی، واکسیناسیون‌های انجام‌شده و سابقه‌ی خانوادگی شما می‌پرسد.
- معاینه‌های غربالگری: متخصص اطفال با هدف بررسی اختلالات رشدی و رفتاری، معاینه‌های غربالگری را انجام می‌دهد.
- پیگیری‌های مداوم: در مراجعه‌های بعدی، پزشک به طور منظم رشد و نمو کودکان را ثبت کرده و در صورت نیاز، آزمایش‌های تشخیصی مانند آزمایش خون، ادرار و تصویربرداری را برای آن‌ها تجویز میکند.
دکتر اطفال، بسته به نیازها و وضعیت کودکان، اقدامات متفاوتی انجام می‌دهد.
آیا مراجعه به دکتر اطفال، ضروری است؟
پاسخ به سوال‌های تخصص اطفال چیست و دکتر کودکان کیست، می‌تواند حاکی از ضرورت مراجعه به متخصص اطفال باشد. تحصیلات دکتر اطفال پس از کسب تخصص کودکان، در انواع فوق‌تخصص‌ها همچون فوق‌تخصص قلب و عروق، فوق‌تخصص گوارش و روانپزشکی کودکان ادامه خواهد داشت. همین موضوع باعث می‌شود او در زمینه‌های متفاوتی مانند سلامت روان کودکان، تغذیه صحیح کودکان و درمان بیماری‌های شایع کودکان از دانش کافی برخوردار باشد.
از مهم‌ترین وظایف دکتر کودکان، تشخیص بیماری‌های کودکان از طریق بررسی‌های مراحل رشد کودکان است. شما باید با انتخاب متخصص اطفال، از سلامت جسمی و روانی کودک خود اطمینان حاصل کنید. برای مشاوره با پزشک، می‌توانید با کمک سامانه آنلاین نوبت‌دهی دکتردکتر، بهترین پزشکان اطفال شهرتان را پیدا کرده و به‌صورت آنلاین، وقت حضوری یا غیرحضوری بگیرید.
منابع:
healthychildren
medicine
سوالات متداول تخصص اطفال
تا دوسالگی، هر سه ماه یا هر شش ماه پزشک باید مراحل رشد کودکان را بررسی کند.
بله. درمان این اختلالات برعهده فوق‌تخصص روانپزشکی کودک است.
با مراجعه به پروفایل دکتر در سایت‌های نوبت‌دهی اینترنتی، می‌توانید نظرات بیماران درباره او را مطالعه کنید.
با مشاهده علائمی همچون تب بالا و طولانی، استفراغ و اسهال مکرر، مشکلات تنفسی، آسیب‌های فیزیکی، اختلال در برنامه خواب کودک و بی‌اشتهایی در کودک، به پزشک اطفال مراجعه کنید.
