با وجود رژیم چربی خون بالا سطح لیپیدهای خون یا همان مواد چرب موجود در خون مانند کلسترول و تریگلیسیرید کنترل میشوند. چربی خون بالا اختلالات و بیماریهای فراوانی مانند احساس خستگی مزمن، سرگیجه و حتی سکته ایجاد میکند. برای کاهش کلسترول، مصرف غذاهای چرب را کاهش دهید، به خصوص غذاهایی که حاوی نوعی چربی به نام چربی اشباع هستند. به جای آنها باید به سراغ مصرف غذاهایی بروید که حاوی چربی غیراشباع هستند. با رعایت رژیم غذایی سالم و قطع مصرف چربیهای اشباع و ترانس، سلامت قلب حفظ میشود و بیماریهایی مانند دیابت و سرطان را از خود دور نگه میدارید. مصرف غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا۳، فیبرهای محلول در آب و پروتئینها به حفظ سلامت وزن و بدن کمک میکنند.
در این مقاله از رژیم برای کاهش چربی خون میخوانید. مطالعه مقاله به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر در پایان، پرسشی درباره رژیم غذایی برای چربی خون داشتید، از ما در بخش نظرات بپرسید تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی دکتردکتر به شما پاسخ بدهد.
بهترین رژیمهای غذایی برای کاهش چربی خون چیست؟
برای کاهش چربی خون بالا و پایینآوردن سطح کلسترول بد (LDL) و تریگلیسیرید باید رژیم غذایی خود را تغییر بدهید. در واقع، با تغییر سبک زندگی میتوانید خود را از عوارض چربی بالا و عروق بیماری دوری کنید که به قلب آسیب میزنند. یکی از مهمترین مظاهر تغییر سبک زندگی، داشتن رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و میوه است. انواع مختلفی از رژیم چربی خون بالا وجود دارد. در واقع، با تکیه بر بعضی از دستورات غذایی و رژیمهای خاص، کنترل کلسترول، کاهش وزن و رفع چاقی مقدور میشود. در ادامه با چند رژیم چربی خون بالا آشنا میشوید. استفاده از رژیم مناسب زیر نظر دکتر تغذیه به حفظ سلامتتان به طور موثری کمک میکند.
رژیم مایعات
رژیم مایعات به رژیمی گفته میشود که در آن فرد به جای غذاهای جامد، فقط مایعات مصرف میکند. این رژیم معمولاً برای مدت کوتاهی و به دلایل پزشکی تجویز میشود. ذلایل مختلفی برای استفاده از این رژیم وجود دارد. گاهی قبل یا بعد از برخی از جراحیها از رژیم مایعات استفاده میشود. گاهی هم برای کنترل برخی بیماریهای گوارشی یا عفونتها باید از تجویزات آن بهره ببرید. ضمناً برخی برای لاغری هم به سراغ رژیم مایعات میروند. در این رژیم از آب، سوپها، نوشیدنیهای طبیعی و برخی غذاهای نرم استفاده میشود. پیگیری چنین رژیمی در بلندمدت به بدن آسیب میرساند. با این حال، در کوتاهمدت و با تجویز پزشک میتواند در بسیاری از موارد، مثل کاهش چربی خون نقش مهمی ایفا کند.
رژیم غذایی مدیترانه ای
کشورهای حوالی دریای مدیترانه رژیمی مناسب برای حفظ سلامتی بدن در نظر میگیرند. در سفره غذایی مردمان این سرزمینها مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی، گوشت بدون چربی و روغن زیتون جایگاه ویژهای دارد. تحقیقات علمی نشان میدهند که رژیم مدیترانهای برای سلامت قلب عالی است. بسیاری از پزشکان از این مورد به عنوان نوعی رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به کلسترول بالا استفاده میکنند. رژیم مدیترانهای هم سرشار از مواد خوراکی خوشمزه است و هم برنامهای منعطف برای کنترل اشتها در اختیارتان قرار میدهد.
TLC (تغییر شیوه زندگی درمانی)
این برنامه سه قسمتی (رژیم غذایی، ورزش و کنترل وزن) میتواند کلسترول LDL شما را۲۰ تا ۳۰درصد کاهش دهد. در این روش از چربیهای ترانس استفاده نمیشود و هرگونه خوراکی با چربی اشباع هم از برنامه غذایی خط میخورد. در نتیجه، احساس کمبود نخواهید داشت و ضمناً نسخه سالمتری از خوراکیهای محبوبتان مانند ژامبون بدون چربی را مصرف میکنید. حتی جا برای پنکیک، کره بادام زمینی و بستنی هم وجود دارد، البته تا زمانی که مقدار آنها را کنترل کنید.
رژیم غذایی DASH
برای کاهش فشار خون میتوانید از رژیم غذایی DASH استفاده کنید. نتایج این رژیم چربی خون بالا فقط در ۲ هفته به خوبی دیده خواهد شد. در رژیم مذکور از موادی مانند غلات، میوهها و سبزیجات به وفور استفاده میشود. مصرف فیبر و سالاد سبزیجات در رژیم DASH، جایگاه ویژهای دارد. ضمن اینکه پروتئینهای بدون چربی مانند محصولات شیر کمچرب، لوبیا و ماهی هم دریافت خواهید کرد. مصرف سدیم، شکر، شیرینیها و گوشت قرمز را هم کاهش خواهید داد.
رژیم غذایی کلینیک مایو
در رژیم کلینیک مایو، برای کمک به کاهش کلسترول، غذاهای پرفیبر مانند بلغور جو دوسر و سبوس جو، ماهی مصرف میشود. سایر غذاهای مملو از اسیدهای چرب امگا۳، مغزها مانند گردو و بادام و روغن زیتون هم در آن موجودند. ورزشکردن هم حضور پررنگ و مهمی در این رژیم دارد و بدون آن، نتایج مطلوبی حاصل نخواهد شد.
رژیم گیاهی
اگر انتخابهای درستی داشته باشید، رژیمهای گیاهخواری میتوانند برای کنترل چربی خون مفید واقع شوند. گیاهخواران هیچ گوشتی نمیخورند. وگانها هم هیچ محصول حیوانی از جمله گوشت، تخم مرغ، لبنیات یا حتی عسل مصرف نمیکنند. مطالعات نشان میدهند که گیاهخواران کمتر به بیماری قلبی و فشار خون بالا مبتلا میشوند. رژیم غذایی با محصولات حیوانی کم یا بدون محصولات حیوانی فاقد چربی کل، چربی اشباع شده و کلسترول فراوان است. اما اگر گیاهخوار یا وگان هستید، همچنان باید برچسب مواد غذایی را بررسی کنید و مصرف شیرینیها و غذاهای چرب را به حداقل برسانید. احتمالاً، لازم است که با دکتر تغذیه مشورت کنید تا برایتان با برنامهای مناسب، مصرف پروتئین کافی و مواد مغذی نظیر آهن، ویتامین B12، ویتامین D، منیزیم، کلسیم و روی را تجویز کند.
رژیم غذایی انعطافپذیر
رژیم انعطافپذیر هم یکی از انواع رژیم چربی خون بالا است. این برنامه انعطافپذیری خوبی دارد و در آن، نیمی از بشقاب خود را با میوهها و سبزیجات پر خواهید کرد. نیمه دیگر ترکیبی از غلات کامل و پروتئین بدون چربی خواهد بود. مصرف لبنیات کمچرب مانند شیر، ماست و پنیر هم در آن توصیه میشود. این رویه درمیان رژیمهای لاغری بسیار اجرایی است و به راحتی به آن عادت میکنید.
یک نمونه برنامه غذایی هفتگی برای کاهش چربی خون
اگر میخواهید که با یک رژیم چربی خون بالا، از بیماریها و عوارض ناخوشایندشان دور بمانید، باید حتماً به متخصص مراجعه کنید. پزشکان راه و رسم صحیح کاهش چربی خون را میدانند و با مشاورهای درست به شما در کمکردن وزن و چربی خون کمک میکنند.
رژیم هفتگی چربی خون بالا | |||
---|---|---|---|
صبحانه | ناهار | شام | |
روز اول | پودینگ دانه چیا و جوی دوسر | سالاد تن ماهی با پاستا | سینه مرغ و بروکلی |
روز دوم | غلات کامل مانند جوی دوسر با شیر و میوه | سبزیجات پخته و ماهی آبپز | فلافل رژیمی |
روز سوم | ماست میوهای با دانههای مقوی | سالاد سبزیجات با کدو حلوایی و عدس | ماهی پخته با سبزیجات |
روز چهارم | تست گوجه و آووکادو (یا تخم مرغ پخته) | سالاد سبزیجات با حبوباتی مانند نخود یا لوبیا | سالاد مرغ و سبزیجات |
روز پنجم | تخمه آفتابگردان با ماست و غلات جوی دوسر و میوههای فصل | نان تست با ماهی و اسفناج | سوپ جو |
روز ششم | خوراک لوبیا | سالاد سبزیجات با پنیر توفو (پنیر سویا) | سالاد کاهو با خوراک گوشت چرخکرده و برنج قهوهای |
روز هفتم | تست قارچ، گوجه و اسفناج پخته با دانهها | سالاد سبزیجات ترجیحاً با آووکادو و تست نان و پنیر و سبزیجاتی مانند اسفناج | خوراک نخود پخته با مرغ |
هریک از این دستورات حاوی سبزیجات، میوه و غلات کامل است. چربیهای موجود در رژیم مانند آووکادو و دانهها هم از نوع سالم است. این خوراکیها حاوی فیبر هستند و سلامت قلب را تضمین میکنند. |
شاید این رژیم دشوار به نظر برسد یا بعضی از موادش زیاد مصرف نشوند، اما باید برای کاهش چربی خون خود تلاش کنید. در واقع، رژیمهای سرسختانه را دنبال کنید تا به سلامتی کامل برگردید. بسیاری از مواد این رژیم هم در دسترساند و میتوانید آنها را تهیه کنید. هرگز فراموش نکنید که نباید از این رژیم یا هر رژیم دیگری به جز تجویز دکتر تغذیه استفاده کنید. این برنامه فقط نمونهای از رژیمی است که برای کاهش چربی خون استفاده میشود.
برای پایینآمدن چربی خون چه بخوریم؟
غذاهای مختلف به روشهای متنوعی چربی خون را کاهش میدهند. برخی از آنها فیبر محلول را وارد بدن میکنند و کلسترول یا پیشسازهای آن را در دستگاه گوارش مدیریت و آنها را قبل از واردشدن به گردش خون از بدن خارج میکنند. برخی به شما چربیهای اشباعنشده چندگانه میدهند و مستقیماً باعث کاهش LDL میشوند. برخی انواع رژیم چربی خون بالا حاوی استرولهای گیاهی و استانولها هستند. اینها نمیگذارند که کلسترول در بدن جذب شود. مواد زیر برای کاهش چربی خون مناسب خواهند بود.
جو دوسر و غلات کامل
اولین قدم آسان برای کاهش کلسترول، خوردن یک کاسه بلغور جو دوسر یا غلات مبتنی بر جو دوسر برای صبحانه است. چنین موادی قاتل چربی خون هستند. این صبحانه ۱ تا ۲ گرم فیبر محلول به شما میدهد. یک موز یا مقداری توت فرنگی هم به آن اضافه کنید. مصرف روزانه ۲۰ تا ۳۵ گرم فیبر به کاهش چربی خون کمک میکند. غلات کامل مانند جو و سبوس جو دوسر هم میتوانند به کاهش خطر بیماری قلبی کمک کنند.
لوبیا
لوبیا غنی از فیبر محلول است. مدت زمان هضم آن هم طولانی است و این یعنی دیرتر احساس گرسنگی پیدا میکنید. برای همین از لوبیا در کاهش وزن هم زیاد استفاده میشود. انواع گوناگونی از لوبیا موجود است و بنا به ذائقه و سلیقهتان میتوانید از آنها در انواع خوراک استفاده کنید.
بادمجان، بامیه و برخی میوهها
بادمجان و بامیه سرشار از فیبر هستند. با مصرف آنها در رژیم چربی خون بالا، امکان کنترل وضعیت به وجود میآید. در کنار اینها، میوههایی مانند سیب، انگور، توت فرنگی و مرکبات هم به کاهش چربیهای نامطلوب در خون کمک میکنند. این میوهها سرشار از پکتین هستند، که نوعی فیبر محلول است و LDL را کاهش میدهد.
آجیل
مطالعات زیادی نشان میدهند که خوردن بادام، گردو، بادام زمینی و سایر مغزها برای قلب مفید است. خوردن تعدادی آجیل در روز میتواند LDL را تا حدود ۵درصد کاهش دهد. آجیل دارای مواد مغذی اضافی است و به روش های مختلف از قلب محافظت میکند. در انواع رژیم لاغری هم انواع آجیل مانند پسته یا بادام نقش مهمی دارند.
روغنهای گیاهی
استفاده از روغنهای گیاهی مایع مانند کانولا، آفتابگردان و زیتون به جای کره و روغنهای صنعتی در هنگام پخت و پز یا برای سالاد به کاهش LDL کمک میکند. در رژیم چربی خون بالا باید مصرف روغنهای صنعتی و شیمیایی را حذف کنید یا به حداقل برسانید. برای سالاد یا انواع خوراکها از روغن زیتون استفاده کنید و البته حواستان باشد که این روغنها هم کالری دارند و نباید در مصرفشان، زیادهروی شود.
بهترین دمنوش برای چربی خون
دمنوشها به دلیل خواص درمانی و طبیعی خود، نقش مهمی در کاهش چربی خون ایفا میکنند. بسیاری از گیاهان دارویی ترکیباتی دارند که به کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک میکنند. قبل از استفاده از هر دمنوشی برای درمان بیماری، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. دمنوشهای مفید برای کاهش چربی خون شامل موارد زیر هستند:
دمنوش چای سبز | چای سبز سرشار از آنتیاکسیدانها و کاتچینها است و به کاهش کلسترول بد و افزایش متابولیسم کمک میکند. |
دمنوش زنجبیل | زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی است و به کاهش سطح تریگلیسیرید کمک میکند. |
دمنوش دارچین | دارچین به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش سطح قند خون کمک میکند و عاملی برای کاهش چربی خون موثر است. |
دمنوش برگ کاسنی | کاسنی در پاکسازی کبد نقش دارد و باعث کاهش سطح کلسترول میشود. |
دمنوش شوید | شوید دارای خواص ادرارآور و ضدالتهابی است و کلسترول را پایین میآورد. |
دمنوش زرشک | زرشک به دلیل خواص آنتیاکسیدانی و کاهش قند خون به کاهش چربی خون کمک میکند. |
دمنوش چای سفید | چای سفید سرشار از آنتیاکسیدانها است و کلسترول و وزن را پایین میآورد. |
دمنوش نعناع | نعناع به بهبود هضم و کاهش اشتها کمک میکند و میتواند در کاهش وزن و در نتیجه کاهش چربی خون عملکرد موثری داشته باشد. |
برخی از دمنوشها با داروهای مصرفی دیگر تداخل دارند، بنابراین قبل از مصرف باید حتماً نظر پزشکتان را جویا شوید. حواستان باشد که به بهانه گیاهیبودن این مواد، احساس نکنید که هیچ خطری در پی ندارند. امکان دارد که مصرف داروها و دمنوشهای گیاهی هم با عوارضی همراه باشد.
بهترین نوشیدنی برای کاهش سریع چربی خون
متاسفانه، هیچ نوشیدنی ویژهای معجزهای برای کاهش چربی خون نیست. در واقع با دمنوش و نوشیدنیها به تنهایی، نمیتوانید چرب خون را پایین بیاورید. با داشتن برنامهای مشخص و اصولی از رژیم کاهش چربی خون در کنار ورزش و مصرف داروها است که به هدفتان میرسید. با این حال، برخی نوشیدنیها به دلیل خواصی که دارند، در کنار سایر روشها به کاهش چربی خون کمک میکنند. برای مثال:
- چای سبز
- آب گوجهفرنگی
- آب کرفس
- آب چغندر
- آب انگور قرمز
مصرف این مواد میتواند در کاهش سریع چربی خون نقش داشته باشد. با مشورت با دکتر چربی خون و متخصص تغذیه، گزینههای مناسب را کشف و به رژیم غذاییتان اضافه کنید.
غذاهای مضر برای چربی خون بالا چیست؟
محصولات حیوانی مانند گوشت قرمز و لبنیات باعث ایجاد چربی خون میشوند. سطح کلسترول با مصرف لبنیات و گوشت و پرچرب بالا میرود. چربیهای اشباع موجود در اینها برای بدن ضرر دارند. برای حفظ سلامتی باید مصرف چربیهای اشباع شده خود را حداقل به کمتر از ۱۰ درصد برسانید. غذاهای مضری که برای مبتلایان به چربی خون بالا ضرر دارند هم شامل موارد زیر میشوند:
- گوشت قرمز، مانند گوشت گاو
- گوشتهای فرآوری شده مانند سوسیس
- لبنیات پرچرب مانند خامه، شیر کامل و کره
- کره و انواع شیرینیها و غذاهای سرخ شده
روغنهای گرمسیری مانند روغن نارگیل هم برای سلامتی ضرر دارند و نباید در رژیم چربی خون بالا حضور داشته باشند. در رژیمی سالم به مصرف آب و مایعات کافی دقت و از خوردن این مواد با چربیهای اشباع و نامناسب و نمک پرهیز میشود.
پیشگیری از چربی خون بالا با رعایت تغذیه چگونه است؟
آنچه میخوریم بر سطح کلسترول ما تأثیر می گذارد و میتواند به کاهش خطر ابتلا به بیماریها کمک کند. الگوی تغذیه سالم برای قلب شامل موارد زیر است:
- شیر، ماست و پنیر کمچربی
- مقدار زیادی سبزیجات، میوه و غلات کامل
- چربیها و روغنهای سالم آجیل، دانهها، آووکادو، زیتون
- گیاهان و ادویهجات برای طعمدادن به غذاها، به جای اضافهکردن نمک
- انواع غذاهای سالم غنی از پروتئین (به ویژه ماهی و غذاهای دریایی)، حبوبات (مانند لوبیا و عدس)، آجیل و دانهها
مقادیر کمتری از تخم مرغ و مرغ بدون چربی را هم میتوانید در الگوی غذایی سالم برای کاهش چربی خون بگنجانید. اگر گوشت قرمز را انتخاب میکنید، مطمئن شوید که بدون چربی است و مصرف آن را به ۱ تا ۳ بار در هفته محدود کنید.
نحوه لاغر شدن برای افراد با چربی خون بالا چیست؟
افرادی که دچار چربی خون بالا هستند، باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کنند. در غیر این صورت، مشکلات پرشماری برایشان به وجود میآید و عوارض سنگینی را تجربه خواهند کرد. ابتلا به انواع بیماریهای قلبی و عروقی نمونهای از این مشکلات است. این افراد با رعایت توصیههای زیر وزنشان را هم از دست میدهند و در واقع، برای لاغری باید به نکات زیر دقت کنند:
کاهش چربیهای اشباع و ترانس | این نوع چربیها باعث افزایش کلسترول بد (LDL) میشوند. از مصرف غذاهای سرخ شده، لبنیات پرچرب، گوشتهای قرمز چرب و روغنهای جامد پرهیز کنید. |
افزایش مصرف فیبر | فیبر در کاهش کلسترول و بهبود عملکرد دستگاه گوارش نقش دارد. میوهها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات منابع غنی از فیبر هستند. |
مصرف آجیل و دانهها | آجیل و دانهها حاوی چربیهای سالم و فیبر هستند و به کاهش کلسترول کمک میکنند. |
ماهیهای چرب | ماهیهایی مانند سالمون، قزلآلا و ماهی تن حاوی اسیدهای چرب امگا۳ هستند و کلسترول خون را پایین میآورند. |
محدودکردن قندهای افزوده | مصرف اندک قندهای افزوده باعث کاهش وزن و چربی خون میشود. |
ورزش هوازی | ورزشهای هوازی مانند پیادهروی، دویدن، شنا و دوچرخهسواری در کاهش وزن و بهبود سلامت قلب موثرند. |
تمرینات قدرتی | تمرینات قدرتی به افزایش توده عضلانی و بهبود متابولیسم کمک میکنند. |
پایگاه سازمان سلامت ملی انگلستان (NHS) به افراد با چربی خون بالا، توصیههای زیر برای لاغری را ارائه کرده است:
سعی کنید، در هفته حداقل ۱۵۰دقیقه (۲.۵ساعت) ورزش کنید. پیادهروی با بالارفتن ضربان قلب، شناکردن و دوچرخهسواری در این زمینه توصیه میشوند. ترک سیگار هم مهم است. سیگار میتواند کلسترول را افزایش دهد و احتمال ابتلا به مشکلات جدی مانند حملات قلبی، سکته مغزی و سرطان را بالا ببرد.
در برخی موارد، پزشک داروهایی برای کاهش چربی خون تجویز میکند. این داروها به کاهش تریگلیسیرید، کلسترول بد، افزایش کلسترول خوب و کاهش تریگلیسیرید کمک میکنند. قبل از هرگونه تغییر در رژیم غذایی یا شروع هر برنامه ورزشی، با پزشک خود مشورت کنید.
رژیم غذایی کاهش چربی خون را از چه دکتری بگیریم؟
برای دریافت رژیم چربی خون بالا باید به دکتر تغذیه مراجعه کنید. کسی که رژیم غذایی برای چربی خون تجویز میکند، باید بداند که تخصص تغذیه چیست و نیازهای بدن برای سلامت بدن و دورماندن از مشکلات قلبی چیست. استفاده از رژیمهای لاغری سرخودانه و تجویزات غیرعلمی دیگران ایده درستی نیست. در کنار تغییر سبک زندگی و ورزش در زندگی، باید دید و نگاه تازهای درباره رژیم برای کاهش چربی خون پیدا کنید. متخصصان در این زمینه به شما کمک میکنند.
برای دریافت برنامه هفتگی و آگاهی از بهترین غذاها برای وعدههای شام، ناهار و صبحانه به متخصص تغذیه باتجربه و خبره مراجعه کنید. شناسایی چنین دکتری با مراجعه به سامانه دکتردکتر آسان میشود. در این پلتفرم اینترنتی، مراجعان پیشین هر پزشک، تجربه خود را با دیگران درمیان میگذارند. در نتیجه، شناسایی بهترین متخصصان مقدور میشود. ضمناً میتوانید از متخصص مورد نظرتان به طور اینترنتی وقت بگیرید. برای سلامت بدن وقت بگذارید و با کنترل وزن و رعایت رژیم غذایی در برنامه روزانه، از چاقی و خطرات مختلف دور بمانید.
منابع:
nhs.uk
webmd.com
mayoclinic.org
heartfoundation.org
health.harvard.edu
سوالات متداول رژیم چربی خون بالا