خروج مایع و ترشحات پستان در زنان چیز عجیبی نیست. هورمون‌ها، برانگیختگی جنسی و شیردادن از دلایل ترشحات سینه هستند. گاهی هم عوامل غیرطبیعی و قابل پیگیری مانند تومورها یا عفونت‌ها و سرطان باعث بروز ترشح از نوک پستان زنان می‌شوند. امکان ترشح مایعات از پستان مردها هم وجود دارد؛ چنین چیزی هم طبیعی نیست و نیاز به پیگیری دارد. با شناخت انواع ترشحات پستان، امکان بررسی وضعیت بیشتر مهیا می‌شود. با مراجعه به دکتر زنان، علل ترشحات پستان را درمی‌یابید و امکان درمان و مدیریت اوضاع برایتان فراهم می‌شود.
در این مقاله، از ترشحات پستان‌ها برایتان می‌گوییم تا با وضعیت سلامت سینه بیشتر آشنا شوید. مطالعه مقاله به ۴ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر پرسشی داشتید، در بخش نظرات بپرسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
منظور از ترشحات پستان چیست؟
ترشح از نوک پستان زمانی رخ می‌دهد که مایعی از نوک یک پستان یا هر دو به بیرون نشت کند. این اتفاق در اواخر بارداری یا بعد از زایمان رخ می‌دهد. در مواقع دیگر هم امکان ترشح از نوک سینه وجود دارد. دلایل متنوعی هم باعث بروز آن می‌شوند. در بسیاری از مواقع، مشکل خاصی عامل ترشحات سینه نیست، اما در برخی موارد هم نشانه‌ای از ابتلا به وضعیتی غیرعادی است.
اگر ترشحات پستان به شکل‌های زیر باشد، اصولاً موضوع مهمی به میان نیست:
- تنها زمانی ایجاد شود که نوک سینه را فشار می‌دهید.
- از چندین مجرای شیر (سینه) بیرون می‌آید.
- شفاف، زرد، قهوه‌ای، سبز یا سفید باشد.
- از هر دو سینه ترشح شود.
اگر ترشحات پستان به شکل‌های زیر باشد، اصولاً موضوع مهمی به میان هست:
- ترشحات فقط از یک سینه خارج می‌شوند.
- ترشح خونی است؛ ترشحات خونی تقریباً همیشه نگران‌کننده هستند.
- ترشحات خود به خود بیرون می‌آیند، یعنی بدون اینکه نوک سینه خود را لمس کنید یا فشار دهید.
اگر ترشحات پستان با علائمی مانند درد سینه، قرمزی، تورم یا تغییرات در نوک پستان همراه است، باید به دکتر زنان مراجعه کنید.
انواع ترشحات پستان
گاهی اوقات، ترشحات خونی یا شفاف از نوک پستان نشانه سرطان سینه هستند. اگر ترشحات فقط از یک سینه خارج شوند، این احتمال قوی‌تر هم می‌شود. کسانی که ترشحات این‌چنینی را مشاهده و احساس می‌کنند، معمولاً توده‌ای در پستان خود دارند. البته وجود ترشح لزوماً نشانه ابتلا به سرطان نیست. ضمن اینکه انواع ترشحات سینه وجود دارد و برای بررسی آن، باید به پزشکی مراجعه کنید که می‌داند تخصص زنان چیست و در این امور خبره است. انواع ترشحات پستان را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
| نوع ترشح | رنگ | قوام | دلایل احتمالی |
|---|---|---|---|
| شیری | سفید یا زرد | رقیق تا غلیظ | بارداری، شیردهی، اختلالات هورمونی، تومورهای خوش‌خیم، برخی داروها |
| خونی | قرمز، صورتی، قهوه‌ای | رقیق تا غلیظ | تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم، عفونت، آسیب دیدگی، تغییرات هورمونی |
| چرکی | زرد، سبز | غلیظ | عفونت در پستان |
| شفاف، آبکی | بی‌رنگ | رقیق | تغییرات فیبروکیستیک پستان، اختلالات هورمونی، تحریک فیزیکی |
| سبز یا زرد | سبز یا زرد | غلیظ | عفونت، انسداد مجاری شیر |
ترشحات شیری
این ترشحات سفید یا زرد هستند و غلظت اندک یا زیادی دارند. دلیل بروزشان هم بارداری یا شیردهی است. به طور کلی، اختلالات هورمونی و وجود تومورهای خوش‌خیم باعث بروز این نوع از ترشحات می‌شوند. مصرف تعدادی از داروهای خاص هم چنین وضعیتی را ایجاد می‌کند.
ترشحات خونی
ترشحاتی که به رنگ قرمز، صورتی و قهوه‌ای هستند، نشان از نشت خون دارند. این ترشحات می‌توانند رقیق یا غلیظ باشند و نشانه‌ای از تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم‌اند. عفونت، تغییرات هورمونی یا ضربه و صدمات پستان باعث بروز چنین ترشحاتی می‌شوند.
ترشحات چرکی
ترشحات چرکی سبز، شیری یا زرد هستند و وجودشان به معنای عفونت‌کردن پستان است. این ترشحات حالت غلیظی دارند و برای درمان باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در این زمینه ضروری است و باعث می‌شود که چرک‌ها از بین بروند. توده سینه می‌توانند با ترشحات غیرطبیعی پستان همراه باشند، که این ترشحات ممکن است نشانه‌ای از مشکلات جدی مانند سرطان پستان یا عفونت باشند.
ترشحات شفاف
تغییرات فیبروکیستیک پستان، اختلالات هورمونی و تحریک فیزیکی باعث بروز ترشحاتی شفاف و آبکی از نوک پستان‌ها می‌شوند. باید دلیل اصلی آن‌ها شناسایی شود و مورد بررسی قرار بگیرد. اگر ترشحات شفاف و آبکی شدیدی دارید، در مراجعه به دکتر تعلل نکنید و ببینید که چه چیزی چنین عارضه‌ای به همراه داشته است.
ترشحات سبز یا زرد
رنگ ترشحات سینه نشانه‌ای دقیق برای تشخیص و بررسی وضعیت نیست. ترشحات سفید، شفاف، زرد و قهوه‌ای از نوک پستان می‌توانند طبیعی باشند، اما در برخی از مواقع هم علامتی از وضعیتی جدی‌تر هستند. بنابراین، با بررسی رنگ ترشحات پستان به تنهایی، نمی‌توانیم به نتیجه قطعی درباره اوضاع برسیم. با این حال، ترشحات خونی و صورتی معمولاً نشانه‌ای از مشکلی جدی هستند. رنگ ترشحات نوک سینه معمولاً به علت آن بستگی دارد. به عنوان مثال، ترشح زرد نشان‌دهنده عفونت است، در حالی که قهوه‌ای مایل به سبز یا سیاه می‌توانند نشان‌دهنده اکتازی مجرای پستانی باشند. بافت یا قوام ترشحات هم عاملی برای بررسی و تشخیص وضعیت هستند. ترشحات بنا به علت، چسبناک، رقیق یا غلیظ می‌شوند.
بوی ترشحات سینه
ترشحات غلیظ یا چسبنده که به رنگ سبز، قهوه‌ای مایل به سبز یا قهوه‌ای مایل به قرمز هستند، معمولاً بوی خاصی ندارند. چرک زرد در اثر عفونت ایجاد می‌شود و بوی ناخوشایندی دارد. ترشحات عفونی معمولاً بوی یکی از این موارد را به مشام می‌رسانند:
- بوی ترش یا تخمیر شدگی: این بو معمولاً نشان‌دهنده عفونت باکتریایی است.
- بوی ماهی: شاید به دلیل عفونت‌های خاص یا برخی از بیماری‌های دیگر ایجاد شود.
- بوی گندیدگی: این بو هم می‌تواند نشانه‌ای از عفونت شدید باشد.
ترشحات چرکی معمولاً بوی ناخوشایندی نسبت به موارد آبکی و ترشحات به رنگ‌های دیگر دارند.
علت ترشحات پستان چیست؟
ترشحات از نوک پستان به ندرت نشانه مشکلی جدی مانند سرطان سینه هستند. در هر حال، برای حفظ سلامت خود و در امان‌ماندن از وضعیت‌های پزشکی خطرناک، نیاز است که همیشه سلامت سینه را زیر نظر بگیرید. هرگونه تغییر جدی را دنبال و به پزشک مراجعه کنید. با شناخت علائم سرطان سینه و مشکلات جدی دیگر، اقدامات لازم را به موقع انجام خواهید داد. در ادامه، به علل طبیعی و غیرعادی ترشحات پستان نگاهی دقیق‌تر خواهیم داشت.
کیست‌های غیرسرطانی
وجود کیست‌ها و توده‌های غیرسرطانی در بافت سینه هم از عوامل ترشح از نوک آن است. این تومورها در بسیاری از موارد مشکل‌زا نیستند و سرطانی ایجاد نمی‌کنند. در هر حال، زمانی که احساس می‌کنید، چنین چیزی وجود دارد، باید حتماً به جراح یا پزشک زنان مراجعه کنید. بررسی کیست سینه و تشخیص ماهیت آن ضروری و عقلانی است. اگر توده‌ای در سینه حس می‌کنید، نسبت به آن، بی‌اعتنا نباشید.
تحریک نوک پستان
اصطکاک ناشی از لباس یا برانگیختگی جنسی هم می‌تواند باعث تحریک نوک سینه و خروج ترشحات از آن شود. ضربه‌خوردن یا وارد شدن صدمه به نوک پستان هم از دلایل دیگری است که امکان ترشحات از آن را بالا می‌برد. بنابراین، دلایل مختلف و بعضاً بی‌خطری درباره ترشح مایعات از نوک پستان وجود دارد. اگر علائمی مانند سوزش یا خارش سینه و… هم به میان باشد، بهتر است که وضعیت را پیگیری کنید، شاید مشکلی پوستی در اثر تحریکات برایتان به وجود آمده باشد.
اکتازی مجرا
این مورد (Duct ectasia) نوعی بیماری غیرسرطانی (خوش‌خیم) است که در آن، مجاری شیر در زیر نوک پستان بزرگ می‌شود و در دیواره مجاری، التهاب به وجود می‌آید. اکتازی مجرا معمولاً در زنان، بعد از یائسگی رخ می‌دهد. ترشحات ناشی از اکتازی مجرا از هر دو سینه و به رنگ زرد، سبز یا قهوه‌ای هستند. اغلب اوقات، ترشح از یک مجرا بیشتر است. اکتازی در بسیاری از موارد، نیازی به درمان ندارد. اگر ترشحات مزاحم و آزاردهنده باشند، مجاری پشت نوک پستان را با جراحی خارج می‌کنند.
پاپیلوم مجرا
پاپیلوم (papilloma) توده‌ای در مجرای شیر در سینه است که معمولاً نزدیک نوک پستان قرار دارد. ممکن است، وجود آن هیچ علامتی ایجاد نکند، شاید هم باعث ترشح از نوک پستان شود. این ترشح شفاف یا آغشته به خون است. ضمن اینکه معمولاً از یک مجرای منفرد و فقط از یک سینه بیرون می‌آید. به ندرت، پاپیلوم‌های مجرا با سرطان سینه ارتباط دارند. تشخیص سرطانی‌بودن آن‌ها هم از راه نمونه‌برداری صورت می‌گیرد.
اگزمای نوک پستان
اگزما یا درماتیت که پوست نوک پستان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، در زمان عفونی‌شدن یا حالت عادی می‌تواند باعث ترشحات نوک سینه شود. علاوه بر ترشحات، چنین وضعیتی پوسته‌پوسته شدن ناحیه نوک پستان را هم به همراه می‌آورد. برای درمان چنین وضعیتی، در درجه نخست از کرم‌های مبتنی بر کورتیزون استفاده می‌شود.
سرطان پستان
سرطان سینه یک علت غیررایج ترشحات نوک سینه است. کمتر از ۵ درصد از زنان مبتلا به سرطان سینه، ترشحات نوک سینه دارند و بیشتر آن‌ها علائم دیگری مانند توده یا نوک پستان برگشته و برعکس‌شده را تجربه می‌کنند.
کارشناسان سازمان سلامت ملی انگلستان (NHS) تأکید می‌کنند که همیشه ترشحات را جدی بگیرید:
اگر ترشح نشانه‌ای از سرطان باشد، با پیگیری به‌موقع آن، از عوارض سرطان و گسترش آن جلوگیری می‌کنید.
بیماری پاژه نوع خاصی از سرطان سینه است که نوک سینه را درگیر می‌کند. بیماری پاژه به طور معمول باعث ایجاد زخم و فرسایش پوست نوک پستان می‌شود و ممکن است با ترشحات خونی از نوک پستان همراه باشد.
اگر با این بیماری درگیر هستید بهتر است هر چه سریعتر برای درمان سرطان سینه اقدام کنید. درمان در مراحل ابتدایی آسانتر است.
علل هورمونی
گالاکتوره (Galactorrhoea) ترشح شیری رنگ از نوک پستان است که مربوط به بارداری یا شیردهی نمی‌شود. علت آن تولید غیرطبیعی هورمونی به نام پرولاکتین است. این وضعیت ناشی از بیماری‌های غدد در سایر نقاط بدن است. منظور غددی است که ترشح هورمون را کنترل می‌کنند. برای مثال، غده هیپوفیز و تیروئید از جمله این موارد هستند. در واقع ترشحات سینه، از عوارض پرولاکتین بالا در زنان مجرد است.
داروها
سطوح بالای غیرطبیعی هورمون پرولاکتین هم می‌تواند توسط برخی داروها ایجاد شود. داروهای زیر ظرفیت ایجاد ترشحات از نوک پستان را دارند:
- قرص‌های ضدبارداری خوراکی
- درمان جایگزینی هورمونی
- داروهای مورد استفاده برای درمان تهوع
- داروهای ضدافسردگی و اختلالات روانپزشکی
داروهایی مانند کوکائین و محرک‌های دیگر هم می‌توانند باعث افزایش سطح پرولاکتین شوند. پس از شیردهی هم ترشح طولانی مدت از نوک پستان شایع است. عوارض پرولاکتین در زنان مجرد، شامل اختلالات قاعدگی، کاهش میل جنسی یا ترشحات شیری‌رنگ نوک پستان می‌شود که در مقاله پرولاکتین چیست به طور کامل به بررسی این مورد پرداخته‌ایم.
علت ترشحات سینه در جوانان
ترشح از سینه بدون بارداری هم در جوانان رایج است. همیشه ارتباطی میان ترشحات پستان و سرطان سینه وجود ندارد. ترشحات پستان در جوانان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و در بسیاری از موارد، نشان‌دهنده مشکلی جدی نیست. برای نمونه:
- تغییرات هورمونی؛ نوسانات هورمونی در دوران بلوغ و قاعدگی باعث ترشحات پستانی می‌شوند.
- تغییرات فیبروکیستیک پستان؛ این تغییرات خوش‌خیم در بافت پستان، باعث ایجاد توده و ترشحات می‌شوند.
- تومورهای خوش‌خیم: تومورهای خوش‌خیمی مانند پاپیلوما که در مجاری شیر ایجاد می‌شوند، موجبات ترشحات خونی را فراهم می‌کنند.؛
برای تشخیص وضعیت، بهتر است که به پزشک متخصص مراجعه شود. در این صورت، جای نگرانی باقی نمی‌ماند و اگر مشکلی جدی وجود داشته باشد، با راه‌کارهای درمانی سریعتر قابل مدیریت می‌شود.
آیا مردان هم ترشح سینه دارند؟
ترشح سینه در زنان در بسیاری از مواقع طبیعی است، اما وقوع این ماجرا در پستان مردان اصلاً طبیعی نیست. تغییرات هورمونی یا مشکلاتی مانند توده در پستان از عوامل بروز چنین وضعیتی هستند. برخی مردان هم به ژنیکوماستی (Gynecomastia) یا بزرگ‌شدن بافت سینه دچارند. در نتیجه این مشکل، ترشحاتی از سینه مردان خارج می‌شود. تومورها، بیماری‌های کبدی یا نوسانات هورمونی در بروز ژنیکوماستی نقش دارند. در هر حال، اگر مرد هستید و از پستان‌هایتان مایعی ترشح می‌شود، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
علت ترشحات پستان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشکان برای تشخیص دلیل ترشحات پستان، نوک آن را با معاینه فیزیکی و صحبت در مورد سابقه پزشکی بیمار بررسی می‌کنند. آزمایش‌هایی که برای شناسایی علت ترشح استفاده می‌کنند هم عبارتند از:
| روش تشخیصی | هدف | شیوه انجام | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|---|
| ماموگرافی | بررسی بافت پستان برای تشخیص توده‌ها، کیست‌ها و تغییرات غیرطبیعی | استفاده از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر از بافت پستان | حساسیت بالا در تشخیص سرطان پستان، توانایی تشخیص ضایعات کوچک | ممکن است برای زنان جوان‌تر با بافت پستان متراکم دقت کمتری داشته باشد، در معرض تابش اشعه ایکس قرار گرفتن. |
| سونوگرافی | ارزیابی بافت نرم پستان، اندازه‌گیری کیست‌ها و بیوپسی | استفاده از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از بافت پستان | بدون درد، عدم استفاده از اشعه ایکس، توانایی تشخیص ضایعات کیستیک | حساسیت کمتر نسبت به ماموگرافی در تشخیص سرطان‌های پستان، وابسته به مهارت تکنسین. |
| ام آر آی (MRI) | ایجاد تصاویر دقیق از بافت پستان، ارزیابی گسترش تومور | استفاده از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق | حساسیت بالا در تشخیص سرطان پستان، توانایی تشخیص ضایعات کوچک | هزینه بالا، زمان‌بر، ممکن است برای افراد مبتلا به کلاستروفوبیا مناسب نباشد. |
| بیوپسی | تشخیص قطعی نوع بافت (سرطانی یا خوش‌خیم) | برداشتن نمونه‌ای از بافت پستان برای بررسی در آزمایشگاه | دقیق‌ترین روش تشخیص | نیاز به بی‌حسی موضعی، شاید کمی دردناک باشد. |
| آزمایش خون هورمونی | بررسی سطح هورمون‌های تیروئید و پرولاکتین | گرفتن نمونه خون و اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها | ارزیابی نقش اختلالات هورمونی در ایجاد ترشحات | نمی‌تواند به تنهایی علت ترشحات را تشخیص دهد. |
| داکتوگرام | بررسی مجاری شیر | تزریق ماده حاجب به مجاری شیر و انجام ماموگرافی | ارزیابی دقیق مجاری شیر، تشخیص دلایل انسداد مجاری | ممکن است دردناک باشد، نیاز به آماده‌سازی خاصی دارد. |
انتخاب روش تشخیصی مناسب به عوامل مختلفی مانند سن، علائم، نتایج معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی هر فرد بیمار بستگی دارد.
ترشحات پستان چگونه درمان می‌شود؟
درمان ترشح از نوک پستان به علت آن بستگی دارد. روش‌های زیر در درمان ترشحات پستان کاربرد دارند:
- تغییر یا قطع یک دارو
- برداشتن توده یا کیست
- بیرون‌آوردن مجرای شیر
- درمان دارویی با تجویز داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت سینه
اگر هیچ دلیل آشکاری برای ترشح نوک پستان وجود نداشته باشد، شاید نیازی به درمان نداشته باشید. در این صورت، بهتر است که به ترشحات دقت نکنید و نوک سینه‌ها را بیهوده فشار ندهید. گاهی اوقات هم جراحی برای ترشح از نوک پستان ضروری است. این درمان معمولاً برای مواردی است که پزشک به نوعی ناهنجاری قابل توجه مانند پاپیلوما یا سرطان سینه مشکوک است. معمولاً برای ترشحات خونی از نوک پستان هم نیاز به درمان جراحی است؛ حتی اگر آزمایش‌ها هیچ‌گونه وضعیت غیرطبیعی را نشان ندهند. در این مورد، برای کاوش مجاری زیر نوک پستان، جراحی انجام می‌شود. جراحی به عنوان روشی برای درمان ترشحات مزاحم ناشی از شرایطی مانند اکتازی مجرای هم صورت می‌گیرد.
برای پیگیری درمان ترشحات از نوک سینه به چه دکتری باید مراجعه کرد؟
اگر مدتی طولانی است که ترشحات پستان را تجربه می‌کنید، باید به دکتر زنان مراجعه داشته باشید. اگر مرد هستید و ترشح از نوک پستان دارید، باید به جراح عمومی یا متخصص غدد مراجعه کنید. زمانی که ترشحات فقط از یک سینه خارج می‌شوند، تحریکی در کار نبوده و ترشحات روان شده‌اند و صورتی یا خونی‌اند، نیاز به دکتر ضروری است. ترشحات از نوک پستان معمولاً سرطان نیست، اما بهتر است که آن‌ها را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. برای بررسی ترشحات سینه از مجموعه دکتردکتر کمک بگیرید. این سامانه اینترنتی، به شما امکان بررسی نظر مراجعان پیشین پزشکان پرشمار در زمینه‌های مختلف را می‌دهد. بعد از بررسی و شناسایی بهترین‌ها، دکتردکتر به شما کمک می‌کند که به‌راحتی از پزشک مورد نظر، به شکل اینترنتی نوبت بگیرید.
منابع:
my.clevelandclinic.org
bci.org.au
nhs.uk
سوالات متداول ترشحات پستان
معمولاً ترشحات سینه بوی خاصی ندارند، مگراینکه عامل ایجادشان عفونت باشد و از آن‌ها چرک خارج شود. در این صورت باید برای رفع بیماری‌های پستان ناشی از عفونت، آنتی‌بیوتیک مصرف کنید.
تغییرات هورمونی در دوران‌های مختلف زندگی زنان، از جمله قاعدگی باعث ترشح مایعاتی از پستان می‌شود. اگر ترشحات ادامه‌دار باشند، نیاز به پیگیری وضعیت وجود خواهد داشت.
بله، مطالعاتی وجود دارند که نشان می‌دهند، استرس باعث ترشح از نوک پستان می‌شود. این وضعیت به دلیل افزایش هورمون پرولاکتین است که وظیفه شیردهی را به عهده دارد. با تغییر سبک زندگی و مدیریت اضطراب، تا حد زیادی امکان جلوگیری از ترشحات پستانی وجود خواهد داشت.
اگر مقدار ترشحات زیاد است، رنگ صورتی یا قرمز دارد و فقط از یک سینه خارج می‌شود، باید به دکتر زنان یا جراح عمومی مراجعه کنید.
مردا هم دارن؟
سلام
بله ممکن است در برخی مشکلات هورمونی یا ساختاری بافت پستان در مردان هم ترشح وجود داشته باشد