درد دنده راست؛ بررسی دلایل و علائم + روش‌های درمانی

کشیدگی عضلات و آسیب دنده، دو مورد از مهم‌ترین عوامل درد دنده راست را شامل می‌شوند. همچنین، التهاب دنده، کبودی دنده و شکستگی دنده نیز چند مورد دیگر از علت درد دنده سمت راست هستند. در توضیح دقیق‌تر، درد دنده راست وضعیتی آزار‌دهنده است که در نتیجه آسیب به عصب دنده‌ای و کشیدگی عضلات بین دنده‌ای و درد ناشی از فتق نیز بروز می‌کند. برای درمان درد دنده سمت راست، ابتدا بایستی منشا اصلی درد مشخص شود. یعنی، پزشک باید مطمئن شود که این درد مربوط به دنده راست است. سپس، با کمک روش‌های تشخیص درد دنده از جمله رادیوگرافی و سی‌تی‌اسکن، تشخیص خود را نهایی می‌کند.

برای کاهش درد دنده راست، می‌توانید از مسکن‌ها استفاده کنید. همچنین، جلسات فیزیوتراپی، استراحت کامل و استفاده از کمپرس سرد و گرم نیز سایر روش‌های درمانی درد دنده راست را شامل می‌شوند. برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی درد دنده راست، علت درد دنده، درمان‌های پزشکی و درمان خانگی اختصاص می‌دهیم. 

اگر سوالی دارید، می‌توانید در انتهای مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

علت‌های درد دنده سمت راست چیست؟

درد دنده راست بنابه دلایل متعدد بروز می‌کند. برای مثال التهاب کیسه صفرا، عفونت ریه، آسیب عضلات قفسه سینه، کبد چرب، سیروز کبدی، آبسه کبدی، مشکلات گوارشی، رفلاکس معده و بارداری از این دست هستند. در ادامه هرکدام از موارد مذکور را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم. 

با استناد به مقاله‌ای منتشر شده در وبسایت پزشکی medicalnewstoday،

درد دنده سمت راست، مشکلی رایج است که با درمان برطرف می‌شود.

در بسیاری از موارد، درد دنده سمت راست با درمان‌های خانگی رفع می‌شود. حال‌آنکه بعضی دیگر نیازمند مداخلات فوری پزشکی هستند.

سنگ کیسه صفرا

احساس درد شدید و ناگهانی در دنده‌ راست بدن، احتمالاً نشانه‌ای از وجود مشکل در کیسه صفرا است. علت اصلی این درد، سنگ‌های کوچک یا کلسترول‌هایی هستند که در کیسه صفرا تشکیل شده‌اند. سنگ صفرا با اینکه در بزرگسالان رایج است، اما معمولاً علائم خاصی ندارد. البته تا زمانی که یک سنگ در دهانه مجرا گیر نکند. در غیراین‌صورت، یک سری درد‌های تیز و خنجری در ناحیه دنده‌های سمت راست فعال می‌شوند که تا ساعت‌‌ها نیز ادامه خواهند داشت.

عفونت ریه

عفونت ریه، یکی از بیماری‌های است که موجب بروز درد دنده راست می‌شود. زمانی که عفونت‌هایی مانند ذات‌الریه رخ می‌دهد، پرده جنب که لایه‌ای محافظ در اطراف ریه‌ها است، ملتهب می‌شود. التهاب پرده جنب (پلوریت)، درد بسیار شدید به همراه دارد. از آنجایی که پرده جنب در نزدیکی دنده‌ها قرار دارد، فرد ممکن است درد ناشی از التهاب آن را به صورت درد دنده راست نیز احساس کند. 

آسیب عضلات قفسه سینه

درد دنده سمت راست، احتمالاً به دلیل آسیب عضلات قفسه سینه و عضله پکتورالیس هم بروز کند. این عضله‌ها، در اطراف دنده‌ها قرار داشته و نقش مهمی در حرکات قفسه سینه دارند، بنابراین وجود هرگونه کشیدگی، فشار یا آسیب در این عضلات، می‌تواند به درد دنده ها منجر شود. همچنین، علت درد دنده سمت راست پشت کمر، در نتیجه کشیده شدن عضلات بین دنده‌ای به سمت راست است که تا اطراف و پشت کمر نیز احساس می‌شوند. شکستگی دنده نیز یکی دیگر از دلایل بروز درد دنده راست است. 

سنگ کلیه

احساس درد زیر دنده راست یا علت درد زیر دنده راست، احتمالاً به سنگ کلیه و درد کلیه مربوط باشد. سنگ کلیه، در واقع توده‌ای از مواد معدنی موجود در ادرار است که می‌تواند به کلیه راست بدن نیز حرکت کند. در اصطلاح پزشکی به این سنگ‌ها نفرولیتیازیس نیز می‌گویند. 

کبد چرب

کبد چرب، احتمالا یکی از عوامل اصلی درد دنده سمت راست است. کبد در سمت راست شکم و زیر دنده‌ها قرار گرفته است. درنتیجه زمانی که چربی‌های اضافی در سلول‌های کبد تجمع می‌کنند، ممکن است کبد بزرگ یا ملتهب شود. این وضعیت، می‌تواند به بروز احساس سنگینی، فشار یا درد زیر دنده سمت راست نیز منجر شود. مراحل اولیه کبد چرب معمولاً علائم خاصی ندارد؛ اما با پیشرفت بیماری و افزایش التهاب، درد سمت راست شکم و درد زير دنده سمت راست افزایش می‌یابد. 

 علت درد عصبی دنده راست چیست؟

درد عصبی دنده راست، احتمالاً ناشی از تحریک یا آسیب اعصاب بین‌دنده‌ای است که از ستون فقرات به سمت دنده‌ها می‌روند. این نوع درد که به نورالژی بین‌دنده‌ای معروف است، اغلب به‌صورت تیرکشیدن، سوزش، یا درد مداوم احساس شده و معمولاً با حرکاتی مثل چرخیدن، سرفه و تنفس عمیق شدید‌تر می‌شوند. درد عصبی زیر دنده راست نیز احتمالاً به همین دلیل بروز می‌کند. بعضی از علل شایع درد عصبی در ناحیه دنده راست عبارتند از:

• هرپس زوستر (زونا)
• فشار روی اعصاب بین‌دنده‌ای 
• آسیب‌دیدگی یا کشیدگی عضلات قفسه سینه

درمان درد عصبی دنده راست، معمولاً شامل استفاده از داروهای ضدالتهاب و داروهای ضد درد عصبی مثل گاباپنتین است. همچنین، ممکن است پزشک متخصص به منظور کاهش التهاب، انجام فیزیوتراپی را نیز تجویز کند. 

علت درد زیر دنده راست 

درد زیر دنده سمت راست، معمولاً به مشکلات کبدی، التهاب کبد (هپاتیت) یا آبسه کبدی اتفاق می‌افتد. به این دلیل که کبد درست زیر دنده های راست قرار دارد. درنتیجه ابتلا به بیماري‌های کبدی، فرد مبتلا درد زیر دنده سمت راست خود را احساس می‌کند. همچنین، بیماری‌های مربوط به معده یا مشکلات گوارشی نیز در بروز درد در زیر دنده راست دخیل هستند. 

درد دنده راست پشت کمر 

علت درد دنده های پشت کمر، معمولاً از مشکلات اسکلتی، درد عضلانی یا ایجاد مشکل در اندام‌های داخلی ناشی می‌شوند. برای مثال، کشیدگی یا آسیب به عضلات قفسه سینه یا کمر، فعالیت‌های بدنی سنگین و انجام حرکات ناگهانی، به بروز چنین درد‌هایی منجر می‌شوند. البته درد قفسه سینه و درد عصبی نیز در این خصوص دخیل‌اند. 

درد دنده راست در بارداری  

بارداری، یکی از شایع‌ترین علت درد دنده سمت راست است. زیرا در دوران بارداری، تغییرات فیزیکی و هورمونی زیادی در بدن مادر اتفاق می‌افتد. این اتفاق‌ها، می‌توانند بر روی نواحی مختلف بدن از جمله قفسه سینه و شکم تاثیر بگذارند. در حالت کلی، افزایش اندازه رحم، تغییرات هورمونی و تغییرات کلی بدن، معمولاً در بروز درد دنده راست تاثیر دارند. 

در صورتی که درد دنده سمت راست در دوران بارداری شدید یا مداوم باشد، یا با علائم دیگری مانند خونریزی، درد شدید شکمی یا تب بروز کند، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت درد دنده راست را به صورت دقیق و کامل بررسی کند.

درد دنده راست در قسمت بالا

دلیل بروز درد دنده راست در قسمت بالا نیز مشابه درد دنده راست در پشت کمر است.  با این تفاوت که آسیب‌های دنده‌ای در ناحیه بالای دنده راست، درد بسیار شدیدی منتشر می‌کنند. در صورتی که این درد با علائم دیگری مانند تب، تنگی نفس، یا تغییرات در اشتها همراه باشد، مشاوره با پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.

درد زیر دنده راست هنگام نفس کشیدن

درد زیر دنده راست هنگام نفس کشیدن، معمولاً به سیستم تنفسی یا اندام‌های داخلی مربوط می‌شود. این نوع درد احتمالاً به شکل تیز، سوزش‌دار یا مبهم حس شده و فعالیت‌های روزمره فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بعضی از علل شایع درد زیر دنده راست هنگام نفس کشیدن را در جدول زیر آورده‌ایم:

در صورتی که درد زیر دنده راست هنگام نفس کشیدن، شدید و مداوم باشد، یا با علائم دیگری مانند تنگی نفس، تب یا احساس ضعف همراه شود، مشاوره با پزشک و انجام آزمایش‌های لازم برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، ضروری است.

نحوه تشخیص درد و علت درد دنده راست 

تشخیص علت درد دنده راست نیازمند بررسی دقیق تاریخچه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی و در صورت لزوم، انجام آزمایش‌های تصویربرداری و آزمایشگاهی است. در حالت کلی، پزشکان روش‌های زیر را برای تعیین علت دقیق درد دنده راست به کار می‌گیرند:

• تاریخچه پزشکی و شرح علائم؛ پزشک ابتدا از بیمار درباره مدت زمان درد، نوع و شدت آن، و موقعیت دقیق درد سوال می‌کند. همچنین بررسی می‌کند که آیا درد با تنفس، غذا خوردن، یا حرکات خاصی بدتر می‌شود یا خیر. 
• معاینه فیزیکی؛ پزشک متخصص، ناحیه دنده راست را از نظر حساسیت به لمس، تورم، کبودی و نشانه‌های دیگری که ممکن است به علت آسیب عضلانی یا مشکلات استخوانی مربوط باشند، بررسی می‌کند. او همچنین به صدای تنفس گوش می‌دهد تا نشانه‌های مشکلات ریوی را نیز بررسی کند.
• آزمایش‌های تصویربرداری؛ رادیوگرافی، سونوگرافی، سی‌تی اسکن و ام‌آر‌آی از این دست هستند.
• انجام آزمایش خون؛ به منظور بررسی سطح آنزیم‌های کبدی، شمارش سلول‌های خونی برای تشخیص بیماری‌های کبدی لازم است.
• آزمایش‌های تخصصی؛ انجام آندوسکوپی و انجام تست عملکرد کبد و کیسه صفرا، برای بررسی عملکرد کبد و وجود سنگ‌های صفراوی انجام می‌شود.

تشخیص دقیق علت درد دنده راست، به این دلیل است که پزشک متخصص بتواند بهترین روش درمانی را برای بیمار خود تجویز کند. بسیاری از افراد برای تشخیص اولیه مشکل خود به دکتر داخلی مراجعه می‌کنند. 

روش های درمان درد دنده راست 

برای درمان درد دنده سمت راست، بایستی به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید تا ابتدا علت درد دنده را بدانید. سپس با توجه به علت، پزشک متخصص روش‌ درمانی مناسب را تجویز خواهد کرد. روش‌های درمانی، معمولاً درمان‌های دارویی و درمان‌های خانگی را شامل می‌شوند.

دارو برای درمان درد دنده راست

داروهای مختلفی برای درمان درد دنده راست وجود دارند که پزشک متخصص، براساس علت درد دنده ها تجویز می‌کند. برای مثال، داروهای مسکن و ضدالتهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، برای کاهش درد و التهاب موثر هستند. این دسته از دارو‌ها، معمولاً برای تسکین دردهای عضلانی یا آسیب‌های خفیف تجویز می‌شوند. سایر موارد را بررسی می‌کنیم:

• داروهای شل‌کننده عضلانی؛ داروهایی مانند سیکلوبنزاپرین یا باکلوفن، برای کاهش اسپاسم عضلات تجویز می‌شوند. این داروها، در شل شدن عضلات و کاهش درد کاربرد دارند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها؛ درصورتی که علت درد، با عفونت‌های ریوی (مانند ذات‌الریه) یا عفونت کیسه صفرا (مانند کوله‌سیستیت) مرتبط باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. آنتی‌بیوتیک‌ها، در درمان عفونت و کاهش علائم درد موثر هستند. 
• داروهای ضدالتهاب استروئیدی؛ این داروها، در کاهش التهاب و درد موثرند اما باید با احتیاط مصرف شوند.

در نهایت، مهم است که قبل از مصرف هر دارو به خصوص مسکن‌های قوی، با پزشک مشورت کنید. 

درمان های خانگی درد دنده سمت راست 

برای درمان خانگی درد دنده سمت راست، بایستی به چندین نکته مهم توجه داشته باشید. برای مثال، استراحت و مراقبت از بدن اولین نکته در درمان خانگی درد دنده سمت راست است. در صورت وجود کشیدگی یا آسیب‌های عضلانی، داشتن استراحت کافی در خصوص کنترل علائم بسیار مهم است. همچنین، استفاده از کمپرس گرم و سرد نیز تاثیر ویژه‌ای در کنترل درد داشته و در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از آسیب، می‌تواند درد و التهاب را کاهش دهد. بعد از کمپرس سرد، استفاده از کمپرس گرم نیز در شل کردن عضلات و کاهش درد موثر است. سایر موارد را بررسی می‌کنیم:

• تمرینات تنفسی؛ انجام تمرینات تنفسی ملایم در بهبود درد موثر هستند. به‌ویژه اگر فرد هنگام نفس عمیق احساس درد داشته باشد. در نظر داشته باشید که این تمرینات باید تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شوند.
• ماساژ؛ ماساژ ملایم با روغن‌های گیاهی، از روش‌های درمان گیاهی درد زیر دنده بوده و در کاهش درد تاثیر بسزایی دارد. 

نکته! درمان‌های خانگی، موقتاً علائم و درد را تسکین می‌دهند. درنتیجه بهتر است این روش‌ها را همراه با درمان‌های دارویی به کار بگیرید. 

سایر روش‌های درمانی برای درد دنده سمت راست

سایر روش‌های درمانی، تکنیک‌ها و روش‌های غیردارویی هستند که می‌توانند به کاهش درد و بهبود وضعیت کلی بیمار کمک کنند. پزشک متخصص، این روش‌ها را بر اساس علت درد انتخاب می‌کند. باهم بررسی می‌کنیم: 

• فیزیوتراپی؛ تمرینات خاص و تکنیک‌های حرکتی در فیزیوتراپی، در بهبود دردهای عضلانی و اسکلتی در ناحیه دنده راست موثر است. این روش، به خصوص در مواردی که درد به دلیل کشیدگی یا ضعف عضلات قفسه سینه یا پشت باشد، تجویز می‌شود. 
• طب سوزنی؛ برخی افراد، به دلیل مشکلات عضلانی و اسکلتی در قفسه سینه، از طب سوزنی بهره می‌برند. این روش احتمالاً التهاب بافت‌های داخلی را نیز کاهش می‌دهد. 
• تمرینات تنفسی و یوگا؛ انجام حرکات یوگا با تمرین‌های تنفسی، در تقویت عضلات و کاهش موثر هستند. 

انجام این روش‌‌ها در کنار درمان دارویی، به کاهش درد و بهبود وضعیت بیمار کمک می‌کنند.

درد دنده راست چه زمانی خطرناک است؟

در بعضی از موقعیت‌ها، درد دنده راست ممکن است از وجود مشکلات جدی در بدن خبر دهد. درنتیجه نیاز به مداخلات فوری پزشکی دارد. در حالت کلی، اگر درد دنده راست با علائم زیر همراه باشد، خطرناک است:

• درد شدید و ناگهانی 
• درد همراه با تنگی نفس یا مشکل در تنفس
• درد همراه با تب و لرز
• درد همراه با زردی پوست و چشم‌ها
• استفراغ یا کاهش اشتها
• درد شدید پس از آسیب یا ضربه به قفسه سینه
• درد مداوم و مزمن که با درمان‌های خانگی تسکین نمی‌یابد

در صورت بروز هر یک از این علائم، مراجعه سریع به پزشک و انجام بررسی‌های لازم برای جلوگیری از عوارض جدی ضروری است.

چگونه از بروز درد دنده راست پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از درد دنده راست، بسته به علت‌های مختلف، شامل راهکارهایی برای حفظ سلامت عضلات، استخوان‌ها و اندام‌های داخلی است. برای مثال، روش صحیح نشستن و ایستادن، فشار بر روی عضلات و دنده‌ها از این دست هستند. سایر نکات مهم را باهم بررسی می‌کنیم:

• ورزش منظم
• تنفس صحیح
• رژیم غذایی سالم 
• پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
• مدیریت استرس
• اجتناب از مصرف الکل و مواد مضر برای کبد

الکل و بعضی از دارو‌های شیمیایی، با تاثیر منفی روی کبد، ممکن است درد‌های عضلانی و دنده‌ها را در پی داشته باشند. 

بهترین پزشک برای درمان درد دنده راست

درد دنده سمت راست، وضعیتی مرتبط با ساختمان استخوان‌های بدن است. در نتیجه، بایستی برای آگاهی از علت درد دنده سمت راست و درمان درد دنده سمت راست، به دکتر ارتوپد مراجعه کنید. علت درد دنده سمت راست، شامل عفونت دنده، التهاب غضروف دنده (کاستوکندریت) و مواردی است که در طول مقاله بررسی کردیم. برای درمان این مشکل، هم می‌توانید از درمان‌های دارویی و هم از درمان خانگی درد دنده کمک بگیرید. 

ما در این مطلب، سعی داشتیم تمام ابعاد مربوط به درد دنده سمت راست، علت‌های مختلف و روش‌های درمان را بررسی کنیم. اگر باز هم در این خصوص سوال دارید، می‌توانید با مراجع به سامانه نوب‌دهی آنلاین مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، از بهترین پزشکان ارتوپد در سراسر ایران زمان مشاوره و ویزیت دریافت کنید.

منابع: 

healthline.com

webmd.com

سوالات متداول درد دنده راست