هنگام رشد نوزاد در رحم ممکن است مشکلاتی رخ بدهد که به آنها نقایص مادرزادی میگویند. جنین ناقص یکی از مواردی است که بیشتر در حاملگی اول رخ میدهد و دلایل مختلفی باعث بروز این مشکل میشود. بیشتر نقایص مادرزادی در سه ماه اول بارداری، زمانی که اندامها هنوز در حال شکلگیری هستند، به وجود میآیند. برخی از نقایص مادرزادی بی ضرر بوده و برخی دیگر نیاز به درمان طولانی مدت پزشکی دارند.
برای جلوگیری از نقص جنین نیاز است که عواملی مانند: ژنتیک، انتخابهای سبک زندگی و رفتارها، قرار گرفتن در معرض برخی داروها و مواد شیمیایی و عفونتهای دوران بارداری را جدی گرفت. اما برای اینکه تشخیص جنین ناقص را به خوبی انجام داد باید تحت نظر پزشکهای متخصص قرار گرفت. همچنین میتوان از راهکارهای جلوگیری از نقص جنین هم استفاده کرد که در ادامه متن به آنها خواهیم پرداخت. تا انتهای متن همراه ما باشید.
برای مطالعه این مطلب به 5 دقیقه زمان نیاز دارید.
در پایان اگر سوالی داشتید، میتوانید در انتهای مطلب در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ بدهد.
انواع نقص مادرزادی چیست؟
نقایص مادرزادی به طور معمول به دسته بندی ساختاری یا عملکردی طبقه بندی میشوند. هریک از این نقایص ممکن است که برای قسمتی از بدن رخ دهند و بخشی از بدن از بین رفته باشد. در دسته بندی عملکردی یا رشدی هم رشد جسم یا ذهن با اختلال همراه است. اما به طور کلی نقایص مادرزادی در دسته بندی ساختاری و عملکردی به شرح زیر هستند.
عیوب ساختاری
عیوب ساختاری زمانی مشاهده میشوند که قسمت خاصی از بدن از بین رفته یا بدشکل شده باشد. رایجترین عیوب ساختاری عبارتند از:
- عیوب ساختاری ناشی از بیماری قلبی مادرزادی
- اسپینا بیفیدا (هنگامی که نخاع به درستی رشد نمیکند.)
- شکاف لب و کام (زمانی که شکافی در لب یا سقف دهان وجود دارد.)
- پاچنبری (هنگامی که پا به جای جلو به سمت داخل اشاره میکند.)
جنین ناقص در دسته بندی ساختاری با یک مشکل جسمی مواجه میشود که در صورت غربالگریهای اولیه میتوان زودتر این مشکلات را بررسی کرد.
آلبینیسم یا بیماری زالی را میتوان در این دستهبندی قرار داد. در این بیماری فرد با مشکلات بینایی درگیر است.
عیوب عملکردی (رشدی)
نقصهای عملکردی یا رشدی مادرزادی باعث میشوند که یک قسمت یا سیستم بدن به درستی کار نکند. این مشکلات اغلب باعث ناتوانی در هوش یا رشد میشوند. نقصهای عملکردی یا رشدی مادرزادی شامل نقص متابولیک، مشکلات حسی و مشکلات سیستم عصبی است که نقص متابولیک باعث ایجاد مشکلاتی در شیمی بدن نوزاد میشود.
رایجترین انواع نقصهای عملکردی یا رشدی مادرزادی عبارتند از:
- سندرم داون که باعث تاخیر در رشد جسمی و ذهنی میشود.
- بیماری سلول داسی شکل، هنگامی رخ میدهد که گلبولهای قرمز بد شکل میشوند.
- سیستیک فیبروزیس که به ریهها و دستگاه گوارش آسیب میرساند.
برخی از کودکان با مشکلات جسمانی مرتبط با نقایص مادرزادی خاص مواجه هستند. با این حال، بسیاری از کودکان هیچ ناهنجاری قابل مشاهدهای نشان نمیدهند. گاهی اوقات ممکن است نقصها تا ماهها یا حتی سالها پس از تولد کودک هم ناشناخته بمانند.
چه عواملی باعث نقص در جنین می شود؟
جنین ناقص میتواند در اثر نقایص مادرزادی ناشی از عوامل مختلفی مانند: ژنتیک، انتخابهای سبک زندگی و رفتارها، قرار گرفتن در معرض برخی داروها و مواد شیمیایی، عفونتهای دوران بارداری و ترکیبی از این عوامل رخ میدهد. با این حال، علل دقیق برخی از نقایص مادرزادی اغلب ناشناخته است.
اگر میخواهید نقصهای مادرزادی را شناسایی کنید به کمک یک متخصص ژنتیک نیاز دارید. برای آَشنایی با این تخصص مقاله دکتر ژنتیک کیست را مطالعه کنید.
ژنتیک
مادر یا پدر ممکن است ناهنجاریهای ژنتیکی را به نوزاد خود منتقل کنند. ناهنجاریهای ژنتیکی زمانی اتفاق میافتد که یک ژن به دلیل جهش یا تغییر دچار نقص شود. در برخی موارد، ممکن است یک ژن یا بخشی از یک ژن وجود نداشته باشد. این نقایص در زمان لقاح رخ میدهند و اغلب نمیتوان از آنها جلوگیری کرد. یک نقص خاص ممکن است در طول تاریخچه خانوادگی یک یا هر دو والدین وجود داشته باشد. این نقصها را میتوان با مشاوره با متخصص ژنتیک پیدا کرد.
علل غیر ژنتیکی
شناسایی علل برخی از نقایص مادرزادی ممکن است دشوار یا غیرممکن باشد. با این حال، برخی از رفتارها تا حد زیادی خطر نقایص مادرزادی را افزایش میدهند. این عوامل شامل سیگار کشیدن، استفاده از داروهای غیرقانونی و نوشیدن الکل در دوران بارداری است. عوامل دیگری مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی یا ویروسها نیز خطر را افزایش میدهند.
عوامل محیطی
عوامل محیطی هم میتواند جزو ناهنجاریهای مادرزادی باشند. عوامل محیطی در اثر تغییرات ژنتیکی هم رخ میدهد و بدن نوزاد میتواند با مشکلاتی همراه شود که در نهایت نقایص مادرزادی را به همراه خواهد داشت.
سایت clevelandclinic درباره نقایص مادرزادی عنوان میکند؛
نقایص مادرزادی تغییرات رشد غیر طبیعی در بدن شما هستند که در طول رشد جنین اتفاق میافتند. این تغییرات میتوانند هر قسمت از بدن کودک شما را تحت تاثیر قرار دهند. اما با مراجعه به پزشک و انجام مراقبتهای بهداشتی میتوان نقایص مادرزادی را در دوران بارداری، پس از تولد نوزاد یا بعد از آن در طول زندگی کودک را تشخیص داد. پزشکان متخصص میتوانند نقص مادرزادی را در سال اول کودک شما تشخیص دهند. اما این را بدانید که همه نقایص مادرزادی قابل مشاهده نیستند.
در حالی که برخی از نقایص مادرزادی میتوانند تهدید کننده زندگی باشند، تأثیر آنها بر زندگی کودک شما بر اساس تشخیص متفاوت است. برخی از نقایص مادرزادی فقط ظاهر فرزند شما را تغییر میدهند، در حالی که برخی دیگر میتوانند بر نحوه تفکر، حرکت و عملکرد او تأثیر بگذارند.
علائم نقص مادرزادی در نوزادان
علائم نقص مادرزادی میتواند از ناهنجاریهای خفیف تا شدید متغیر باشند. در صورتی که جنین، در استخوانها یا اندامهای خود نقص داشته باشد، میتوان از آزمایشات غربالگری استفاده کرد تا علائم مادرزادی مشخص شوند. این علائم در دوران بارداری میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- سطح پروتئین در آزمایش خون ممکن است که بالاتر یا کمتر از حد انتظار باشد.
- در پشت گردن جنین، مایع اضافی در طول سونوگرافی دیده شود.
- مشاهده ناهنجاری در طول اکوکاردیوگرام جنین در ساختار اندامهای داخلی رخ میدهد.
علائم برخی از نقایص مادرزادی تا تولد نوزاد یا حتی بعد از تولد او قابل مشاهده نیست و هیچ نشانهای ندارند. این نوزادان بیشتر این اختلالات را به صورت زیر تجربه خواهند کرد:
- ریتم غیر طبیعی در قلب نوزاد رخ میدهد.
- هنگام نفس کشیدن خود به خود سختی ایجاد میشود.
- نوزاد به نقاط عطف رشد مورد نیاز برای سن خود نمیرسد.
- عدم واکنش نوزاد به نام خود یا صداهای بلند در نوزادی رخ دهد.
- چشمان نوزاد فرد یا شئی را که جلوی او قرار دارد، دنبال نمیکند.
- در تغذیه نوزاد مشکل ایجاد شود.
- سر، صورت، چشمها، گوشها یا دهان نوزاد خصوصیات خاص و غیر طبیعی داشته باشند.
همچنین نوزاد تحریک پذیری کمتری نسبت به سایر کودکان دارد.
علت ناهنجاری جنین
برخی از اتفاقها و عوارضی که در دوران بارداری رخ میدهند، منجر به اختلالات مادرزادی خواهند شد. این عوارض خارج از کنترل پدر و مادر نوزاد است که در بسیاری از شرایط، تجربه غمگین و عاطفی سنگینی است. مهمترین عوارض بارداری که منجر به نقص جنین میشوند در جدول زیر آورده شدهاند.
علت ناهنجاری جنین | توضیحات |
محدودیت رحم | کیسه آمنیوتیکی به عنوان نگهدارنده جنین در دوران بارداری است و احتمال دارد که در دوران بارداری بشکند. این اتفاق میتواند سندرم باند آمونیوتیک یا قطع یک عضو را منجر شود. |
کمبود مایع آمنیوتیک | این مایع در رحم وجود دارد و اطراف جنین را احاطه خواهد کرد. این حالت ممکن است به جنین فشار زیادی وارد کند و به ریههای جنین آسیبی وارد شود. |
عفونت | عفونتهایی مانند توکسوپلاسموز و سیتومگالوویروس روی جنین تاثیر گذاشته و رشد جنین را با تاثیرات منفی همراه میکند. |
برای جلوگیری از نقص جنین بهتر است که با پزشک در ارتباط باشید و در مورد شرایط جنین در حال رشد خود، توضیحاتی ارائه کنید.
خطر تولد جنین ناقص در چه کسانی بیشتر است؟
همه خانمهای باردار تا حدودی در معرض خطر به دنیا آوردن فرزندی با نقص مادرزادی هستند. از اینرو باید تحت درمان و نظر یک پزشک متخصص بود تا احتمال بروز خطرات را کاهش داد. اما خطر جنین ناقص میتواند در شرایط زیر افزایش یابد:
- سابقه خانوادگی نقایص مادرزادی یا سایر اختلالات ژنتیکی
- مصرف مواد مخدر، مصرف الکل یا سیگار کشیدن در دوران بارداری
- سن مادر ۳۵ سال یا بیشتر
- مراقبتهای دوران بارداری ناکافی
- عفونتهای ویروسی یا باکتریایی درمان نشده، از جمله عفونتهای مقاربتی
- استفاده از برخی داروهای پرخطر مانند ایزوترتینوئین و لیتیوم
همچنین زنانی که دارای شرایط پزشکی قبلی مانند دیابت دارند نیز در معرض خطر بیشتری برای داشتن فرزندی با نقص مادرزادی هستند.
نقایص مادرزادی چقدر شایع است؟
نقایص مادرزادی شایع هستند و به طور تقریبی هر چهار و نیم دقیقه یک نوزاد با شرایط نقص مادرزادی در ایالات متحده به دنیا میآید. بین 2 تا 3 درصد از نوزادانی که در اثر نقایص نوزادی به دنیا میآیند، چند نقص وجود دارد و ممکن است که نقایص مادرزادی عملکردی در سنها بالاتر دیده شوند.
نحوه تشخیص ناقص بودن جنین
بسیاری از انواع نقایص مادرزادی را میتوان در دوران بارداری تشخیص داد. یک متخصص میتواند از سونوگرافیهای دوران بارداری برای کمک به تشخیص برخی نقصهای مادرزادی در رحم استفاده کند. گزینههای غربالگری عمیقتر، مانند آزمایش خون و آمنیوسنتز (نمونه برداری از مایع آمنیوتیک) نیز ممکن است انجام شود.
این آزمایشها به طور معمول برای زنانی ارائه میشود که به دلیل سابقه خانوادگی، سن بالای مادر یا سایر عوامل شناخته شده، حاملگیهای پرخطرتری دارند.
دانستن این نکته مهم است که غربالگری قبل از تولد همیشه نقایص را پیدا نمیکند. آزمایش ژنتیک غربالگری همچنین میتواند به اشتباه، نقصها را شناسایی کند. با این حال، بیشتر نقایص مادرزادی را میتوان با قطعیت پس از تولد تشخیص داد.
نمونه گیری از بند ناف
نمونه گیری از بند ناف بیشتر در زنانی که سن بالایی دارند، تجویز میشود. البته که با توجه به تشخیص پزشک ممکن است برای بررسی عوامل مختلف در سنهای متفاوت هم تجویز شود.
نمونه برداری از مایع اطراف جنین (آمنیوتیک)
در این روش تحت نظارت با سونوگرافی مقداری از مایع آمنیوتیک را برای بررسیهای مختلف نمونه برداری میکنند.
آزمایش نمونه پرزهای جفت (CVS)
در آزمایش نمونه پرزهای جفت مقدار بی حسی موضعی اعمال میشود و سپس از محل قرارگیری جفت نمونه برداری انجام میشود. در نهایت سوزن خاصی را تحت کنترل سونوگرافی داخل جفت کرده و از پرزهای جفت جلوگیری خواهد کرد.
سونوگرافی
در سونوگرافی از روش غیرتهاجمی استفاده میشود که نیاز به ابزار ندارد. برخی از ناهنجاریهای نقایص ژنتیکی با سونوگرافی قابل تشخیص هستند. همچنین هفتههای 16 تا 20 بارداری بهترین زمان برای بررسی اختلالات مادرزادی جنین با سونوگرافی است.
میزان دقت سونوگرافی در تشخیص نقایص جنین
جنین ناقص و نقایص مادرزادی با مشکلات بزرگ یا کوچک از طریق سونوگرافی تشخیص داده میشوند. اما صحت تشخیص با مرحله و نوع حامگی ارتباط نزدیکی دارد. سونوگرافی سه ماهه دوم نسبت به سه ماهه اول انجام میشود و ناهنجاریهایی که جنین دارد به طور دقیقتر مشخص خواهد شد.
با توجه به تحقیقاتی که انجام شده است، در سونوگرافی زودهنگام، میتوان حدود 30 درصد از بارداریهای کم خطر و حدود 60 درصد از بارداریهای پر خطر را تشخیص داد.
احتمال تشخیص اشتباه نقایص مادرزادی چقدر است؟
احتمال اشتباه در سونوگرافی و تشخیص نقایص مادرزادی تا حدودی ممکن است رخ دهد. اما دقت سونوگرافیها زیاد بوده و درصد خطا کم است. میزان درصد تشخیص جنین ناقص در سونوگرافی عبارتند از:
- انگشتان اضافی (پلی داکتیلی): 19.1 درصد
- تغییر شکل دست: 76 درصد
- سفتی و تغییر شکل مفصل (آرتروگریپوز): 81.3 درصد
- نقص طول اندام: 76 درصد
هریک از زنانی که در دوران بارداری به موقع و سر زمان تجویز شده، سونوگرافی انجام میدهند، زودتر از نقایص جنین خود مطلع میشوند و حتی در برخی از شرایط راههای جلوگیری هم وجود دارد.
آزمایش خون
آزمایشات قبل از تولد، میتواند به تشخیص اینکه آیا مادر عفونت یا بیماری دیگری دارد که برای جنین مضر باشد، کمک کند. معاینه فیزیکی و آزمایش شنوایی نیز ممکن است به پزشک کمک کند تا نقایص مادرزادی را پس از تولد نوزاد تشخیص دهد. آزمایش خون به نام صفحه نمایش نوزادان میتواند به پزشکان کمک کند تا در مدت کوتاهی پس از تولد، قبل از بروز علائم، برخی از نقایص مادرزادی را تشخیص دهند.
MRI مغز جنین
پزشکان برای بررسیهای مغز جنین از ام آر ای استفاده میکنند تا ساختار جنین بررسی شود. از طرفی هم مشکلاتی که در طول بارداری رخ میدهند در ام آر ای مشخص خواهد شد. بررسی دقیق جفت و غربالگری از جمله مواردی هستند که در ام آرا آی بررسی خواهند شد تا مشکلاتی قلبی و مغزی جنین تشخیص داده شوند.
آیا امکان جلوگیری از نقص جنین وجود دارد؟
به طور حتم نمیتوان تمام مشکلات نقایص مادرزادی را پیش بینی یا جلوگیری کرد. اما برخی از نقایص جنین با انجام یکسری راهکارها و معاینات پزشکی توسط دکتر سونوگرافی غربالگری جنین قابل بررسی هستند که مهمترین آنها به شرح زیر خواهند بود.
انجام تستهای پزشکی پیش از بارداری
بررسی سلامت مادر قبل از بارداری میتواند در روند سلامت جنین موثر باشد. در نتیجه اگر قصد بارداری دارید، بهتر است که چند ماه قبلتر با پزشک متخصص مشورت کرد و تحت نظارت پزشک بود. اگر بیماری خاصی دارید که دارویی مصرف میکنید باید از قبل با پزشک زنان مشورت کنید تا عوارض آن به جنین منتقل نشود. در حقیقت انجام تستهای پزشکی پیش از بارداری برای تشخیص بهتر شرایط بارداری است.
برای عموم مشکلات زنانه باید به متخصص زنان مراجعه کرد. اگر نمیدانید این تخصص چیست و پزشک زنان چه کاری انجام میدهد بهتر است مقاله دکتر زنان کیست را مطالعه کنید.
مراجعه منظم به متخصص در دوران بارداری
در دوران بارداری باید تحت نظر پزشک بود تا در صورت بروز مشکلات احتمالی برای جنین، اقدامات لازم را انجام داد. از اینرو هنگامی میتوان برای بارداری آماده شد که به صورت منظم و ماهانه به پزشک متخصص مراجعه کرد تا شرایط جنین به خوبی بررسی شود.
واکسیناسیون
واکسیناسیون به موقع باعث میشود تا از بیماریهای عفونی جلوگیری کرد. در صورتی که مادری در حین بارداری دچار عفونتهای مختلف شود، تاثیرات منفی روی جنین گذاشته و ممکن است که شرایط را برای جنین سخت کند. برخی از واکسنها باعث ایمنی بیشتر بدن شده و در دوران بارداری، شرایط جنین و مادر را بهبود میدهد. واکسنهایی مانند: هپاتیت B، آنفولانزا، کزاز و دیفتری از جمله مواردی هستند که برای مادر باردار نیاز است و باید قبل از اقدام به بارداری آنها را تزریق کند.
منع مصرف الکل و دخانیات
مصرف هرگونه الکل و دخانیات در دوران بارداری خطرناک بوده و وضعیت جنین را به خطر میاندازد. مصرف هر میزان مشروبات الکلی برای مادر و جنین خطرناک است و برای جنین در حال رشد خطراتی را به همراه دارد. همچنین مصرف دخانیات در دوران بارداری منجر به نقص مادرزادی میشود و سلامت جنین به خطر میافتد.
مصرف مکملهای اسید فولیک
سلامت مادر و جنین با مصرف روزانه 400 میکروگرم فولیک اسید در دوران بارداری تضمین میشود. بسیاری از نقایص مادرزادی مانند آسیب به ستون فقرات با مصرف مکملهای اسید فولیک پیشگیری خواهد شد و توصیه میشود که از سه ماه قبل از بارداری قرص فولیک اسید را مصرف کرد.
تناسب اندام و کنترل وزن
برای پیشگیری و جلوگیری از نقایص جنین باید به تناسب اندام و مشکل اضافه وزن توجه داشت. چاقی، خطرناک بوده و قبل از حاملگی اضافه وزن را زیر نظر پزشک کاهش داد و به وزن ایدئال رسید. با انجام ورزش و رژیم غذایی مناسب میتوان به تناسب اندام رسید و از نقایص مادرزادی جلوگیری کرد.
درمان نقایص مادرزادی
گزینههای درمانی با توجه به شرایط و سطح شدت متفاوت است. برخی از نقایص مادرزادی را میتوان قبل از تولد یا کمی بعد از آن اصلاح کرد. با این حال، سایر نقایص مادرزادی ممکن است کودک را تا پایان عمر با شرایط خاصی روبه رو کند. نقصهای خفیف میتوانند استرسزا باشند، اما به طور معمول بر کیفیت کلی زندگی تأثیر نمیگذارند.
نقایص شدید مادرزادی، مانند: فلج مغزی یا اسپینا بیفیدا، میتواند باعث ناتوانی طولانی مدت یا حتی مرگ شود. در همین راستا فراموش نکنید که با پزشک در مورد درمان مناسب برای وضعیت کودک خود صحبت کنید.
مصرف دارو
مصرف داروها برای درمان برخی از نقایص مادرزادی یا کاهش خطر عوارض ناشی از برخی نقایص، استفاده میشوند. در این شرایط برخی از داروها برای اصلاح یک ناهنجاری قبل از تولد تجویز میشود.
کنترل سبک زندگی
برای جلوگیری از نقص جنین ممکن است به والدین دستور داده شود که دستورالعملهای خاصی را برای تغذیه، حمام کردن و نظارت بر نوزاد مبتلا به نقص مادرزادی دنبال کنند. با تغییر سبک زندگی، درمان نقص مادرزادی راحتتر بوده و میتوان از برخی نقایص جلوگیری کرده یا درمان را پیشرو گرفت.
جراحی
جراحی میتواند نقصهای خاصی را برطرف کند یا علائم مضر را کاهش دهد. برخی از افراد مبتلا به نقایص فیزیکی مادرزادی، مانند شکاف لب، برای سلامتی یا زیبایی، تحت عمل جراحی پلاستیک قرار میگیرند. بسیاری از نوزادان مبتلا به نقص قلبی نیز به جراحی نیاز خواهند داشت.
غربالگری برای سقط جنین
با توجه به اینکه سقط جنین با مجوز، محدودیتهای زمانی دارد، باید غربالگریهای اولیه بارداری را جدی گرفت و با مشورت پزشک متخصص بهترین تصمیمگیری را برای جنین انجام داد.
مراحل غربالگری
غربالگری در دو مرحله اول و دوم انجام میشود. در مرحله اول، باید از هفته 11 تا 13 ام ناهنجاریهای جنین را بررسی کرد. اما مرحله دوم غربالگری، هفته 15 تا 17 ام انجام میشود. همچنین از سونوگرافی در هفته 15 تا 18 ام هم استفاده میشود تا ناهنجاریهای جنین به خوبی تشخیص داده شوند.
نتایج غربالگری
تشخیص جنین ناقص و بیماریهای کروموزومی و تالاسمی از نتایج غربالگری مشخص خواهند شد. تشخیص ابتلای جنین به عفونتهای هرپس، آبله مرغان و ناهنجاریهای دیگر با انجام غربالگری مشخص شده و در نتایج قابل روئیت هستند.
آیا داشتن جنین ناقص به معنای نقص جنین در دفعات بعدی بارداری است؟
خانمهایی که تجربه سقط جنین یا جنین ناقص را دارند طبیعی است که برای بارداریهای بعدی خود نگرانی داشته باشند. پزشکان در این شرایط مدت زمانی را برای فاصله بارداری در نظر میگیرند تا شرایط جسمی و روحی برای بارداری مجدد فراهم شود. به طور کلی مشورت با پزشک برای بارداری مجدد ضروری است تا در صورت نیاز اقدامات درمانی را انجام داد. از اینرو داشتن جنین ناقص در بارداریهای بعدی به معنای نقص جنین نیست.
جلوگیری از نقص جنین با مشاوره متخصص زنان و زایمان
یک مشاور ژنتیک میتواند به زوجهایی که سابقه خانوادگی نقص یا سایر عوامل خطرزا برای نقایص مادرزادی را دارند، کمک فراوانی کند. هنگامی که به بچهدار شدن فکر میکنید، کمک گرفتن از یک مشاوره میتواند مفید باشد و از به دنیا آمدن جنین ناقص جلوگیری کند. مشاوران ژنتیک میتوانند با ارزیابی سابقه خانوادگی و سوابق پزشکی، احتمال تولد نوزاد شما با نقص را تعیین کنند. همچنین پزشکها آزمایشهایی را برای تجزیه و تحلیل ژنهای مادر، پدر و نوزاد درخواست خواهند کرد.
از طرفی هم میتوان از طریق سامانه نوبت دهی دکتر دکتر از بهترین مشاورهها و پزشکهای متخصص زنان و زایمان نوبت دریافت کنید و به صورت آنلاین در کوتاهترین زمان از بهترین متخصصها نوبت دریافت کنید. اگر درباره جلوگیری از نقص جنین هم سوالی دارید که در این متن به آن اشارهای نشده است میتوانید در انتهای همین متن و در قالب کامنت با ما در ارتباط باشید.
منبع :
Healthline.com