پف زیر چشم اغلب به صورت تورم و برجستگی در پلک پایین خودنمایی می‌کند. این مشکل موجب خسته و مسن‌تر به نظر رسیدن چهره شده و محدود به سن خاصی نیست. از مهم‌ترین عواملی که در ایجاد این عارضه نقش دارند می‌توان به کم‌خوابی، استرس، ژنتیک، آلرژی‌های فصلی، رژیم غذایی پرنمک، استعمال دخانیات و حتی بیماریهای زمینهای همچون اختلالات تیروئیدی اشاره کرد. تورم زیر چشم، معمولا با روش‌های خانگی همچون استفاده از کمپرس سرد، تامین آب کافی و اصلاح رژیم غذایی درمان میشود.
در مواردی که پف پایدار و مقاوم باشد، مراجعه به پزشک و شروع درمان‌های تخصصی ضروری است. در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، به بررسی علت پف زیر چشم، معرفی درمان‌های خانگی و پزشکی موثر و زمان مناسب برای مراجعه به پزشک خواهیم پرداخت.
در انتها اگر سوالی دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به سوالات شما پاسخ خواهد داد.
پف زیر چشم چیست و چرا ایجاد میشود؟
پف زیر چشم که به آن کیسه‌های زیر چشم هم گفته میشود، به تورم و برآمدگی در ناحیه زیرین چشم اشاره دارد. این وضعیت به دلیل ضعف بافت‌ها و عضلات اطراف چشم ایجاد میشود. با تحلیل این ساختارها، پوست زیر چشم دچار افتادگی شده و چربی‌هایی که در اطراف چشم قرار دارند، به سمت زیر چشم حرکت می‌کنند.
از دیگر دلایل بروز این مشکل نیز می‌توان به تجمع مایعات در پوست زیر چشم اشاره کرد. این حالت با دو مشکل زیبایی شایع دیگر یعنی تیرگی و گودی زیر چشم متفاوت است:
- تیرگی زیر چشم به تغییر رنگ پوست در ناحیه زیر چشم اشاره دارد. در این حالت، پوست زیر چشم معمولا تیره‌تر از نواحی اطراف آن به نظر می‌رسد.
- گودی یا فرورفتگی زیر چشم، به فرورفتگی پوست نازک زیر چشم اشاره دارد که باعث میشود زیر چشم حالت حفره یا توخالی پیدا کند.
درک تفاوت بین این 3 وضعیت برای تشخیص صحیح و انتخاب روش درمانی مناسب حائز اهمیت است، زیرا هر یک علل و رویکردهای درمانی متفاوتی دارند.
علت پف زیر چشم چیست؟
عوامل مختلفی در بروز این عارضه نقش دارند که در در ادامه به آن‌ها اشاره کردهایم:
ژنتیک و ساختار طبیعی پوست
وراثت نقش قابل توجهی در پف کردن ناحیه زیر چشم دارد. اگر سابقه این مشکل در خانواده شما وجود داشته باشد، احتمال اینکه شما هم آن را تجربه کنید، زیاد است. علاوه‌بر وراثت، ساختار طبیعی پوست هم در بروز این مشکل موثر است. به‌عنوان مثال، افرادی که دارای پوست نازک‌تر و حساس‌تر در ناحیه زیر چشم هستند، بیشتر از دیگران در معرض این مشکل قرار دارند.
افزایش سن
با بالا رفتن سن، میزان کلاژن و الاستین پوست کاهش پیدا می‌کند. این امر منجر به کاهش خاصیت کشسانی پوست و شل شدن و افتادگی آن به خصوص در ناحیه اطراف چشم میشود. این افتادگی و شل شدن، همراه با جابه‌جایی چربی به سمت پایین چشم مهم‌ترین علت پف زیر چشم در زنان و مردان محسوب میشود.
احتباس مایعات یا ورم آبکی
یکی از دلایل شایع این مشکل، احتباس مایعات در بدن است. این وضعیت در اثر به هم خوردن تعادل مایعات در بدن، نشت مایعات اضافی از رگ‌های خونی و تجمع در بافت زیر چشم ایجاد میشود. اختلالات هورمونی، مشکلات کلیوی و کبدی از جمله عوامل تاثیرگذار در احتباس مایعات هستند.
کم‌خوابی یا بدخوابی
مطالعات نشان می‌دهند که کمبود یا بی‌نظمی در خواب، موجب اختلال در گردش خون لنفاوی و تجمع مایعات در بافت‌های اطراف چشم میشود. علاوه‌بر این، کم‌خوابی عوارضی همچون افتادگی پلک، قرمزی چشم و تیرگی دور چشم را هم به دنبال دارد.
گریه طولانی‌مدت
گریه طولانی‌مدت باعث تجمع آب و نمک در بافت‌های اطراف چشم میشود که نتیجه آن ورم و پف کردن پوست زیر چشم است. علاوه‌بر این، مالش چشم‌ها در هنگام گریه نیز موجب تحریک پوست حساس این ناحیه و تورم آن میشود.
آلرژی فصلی یا غذایی
واکنش‌های آلرژیک با آزاد شدن هیستامین در بدن همراه هستند. هیستامین باعث گشاد شدن عروق خونی و افزایش نفوذپذیری مویرگ‌ها میشود. در نتیجه، مایعات از رگ‌ها به بافت‌های اطراف نشت می‌کنند و به صورت پف در زیر چشم نمایان میشوند.
عفونت‌های چشم
عفونت‌های چشمی همچون گل مژه، شالازیون و سلولیت پری‌اوربیتال یکی دیگر از دلایل پف‌کردگی زیر چشم هستند. این تورم اغلب نتیجه التهاب و تجمع مایع در بافت‌های زیر کره چشم است و پس از بهبود عفونت برطرف میشود.
گرفتگی مجرای اشکی
مجرای اشکی مسئول خروج اشک و مایعات اضافی از چشم است. زمانی که به دلایلی این مجرا دچار انسداد شود، اشک نمی‌تواند مسیر طبیعی خود را طی کند. در نتیجه، اشک و مایعات در اطراف چشم جمع شده و به شکل پف قابل مشاهده خواهند بود.
مصرف نمک زیاد
مصرف بیش از حد نمک باعث احتباس آب در بدن خواهد شد. از آنجایی که پوست اطراف چشم بسیار نازک و حساس است، تجمع مایعات در این ناحیه به وضوح قابل مشاهده خواهد بود و به صورت پف‌کردگی زیر چشم ظاهر میشود.
استرس، افسردگی و خستگی مزمن
استرس مداوم، التهاب را در بدن افزایش می‌دهد و بر گردش خون مویرگی اطراف چشم تاثیر منفی می‌گذارد؛ همچنین پف، از جمله علائم ظاهری افسردگی است. این عوامل به همراه کاهش تولید کلاژن و تضعیف ساختار پوست ناشی از استرس مزمن، به پف و تیرگی زیر چشم‌ها دامن می‌زنند و ظاهری ناخوشایند ایجاد می‌کنند. خستگی مزمن هم که اغلب با کم‌خوابی همراه است، در بروز این مشکل نقش دارد.
مصرف الکل، سیگار و قلیان
نیکوتین موجود در تنباکو با تنگ کردن عروق خونی، موجب کاهش جریان خون به پوست میشود و احتباس مایعات در بافت‌های اطراف چشم را افزایش می‌دهد. علاوه‌بر این، سیگار با افزایش سرعت تجزیه کلاژن و الاستین باعث تشدید این مشکل میشود.
از طرف دیگر، مصرف الکل منجر به افزایش دفع آب و کم‌آبی بدن میشود. در این شرایط بدن برای مقابله با کم‌آبی، به طور طبیعی شروع به ذخیره مایعات در بافت‌های مختلف از جمله زیر چشم می‌کند.
دلایل پاتولوژیک
پف‌کردگی زیر چشم گاهی نشانه‌ای از یک بیماری زمینهای است. درماتومیوزیت، بیماری های پوستی همچون درماتیت، بیماریهای کلیوی، پرکاری و کمکاری تیروئید و بیماری تیروئید چشمی از بیماری‌هایی هستند که گاهی با ورم در ناحیه حساس زیر چشم همراه میشوند.
پف زیر چشم در چه شرایطی بیشتر دیده میشود؟
اگرچه پف زیر چشم دلایل مختلفی دارد، اما 3 مورد از رایج‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر میشود:
- پف صبحگاهی
- پف ناشی از گریه
- پف ناشی از خستگی
ورمی که در اثر این عوامل ایجاد میشود، معمولا بدون خطر و موقتی است و به سرعت از بین می‌رود. اما اگر این مشکل مداوم بود و یا با علائم نگران‌کننده دیگری همراه شد، باید برای تشخیص علت اصلی و درمان مناسب به دکتر پوست مراجعه کنید.
پف زیر چشم در جوانی نشانه چیست؟
بروز این مشکل در سنین جوانی اغلب به سبک زندگی مربوط میشود. کمبود خواب، مصرف زیاد نمک که منجر به احتباس مایعات در بدن میشود و گریه‌های طولانی‌مدت از دلایل شایع این عارضه هستند.
علاوه‌بر این، استفاده مفرط از نمایشگرهای دیجیتال منجر به خستگی چشم و در نتیجه پف در قسمت زیر چشم میشود. مصرف دخانیات هم به دلیل تاثیر منفی بر میزان گردش خون و کلاژن و الاستین پوست، به این مشکل در جوانی دامن می‌زند.
پف زیر چشم در کودکان نگران‌کننده است؟
در حالی که پف پلک زیر چشم در بزرگسالان معمولا بی‌ضرر است، در کودکان میتواند نشانه‌ای از یک مشکل زمینهای باشد و نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک دارد. در ادامه به برخی از دلایل احتمالی پف زیر چشم در کودکان اشاره می‌کنیم:
- آلرژی و رینیت آلرژیک (تب یونجه)
- مشکلات کلیوی
- عفونت سینوسی
- کمبود آهن
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
- اگزما
- بزرگ شدن لوزه سوم
- ژیاردیازیس (عفونت انگلی روده)
با این حال، همیشه علت بروز این مشکل در کودکان به دلایل پزشکی برنمی‌گردد. در برخی موارد، این حالت ناشی از عوامل موقتی و بی‌خطری همچون پف صبحگاهی بعد از بیدار شدن، گریه طولانی‌مدت یا مصرف زیاد نمک باشد. این نوع تورم‌ها معمولا بدون نیاز به درمان خاصی و در مدت کوتاهی از بین می‌روند.
بنابراین، مهم است که به زمان برطرف شدن تورم و وجود یا نبود علائم دیگر در اطراف چشم توجه شود.
درمان‌های خانگی برای پف زیر چشم
کمک گرفتن از راهکارهای خانگی و اصلاح سبک زندگی میتواند به طور موثری به کاهش شدت این عارضه و درمان آن کمک کند. در ادامه به تعدادی از روش‌های خانگی ساده و موثر برای درمان پف زیر چشم اشاره کردهایم:
کمپرس یا قاشق سرد
استفاده از کمپرس سرد یکی از موثرترین روش‌های خانگی برای از بین بردن پف و ورم زیر چشم است. سرمای اعمال شده از طریق این روش باعث انقباض عروق خونی در ناحیه زیر چشم میشود. این انقباض، جریان خون و تجمع مایعات را کاهش می‌دهد و به کاهش ورم و التهاب کمک می‌کند.
برای گرفتن نتیجه مطلوب از این روش، کمپرس سرد را به آرامی و به مدت چند دقیقه روی ناحیه مورد نظر قرار دهید و از فشار زیاد خودداری کنید. اگر کمپرس سرد در دسترس ندارید، می‌توانید از قاشق سرد استفاده کنید که همان تاثیر را خواهد داشت.
استفاده از چای کیسه‌ای یا خیار
کافئین موجود در چای به انقباض عروق و کاهش تورم کمک زیادی می‌کند. در این روش باید چای کیسه‌ای را دم کنید و برای چند دقیقه در یخچال قرار دهید تا خنک شود. در ادامه چای را برای 15 تا 30 دقیقه روی چشمان خود قرار دهید.
خیار هم به دلیل محتوای بالای آب و خاصیت خنک‌کنندگی خود، به کاهش ورم و بهبود ظاهر پوست کمک می‌کند. برای بهره‌مندی از این خاصیت باید 2 حلقه از آن را برش داده و روی چشمان خود قرار دهید.
خواب کافی و مصرف آب
خواب ناکافی منجر به احتباس مایعات در بدن و ناحیه زیر چشم خواهد شد. برای پیشگیری از این وضعیت، توصیه میشود هر شب بین 7 تا 9 ساعت خواب باکیفیت داشته باشید. علاوه‌بر داشتن خواب کافی، بهتر است با قرار دادن یک بالش اضافی زیر، سر خود را بالاتر از بدن نگه دارید.
این کار از تجمع مایعات در زیر چشم‌ها جلوگیری می‌کند. در کنار این موارد، نوشیدن آب کافی در طول روز هم برای حفظ تعادل مایعات بدن و کاهش ورم زیر چشم ضروری است.
طبق تحقیقات منتشر شده در وبسایت harvard medical school،
بدن مردان روزانه به حدود 15.5 فنجان (3.7 لیتر) و بدن زنان به حدود 11.5 فنجان (2.7 لیتر) مایعات برای هیدراته ماندن نیاز دارد.
برای جذب بهینه آب، بهتر است این مقدار به صورت تدریجی و در جرعه‌های کوچک در طول روز نوشیده شود.
کاهش نمک و اصلاح رژیم غذایی
محدود کردن مصرف غذاهای شور، همراه با کاهش مصرف الکل و کافئین مانع احتباس مایعات و رفع ورم زیر چشم میشوند. همچنین، پرهیز از چربی‌های ترانس و داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات نقش به‌سزایی در کاهش پف دارند.
درمان‌های دارویی و تخصصی پف زیر چشم
در مواردی که بروز این مشکل به ژنتیک، سن یا مشکلات ساختاری پوست مربوط باشد، ممکن است درمان‌های خانگی چندان موثر نباشند. در چنین شرایطی، نیاز به استفاده از روش‌های دارویی و پزشکی تخصصی و راه های درمان چین و چروک چشم و پف و سیاهی وجود دارد.
برخی از رایج‌ترین روش‌هایی دارویی و پزشکی برای از بین بردن پف زیر چشم فوری شامل موارد زیر هستند:
- کرم‌ها و ژل‌های دور چشم حاوی رتینول، کافئین، هیالورونیک اسید
- درمان‌های لیزری و مزوتراپی
- تزریق فیلر یا جراحی بلفاروپلاستی در موارد شدید
معمولا روند درمان با استفاده از کرم‌ها و ژل‌های دور چشم آغاز میشود. اگر این محصولات مراقبت از چشم به تنهایی نتوانند نتیجه قابل قبولی ایجاد کنند، پزشک به سراغ گزینه‌های درمانی بعدی خواهد رفت.
آیا پف زیر چشم دائمی است؟
این عارضه معمولا موقتی است و با رفع عوامل محرک همچون کم‌خوابی، مصرف سدیم بیش از حد یا استرس بهبود پیدا می‌کند. با این حال، در برخی افراد، این وضعیت میتواند به حالتی مزمن و دائمی تبدیل شود. شکل دائمی این عارضه معمولا ناشی از عوامل ژنتیکی، ساختار طبیعی پوست یا تغییرات مرتبط با افزایش سن است و معمولا به روش‌های تهاجمی برای درمان نیاز دارد.
درمان پف چشم چقدر طول می‌کشد؟
درمان پف زیر چشم بسته به علت آن میتواند از چند روز تا چند ماه طول بکشد. در جدول زیر، مدت زمان تقریبی بهبودی بر اساس نوع درمان و علت پف آورده شده است:
| علت پف زیر چشم | نوع درمان | مدت زمان تقریبی برای بهبود |
|---|---|---|
| کم‌خوابی یا خستگی موقت | استراحت، کمپرس سرد | 1 تا 3 روز |
| حساسیت فصلی یا آلرژی | داروهای ضدآلرژی، قطره چشم | 3 تا 7 روز |
| تجمع مایع یا احتباس آب | کاهش نمک، نوشیدن آب بیشتر | 3 تا 10 روز |
| سبک زندگی نامناسب (الکل، نمک، کم‌خوابی) | اصلاح سبک زندگی | 1 تا 2 هفته |
| بالا رفتن سن و افتادگی پلک | کرم دور چشم، رتینول | 2 تا 3 ماه |
| پف ناشی از بیماری (تیروئید، کلیه و…) | درمان بیماری زمینهای | متغیر، بسته به بیماری |
| پف مزمن و ارثی | درمان‌های زیبایی (لیزر، جراحی) | بهبودی نسبی بعد از چند هفته تا چند ماه |
نکته! اگر پف زیر چشم بیش از ۲ هفته باقی ماند یا با علائمی مثل درد، قرمزی یا تاری دید همراه بود، حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید.
برای درمان پف زیر چشم چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر پف ناحیه زیرین چشم شما بیش از 1 تا 2 روز ادامه یافت و یا هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید:
- تورم شدید و ناگهانی
- درد در اطراف چشم
- تغییر در بینایی
- مشکل در بستن یا باز کردن چشم‌ها
- قرمزی مداوم
- ترشح از چشم
- تب
- احساس مداوم خشکی یا ساییدگی در چشم‌ها
نادیده گرفتن یا به تعویق انداختن مراجعه به پزشک در صورت بروز هر یک از علائم ذکر شده، منجر به عوارض جدی‌تر و حتی دائمی برای بینایی و سلامت چشم خواهد شد. بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه علامت نگران‌کننده فورا به پزشک مراجعه کنید.
اگر نیاز به سفار آنلاین دارو و مکمل و حتی محصولات بهداشتی و آرایشی دارید، می‌توانید از داروخانه آنلاین دکتردکتر کمک بگیرید.
پف زیر چشم؛ مشکلی بیخطر یا زنگ خطری برای سلامت؟
پف زیر چشم به دلایل گوناگونی همچون خواب ناکافی، استرس، رژیم غذایی نامناسب و یا حتی ژنتیک بروز پیدا می‌کند. در بیشتر موارد، این مشکل بی‌ضرر است و با درمان‌های ساده خانگی همچون کمپرس سرد، افزایش مصرف آب و استراحت کافی تا حد زیادی بهبود پیدا می‌کند.
با این حال، اگر این عارضه با علائمی نظیر درد، قرمزی و ترشحات چشمی همراه شد، ممکن است نیاز به درمان تخصصی داشته باشد. در این شرایط بهتر است برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، ویزیت آنلاین پوست داشته باشید. برای مشاوره با بهترین متخصصان پوست و دریافت نوبت می‌توانید از طریق وبسایت دکتردکتر به صورت اینترنتی اقدام کنید.
منابع:
