آیا پریدن پلک خطرناک است؟ 9 دلیل مهم پرش پلک چپ و راست

پرش پلک (eye twitching) که به آن تیک یا پریدن پلک هم می‌گویند، نوعی اسپاسم و گرفتگی غیرقابل کنترل در ماهیچه‌‌های پلک است. در پزشکی به مشکل پرش پلک، چشم مایوکیمیا (myokymia) هم گفته می‌شود. علت پریدن پلک به‌طور دقیق، مشخص نیست و بابت آن، جای نگرانی وجود ندارد. بااین‌حال، این وضعیت ریشه عصبی دارد و در برخی مواقع خطرناک می‌شود. برای درمان پریدن پلک، باید به دکتر چشم مراجعه کنید. استرس، خستگی چشم و مصرف بیش از حد کافئین باعث پریدن پلک می‌شوند. خستگی چشم بر اثر کار زیاد، نوشیدن الکل و خشکی چشم هم از دلایل انواع پرش چشم هستند. گاهی‌اوقات هم علت پریدن چشم، تغذیه ناسالم و حتی بروز برخی از حساسیت‌ها یا نور شدید است. 

در صورت نیاز به درمان پرش پلک، از روش‌هایی مانند استفاده از کمپرس سرد، تحریک مغزی، تجویز ویتامین‌ها یا جراحی استفاده می‌شود. البته کاهش استرس همن باعث بهبود پرش پلک می‌شود. در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، درباره دلایل رایج پرش و نبض‌زدن پلک و راه‌های درمان آن‌ها برایتان می‌گوییم. مطالعه ایت مقاله، به 12 دقیقه زمان نیاز دارد.

اگر سوالی در رابطه با دلیل پریدن پلک دارید، بپرسید تا پزشک پاسخ دهد.

پریدن پلک چیست؟

انقباض چشم، یک اسپاسم یا گرفتگی در حرکت ماهیچه پلک است. کنترل این وضعیت مقدور نیست. در بسیاری از موارد، پریدن پلک جای نگرانی ندارد، اما در برخی موارد هم علت، چیزی بیشتر از خستگی یا مصرف زیاد کافئین است. احساس لرزش در پلک می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به بیماری بلفارواسپاسم (Blepharospasm) باشد. این وضعیت با افزایش پلک‌زدن شروع می‌شود و منجر به بسته شدن چشم‌ها می‌شود. پرش پلک معمولاً در دوره‌های غیرقابل پیش‌بینی و بین چند ثانیه تا ساعت اتفاق می‌افتد. امکان دارد که انقباضات مزمن تا چند روز یا چند هفته هم طول بکشند. بیشتر مواقع، پرش پلک بدون درد و بی‌ضرر است. در این صورت، بدون مداخله پزشکی برطرف می‌شود.

در موارد نادر، اسپاسم پلک علامت هشداردهنده‌ای از یک اختلال حرکتی مزمن است. به‌ویژه، اگر نواحی دیگری از صورت هم دچار تیک باشند. با بروز چنین شکلی از تیک عضلانی پلک، باید به‌فکر مراجعه به دکتر چشم باشید. 

علت پریدن پلک چشم چیست؟

دلایل مختلفی باعث پرش پلک چشم می‌شوند. از جمله دلایل پریدن پلک باید به این موارد اشاره کنیم:

• سندرم تورت یا اختلال تیک؛ این سندرم (Tourette’s syndrome) نوعی الگوی مکرر پریدن پلک است، که معمولاً با یک تیک حرکتی دیگر همراه می‌شود.
• دیسکینزی تاخیری؛ این مشکل (Dyskinesia) نوعی اختلال حرکتی است که معمولاً با افزایش تعداد پلک‌زدن مشخص می‌شود.
• رشد مژه‌ها؛ اگر مژه‌ها به سمت داخل چشم رشد کنند، امکان پرش پلک وجود خواهد داشت.
• فلج بِل؛ در اثر التهاب و آسیب به عصب‌های صورت با عفونت ویروسی‌ رخ می‌دهد. این اختلال باعث فلج‌شدن موقت پلک و حتی یک طرف صورت می‌شود.

برگشتن پلک به داخل و خراشیدگی قرنیه در کنار التهاب چشم هم باعث پریدن پلک می‌شوند. پای دلایل جدی دیگری هم به‌میان است. در ادامه از آن‌ها می‌گوییم.

بلفارواسپاسم

شایع‌ترین علت پرش پلک مزمن، بیماری به نام بلفارو اسپاسم (Blepharospasm) خوش‌خیم است. این بیماری در ابتدا، مثل پریدن پلک ساده ظاهر می‌شود. اگر برای درمان آن اقدامی نکنید، به‌تدریج بدتر خواهد شد. در برخی موارد، این اسپاسم‌ها به‌قدری شدید هستند که باعث بسته‌شدن کامل چشم برای چند ساعت می‌شوند. علائم این وضعیت به‌شرح زیر است:

• اسپاسم تمامی عضلات صورت
• درگیری هر دو چشم
• پلک زدن مداوم 

تحریک چشم‌ها با نور هم می‌تواند این وضعیت را تشدید کند.

همی فاسیال

همی فاسیال (Hemifacial)، پرش پلکی است که فقط یک چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ممکن است، این وضعیت نشانه اسپاسم و گرفتگی صورت باشد. این اختلال عصبی-عضلانی معمولاً به‌دلیل فشار بیش از حد رگ خونی روی یکی از اعصاب صورت ایجاد می‌شود. همی‌فاسیال، اغلب با تکان‌دادن اپیزودیک (دوره‌ای) یک پلک شروع می‌شود. به‌تدریج، اسپاسم منجر به بسته‌شدن یک چشم و کشیده‌شدن دهان به یک طرف می‌شود. 

بر اساس گزارش موسسه ملی اختلالات عصبی آمریکا :

 همی‌فاسیال صورت در زنان بیشتر از مردان است. این عارضه در افراد آسیایی هم بیشتر دیده می‌شود.

پیشرفت این وضعیت می‌تواند با گرفتگی تمام عضلات یک سمت از صورت همراه باشد.

استرس 

استرس یکی از رایج‌ترین دلایل پرش پلک است. برای رفع پریدن پلک باید به‌دنبال راه‌کارهایی جهت کنترل استرس باشید. این توصیه‌ها در رفع استرس و در نتیجه، از بین‌رفتن پرش پلک مفیدند:

به‌طور کلی، فشارهای روحی و روانی می‌توانند سیستم عصبی را تحریک کنند. این تحریک به‌ شکل‌های مختلفی از جمله ایجاد تیک‌های عصبی در ناحیه چشم و پلک خود را نشان می‌دهد.

خستگی 

خستگی هم می‌تواند علت پریدن چشم باشد. اگر کم بخوابید و زیاد از چشم‌هایتان کار بکشید، امکان بروز اسپاسم و پرش پلک چشم قوت می‌گیرد. برای پیشگیری از این وضعیت، باید خواب و استراحت کافی داشته باشید. خستگی چشم هم دلیلی برای پریدن پلک‌ها است. این وضعیت به‌خاطر استفاده زیاد از رایانه، تبلت یا گوشی‌های تلفن هوشمند به‌وجود می‌آید. در هنگام کار با ابزار دیجیتال قانون ۲۰– ۲۰– ۲۰ را اجرا کنید.

این قانون می‌گوید:

• هر ۲۰دقیقه، یک‌بار از رایانه‌ خود چشم بردارید؛
• به‌مدت ۲۰ ثانیه به نقطه‌ای در دور دست خیره شوید.
• حداقل فاصله‌ نقطه تا چشم‌ها ۲۰ فوت یا ۶متر باشد.

این کارها، خستگی چشم یعنی علت زدن پلک چشم را کاهش خواهند داد. 

کافئین 

مصرف فراورده‌های حاوی کافئین عامل تحریک‌کننده‌‌ای برای بسیاری از مشکلات جسمی است. با مصرف زیاد کافئین، امکان بروز مشکلات چشمی هم وجود دارد. برای رفع پرش پلک ناشی از کافئین، مصرف موارد زیر را به‌مدت ۱ تا ۲ هفته، متوقف کنید:

• چای
• قهوه
• نوشیدنی‌های گازدار

استفاده زیاد از مواد حاوی کافئین، سیستم عصبی مغز را تحریک می‌کند. در نتیجه، انقباضات غیرارادی رخ می‌دهد. ضمناً کافئین زیاد باعث ایجاد استرس هم می‌شود. استرس و اضطراب از دلایل مهم پریدن پلک‌ها هستند.

مصرف الکل 

مصرف الکل هم می‌تواند باعث پرش پلک‌ها شود. نوشیدن بیش از حد الکل باانقباض غیرقابل کنترل پلک همراه است. به این وضعیت میوکیمیا (Myokymia) گفته می‌شود. میوکیمیا معمولاً پلک فوقانی یا تحتانی را درگیر می‌کند. گاهی هم هر دو پلک به طور هم‌زمان دچار پرش می‌کند. چنین شکلی از پرش پلک‌ها تا چند روز ادامه پیدا می‌کند. تمرکزکردن با این وضعیت بسیار سخت است. الکل هماهنگی عضلات چشم را هم کاهش می‌دهد و ماهیچه‌ها را تضعیف می‌کند. با چنین اوضاعی، امکان بروز عوارض دیگری مانند تاری دید هم وجود خواهد داشت.

خشکی چشم 

بسیاری از افراد بزرگسال (به‌خصوص، بعد از ۵۰ سالگی) دچار خشکی چشم می‌شوند. این عارضه در میان افراد زیر بیشتر است:

• از لنزهای تماسی چشمی استفاده می‌کنند.
• مقدار زیادی الکل و کافئین مصرف می‌کنند.
• کسانی که با رایانه کار می‌کنند.

مصرف برخی از داروهای خاص هم با بروز خشکی چشم همراه است. برای مثال، برخی آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای ضدافسردگی باعث ایجاد خشکی چشم و پرش پلک می‌شوند.

مشکلات تغذیه‌ 

برخی گزارش‌های علمی نشان می‌دهند که کمبود بعضی از مواد باعث پرش پلک می‌شود. برای مثال، کمبود منیزیم می‌تواند یکی از دلایل پریدن پلک‌ها باشد. چنین ادعاهایی نیاز به اثبات دقیق‌تری دارند. بااین‌حال، در رسیدن به علت پریدن پلک باید به آن‌ها هم توجه شود.

گاهی علت پرش پلک کمبود ویتامین یا مواد دیگر در بدن است:

• نبود تعادل در الکترولیت‌های بدن
• برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی

انتخاب صحیح مواد غذایی مصرفی به رفع بسیاری از مشکلات جسمی، از جمله پریدن پلک کمک می‌کند. برای مصرف مکمل‌های تقویتی و ویتامین‌ها هم حتماً نظر پزشکان را جویا شوید. 

حساسیت‌ها 

افراد مبتلا به آلرژی‌ها یا همان حساسیت چشمی هم دچار خارش، تورم و آبریزش چشم می‌شوند. با ابتلا به حساسیت، بیمار چشم خود را زیاد می‌مالد و همین باعث آزادشدن هیستامین از پلک می‌شود. با تحریک چشم‌ها، پلک هم شروع به پرش می‌کند. در برخی از مواقع، مصرف قطره و دارو برای پرش پلک چشم مفید است. اما آنتی‌هیستامین موجود در این قطره‌ها منجر به خشکی چشم خواهد شد. پیش از مصرف هرگونه قطره چشم مصنوعی، با پزشک خود مشورت کنید.

علت پریدن پلک چشم چپ

در پاسخ به اینکه پریدن پلک چشم چپ نشانه چیست، باید بگوییم که پریدن پلک یکی از چشم‌ها معمولاً نشانه مشکلی جدی نیست. مثلاً اگر پلک چشم چپتان شروع به پرش کرده، پای دلایلی مانند خستگی، استرس و مصرف زیاد کافئین به‌میان است.  این نوع اسپاسم و گرفتگی پلک، زیاد ادامه پیدا نمی‌کند و موقتی است. با ایجاد برنامه‌ای منظم برای زندگی، از بروز چنین مشکلاتی دور می‌مانید. برای مثال، از کارها و مسئولیت‌های روزانه‌تان کم کنید، یا رژیم غذایی درست و سالمی داشته باشید.

اینکه پریدن چشم چپ خوب است یا بد، پاسخ واضحی دارد. چنین مشکلی قطعاً ناخوشایند است و وجهه مثبتی ندارد. باورهای خرافی درباره آن هم اشتباه‌اند.

علت نبض زدن چشم چپ

گاهی‌اوقات، سلول‌های عصبی مغز بدون هیچ تحریکی از داخل یا خارج، دچار اسپاسم یا گرفتگی می‌شوند. در واقع، چنین چیزی معمولاً ریشه در فعالیت‌های الکتریکی مغز دارد. با بروز اسپاسم، پلک سمت چپ یا راست شروع به پرش و نبض‌زدن می‌کند. معمولاً چنین رخدادی فقط چند ثانیه یا نهایتاً چند دقیقه طول می‌کشد. گاهی‌اوقات هم مدت زمان پرش طولانی‌تر می‌شود و تا چند روز دچار چنین وضعیتی هستید. در این مواقع، احتمالاً عضلات چشمتان خسته شده‌اند.

علت پرش پلک چشم راست

پریدن پلک در یک سمت صورت، ریشه در عوامل مختلفی دارد. برای مثال، کم‌آبی بدن یا دی‌هیدراته‌شدن می‌تواند باعث پریدن پلک چشم در سمت راست شود. برای جلوگیری از انقباضات چشمی، باید در درجه نخست، مشکلاتی مانند کم‌آبی رفع شوند. در برخی موارد هم پای به‌هم‌خوردن الکترولیت‌های بدن به‌میان است. الکترولیت‌ها موادی محلول در آب هستند و تنظیم بسیاری از فرآیندهای بیولوژیکی مهم بدن را به‌عهده دارند. مهم‌ترین الکترولیت‌های بدن شامل این‌ها می‌شوند:

• سدیم (Na+)
• پتاسیم (K+)
• کلسیم (Ca2+)
• منیزیم (Mg2+)
• بیکربنات (HCO3-) 
• فسفات (PO4-)
• کلراید (Cl-)

 الکترولیت‌ها به ایجاد تعادل میان آب داخل و خارج سلول‌ها کمک می‌کنند. این روند برای عملکرد صحیح سلول‌ها و جلوگیری از کم‌آبی بدن حیاتی است. با کاهش مصرف کافئین و نوشیدن آب بیشتر، پرش چشم راست بهبود پیدا می‌کند. البته گاهی کنترل سطح الکترولیت‌ها باید حتماً زیر نظر پزشک باشد. اگر برخی از این فاکتورها بالا یا پایین‌تر از حد متعادل باشد، سیستم بدن به‌کلی به‌هم خواهد ریخت. مثلاً اگر بیماری قلبی دارید یا تحت درمان مشکلات کبدی هستید، حتماً حواستان به سطح الکترولیت‌ها و مواد مصرفی برای تنظیمشان باشد.

 علت نبض زدن پلک چشم راست 

دلایل بروز پرش پلک در چشم سمت راست و چپ، معمولاً تفاوت چندانی ندارد. در واقع، همان عاملی که باعث نبض‌زدن پلک چشم چپ می‌شود، مشکلی مشابه را در چشم راست هم ایجاد می‌کند. اگر نبض‌زدن پلک چشم راست مداوم و مزمن شود، باید آن را جدی بگیرید. در بیشتر مواقع، چنین چیزی ناشی از خستگی و کم‌آبی بدن یا دلایل غیر مهم دیگر است. معمولاً هم نیازی به درمان یا انجام اقدام خاصی نیست.

در پاسخ به اینکه پریدن چشم راست خوب یا بد است، هم باید بگوییم که قطعاً ابعاد مثبتی در این میان نیست. اگر از نظر معنوی و غیرعلمی هم به‌دنبال پاسخ هستید، که باید بگوییم، کارتان اشتباه است.

علت پرش پلک به مدت طولانی 

اگر پرش پلک متوقف نمی‌شود و مداوماً ادامه دارد، احتمالاً پای مشکلاتی جدی به‌میان است. برای مثال، دیگر خبری از خستگی یا کارکشیدن زیاد از چشم نیست. در چنین مواردی، شاید مشکلاتی مانند موارد زیر رخ داده‌اند:

• تورم پلک‌ها
• ورم ملتحمه یا چشم صورتی
• خراش قرنیه و خشکی چشم‌ها
• چشم‌های قرمزو یووئیت (تورم یووه، لایه میانی چشم)

پس اگر پلک‌هایتان مدام می‌پرند، باید فکری به حال پیگیری اوضاع کنید. با مراجعه به چشم‌پزشک، علت اصلی بروز این وضعیت مشخص می‌شود. اگر بدانید که تخصص چشم‌ پزشکی چیست و متخصصان این حوزه چه می‌کنند، در زمان وقوع چنین مشکلاتی به آن‌ها مراجعه خواهید کرد. این متخصصان با بررسی وضعیت شما و کمک گرفتن از راه‌های تشخیصی موجود، بهترین شیوه درمان را ارائه می‌دهند. 

علت پریدن پلک چشم در بارداری 

پرش چشم در دوران بارداری شایع و معمولاً بی‌ضرر و موقتی است. بارداری برای برخی از افراد با استرس‌های فراوانی همراه است. این استرس و حجم زیاد اضطراب روی سیستم عصبی زنان اثر منفی می‌گذارد. تحریک سیستم عصبی هم با بروز علائمی روی ماهیچه‌های نواحی مختلف بدن همراه است. عضلات چشم هم از چنین عوارضی بی‌نصیب نمی‌مانند. استرس باعث اسپاسم عضلات پلک‌ها می‌شود و پرش چشمی را در بارداری به‌همراه می‌آورد. کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی در دوران حاملگی هم از دلایل پرش پلک است. ضمن اینکه خستگی ناشی از بارداری می‌تواند منجر به پرش چشم شود. 

علت پریدن پلک چشم در کودکان 

مصرف کافئین یا قند می‌تواند سیستم عصبی را تحریک کند و باعث انقباض چشم کودکان شود. خشکی چشم هم سوزش و انقباض ایجاد می‌کند. از دلایل دیگر پریدن پلک بچه‌ها باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• آلرژی می‌تواند باعث التهاب و انقباض چشم شود.
• نورهای روشن یا صفحه نمایش تلویزیون و رایانه چشم را تحت فشار قرار می‌دهند.

پلک‌زدن بیش از حد می‌تواند ناشی از مشکلات بخش قدامی (سطح جلویی چشم) چشم بچه‌ها باشد. تیک‌های عادتی، عیوب انکساری (نیاز به عینک) یا تغییرات دما و رطوبت محیط از عوامل دیگر پرش پلک در کودکان‌اند.

علت تیک عصبی یا اسپاسم عضلانی چشم 

علت دقیق تیک‌های عصبی چشم مشخص نیست، اما این عارضه می‌تواند از اعصاب حرکتی مغز منشأ بگیرد. از عوامل تیک باید به این موارد اشاره کنیم:

• خشکی چشم
• استرس و خستگی
• فشار چشم و مصرف برخی داروها

تیک چشم در بیشتر موارد، موقتی است و خود به خود از بین می‌رود.

علائم همراه با پریدن پلک چشم چیست؟

انقباضات پلک از نظر شدت و فراوانی بسیار متفاوت ظاهر می‌شوند. ممکن است که برخی از افراد هر چند ثانیه، یک بار دچار انقباض پلک شوند. این مشکل در برخی از افراد هم با بسامد کمتری رخ می‌دهد. معمولاً فقط پلک بالایی منقبض می‌شود. علاوه‌بر اسپاسم پلک، امکان بروز علائم زیر هم وجود دارد:

• سوزش چشم (اغلب اولین علامت)
• افزایش تعداد دفعات پلک‌زدن
• حساسیت به نور
• خشکی چشم
• اسپاسم صورت
• خستگی 
• فشار

علائم انقباض چشم در زمان خواب یا تمرکز بر کاری مهم، معمولاً از بین می‌روند.

انواع پرش پلک 

برای اینکه بتوانید درمان مناسبی برای پرش پلک داشته باشید، باید نوع آن را بدانید. انقباض چشم نتیجه نوعی حرکت غیرقابل کنترل چشم، ماهیچه‌های پلک یا قسمت‌هایی از صورت است. در بسیاری از موارد، پرش چشم طبیعی است و این چیزی است که همه تجربه می‌کنند. اما گاهی اوقات می تواند نشانه مشکلی باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. متخصصان با بررسی دلایل و شناسایی نوع پرش، اقدام به شروع درمان می‌کنند.

اسپاسم عضلانی

این نوع از پرش پلک ماهیچه‌های صورت، به ویژه عضلات اطراف چشم یا پلک‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اسپاسم عضلانی به‌شکل تیک‌های سریع و کوتاه خود را نشان می‌دهد. در واقع، زمانی که پلک در اثر این گرفتگی، شروع به حرکت می‌کند، با حالتی سریع و کوتاه از پریدن روبه‌رو خواهید شد. افراد دیگر، از بیرون نمی‌توانند پرش چشم را احساس کنند. به‌عبارت دقیق‌تر، فقط خود فرد، آن را از درون احساس می‌کند. 

میوکیمیا یا موج عضلانی

موج عضلانی یا میوکیمیا معمولاً فقط پلک‌ها (مخصوصاً پلک‌های پایین) را تحت تأثیر قرار می‌دهد. البته امکان دارد که عضلات دیگری از صورت را هم درگیر کند. این نوع از پرش هم کوتاه‌مدت رخ می‌دهد. یعنی هربار، چشم در مدت زمان کوتاهی دچار پرش می‌شود. پرش سریع و آنی نیست و کمی کِشدار و کُند عارض می‌شود. آنچه روی می‌دهد، چیزی شبیه حرکت موج روی آب است.

بلفارواسپاسم یا اسپاسم پلک

اسپاسم پلک فقط مخصوص یک یا هر دو پلک است. این پرش آنچنان شدید است که می‌تواند باعث بسته‌شدن چشم هم بشود. این نوع از پرش پلک از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد. برای رفع اسپاسم پلک باید حتماً به چشم‌پزشک مراجعه کنید. اگر عوارض این وضعیت طولانی شود، به‌کلی تمرکز خود را برای امور مختلف از دست می‌دهید. ضمن اینکه استرس و فشار زیادی هم به شما وارد خواهد شد.

گرفتگی یک‌طرفه عضله صورت

در این نوع از پرش، فقط یک پلک و ناحیه از صورت دچار مشکل می‌شوند. با گرفتگی یک‌طرفه عضلات، فقط نیمی از صورت با پریدن پلک دست و پنجه نرم خواهد کرد. اعضای دیگر سمت درگیر با پرش هم از عوارض آن بی‌نصیب نمی‌مانند. برای مثال، صورت و گونه هم دچار پرش و لرزش‌ها می‌شود. این مورد همان همی‌فاسیال است. 

نیستاگموس

چنین شکلی از پرش پلک هم می‌تواند سریع و تُند باشد و هم کُند و طولانی. جهت پرش هم یا از چپ به راست و برعکس است یا به‌حالت بالا و پایین. گاهی‌اوقات هم الگوی پریدن پلک حالتی دورانی دارد.  نیستاگموس (Nystagmus) فقط در چشم‌ها رخ می‌دهد. در واقع، با ابتلا به آن، نواحی دیگر صورت درگیر نمی‌شوند. امکان بروز آن در یک پلک یا پلک هر دو چشم وجود دارد.

درمان پریدن پلک چیست؟

متوقف‌کردن مشکل پرش چشم و درمان پریدن پلک سخت نیست، فقط باید علت بروز آن را شناسایی کنید. گاهی اوقات، با ایجاد تغییرات اندکی در رژیم غذایی و سبک زندگی، تا حد قابل قبول و زیادی خطر ابتلا به این مشکل را کم می‌کنید.

در بیشتر اوقات، می‌توانید با رعایت نکات زیر پرش پلک را از بین ببرید:

• استراحت چشم
• گذاشتن کمپرس آب سرد روی چشم
• کمی خوابیدن و کشیدن یک نفس عمیق

اگر علت پریدن پلک، ابتلا به یک وضعیت و بیماری جدی باشد، نیاز به پیگیری درمان تحت نظر پزشک وجود خواهد داشت. 

درمان خانگی پرش پلک 

برای اینکه پریدن پلک را در منزل حل کنید، به راه‌کارهای خانگی زیر دقت داشته باشید:

• از وسایلی مانند لپ‌تاپ، موبایل و تلویزیون استفاده نکنید.
• از کمپرس آب گرم یا سرد برای التیام پرش کمک بگیرید.
• مصرف کافئین را به صفر برسانید.
• بخوابید و استراحت کنید.

خستگی، فشار دیجیتالی چشم و آلرژی می‌توانند منجر به خشکی چشم شوند. خشکی با انقباض عضلات و پرش چشم همراه است. بنابراین، مصرف قطره‌های چشمی بدون نسخه هم می‌تواند به تسکین خشکی چشم و پریدن پلک کمک کند. استفاده از اشک مصنوعی هم ایده خوبی است.

درمان پزشکی پرش پلک 

اگر پرش چشم‌تان طولانی‌مدت شده، نیاز به بررسی علت پریدن پلک، تشخیص و درمان وجود دارد. برای درمان پرش چشم، پزشک در ابتدا، ارزیابی بالینی انجام می‌دهد و سابقه پزشکی مخصوصاً در ناحیه چشم را مورد بررسی قرار می‌دهد. باید علت نبض‌زدن چشم را با کمک پزشک مشخص کنید. براساس وضعیت چشم و تشخیص متخصص، از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

• تزریق بوتاکس
• عمل جراحی
• تحریک عمقی

البته با تجویز داروهای خوراکی هم شاید بتوان این مشکل را کنترل کرد.

تحریک عمقی مغز

این درمان نسبتاً جدید است و از آن برای درمان گروهی از اختلالات عصبی و عضلانی هم استفاده می‌شود. در این روش با جراحی، یک الکترود درون جمجمه قرار داده می‌شود. الکترود درون جمجمه پالس‌های الکتریکی ارسال می‌کند. با این روند، نقاط دچار اختلال مغزی تنظیم می‌شوند. این روش ساده است و پیچیدگی یا عارضه خاصی به‌همراه ندارد.

عمل جراحی

اگر پریدن پلک چشم‌ها ناشی از بیماری‌هایی مانند همی‌فاسیال یا بلفارواسپاسم باشد. باید از عمل‌های جراحی برای درمان استفاده شود. البته زمانی نیاز به عمل پیش می‌آید که اقدامات درمانی دیگر و تزریق بوتاکس هم نتیجه‌ای به‌همراه نداشته باشند. دو نوع جراحی رایج در این زمینه ضروری وجود دارد. با یک نوع جراحی، عضله صورت که باعث ایجاد اسپاسم شده، از بین می‌رود. نوع دیگری از اقدامات جراحی هم وجود دارند که طی آن‌ها، بخشی از عصب را برمی‌دارند، تا از شدت اسپاسم و گرفتگی ماهیچه‌ها کم شود.

در موارد نادر، علت پرش پلک مشخص است و روش‌های درمانی مختلفی به‌کار گرفته می‌شود، اما مشکل هنوز از بین نمی‌رود. اگر مشکل پلک چشم ماندگار و مزمن شود، باید به‌سراغ روش‌های دیگری بروید که نتایج فوری دارند. تزریق بوتاکس از جمله اقداماتی است که برای رفع پریدن پلک استفاده می‌شود. این اقدام نتیجه فوری دارد و باعث از بین‌رفتن پرش پلک و عوارض آن می‌شود. با تزریق بوتاکس، انقباضات ماهیچه‌ای غیرارادی پلک چشم توقف پیدا می‌کنند. یادتان باشد، که این روش برای درمان تیک عصبی چشم نیاز به مشاوره پزشک دارد.

دارو و قطره برای پرش پلک چشم 

 استفاده روزانه از اشک مصنوعی یا قطره‌های چشمی آنتی‌هیستامین به آرامش عضلات چشم کمک می‌کند. اگرچه قطره‌های آنتی‌هیستامین معمولاً برای آلرژی‌های فصلی استفاده می‌شوند، اما ثابت شده که در موارد دیگر هم می‌توانند به رفع پرش پلک کمک کنند. در موارد خفیف، ممکن است که پزشک داروهایی مانند موارد زیر را تجویز کند:

• کلونازپام (کلونوپین)
• لورازپام (آتیوان)
• تری هگزی فنیدیل هیدروکلراید (آرتان، تری هگزان، تریتان)

دقت کنید که مصرف هیچ قرص یا مکملی را بدون مشورت با پزشک انجام ندهید.

ویتامین برای تیک عصبی 

برخی مشاهدات و تحقیقات نشان می‌دهند که تیک عصبی یا پرش پلک، ناشی از کمبود برخی مواد معدنی و ویتامین‌ها در بدن است. بنابراین، توصیه می‌شود که برای از بین‌بردن این مشکلات از مکمل‌ها و مواد حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی زیر استفاده شود:

• ویتامین B12
• ویتامین D
• منیزیم

البته هنوز هم به تحقیقات بیشتری درباره این موارد نیاز است. در واقع، دانشمندان با قطعیت، رابطه میان کمبود مواد فوق و پرش پلک را تأیید نکرده‌اند. در هر حال، برای مصرف هرگونه مکملی باید نظر پزشکان را بپرسید. هرگز سرخودانه، اقدام به استفاده از مکمل‌های ویتامینی یا مواد معدنی مختلف نکنید. امکان دارد که مصرف ناآگاهانه چنین مواردی روی کبد و کلیه‌هایتان اثرات منفی جبران‌ناپذیر بگذارند.

پیشگیری از پریدن پلک چشم چیست؟

برای جلوگیری از پریدن پلک چشم می‌توانید به توصیه‌های زیر دقت کنید:

• کاهش مصرف کافئین، تنباکو و الکل 
• کنترل و مدیریت سطح استرس
• تنظیم ساعت و مقدار خواب

اگر فکر می‌کنید که پرش پلکتان ناشی از کم‌خوابی است، سعی کنید در زمان پریدن پلک‌ها، کمی استراحت کنید. برای مثال، ۳۰ دقیقه تا یک ساعت زودتر به رختخواب بروید و فشار روی چشم‌هایتان را کم کنید. این روش به کاهش اسپاسم پلک‌ها کمک شایانی می‌کند.

برای پیگیری و درمان پرش پلک به چه دکتری مراجعه کنیم؟

در صورت داشتن مشکلات زیر باید بلافاصله به دکتر چشم پزشک مراجعه کنید. همه‌ این موارد، علائم وجود مشکلاتی جدی هستند که باید به‌دقت بررسی شوند:

• پرش پلک چشم ماندگار و مزمن 
• تغییر ناگهانی در ظاهر و حرکات نیمی از صورت، از جمله پلک‌ها 
• چفت‌شدن پلک‌ها تا حدی که امکان باز کردن چشم‌ها وجود نداشته باشد.

خوشبختانه برای مشاوره با دکتر جشم پزشک، انتخاب‌های بسیاری پیش رویتان است. مثلا اگر ساکن شهر تهران هستید و دچار پریدن پلک هستید، با ثبت اینترنتی نوبت دکتر چشم تهران ، هرچه سریع‌تر در مسیر درمان قرار می‌گیرید. با کشف علت پریدن پلک، درمان ساده خواهد شد.

گاهی‌اوقات، استفاده بیش از حد از صفحه نمایش لپ‌تاپ و موبایل باعث بروز چنین مشکلی می‌شود. در برخی مواقع هم پای اضطراب به‌میان است. ابتلا به برخی بیماری‌ها هم می‌تواند موجبات پرش پلک را فراهم کند.

در هرحال، این انقباض غیرارادی و ناگهانی عضلات پلک را با درمان‌های مناسب رفع خواهید کرد. با مراجعه به سامانه دکتردکتر، بهترین پزشکان را شناسایی کنید و از آن‌ها به‌طور آنلاین، نوبت بگیرید.

منابع:

webmd.com

healthline.com

uclahealth.org

my.clevelandclinic.org

سوالات متداول پر چشم