راهنمای ماه اول بارداری و آشنایی با فرایند جالب ماه اول حاملگی

اگر در ماه اول بارداری به‌سر می‌برید، باید بدانید که رشد جنین در رحم بسیار سریع پیش می‌رود. ضمن اینکه اندازه آن، بسیار کوچک است. احتمالاً علائم بارداری ماه اول مانند سوزش معده یا سوهاضمه را هم احساس می‌کنید. تمام نشانه‌های ماه اول حاملگی ریشه در تغییرات هورمونی دارند. امکان بروز حالت تهوع و استفراغ یا تغییرات خلقی هم در این دوران وجود دارد.

با آگاهی از بارداری، باید اقدام به انتخاب یک متخصص زنان و زایمان کنید. این پزشک با انجام اموری مانند سونوگرافی بارداری و تجویزاتی درباره تغذیه دوران بارداری، به شما در عبور از این دوران کمک می‌کند. در این راهنمای ماه اول بارداری در مجله دکتردکتر، از حاملگی و شروع آن برایتان می‌گوییم. اگر تاخیر در قاعدگی شما رخ داده، بهتر است که با انجام تست بارداری، ورودتان به این دوره را از ابتدا تحت کنترل درآورید.

در پایان، پرسش‌هایتان را بپرسید تا پزشک به شما پاسخ دهد.

بارداری در ماه اول چگونه است؟

ماه اول بارداری شبیه ایستادن در خط شروع یک دوی ماراتن است؛ می‌دانید که تا پایان مسیر، راه زیادی در پیش دارید، اما برای این چالش آماده هستید و با آن کنار می‌آیید. شما یک‌ماهه باردار هستید، اما بچه ۱۴روزه است. عجیب شد، نه؟ این موضوع نخستین مورد گیج‌کننده درباره بارداری است. ضمن این که شکل جنین در ماه اول، اصلا قابل تشخیص نیست. بارداری از اولین روز آخرین قاعدگی محاسبه یا تاریخ‌گذاری می‌شود. تعیین تاریخ لقاح و رشد جنین (سن بچه) کار ساده‌ای نیست. از طریق مشاهدات، گفته می‌شود که به‌طور میانگین، ۴۰ هفته پس از شروع آخرین پریود و حاملگی، زایمان در راه خواهد بود.

بنابراین اگر یک‌ماهه باردار هستید، یعنی آخرین قاعدگی شما حدود ۱ ماه پیش شروع شده است، اما از آنجایی که احتمالاً تا ۱۴ روز بعد، لقاح انجام نشده، جنین فقط ۱۴ روز یا دو هفته دارد. سن جنین همیشه کمتر از سن بارداری است.

بنا به اطلاعات مندرج در پایگاه یونیسف:

ممکن است علائمی مانند حالت تهوع یا خستگی را تجربه کنید. شاید هم متوجه شوید که سطح انرژی شما افزایش یافته است. به بدن خود گوش دهید و در صورت نیاز، تغییر در رژیم غذایی را فراموش نکنید.

فراموش نکنید که تجربه هر زن از بارداری با دیگری متفاوت است. با مرور راهنمای بارداری می‌توانید کنترل اوضاع خود را به‌دست بگیرید. بدن شما در حال آماده‌شدن برای رشد یک زندگی جدید در شرف تغییرات اساسی است.

بارداری در ماه اول چه علائمی دارد؟

در ماه اول بارداری، احتمالاً مقداری تورم شکم دارید. این حالت شبیه به نفخی است که پیش از پریودشدن تجربه می‌کنید. افزایش پروژسترون (و تعدادی دیگر از هورمون‌های تناسلی) در دوران حاملگی باعث نفخ و بزرگ‌شدن شکم می‌شود. در واقع، این تورم شکمی هنوز ناشی از رشد بچه در رحم نیست. در این مرحله، رحم هم کم‌کم شروع به بزرگ‌شدن می‌کند، اما هنوز بسیار کوچک است. اگر بارداری دوم یا سوم و… باشد، ماهیچه‌های شکمی‌تان به‌خاطر تجربه‌های قبلی کمی ضعیف می‌شوند. بنابراین، با باردارشدن مجدد، دوباره عضلات مایل‌اند که حالتی افتاده به‌ خود بگیرند.

در اوایل، احتمالاً علائم بارداری زیادی را متوجه نمی‌شوید. در ماه دوم است که نشانه‌های بارداری بیشتر خود را نشان می‌دهند. به‌طور کلی، از نشانه‌های معدود دوران بارداری در ماه اول باید به تکرر ادرار، نفخ و یبوست، خستگی، لکه بینی ماه اول بارداری و گرفتگی عضلات شکم اشاره کنیم. حساس‌شدن سینه‌ها هم از نشانه‌های رایج بارداری است که در اثر تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود.

علائم هفته اول بارداری

در هفته نخست بارداری، امکان وقوع این نشانه‌ها وجود دارد:

• سردرد
• کمردرد
• تکرر ادرار
• خستگی
• کاهش اشتها
• افزایش اشتها
• از دست‌رفتن پریود
• افزایش حس بویایی
• افزایش دمای پایه بدن
• تمایلات غذایی عجیب
• خونریزی خفیف لانه‌گزینی
• احساس طعم فلز در دهان
• گرفتگی‌ها و انقباضات شکمی
• حالت تهوع با یا بدون استفراغ
• تحریک پذیری یا نوسانات خلقی

تغییرات پستان، تهوع در بارداری هم شامل حساسیت، تورم، یا احساس سوزن‌سوزن شدن در آن است. امکان دارد که سیاهرگ‌هایی آبی هم در سطح پستان مشخص و واضح شوند.

علائم هفته دوم بارداری

علائم و نشانه‌های بارداری در هفته دوم هم به‌شرح زیر هستند:

• سینه‌های حساس و متورم
• حالت تهوع یا استفراغ
• افزایش ادرار
• خستگی
• بدخلقی

پریود نشدن کماکان در این زمان هم می‌تواند نشانه‌ای از بارداری باشد. مدتی بعد از لقاح، طول می‌کشد تا بدن علائم بارداری را نشان دهد. عقب‌افتادن قاعدگی معمولاً اولین علامت قابل توجه بارداری است. بعد از آن، آزمایش بارداری می‌تواند تأیید کند که بارداری در جریان است. اگر در باردارشدن مشکل دارید یا در مورد جنبه ای از باردار شدن نگران هستید، با پزشک زنان صحبت کنید.

علائم هفته سوم بارداری

برخی از زنان در هفته‌های نخست، هیچ علامت خاصی را احساس نمی‌کنند. بااین‌حال، برخی نشانه‌ها معمول و رایج هستند. برای مثال، سینه‌های دردناک یا بروز علائمی شبیه به PMS در قبل از پریود از نشانه‌های رایج بارداری در هفته سوم‌اند. نشانه‌های بارداری در ماه نخست، تقریباً در هفته‌های مختلف با هم یکسان‌اند. در هفته سوم هم شاهد بروز چنین علائمی خواهید بود:

• خستگی
• تکرر ادرار
• حالت تهوع
• حساسیت سینه
• لکه‌بینی سبک (لکه بینی کاشت)

خونریزی لانه‌گزینی در این هفته می‌تواند شما را متوجه باردار شدن کند.

علائم هفته چهارم بارداری

در هفته چهارم از ماه اول بارداری هم علامت‌هایی مشابه به ۳ هفته دیگر تجربه می‌کنید. اما موارد دیگری هم وجود دارند که شناختشان خالی از لطف نخواهد بود:

• گرفتگی شکم، شبیه دردهای پریود
• براق‌تر و ضخیم‌شدن موها
• تیره یا لک‌شدن پوست
• لکه‌بینی خفیف
• نفخ شکم

در ضمن، ترشحات علائم بارداری در هفته اول بعد از لقاح سفید شیری رنگ است. دقت کنید که این علائم در همه زنان ایجاد نمی‌شوند. تجربه بارداری اساساً برای هر زن متفاوت با دیگری رخ می‌دهد. این‌ها نمونه‌هایی از نشانه‌هایی است که به‌طور متوسط، در بسیاری از افراد دیده می‌شوند. مرور  هفته به هفته بارداری به شما کمک می‌کند که چشم‌اندازی مناسب از وقایع پیش روی خود داشته باشید.

بدن در ماه اول بارداری چه تغییراتی می‌کند؟

در ماه نخست بارداری، تغییراتی در تمام بدن مادر رخ می‌دهد. با نگاهی به تغییرات رحم می‌توانید روند این دوران را تحت کنترل بگیرید. توجه به تغییرات دهانه رحم و آگاهی از تغییرات جنین هم در این زمان ضروری است. در ماه اول، تغییرات بسیار قابل توجه و شاخص نیستند. اگر از بارداری آگاه شده‌اید، سریعاً تحت نظارت دکتر زنان قرار بگیرید. در این مرحله، مهم است که بدن خود را برای بارداری و زایمان آماده کنید. این یعنی مصرف نوعی مکمل مولتی ویتامین برای اطمینان از بهره‌مندی از تمام مواد مغذی مورد نیاز خود و فرزندتان برای ماه‌های آینده. رسیدگی به تغذیه هم بسیار واجب است. شروع یا ادامه‌دادن برنامه‌های ورزشی در این ماه هم مفید خواهید بود. با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که این فعالیت‌ها برایتان مشکل‌زا نخواهند بود.

تغییرات رحم و تخمدان در ماه اول بارداری

اگر بدانید که تخصص زنان و زایمان چیست، با مراجعه به پزشکی در این حوزه، درباره تغییرات بدن به اطلاعات مفیدی می‌رسید. ماه اول بارداری از اولین روز آخرین قاعدگی محاسبه می‌شود، یعنی تقریباً دو هفته قبل از لقاح. در پایان هفته دوم، تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد. یک تخمک آزاد می‌شود و در صورت بارور شدن، در دیواره رحم جای می‌گیرد. ماه اول بارداری ماهی است که بیش از همه نادیده گرفته می‌شود، چون تا زمانی که به عقب‌افتادن قاعدگی توجه نشود، نمی‌توان شک به بارداری را تأیید کرد. البته در برخی موارد، خونریزی خفیف در زمان لانه‌گزینی وجود دارد. همیشه بارداری در آغاز با تغییراتی در بدن همراه نیست. بااین‌حال، امکان تحریک‌پذیری، خستگی و درد شکم وجود دارد. نفخ شکم هم در این هفته‌ها دیده می‌شود که ناشی از بزرگ‌شدن جنین نیست و به‌دلیل تغییرات بدنی، شکم حالت پرگاز و متورم پیدا می‌کند.

تغییرات روحی در ماه اول حاملگی

در طول بارداری، تغییرات فیزیکی واضح‌تر هستند، اما خلق‌وخوی مادر هم دستخوش تغییرات فراوانی می‌شود. برخی از زنان به‌شدت تحت فشار روانی این رویداد قرار می‌گیرند و باید حتماً این موضوع را پیگیری و به خود کمک کنند. در ماه اول بارداری و حتی چند ماه اول، احساس استرس و نگرانی بسیار طبیعی است. بدن و احساسات در حال تغییر و آشنایی با روندی کاملاً جدید هستند. این ناشناخته‌ها و تجربه‌ها (حتی در صورت داشتن تجربه بارداری) فشار زیادی بر روان مادر به‌وجود می‌آورند. ضمن اینکه مسئول بخش مهم و بزرگی از این احساسات هم تغییراتی است که در هورمون‌های بدن زنان ایجاد می‌شود. هورمون‌ها با بی‌ثباتی عاطفی و نوساناتی همراه‌اند که خلق‌وخو را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

تغییرات جنین

در ماه اول بارداری، بچه به‌سختی در تلاش است که از تخمکی بارورشده به جنین تبدیل شود. در پایان ماه دوم بارداری است که به‌طور رسمی، به بچه شکل‌گرفته در رحم، جنین می‌گویند. شکل بچه در ماه اول از هفته نخست تا چهارم به‌شرح جدول زیر است:

دستورات ماه اول بارداری چیست؟

در ماه اول بارداری، نیاز به پیگیری اقدامات متنوع و پرشماری نیست. فقط باید بدانید که در حال وارد شدن به تغییری جسمی و روحی هستید که اهمیت زیادی دارد. پس آگاهی درباره آن، بسیار حیاتی و ضروری است. برای اینکه مطمئن شوید که باردار هستید و اوضاع را تحت کنترل بگیرید، باید:

• با متخصص زنان و زایمان ملاقات کنید.
• تا دچار تهوع صبحگاهی نشده‌اید، بدن را با مواد مختلف تقویت کنید.
• بیشتر از همیشه به سلامت خود برسید و مثلاً خوابتان را تنظیم کنید.
• نوشیدن الکل و کشیدن سیگار را جداً کنار بگذارید چون بسیار خطرناک‌اند.
• برای تغذیه‌ ماه اول حاملگی برنامه‌ای سالم تدارک ببینید و حواستان به غذاهای مفید باشد.
• با مشورت پزشک درباره مصرف مکمل‌هایی مانند اسید فولیک به نتیجه و برنامه‌ای مشخص برسید.

خود را از نظر روانی و امکانات مورد نیاز هم آماده کنید تا در ماه‌های سخت‌تر پیش رو، مشکلی پیش نیاید. اقدامات لازم ماه اول بارداری را بشناسید و به اجرای آن‌ها پای‌بند بمانید. به مراقبت‌ های بارداری توجه کامل داشته باشید تا این دوران پرچالش، به‌راحتی بگذرد.

از چه زمانی تست بارداری مثبت می‌شود؟

تست بارداری میزان هورمون گنادوتروپین کوریونی انسانی (hCG) را در ادرار اندازه‌گیری می‌کند. این هورمون تنها زمانی وجود دارد که فرد باردار باشد. با بدل‌شدن تخمک به جنین، سلول‌های اطراف آن که بعداً به جفت تبدیل می‌شوند، hCG تولید می‌کنند. آزمایش خون هم برای با بررسی hCG در خون پیش می‌رود. آزمایش خون می‌تواند چند روز زودتر از آزمایش ادرار نتیجه مثبت را نشان دهد.

بهتر است هر چه سریع‌تر، پس از عقب‌افتادن قاعدگی آزمایش بارداری انجام دهید. تست بارداری می‌تواند ۱۰ روز پس از لقاح، نتیجه مثبتی را نشان دهد. با‌این‌حال، به‌طور معمول، حدود ۳ هفته طول می‌کشد تا hCG کافی در ادرار وجود داشته باشد و آزمایش بارداری مثبت شود. تست‌های بارداری مقرون به صرفه و قابل اعتماد زیادی وجود دارند که بدون نسخه (OTC) در دسترس‌اند.

در تشخیص بارداری، آزمایش بارداری خانگی می‌تواند در عرض چند دقیقه نشان دهد که باردار هستید یا خیر. البته دقت این تست به‌اندازه آزمایش خون نیست. اگر فردی زودتر از ۱ هفته پس از عقب‌افتادن قاعدگی، تست بارداری را انجام دهد، ممکن است نتیجه منفی را مشاهده کند، در حالی که واقعاً باردار است. اگر فردی با وجود جواب منفی آزمایش، معتقد است که باردار شده، باید آزمایش را بعد از ۱ هفته تکرار کند.

انتخاب متخصص زنان و زایمان

برای انجام آزمایشات غربالگری و تحت کنترل‌داشتن روند حاملگی باید زیر نظر پزشک زنان و زایمان باشید. در انتخاب چنین متخصصی به نکات زیر دقت کنید:

• تجربه در این زمینه اهمیت زیادی دارد. اگر پزشکی تجربه کافی داشته باشد، با دیدی وسیع از نمونه‌هایی که مشاهده کرده، روند درمانتان را پیگیری می‌کند.
• برخورد و ارتباطی که پزشک با شما برقرار می‌کند هم از نکات مهمی است که باید در انتخاب خود در نظر بگیرید. ارتباطی مداوم میان شما و پزشک برقرار است و اگر این رابطه خوشایند نباشد، در دوران حساس بارداری، اذیت می‌شوید.

به اعتبار، سابقه و دسترسی به دکتر زنان دقت کنید و بعد دست به انتخاب بزنید.

شروع مصرف ویتامین‌های دوران بارداری

مصرف ویتامین‌های دوران بارداری اهمیت زیادی دارد. زمانی که تصمیم به اقدام برای باردار شدن می‌گیرید، لازم است که مصرف ویتامین‌ها را تحت نظر پزشک، شروع کنید. ضمن اینکه باید ترک سیگار و مصرف الکل را به‌طور جدی، در برنامه‌تان بگذارید. مشخص نیست که لقاح و بارداری دقیقاً در چه تاریخی انجام می‌شود. برای همین اگر قصد بچه‌دارشدن دارید، نیاز به مصرف ویتامین در هفته‌ها و ماه‌های قبل از اقدام خواهید داشت. به محض اینکه متوجه شدید باردار هستید هم شروع به مصرف ویتامین‌ها کنید. اگر قبلاً ویتامین‌های دوران بارداری مصرف نمی‌کردید، با آگاهی از حاملگی حتماً زیر نظر پزشک زنان قرار داشته باشید و ویتامین‌ها را مصرف کنید. از جمله ویتامین‌ها و مکمل‌های لازم برای دوران حاملگی باید به آهن، فولیک اسید و کلسیم اشاره کنیم.

تغییر در رژیم غذایی برای ماه اول بارداری

حدود ۷۵درصد از مادران باردار در سه ماه اول بارداری حالت تهوع، ناراحتی معده یا سایر علائم تهوع صبحگاهی را تجربه می‌کنند. برای کاهش ناراحتی به این توصیه‌ها دقت کنید:

• خیلی دیر یا زود غذا نخورید و ایجاد برنامه یا روندی زمانی برای صرف غذا را در ذهن داشته باشید.
• از مصرف غذاهای تند و بسیار پرچرب خودداری کنید، چون می‌توانند منجر به سوزش سر دل یا ناراحتی معده شوند.
• غذاهای مایع یا با بافت نرم را امتحان کنید. هنگامی که معده شما ناراحت است، مصرف این خوراکی‌ها بهتر خواهد بود.
• به جای تلاش برای سه وعده غذایی بزرگ در روز، هر چند ساعت یک‌بار با وعده‌های غذایی کوچک و مکرر، انرژی خود را تأمین کنید.
• وقت حالت تهوع شدید دارید، از غذاهای سرد یا ملایم با دمای اتاق استفاده کنید، مانند ماست با میوه، پنیر با مغزها یا یک نان شیرینی کوچک.

در ماه‌های نخست بارداری با برنامه‌ای دقیق، عادت‌های غذایی‌تان را برای سالم نگه‌داشتن خود و بچه تقویت کنید.

ترک سیگار و اجتناب از مصرف الکل

مصرف الکل و مخدرها در دوران بارداری می‌تواند تاثیرات جدی و مضری بر سلامت مادر و جنین داشته باشد. این اثرات می‌توانند شامل مشکلات جسمی، روانی و رشدی برای جنین باشند. دلایل اصلی برای اجتناب از مصرف الکل و مخدرها در دوران بارداری عبارتند از:

• سندروم الکل جنینی (FAS)؛ این سندروم باعث مشکلات جسمی، ذهنی و رشدی در کودک می‌شود. علائم شامل نقص‌های جسمی، مشکلات یادگیری و رفتاری، و مشکلات اجتماعی هستند.
• نقص‌های مادرزادی؛ مصرف الکل و مخدرها باعث ایجاد نقص‌های مادرزادی مانند مشکلات قلبی، نقص‌های چهره و مشکلات رشد استخوانی و عضلانی می‌شود.
• مشکلات رشد و تکامل؛ کودکان متولدشده از مادرانی که در دوران بارداری الکل مصرف کرده‌اند، ممکن است با مشکلات رشد و تکامل مواجه شوند. این مشکلات شامل کاهش وزن تولد، مشکلات در تغذیه و مشکلات در رشد ذهنی و حرکتی هستند.
• کم‌وزنی هنگام تولد؛ مصرف مخدرها می‌تواند منجر به کاهش وزن تولد نوزاد شود. چنین چیزی در بلندمدت با خطرات سلامتی همراه است.
• سندرم ترک نوزادی (NAS)؛ نوزادانی که مادرانشان در دوران بارداری مخدر مصرف کرده‌اند، ممکن است با سندرم ترک نوزادی مواجه شوند. این نوزادان علائمی مانند لرزش، تحریک‌پذیری، گریه‌های شدید و مشکلات در تغذیه و خواب را تجربه می‌کنند.

 مصرف مخدرها و الکل می‌تواند خطر سقط جنین و زایمان زودرس را هم افزایش دهد.

کاهش استرس

لطفا در سه‌ ماهه اول بارداری و به‌طور کلی تمام دوران حاملگی، استرس‌هایتان را مدیریت کنید. استرس بیش از حد می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی به‌شرح زیر شود:

• از دست‌دادن اشتها
• تمایل به پرخوری
• اختلالات خواب
• سردرد

 همه این موارد برای بچه‌ای که در رحم در حال رشد است، ضرر خواهند داشت. سطوح بالای استرس می‌تواند باعث فشار خون بالا شود و خطراتی مانند زایمان زودرس یا نوزاد کم وزن را به‌همراه بیاورد.

فعالیت بدنی منظم

داشتن تحرک در دوران بارداری در صورت اجازه پزشک، ایده بسیار خوبی است. اگر نگران هستید یا نمی‌دانید از کجا شروع کنید، با یک متخصص و مربی حرفه‌ای مشورت داشته باشید. به‌طور کلی، با تمرینات کم‌شدت مانند پیاده‌روی یا شنا شروع کنید و در صورت توانایی، میزان فعالیتتان را بیشتر کنید. سعی کنید، دست کم ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط ​​را در بیشتر روزهای هفته انجام دهید.

انجام آزمایشات غربالگری

غربالگری سه‌ماهه اول ترکیبی از سونوگرافی جنین و آزمایش خون مادر است. این فرآیند غربالگری می‌تواند به شناسایی خطر ابتلای جنین به نقایص مادرزادی خاص کمک کند. البته این موارد در هفته‌های اول و ماه نخست انجام نمی‌شوند و با ورود به هفته‌های دیگر بارداری بعد از ماه اول، پیگیری می‌شوند. در ماه نخست، برای تایید بارداری، ممکن است آزمایش بارداری ادرار انجام شود که همان hCG، یعنی هورمون و شاخص بارداری را بررسی می‌کند. ادرار هم برای پروتئین، قند و علائم عفونت آزمایش می‌شود. وقتی بارداری شما تأیید شد، تاریخ زایمان براساس تاریخ آخرین سیکل قاعدگی محاسبه می‌شود.

توجه به علائم عفونت

عفونت در رحم به دلایل مختلفی خطرناک است. عفونت می‌تواند:

• به جفت و جنین جنین در حال رشد آسیب برساند.
• منجر به ناهنجاری‌های هنگام تولد شود.
•  باعث زایمان زودرس شود.

عفونت رحم در برخی از مواقع، زایمان را خطرناک‌تر و سخت‌تر می‌کند. علائم عفونت در بارداری، شامل موارد زیر است:

هر یک از این علائم نشان‌دهنده عفونت خاصی هستند و نیاز به مراجعه به پزشک دارند. تشخیص و درمان سریع می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر برای مادر و جنین جلوگیری کند.

استراحت کافی

حواستان به استراحت کافی در دوران حاملگی باشد. در ماه اول بارداری هم باید به‌اندازه بخوابید و تنتان را استراحت بدهید. کمبود خواب روی جنین اثرات منفی می‌گذارد. تحقیقات مختلف نشان می‌دهند که اگر در طول حاملگی، به‌اندازه کافی نخوابید، امکان دارد که دچار عوارضی مانند پره‌اکلامپسی یا فشار خون شوید.

ماه اول بارداری باید چه مواد غذایی خورد؟

باید به تغذیه بارداری دقت فراوانی داشته باشید. در ماه اول، بچه به‌اندازه یک دانه برنج کوچک است. در این دوران به مواد مغذی زیادی نیاز دارید و باید از رژیم غذایی متنوع و سالمی بهره ببرید. بدن شما در حال تغییر است و اندام‌هایی مانند جفت می‌سازد که در رشد و تکامل بچه اثر گذارند. در این دوران از ماه اول بارداری، شاید حالت تهوع صبحگاهی را تجربه کنید. برای کنترل اوضاع و حفظ سلامتی به توصیه‌های غذایی زیر دقت کنید:

• آووکادو، سیب زمینی شیرین، مرغ
• پروتئین حاصل از گوشت بدون چربی
• سبزیجات برگ‌دار، غلات کامل غنی‌شده
• مصرف فولات در غذاهایی مانند نان غلات کامل، لوبیا، اسفناج و بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات

هر سالادی را می‌توان با اضافه‌کردن یکی از این موارد خوشمزه‌تر و مغذی‌تر کرد. نتیجه نهایی هم سرشار از ویتامین B6 است. اگر شما جزو ۹۰درصد زنانی هستید که در سه ماهه اول بارداری دچار تهوع صبحگاهی می‌شوند، ویتامین B6 مصرف کنید. تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف این ویتامین در کاهش تهوع و استفراغ نقش مهمی دارد.

تغذیه هفته اول بارداری

بسیاری از افراد، در هفته اول، از بارداری خود مطلع نیستند. برای همین، اگر قصد بچه‌دارشدن دارید، بهتر است که در طی ماه‌هایی که اقدام می‌کنید، حواستان به مصرف مواد مغذی و مکمل‌های مناسب باشد. مصرف مواد زیر می‌تواند در هفته نخست و اوقات دیگر بارداری بسیار مفید باشد:

• پروتئین: پروتئین برای رشد و توسعه سلول‌های جدید بسیار مهم است. منابع خوب پروتئین شامل گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات، حبوبات و مغزها می‌شوند.
• آهن: این ماده برای تولید هموگلوبین و پیشگیری از کم‌خونی مهم است. منابع غذایی حاوی آهن شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، اسفناج و غلات غنی‌شده هستند. مصرف ویتامین C با غذاهای حاوی آهن می‌تواند جذب آهن را افزایش دهد.
• کلسیم: کلسیم برای توسعه استخوان‌ها و دندان‌های جنین ضروری است. منابع خوب کلسیم شامل لبنیات (مانند شیر، ماست و پنیر)، سبزیجات برگ‌دار سبز تیره و محصولات غنی‌شده با کلسیم هستند.
• امگا-3: اسیدهای چرب امگا-3 برای توسعه مغز و چشم‌های جنین مهم هستند. منابع غنی از امگا-3 شامل ماهی‌های چرب (مانند سالمون و ساردین)، گردو و بذر کتان می‌شوند.

از مصرف غذاهای آماده و گوشت‌های فراوری‌شده هم جداً بپرهیزید.

تغذیه هفته دوم بارداری

در هفته دوم هم باید حواستان به رژیم غذایی باشد. به نکات زیر دقت کنید:

• آب: هیدراته‌ماندن بسیار مهم است. سعی کنید، روزانه دست‌کم ۸ لیوان آب بنوشید تا بدن شما هیدراته و پرآب بماند.
• میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند. مصرف انواع مختلف میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن کمک کند.
• اجتناب از مواد نامناسب: از مصرف الکل، دخانیات، مواد مخدر و کافئین بیش از حد خودداری کنید. این مواد می‌توانند به جنین آسیب برسانند و بارداری را تحت تأثیر قرار دهند.

 غذاهای فرآوری‌شده معمولاً حاوی نمک، شکر و چربی‌های ناسالم هستند و بهتر است از مصرف آن‌ها خودداری کنید.

تغذیه هفته سوم بارداری

هفته سوم بارداری زمانی است که تخمک بارور می‌شود. مصرف غذاهای مقوی و مراقبت از خود در این هفته از ماه اول بارداری اهمیت زیادی دارد. حواستان کماکان به دریافت پروتئین باشد. پروتئین به توسعه و ساخت بافت‌ها و ماهیچه‌های بچه کمک می‌کند. کلسیمی که مصرف می‌کنید هم در رشد دندان و استخوان‌ها موثر است. برای اینکه مواد مغذی خون هم در دوران بارداری تأمین شود، باید حواستان به مصرف آهن و اسید فولیک باشد.

تغذیه هفته چهارم بارداری

ویتامین C ماده مغذی حیاتی و مهمی در ۴ هفته اول بارداری است. این ویتامین نقش مهمی در حفظ سلامت سلول‌ها ایفا و به عملکرد طبیعی کلاژن کمک می‌کند. کلاژن به بافت‌ها و اندام‌هایی مانند پوست، رگ‌های خونی و غضروف ساختار می‌دهد. ضمن اینکه یکی از اجزای سازنده جفت است. پس سعی کنید که ویتامین مذکور را از خوراکی‌های مختلف دریافت کنید.

خوردن چه مواد غذایی در ماه اول بارداری ممنوع است؟

بیماری شایع ناشی از مواد غذایی حاوی عوامل عفونت‌زا مانند لیستریا، سالمونلا و E. coli می‌تواند باعث بروز عوارض ناخوشایندی شود. برای کمک به حفظ سلامتی خود و کودکتان، مهم است که در دوران بارداری برخی از مواد غذایی مانند موارد زیر را محدود کنید:

• گوشت‌های نیم‌پز، خام و فرآوری‌شده
• تخم‌مرغ عسلی و کاملاً پخته‌نشده
• ماهی نیم‌پز یا خام و سوشی
• لبنیات محلی و پاستوریزه‌نشده

 شستن دست‌ها و تخته‌های برش با آب و مواد شوینده هم بسیار ضروری است. در دوران بارداری از مصرف عسل هم خودداری کنید و آن را به کودکان زیر یک سال هم ندهید. ممکن است، عسل حاوی باکتری‌هایی باشد که سلامتتان را تهدید می‌کند.

برای زیبایی جنین در ماه اول بارداری چی بخوریم؟

با مصرف میوه‌ها و سبزیجات کافی می‌توانید سلامتتان را در ماه اول بارداری و ماه‌های دیگر تضمین کنید. سلامت و زیبایی جنین هم در گروی داشتن مادری سالم با بدنی قوی است. یادتان باشد که مقوله ظاهر تا حد زیادی ژنتیکی است. در واقع، شاید بتوانید با بهره‌مندی از تغذیه‌ای مناسب و گذراندن دورانی خوب و آرام، به تولد نوزادی سالم با پوست، مو و بدنی سلامت‌تر کمک کنید، اما نمی‌توانید اجزای صورت یا ویژگی‌های ظاهری‌اش را با غذاخوردن تغییر خاصی بدهید.

در ماه اول بارداری چه ورزش‌هایی می‌توان انجام داد؟

در ماه اول بارداری، ورزش ممنوع نیست اما شدت و روش انجام دادن آن، متفاوت است.

در پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) پیشنهاد شده است که:

افراد باردار حداقل ۱۵۰دقیقه ورزش با شدت متوسط ​​و کم را هر هفته انجام دهند.

CDC توصیه می‌کند که فرد در طول هفته، ۵ تمرین ۳۰دقیقه‌ای انجام دهد. با‌این‌حال، برخی از افراد باردار ممکن است ترجیح دهند ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در طول روز ورزش کنند.

انتخاب بهترین ورزش‌ها در اوایل بارداری باعث تقویت بدن و زایمان راحت‌تر می‌شود. تمرینات زیر برای افراد در اوایل بارداری توصیه می‌شوند:

• پیاده‌روی
• پیلاتس
• شنا
• یوگا

در میان انواع ورزش ماه اول بارداری، تمرینات کگل یا تمرینات کف لگن هم برای تقویت عضلات حمایت‌کننده اندام‌های شکمی از جمله رحم، واژن، روده و مثانه مفید هستند. این تمرینات به حفظ کنترل عملکرد مثانه کمک می‌کنند و می‌توانند خطر ابتلا به هموروئید را هم کاهش بدهند.

ورزش‌های ممنوع در ماه اول بارداری

هرچند که فعالیت‌های بدنی بسیار مطلوب‌اند، اما نباید در دوران بارداری، به‌سراغ برخی از آن‌ها بروید. برای جلوگیری از عوارض ناخوشایند، افراد باردار باید از موارد زیر اجتناب کنند:

• ورزش‌هایی با خطر سقوط و افتادن، مانند ژیمناستیک یا ورزش‌های هوایی
• تمرینات با شدت بالا همراه با ضربان قلب و تنفس بسیار شدید و بالا
• ورزش‌هایی با احتمال گرمازدگی مادر
• تمرینات با فشار بالا و حرفه‌ای

ورزش‌هایی که فشار سختی روی لگن و تن وارد می‌کنند هم در دسته ممنوعه‌ها قرار می‌گیرند. از این ورزش‌ها باید اسب‌سواری را مثال بزنیم.

نکات مهم ماه اول بارداری چیست؟

در ماه اول بارداری، به توصیه‌های زیر دقت کافی داشته باشید:

• مصرف اسید فولیک؛ مصرف روزانه مکمل‌های اسید فولیک بسیار مهم است، چون به کاهش خطر نقص‌ لوله عصبی در جنین کمک می‌کند. معمولاً توصیه می‌شود ۴۰۰ تا ۸۰۰ میکروگرم اسید فولیک در روز مصرف شود. هرگز بدون مشورت پزشک اقدام به مصرف اسید فولیک و تعیین دوز آن نکنید.
• نوشیدن آب کافی؛ هیدراته‌ماندن بدن برای سلامت شما و جنین بسیار مهم است. سعی کنید، دست‌کم ۸ لیوان آب در روز بنوشید.
• آگاهی از علائم هشداردهنده: علائمی مانند خون‌ریزی، درد شدید شکم، سردرد شدید، تاری دید یا تب بالا را جدی بگیرید و در صورت مشاهده به پزشک مراجعه کنید.
• مصرف دارو با مشورت پزشک: هرگونه دارو یا مکملی که مصرف می‌کنید باید با مشورت پزشک باشد. شاید برخی داروها برای بارداری مضر باشند.

با رعایت این نکات، می‌توانید به سلامت خود و جنین کمک کنید و از بارداری خود لذت ببرید. اگر سوال یا نگرانی خاصی دارید، حتماً پزشک را در جریان بگذارید.

رابطه جنسی ماه اول دوران بارداری

داشتن رابطه جنسی در دوران بارداری مشکلی ندارد. بچه در حال رشد توسط مایع آمنیوتیک در رحم قرار گرفته است. عضلات رحم هم قوی هستند و از او محافظت می‌کنند. تا زمانی که عوارضی مانند زایمان زودرس یا مشکلات جفت نداشته باشید، فعالیت جنسی روی بچه تأثیری نخواهند داشت. زوج‌ها می‌توانند در تمام طول بارداری با هم ارتباط جنسی داشته باشند. حتی برخی از آمیزش جنسی برای شروع زایمان و تسریع به جریان‌افتادن آن استفاده می‌کنند.

سلامت روان ماه اول حاملگی

استرس ناشی از بارداربودن، تغییراتی در بدن در طول بارداری به‌وجود می‌آورد. گاهی اوقات، افسردگی یا اضطراب هم در ماه اول یا ماه‌های دیگر رخ می‌دهند. افسردگی احساس ناراحتی و تحریک‌پذیری عصبی است که به‌طور مدام ادامه دارد. نوسانات هورمونی که در این دوران صورت می‌گیرد، روی خلق‌وخو و اعصاب اثرگذاری فوق‌العاده زیادی دارد. بنابراین، استفاده از راه‌کارهای آرامش‌بخشی مانند یوگا به زنان باردار کمک می‌کند که سلامت روان خود را بهتر حفظ کنند.

چه کارهایی را نباید در ماه اول بارداری انجام داد؟

در ماه اول بارداری، رعایت برخی نکات، به سلامت مادر و جنین کمک می‌کند. در این دوره حساس، باید از انجام برخی از فعالیت‌ها و رفتارها اجتناب شود تا خطرات احتمالی کاهش پیدا کنند:

• مصرف مواد مخدر
• مصرف الکل و دخانیات
• انجام ورزش‌های شدید
• مصرف بیش از حد کافئین
• استرس و فشار زیاد روانی
• مواجهه با مواد شیمیایی و سمی
• حضور در محیط‌های با دمای بالا مانند سونا یا جکوزی
• استفاده از داروهای بدون نسخه و مکمل‌های گیاهی

تماس با حیوانات خانگی مانند گربه که احتمالاً حامل توکسوپلاسموز است هم توصیه نمی‌شود.

مشکلات و بیماری‌های شایع ماه اول حاملگی چیست؟

آشنایی با بیماری‌ های شایع بارداری هم برای گذر سالم از دوران حاملگی ضروری است. در ماه اول حاملگی، بدن زنان تغییرات زیادی را از سر می‌گذارند. این تغییرات باعث بروز مشکلاتی می‌شوند که از رایج‌ترین آن‌ها، باید نگاهی به موارد زیر داشته باشید:

• افزایش ادرار؛ نیاز مکرر به ادرار به‌دلیل افزایش حجم خون و فشار روی مثانه است.
• یبوست؛ به‌دلیل تغییرات هورمونی، تحرکات روده کم و کُند می‌شوند.
• سرگیجه؛ به‌خاطر تغییرات در فشار خون و گشادشدن رگ‌های خونی، سرگیجه به‌وجود می‌آید.
• خستگی؛ احساس خستگی شدید به دلیل تغییرات هورمونی و نیاز بدن به انرژی بیشتر برای رشد جنین رخ می‌دهد.
• سقط جنین؛ اگرچه بیشتر در سه‌ماهه اول بارداری رخ می‌دهد، اما علائم اولیه ممکن است در ماه اول هم ظاهر شوند.
• تغییرات سینه؛ حساسیت، تورم یا درد در سینه‌ها به دلیل تغییرات هورمونی است.
• تهوع و استفراغ؛ به‌عنوان ویار یا تهوع صبحگاهی هم شناخته می‌شود و می‌تواند در هر زمانی از روز رخ دهد.
• عفونت‌های ادراری؛ عفونت‌های دستگاه ادراری می‌توانند منجر به درد و سوزش در هنگام ادرار شوند.
• بارداری خارج رحمی؛ وقتی جنین در خارج از رحم، معمولاً در لوله‌های فالوپ، لانه‌گزینی می‌کند، این وضعیت رخ می‌دهد و می‌تواند خطرناک باشد.
• گرفتگی‌های خفیف شکمی؛ این وضعیت ناشی از تغییرات در رحم و افزایش جریان خون به آن ناحیه است.

اگر هرگونه علامت غیرعادی در خود مشاهده می‌کنید، سریعاً با پزشک مشورت کنید و نگذارید که اوضاع بی‌پیگیری باقی بماند.

خطر سقط جنین ماه اول حاملگی

بین ۱۰ تا ۲۰درصد از بارداری‌ها به سقط جنین ختم می‌شوند. حدود ۸۰درصد از این موارد هم در سه‌ماهه نخست بارداری یعنی تا هفته ۱۳ام، اتفاق می‌افتند. سقط در اوایل بارداری با علائمی مانند خونریزی از واژن با یا بدون درد، لکه‌بینی، گرفتگی لگن و کمر همراه است. برای کاهش استرس‌ها درباره سقط جنین از روش‌های آرام‌بخشی مانند مدیتیشن و یوگا کمک بگیرید. سقط جنین زودرس در ۱۲ تا ۱۳ هفته اول بارداری اتفاق می‌افتد. بیشتر زنانی که سقط می‌کنند، حتی نمی‌دانند که باردار شده‌اند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است که علائم سقط شبیه یک قاعدگی دیررس همراه با خونریزی شدید باشد.

لکه‌بینی و خونریزی در ماه اول

مقداری لکه‌بینی در اوایل بارداری طبیعی است. با‌این‌حال، نیاز به پیگیری چنین وضعیتی وجود دارد. در صورتی‌ که سونوگرافی انجام داده‌اید و مطمئن هستید که باردار شده‌اید، باید برای بررسی وضعیت لکه‌بینی به پزشک زنان مراجعه کنید. شاید این وضعیت نشانه مشکل خاصی نباشد و گاهی تا هفته‌ها طول می‌کشد. امکان دارد که این خونریزی خفیف با خونی به‌رنگ قرمز روشن تا قهوه‌ای، اندکی درد و گرفتگی خفیف در کمر هم به‌وجود بیاورد.

پریودی در ماه اول بارداری

پریودشدن در دوران بارداری امکان‌پذیر نیست. با‌این‌حال، ممکن است که علائمی مشابه پریود در سه‌ماهه نخست بارداری تجربه کنید. برای مثال، خونریزی بسیار خفیفی در کوتاه‌مدت در برخی از زنان رخ می‌دهد. کسی که باردار می‌شود، دیگر تخمک‌گذاری نمی‌کند۷ پس پریود هم نمی‌شود. هیچ‌گونه نشانه‌ای از خونریزی در دوران حاملگی گواه بر پریودشدن نیست. به‌عبارت دیگر، هرگونه خونی که در این دوران از واژن خارج شود، علتی غیر از قاعدگی دارد.

برای مشاوره ماه اول بارداری باید به چه دکتری مراجعه کرد؟

در ماه اول بارداری، احتمالاً احساس خوبی دارید و هنوز علائم جدی به‌سراغتان نیامده‌اند. البته ممکن است که خستگی و کمی عصبی‌بودن را هم تجربه کنید. در این دوران باید زیر نظر دکتر زنان قرار داشته باشید. حواستان به علائم عصبی هم باشد و به سلامت روان ماه اول بارداری توجه کنید. به علائمی مانند دردها و گرفتگی‌های شدید شکمی هم دقت داشته باشید. علائم عفونت ادراری را هم جدی بگیرید و اگر تب، سردرد یا سرگیجه دارید، حتماً مشکلات خود را با متخصص درمیان بگذارید. با مرور راهنمای ماه اول بارداری می‌توانید از پس چالش‌های این دوران برآیید.

یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی پزشکی مناسب، سرزدن به سامانه اینترنتی دکتردکتر است. در این بستر آنلاین، نظر مراجعان هر پزشک را درباره او بخوانید و از میان بهترین‌ها دست به انتخاب بزنید. برای مراجعه به متخصص زنان در ماه اول حاملگی از دکتردکتر وقت بگیرید و بی‌محدودیت مکانی و زمانی، صاحب نوبت ملاقاتی مناسب با متخصص زنان و زایمان شوید.

منابع:

nhs.uk

similac.com

healthline.com

natalben.com

pampers.com

medicalnewstoday.com

سوالات متداول ماه اول بارداری