معمولاً پس از کاهش وزن، ریزش مو در رژیم های لاغری مختلف رخ می‌دهد. این وضعیت موقتی است و زمانی رخ می‌دهد که برای کم‌کردن وزنتان به سراغ رژیم‌های بسیار کم کالری یا روش‌های جراحی می‌روید. کمبود مواد مغذی در بدن، علت ریزش مو در رژیم است. گاهی هم فشار زیادی بر بدن ایجاد می‌شود و موها می‌ریزند.
برای پیشگیری از ریزش مو در رژیم باید به دکتر تغذیه مراجعه کنید. متخصصان با برنامه‌ریزی رژیم غذایی اصولی، مانع از بروز مشکلاتی مانند ریزش مو در رژیم لاغری می‌شوند. این نوع ریزش مو با عنوان تلوژن افلوویوم (telogen effluvium) شناخته می‌شود و یکی از علل شایع ریختن مو است. چنین وضعیتی معمولاً حدود ۳ تا ۴ ماه پس از کاهش وزن سریع رخ می‌دهد و تا ۶ ماه ادامه دارد.
در این مقاله از مجله پزشکی دکتردکتر از تاثیر رژیم لاغری بر ریزش مو می‌گوییم. مطالعه مطلب به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر سوالی داشتید، در بخش نظرات بپرسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ بدهد.
ریزش مو در رژیم لاغری چگونه است؟
اگر با پیروی از نوعی رژیم غذایی، دچار ریزش مو شده‌اید، یعنی بدنتان تحت فشار است و با کمبود مواد مغذی دست و پنجه نرم می‌کند. ریزش مو در رژیم های لاغری بسیار رایج است. خوشبختانه، این وضعیت معمولاً موقتی است و پس از رفع کمبود مواد مغذی، موها دوباره رشد می‌کنند و بدن شما با کاهش سریع وزن، دیگر دچار استرس و فشار نمی‌شود.
فولیکول‌های مو از جمله فعال‌ترین فولیکول‌های متابولیک (در حال سوخت و ساز) در بدن هستند. تحقیقات نشان می‌دهند که وقتی کالری و/یا پروتئین دریافتی خود را کاهش می‌دهید، موها دچار ریزش می‌شوند. در واقع، کمبود ریزمغذی‌ها روی روند رشد مو اثرات منفی می‌گذارد. برای همین، حتماً باید برای دریافت رژیم لاغری مناسب به متخصص تغذیه مراجعه کنید.
دلایل ریزش مو در رژیم های لاغری چیست؟
رژیم‌های سخت و محدودکننده با ایجاد فشار روی بدن همراه هستند. استرس و فشار چرخه رشد مو را مختل می‌کند و باعث ریزش آن می‌شود. کاهش وزن سریع هم می‌تواند به بدن شوک وارد کند و باعث ریزش مو شود. در واقع، در شرایط سختی که رژیم می‌سازد، بدن برای حفط عملیات حیاتی و مهم، اقدامات غیرضروری را متوقف می‌کند. متاسفانه، رشد موها هم از نظر بدن در چنین شرایطی، غیرضروری است. از دلایل دیگر ریزش مو در رژیم های لاغری به موارد زیر هم دقت کنید.
کمبود ریزمغذی‌ها
مو از دو ساختار اصلی تشکیل شده است. ساقه مو یعنی همان چیزی که می‌بینید و فولیکول مو که در زیر پوست پنهان شده است. مو از ناحیه فولیکول مو رشد می‌کند. سرعت رشد آن به طور معمول، ۰.۳۵ میلی‌متر در روز است. در طول روز، تعداد زیادی تار مو از سر می‌ریزد.
پایگاه دانشگاه هاروارد می‌‌نویسد:
ما به طور معمول در روز، ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو را از دست می‌دهیم. اگر سر بیش از این مقدار ریزش داشته باشد، یعنی دچار مشکلی جدی هستیم.
فولیکول‌های مو بسیار فعال و حساس هستند. در واقع، سلول‌های فولیکول مو از جمله سلول‌هایی هستند که به سرعت در بدن تقسیم می‌شوند. بنابراین، جای تعجب نیست که کمبود مواد مغذی می‌تواند بر رشد مو تأثیر منفی بگذارد. از مهم‌ترین مواد در این زمینه باید به این‌ها اشاره کنیم:
| آهن | کاهش آهن بدن شایع‌ترین کمبود مواد مغذی در جهان است و می‌تواند باعث ریزش مو شود. این وضعیت مربوط به شکلی از ریزش مو به نام تلوژن افلوویوم (TE) است؛ نوعی ریزش مو که با اختلال در چرخه رشد طبیعی مو بروز پیدا می‌کند. به نظر میرسد که با هدایت ذخایر آهن در فولیکول مو به مناطق دیگر بدن، رشد مو مختل می‌شود. |
| ویتامین دی | ویتامین D نقش مهمی در رشد مو و سلامت فولیکول‌های مو ایفا می‌کند. مصرف مکمل‌های ویتامین D باعث رشد مجدد مو در برخی از افراد مبتلا به ریزش موی مرتبط با کمبود ویتامین D می‌شود. |
| فلز روی | روی یک ماده معدنی است که نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی، سنتز پروتئین، تقسیم سلولی دارد. وجود زینک یا روی برای عملکرد فولیکول مو ضروری است و به محافظت در برابر کوچک‌شدن فولیکول مو و کندشدن رشد کمک می‌کند. |
علاوه بر، ویتامین‌ها و مواد معدنی ذکر شده در بالا، کمبود مواد مغذی مانند فلز مس، بیوتین، ویتامین B12، فولات و ریبوفلاوین هم باعث ریزش مو می‌شود.
مصرف مکمل‌ها
برخی از افراد در زمان رژیم‌گرفتن، برای تقویت بدن خود دست به مصرف مکمل‌ها می‌زنند. این افراد سرخودانه چنین اقدامی می‌کنند و نمی‌دانند که دقیقاً با کمبود چه موادی روبه‌رو هستند. در نتیجه، شاید به خود آسیب وارد کنند. اگر کمبود مواد مغذی نداشته باشید، مصرف دوزهای بالای برخی از مکمل‌های غذایی می‌تواند به موهای شما آسیب برساند. برای مثال:
- سلنیوم
- ویتامین E
- ویتامین A
حفظ سطح مطلوب این‌ها در خون برای عملکرد فولیکول مو ضروری است، اما مقادیر بیش از حد این ماده مغذی در بدن، باعث ریزش مو می‌شود. بنابراین، سرخودانه در دوران رژیم، مکمل مصرف نکنید.
محدودیت پروتئین و کالری
سلول‌های تشکیل‌دهنده پیاز مو بخشی از فولیکول مو هستند. نرخ گردش این‌ها بسیار بالا است، یعنی سلول‌های جدید رشد می‌کنند و با سرعت سریع جایگزین سلول‌های قدیمی می‌شوند. این چرخه نیازمند انرژی و پروتئین است. با کاهش کالری مصرفی و کمبود پروتئین، فولیکول‌های مو عملکرد مناسبی نخواهند داشت. محدودیت کالری بر تامین انرژی فولیکول مو تاثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به ریزش مو شود. موها برای رشد مناسب به آمینواسیدها، یعنی بلوک‌های سازنده پروتئین نیاز دارند.
بنابراین، رژیم غذایی بدون پروتئین کافی منجر به ناهنجاری‌های رشد مو، مانند ریزش مو و موهای نازک و شکننده می‌شود.
ریزش مو در رژیم های لاغری مختلف چگونه است؟
بسیاری از رژیم‌های مد روز با ادعای کاهش وزن سریع، نتایج نامطلوب دارند. رژیمی که با وعده کم‌کردن وزن در عرض مدت کوتاهی، شما را وسوسه می‌کند با نتایجی مانند ریزش مو شدید همراه است. یادتان نرود که هیچ‌گاه بدون ورزش و رعایت رژیمی متعادل، بدنی سالم و زیبا پیدا نمی‌کنید. از جمله رژیم‌هایی که ظرفیت ایجاد مشکلاتی مانند ریزش مو دارند، باید به رژیم‌های کم‌کالری و کرش اشاره کنیم. در ادامه، به این موارد نگاهی خواهیم داشت.
رژیم‌های محدودکننده
رژیم‌های غذایی محدود شامل رژیم‌هایی مانند وگان یا گیاه‌خواری هستند. به طور کلی، منظور رژیم‌هایی است که اجازه استفاده از غذاهای خاصی را می‌دهند. در این صورت، فرصت ورود مواد مغذی و ویتامین‌های گوناگون به بدن از دست می‌رود. گاهی اوقات، مواد مغذی پایه‌ای و مورد نیاز از دست می‌روند. در رژیمی مانند گیاه‌خواری، امکان دارد که بدن با کمبود پروتئین روبه‌رو شود. فقدان مواد گوشتی، تخم مرغ و لبنیات در چنین رژیمی بدن را در معرض کمبود پروتئین قرار می‌دهد. موها بدون پروتئین کافی حالت شکننده‌ای پیدا می‌کنند.
رژیم‌های کراش یا شوک
محدودکردن تعداد کالری‌ها یا غذاهایی که مصرف می‌کنید، گاهی به معنای نرسیدن مقدار کافی از درشت‌مغذی‌ها و ویتامین‌های مورد نیاز به بدن است. بدن بدون این‌ها نمی‌تواند عملکرد درستی در بخش‌های مختلف از جمله رویش مو داشته باشد. ریزش مو در افرادی که از برنامه‌های کاهش وزن شدید استفاده می‌کنند، زیاد دیده می‌شود.
جراحی کاهش وزن
هنوز مطالعات زیادی در مورد کمبود مواد مغذی و ریزش مو پس از جراحی کاهش وزن انجام نشده است. با این حال، ریزش مو در رژیم های لاغری عارضه جانبی شایعی در جراحی کاهش وزن است. به نظر میرسد که ریزش موها با کاهش سطوح روی، آهن، اسید فولیک و ویتامین B12 مرتبط است. اگر این نوع جراحی را انجام می‌دهید، باید توصیه‌های مربوط به مواد مغذی و مکمل‌ها را به دقت دنبال کنید و مشاوره با پزشک را از یاد نبرید.
ریزش مو در رژیم کتوژنیک
رژیم کتوژنیک فواید پرشماری دارد، اما می‌تواند عوارضی مانند ریزش مو را به همراه بیاورد. در این رژیم مصرف چربی و محدودکردن کربوهیدرات اهمیت دارد. بنابراین، اگر پروتئین کافی به بدن نرسد، برای تامین انرژی مورد نیاز موها از پروتئین‌های موجود در فولیکول‌های مو استفاده می‌کند. امکان کمبود آهن یا موادی مانند روی، ویتامین‌های B هم در این رژیم وجود دارد. در نتیجه، احتمال ریزش مو هم قوت می‌گیرد.
ریزش مو در رژیم دکتر کرمانی
دکتر کرمانی رژیم‌های بسیار متنوعی را با در نظرگرفتن شرایط هر بیمار در اختیارش می‌گذارد. پیش از ارائه رژیم هم اطلاعات مراجعان به طور کامل دریافت می‌شود. در واقع، پای یک رژیم واحد از سوی این متخصص به میان نیست. او رژیم‌های گوناگونی را ارائه می‌کند. اگر رژیمی مناسب شرایط خود را دریافت کنید، احتمال اینکه با مشکلی مانند ریزش مو در رژیم های لاغری مواجه شوید، اندک خواهد بود.
درمان ریزش مو در رژیم های لاغری چیست؟
فشار، نوسانات هورمونی و کمبود مواد مغذی در رژیم‌های لاغری باعث می‌شود که موها بریزند. برای هریک از این مشکلات، راه‌حل‌هایی وجود دارد. با مراجعه به متخصص تغذیه از کمبودهای موجود در رژیم خود باخبر شوید و اقدام به جبران وضعیت کنید. تغییر مسیر رژیم و واردکردن مواد مفید به آن، راه نجاتتان خواهد بود. در ادامه، روش‌های دیگری هم معرفی شده‌اند که مرورشان خالی از لطف نیست.
تغذیه متعادل
مصرف منابع پروتئینی مانند گوشت، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات و آجیل را در رژیم خود افزایش دهید. در واقع، باید به سراغ تغییر برنامه غذایی بروید و تحت نظارت پزشک، پروتئین‌ها را به رژیم وارد کنید. از غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات برگ سبز و آجیل هم استفاده کنید. از ویتامین‌های گروه B غافل نشوید. این ویتامین‌ها در غلات کامل، گوشت، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات و سبزیجات برگ سبز موجودند.
مکمل‌های غذایی
در صورت نیاز و با مشورت دکتر تغذیه و پزشک، از مکمل‌های حاوی آهن، روی، ویتامین‌های گروه B و بیوتین استفاده کنید. یادتان باشد که اگر به مکمل‌ها نیازی نداشته باشید، مصرف آن‌ها با نتایج معکوس همراه می‌شود. در واقع، مکمل‌های اضافی می‌توانند روی موها اثرات نامطلوب هم بگذارند و باعث ریزششان شوند. بنابراین، از استفاده سرخودانه هر نوع مکملی بپرهیزید. این موارد می‌توانند روی کبد و کلیه هم آثار مخربی داشته باشند.
مراقبت از مو
از درمان‌های خانگی برای تقویت مو کمک بگیرید و روش‌های مراقبتی را در نظر داشته باشید. برای مثال، از شامپوها و نرم‌کننده‌های ملایم استفاده کنید. ضمناً نگذارید که حرارت مستقیم دستگاه‌های حالت‌دهنده مو یا سشوار باعث آسیب‌رساندن به موها شود. از شانه‌هایی با دندانه‌های درشت و با فاصله استفاده کنید. حواستان به اقدامات مراقبتی مو باشد و از شانه‌کردن موهای خیس هم بپرهیزید. ماساژ سر هم ایده خوبی است و به تقویت موها تاحدی کمک می‌کند. اگر ریزش مو شدید است یا با علائم دیگری همراه شده، حتماً به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید.
پیشگیری از ریزش مو حین رژیم چگونه است؟
ریزش مو در رژیم های لاغری معمولاً نتیجه کمبود مواد مغذی یا کاهش وزن بسیار سریع است. برای پیشگیری از این وضعیت باید حواستان به تغذیه و رژیم غذایی باشد. حفظ رژیم غذایی متعادل و در عین حال اجتناب از رژیم‌های سخت و راه‌حل‌های سریع برای موفقیت در جلوگیری از ریزش مو نقش پررنگی دارند. بعد از اینکه رژیم‌های نامناسب متوقف می‌شوند، موها دوباره شروع به رشد می‌کنند. پس اگر به چنین وضعیتی دچار شده‌اید، تغذیه سالم را جدی بگیرید و نگران نباشید.
برای آگاهی از اینکه به سراغ چه مواد غذایی بروید و مانع از ریزش موها شوید، بهتر است که به متخصص مراجعه کنید. دکتر رژیم لاغری به خوبی می‌داند که تخصص تغذیه چیست و در نتیجه به شما در رسیدن به برنامه‌ای متعادل و سالم کمک می‌کند. برای مثال، مصرف این مواد در رژیم لاغری توصیه می‌شود:
- انواع دانه‌ها و آجیل
- تخم مرغ و لبنیات
- حبوبات و اسفناج
- کلم بروکلی
- ماهی
- مرغ
از رژیم‌های غذایی با محدودیت شدید کالری پرهیز کنید. برای کمک به بهبود تولید اسیدهای آمینه مورد نیاز برای تولید کراتین، انواع پروتئین‌های سالم را در رژیم غذایی خود قرار بدهید. مقدار زیادی از غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات مصرف کنید. ضمناً خواب کافی داشته باشید (حدود ۷ تا ۸ ساعت در شب) و در صورت نیاز، مولتی‌ویتامین مصرف کنید. کنترل استرس، دوری از کم‌خوابی و مصرف مکمل‌های غذایی (در صورت نیاز) باعث می‌شوند که دچار ریزش مو نشوید. استفاده از ماسک‌های طبیعی یا روغن‌های مو هم می‌تواند به بهبود ظاهر و سلامت موها تاحدی کمک کند.
برای درمان ریزش مو در رژیم های لاغری به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان ریزش مو در رژیم های لاغری باید تحت نظر دکتر ریزش مو باشید. پزشکان با کشف علت این وضعیت به تشخیص صحیح می‌رسند و درمان ریزش مو در لاغری را تجویز می‌کنند. گاهی اوقات، بیماری‌های زمینه‌ای یا مشکلات دیگر مقصر و عامل اصلی ریزش مو هستند. تشخیص علت ریزش مو نیاز به تخصص دارد. متخصصان تغذیه هم با مرور فهرست رژیم غذایی‌تان می‌توانند در زمینه تشخیص مشکل و رفع آن به شما کمک کنند.
باید دید که کمبود کدام ماده منجر به ریزش مو در رژیم های لاغری شده است. با انجام آزمایش خون و معاینات رایج، مشخص می‌شود که بدن دچار کمبود چه موادی است. شاید هم پای هورمون‌ها به میان باشد. آن‌ها هم علت ریزش مو در رژیم هستند و در واقع، ارتباطاتی مستقیم و غیرمستقیم با ریزش مو در فرایند رژیم‌های سخت دارند.
بیوپسی پوست هم نوعی روش تشخیصی است که در آن نمونه کوچکی از پوست برداشته و ارزیابی می‌شود. پزشکان از این روش هم برای تشخیص دقیق علت ریزش مو استفاده می‌کنند. البته این روش تشخیصی بیشتر زمانی کاربرد دارد که کمبود مواد مغذی رد شده باشند. برای درمان، می‌توانید به سامانه دکتردکتر مراجعه کنید. در این بستر وسیع و کاربردی، نظرات مراجعان قبلی هر متخصص را بخوانید و بهترین پزشکان را شناسایی کنید. با انتخاب بهترین متخصص، برای پیشگیری از ریزش مو در رژیم یا درمان به او مراجعه کنید. امکان نوبت‌گرفتن اینترنتی هم برایتان مهیا است.
منابع:
medicalnewstoday.com
lindora.com
onlinedoctor.lloydspharmacy.com
healthline.com
سوالات متداول ریزش مو در رژیم های لاغری
برای ریزش مو باید به دکتر پوست و مو مراجعه کنید. اما اگر مشکل ناشی از رژیم‌های لاغری باشد، نیاز است که به متخصص تغذیه مراجعه داشته باشید.
مصرف مواد پروتئینی، ویتامین‌ها و مکمل‌ها در صورت اجازه پزشک به رفع ریزش موها یا پیشگیری از آن در دوران رژیم کمک می‌کند.
خیر، اما اگر بدن نیازی به مکمل‌ها نداشته باشد و بدون کمبود مواد مغذی باشد، مصرف این مواد می‌تواند منجر به ریزش موها شود.
رژیم شوک یا کراش، رژیم‌های محدودکننده با کالری اندک و مواد مغذی کم یا رژیم کتوژنیک می‌توانند باعث ریختن موها در طول دوره رژیم شوند.
