علت‌ها و راه‌های درمان حالت تهوع در پریودی

داشتن حالت تهوع در پریودی، یکی از مشکلات شایع بسیاری از زنان، در دوران قاعدگی است. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی مانند نوسان هورمونی و افت قند خون، ایجاد شود. اگرچه حالت تهوع قاعدگی، طبیعی است اما ممکن است نشانه‌ای از اختلالات شدیدتر باشد. 

در این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، به بررسی علل مختلف حالت تهوع در دوران پریودی می‌پردازیم و درمان‌های دارویی و خانگی آن را بررسی می‌کنیم. 

در پایان، اگر سوالی راجع به این زمینه دارید، در بخش نظرات بنویسید تا پاسخ را از کارشناس سلامتی دکتردکتر دریافت کنید.

علل اصلی حالت تهوع در پریودی

به‌صورت کلی، حالت تهوع قاعدگی واکنش بدن نسبت به درد شدید این دوره است. البته دلایل ایجاد این حالت و شدت آن برای هر فرد، تفاوت‌هایی نسبت به دیگری دارد. ایجاد تهوع در این دوران، معمولا در طول پریود یا روزهای قبل از آن، ایجاد می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم در مطلب پریود چیست از مجله دکتردکتر، بیشتر درباره این دوره حساس و مهم بانوان، اطلاعات کسب کنید. 

در ادامه، با تمام علل حالت تهوع در دوران پریود، آشنا خواهید شد.

اختلالات هورمونی

نوسانات هورمونی اولین علت حالت تهوع در دوران قاعدگی است. این اختلال، می‌تواند به طور طبیعی رخ دهد یا ناشی از بیماری‌ها و حالات دیگر باشد. 

به گزارش مجله اینترنتی verywellhealth،

نوسانات هورمونی در طول چرخه قاعدگی می‌تواند منجر به بروز حالت تهوع شود. به‌ویژه، افزایش تولید پروستاگلاندین‌ها در دوران قاعدگی می‌تواند باعث انقباضات رحمی و تحریک دستگاه گوارش شود که نتیجه آن احساس تهوع است.

مواردی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم، دیگر عواملی هستند که در بروز این حالت تاثیرگذارند:

• کاهش سطح استروژن؛ موجب افزایش حساسیت سیستم عصبی، به محرک‌های درد و ناراحتی است. نوسان این هورمون، احساس تهوع را در پاسخ به گرفتگی‌های قاعدگی یا تغییرات گوارشی تشدید می‌کند. 
• افزایش سطح پروژسترون؛ باعث سستی عضلانی و کاهش حرکت طبیعی دستگاه گوارش می‌شود؛ در نتیجه احساس سنگینی، نفخ و تهوع ایجاد می‌شود.

این تغییرات، معمولاً با شروع سندرم پیش از قاعدگی (PMS) آغاز می‌شوند و تا پایان دوران پریود ادامه دارند.

دیسمنوره یا قاعدگی دردناک

دیسمنوره (Dysmenorrhea) یا قاعدگی دردناک، با ایجاد احساس درد و گرفتگی غیرمعمول در بدن، یکی از علل اصلی حالت تهوع در پریودی است. درد ناشی از این عارضه، معمولا در کمر، شکم و پهلو، پا یا لگن می‌شود و دو سطح دارد:

• دیسمنوره اولیه: دلیل اصلی این درد، ناشی از انقباض‌های شدید رحم و ترشح موادی مانند پروستاگلاندین است. 
• دیسمنوره ثانویه: در اثر بیماری‌های زمینه‌ای مانند اندومتریوز، فیبروم رحم یا التهاب لگن ایجاد می‌شود و معمولاً در زنان بزرگسال دیده می‌شود. 

بیماری التهابی لگن (PID)

بیماری التهابی لگن (Pelvic Inflammatory Disease یا PID)، با گسترش عفونت‌های مقاربتی از واژن به رحم، تخمدان‌ها یا لوله‌های فالوپ، ایجاد می‌شود. این بیماری معمولا با علائمی همچون حالت تهوع، درد لگن، ترشحات غیرطبیعی واژن و… همراه است.

نکته مهم! شخص مبتلا به بیماری التهابی لگن، نه‌تنها در دوران پریود، بلکه در بین دوره‌های قاعدگی نیز دچار علائم فوق می‌شود.

اندومتریوز (Endometriosis)

تشکیل بافت اندرومتیوز در نزدیکی روده‌ها، منجر به ایجاد حالت تهوع در زمان پریودی می‌شود. در واقع ترشح بیش‌ازحد پروستاگلاندین (واسطه‌ای شیمیایی در بدن) و التهاب مزمن ناشی از این بیماری، منجر به حالت تهوع، استفراغ و دیگر مشکلات گوارشی می‌شود. 

آندومتر، نام بافتی است که اطراف رحم بانوان را می‌پوشاند و در دوران قاعدگی، متورم و تجزیه شده و سپس خارج می‌شود. بیماری اندومتریوز، به معنی رشد بافت مشابه با آندومتر، در خارج از رحم و در نقاطی مانند تخمدان، لوله‌های فالوپ، یا روده‌ است. 

اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD)

اختلال PMDD یا نارسایی پیش از قاعدگی با ایجاد مشکلات گوارشی و افزایش تحریک‌پذیری، احساس حالت تهوع و استفراغ را افزایش می‌دهد. اختلال نارسایی پیش از قاعدگی PMDD، شکل شدیدی از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است.

در این اختلال، فرد علائم PMS را با شدت زیادی تجربه می‌کند و ترشح هورمون سروتونین به شکل قابل توجهی در بدن او کاهش پیدا می‌کند؛ در نتیجه، با ایجاد اثر منفی روی شرایط جسمی و احساسی، زندگی روزمره فرد، مختل می‌شود.

سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

تقریبا 75% بانوان (3 نفر از هر 4 زن)، به‌مدت 1 تا 2 هفته پیش از شروع قاعدگی، عوارض PMS همچون حالت تهوع را تجربه می‌کنند. سندرم پیش از قاعدگی یا PMS، مجموعه‌ای از اختلالات فیزیکی و ذهنی است که به‌دلیل تغییرات سطح هورمون‌ها ایجاد می‌شود. این سندرم، عامل تغییراتی مانند نوسانات خلقی، حساس شدن سینه‌ها، میل شدید به غذا، خستگی، تحریک‌پذیری و افسردگی نیز هست. 

آیا حالات دیگری هم هستند که در ایجاد تهوع در دوران قاعدگی نقش داشته باشند؟

بله. عواملی همچون پرخوری یا تغییرات خلق و خوی ناشی از عدم تعادل هورمونی، در ایجاد این حالت تاثیر دارند.

تفاوت حالت تهوع قاعدگی و حالت تهوع بارداری چیست؟

در اینجا تفاوت‌های اصلی بین حالت تهوع قاعدگی و حالت تهوع بارداری به‌طور خلاصه و در قالب جدول آورده شده است:

علائم همراه با حالت تهوع در پریودی

در ادامه، جدولی ارائه شده است که علائم مرتبط با حالت تهوع و علل احتمالی آن را نشان می‌دهد:

توضیحات تکمیلی:

• تغییرات هورمونی در دوره قاعدگی (PMS و PMDD) یا بارداری می‌توانند نقش مهمی در ایجاد بسیاری از این علائم داشته باشند.
• دیسمنوره (قاعدگی دردناک) و عفونت‌های لگنی نیز اغلب با علائم گوارشی و عمومی بدن همراه هستند.

در صورت شدت یافتن یا طولانی شدن این علائم، مراجعه به دکتر زنان برای کنترل وضعیت ضروری است.

علل جانبی اما مهم و تاثیرگذار در ایجاد احساس حالت تهوع قاعدگی

علاوه بر علل فوق، موارد زیر نیز، در ایجاد حالت تهوع پریودی دختران موثر هستند:

• داشتن استرس و اضطراب
• وجود التهاب در دستگاه گوارش
• خستگی و بی‌خوابی
• بی‌توجهی به مصرف غذاهایی با ارزش غذایی بالا
• داشتن اختلالات گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)

این عوامل، کمتر مورد توجه قرار گیرند اما می‌توانند نقش مهمی در بروز حالت تهوع قاعدگی ایفا کنند.

چه زمانی باید برای درمان حالت تهوع قاعدگی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر بروز این عارضه آزار دهنده باشد یا در روند زندگی روزمره اختلال ایجاد کند، می‌توانید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید؛ اما در صورت بروز علائم زیر، مراجعه به پزشک ضروری است:

• گرفتگی‌های شدید و طولانی قاعدگی (بیش از 3 روز)
• حالت تهوع و استفراغ مداوم
• تب
• ترشحات غیرطبیعی واژنی

حالت تهوع پریودی را چگونه می‌توان درمان کرد؟

رفع حالت تهوع در پریودی معمولا با روش‌های خانگی و دارو درمانی، انجام می‌شود. برای درمان دارویی، معمولا داروهای زیر تجویز می‌شوند: 

داروهای ضد انعقادی

داروهای ضدانعقاد غیراستروئیدی یا رقیق کننده خون (NSAIDs)، درمانی رایج، برای کاهش دردهای قاعدگی هستند. این داروها، میزان پروستاگلاندین را کاهش داده و از ایجاد درد شدید و حالت تهوع، جلوگیری می‌کنند. برخی از این داروها عبارتند از: 

• ایبوپروفن (ادویل)
• ناپروکسن 
• آسپیرین

نکته: برای خرید داروهای ضدانعقاد، ارائه نسخه پزشک ضروری نیست اما مصرف آن‌ها، نیاز به مشورت پزشک دارد. 

داروهای سروتونین

مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین یا SSRIs، به کاهش علائم ناشی از PMS و PMDD کمک می‌کنند. این داروها از دسته داروهای ضدافسردگی به شمار می‌روند و معمولا برای درمان علائم غیرفیزیکی همچون حالت تهوع، استفاده می‌شوند. از جمله این داروها، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• داپوکستین (Priligy)
• اس‌سیتالوپرام (Lexapro, Cipralex)
• فلوکستین (پروزاک)

داروهای ضد بارداری

قرص‌های جلوگیری از بارداری، با کنترل تغییرات هورمونی، برخی از علائم عاطفی و جسمی (مانند حالت تهوع دوران پریود)، را کنترل می‌کنند. برخی از داروهای تاثیرگذار از این داروها روی حالت تهوع، عبارتند از:

• مارولون
• الونست
• سرزت

آنتی‌بیوتیک‌ها (Antibiotics)

مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، با عوارض جانبی همراه است و به‌طور مستقیم، موجب بهبود حالت تهوع در پریود نمی‌شوند؛ اما برای بیماران مبتلا به PID، ضروری هستند. تشخیص نوع دارو و مدت مصرف آن، باید توسط پزشک معالج، تجویز شود. 

درمان خانگی حالت تهوع در پریودی

متداول‌ترین روش‌های درمان حالت تهوع، استفاده از مواد طبیعی و روش‌های خانگی است. مصرف مواد غذایی زیر، به کاهش عوارض قاعدگی و حالت تهوع، کمک می‌کنند:

• زنجبیل: زنجبیل می‌تواند میزان پروستاگلاندین‌های بدن را تنظیم کند. 
• نعناع فلفلی: عصاره نعناع فلفلی نیز، ترشح پروستاگلاندین‌ها را کاهش می‌دهد.
• رازیانه: این دانه با داشتن خواص ضدالتهابی، درد و تهوع در دوران قاعدگی را تسکین می‌دهد. 
• دارچین: با داشتن ترکیبی به نام یوگنول، عوامل خونریزی شدید قاعدگی، تهوع و درد را سرکوب می‌کند.

همچنین مصرف موز، برنج، سیب و نان، می‌تواند به پیشگیری و کاهش حالت تهوع، کمک کند.

تکنیک‌های موثر برای رفع کاهش تهوع قاعدگی

مواردی هستند که به مدیریت و کاهش این حالت، کمک می‌کنند:

• تنفس کنترل‌شده: انجام این تمرینات، به شل شدن عضلات و تسکین تهوع، کمک می‌کند.
• فشار درمانی: نقطه فشار Nei Guan یا P6، در مچ داخلی دست قرار دارد و فشار آوردن به آن، حالت تهوع، سردرد و ناراحتی معده را کاهش می‌دهد.

چطور از حالت تهوع در زمان پریود پیشگیری کنیم؟

برای پیشگیری از حالت تهوع پریودی، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• رژیم غذایی سالم و مغذی داشته باشید.
• به صورت مرتب، ورزش‌های هوازی و مقاومتی انجام دهید. 
• میزان استرس خود را کنترل کنید
• از مصرف الکل و سیگار، خودداری کنید.

آیا احساس حالت تهوع قاعدگی طبیعی است؟

بله، احساس تهوع در دوران پریود طبیعی است و معمولا ناشی از افزایش سطح پروستاگلاندین‌، تغییرات هورمونی یا دردهای شدید قاعدگی ایجاد می‌شود. اگر حالت تهوع ملایم دارید، پیش از ملاقات با پزشک، درمان‌های خانگی (مانند زنجبیل، دارچین و فشار درمانی) را امتحان کنید. اما در صورت تشدید حالت تهوع قاعدگی یا احساس درد شدید، باید پزشک زنان و زایمان مراجعه کنید. 

برای دریافت نوبت مشاوره پزشکی حضوری یا آنلاین، می‌توانید به سامانه نوبت دهی دکتردکتر مراجعه کنید.

منابع: 

healthline.com

bonsecours.com

سوالات متداول