فشار خون نرمال برای بزرگسالان به صورت میانگین، ۱۲۰/۸۰ میلیمتر جیوه است. این عدد ممکن است در اثر فعالیت‌های روزانه، استرس یا مشکلاتی مانند بی‌خوابی افزایش یا کاهش پیدا کند.
فشار خون طبیعی در خانم‌ها، آقایان و کودکان با یکدیگر متفاوت است. مواردی مانند شرایط جسمانی و ابتلا به بیماری‌های مزمن نیز می‌تواند موجب تغییر فشار خون نرمال شود.
با استفاده از جدول فشار خون نرمال، می‌توانید میزان فشار خون افراد مختلف به تفکیک جنسیت و سن را مورد بررسی قرار دهید. در صورتی که فشار خونتان بیشتر از این محدوده است و علائمی مانند سردرد، خونریزی بینی یا درد قفسه سینه را دارید، لازم است جهت بررسی وضعیت سلامتی‌تان به پزشک متخصص مراجعه کنید. فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی، قلب، کلیه‌ها و مغز آسیب وارد کند.
در این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، درباره میزان فشار خون طبیعی در افراد مختلف نکاتی که باید بدانید را ارائه کرده‌ایم.
در پایان، اگر سوالی دارید در انتهای صفحه و در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی دکتردکتر شما پاسخ دهد.
فشار خون نرمال چیست و چه زمانی می‌توانیم بگوییم فشار خون طبیعی داریم؟
فشار خون طبیعی به این معناست که خون با نیروی مناسب در رگ‌ها جریان دارد و اکسیژن و مواد مغذی لازم را به بافت‌ها و اندام‌های بدن می‌رساند. فشار خون طبیعی باید کمتر از 120 روی 80 میلیمتر جیوه باشد. البته این اعداد ممکن است با توجه به سن و شرایط جسمی افراد مختلف کمی تغییر کند.
اگر فشار خون شما بین 120 تا 129 روی کمتر از 80 باشد، به آن فشار خون بالاتر از حد طبیعی می‌گویند. اگر در این مرحله کاری برای کنترل فشار خون انجام نشود، احتمال بروز مشکلات و بیماری‌های مرتبط با فشار خون بالا افزایش پیدا می‌کند.
تفسیر اعداد فشار خون طبیعی
فشار خون معمولاً به شکل دو عدد کنار هم نشان داده می‌شود؛ عدد اول، فشار خون سیستولیک و عدد دوم، فشار خون دیاستولیک است.
فشار خون سیستولیک، فشار خون در شریان‌ها را زمانی که قلب می‌تپد و خون را به نواحی مختلف بدن پمپاژ می‌کند، نشان می‌دهد. فشار خون سیستولیک طبیعی معمولاً کمتر از 120 میلیمتر جیوه است.
فشار خون دیاستولیک نیز فشار خون شریان‌ها را زمانی که قلب بین دو ضربان در حالت استراحت است اندازه‌گیری می‌کند. فشار خون دیاستولیک طبیعی معمولاً کمتر از 80 میلیمتر جیوه است.
در نتیجه، فشار خون 120/80 میلیمتر جیوه، یعنی فشار سیستولیک روی 120 و فشار دیاستولیک روی 80 است و فشار خون در محدوده طبیعی قرار دارد.
جدول طبقه‌بندی فشار خون
انجمن قلب آمریکا (AHA) پنج طبقه بندی را برای فشار خون در نظر گرفته است. این طبقه بندی که شامل فشار خون نرمال تا فشار خون بالا می‌شود به صورت زیر است:
| طبقه‌بندی | فشار سیستولیک (عدد اول) | فشار دیاستولیک (عدد دوم) |
| فشار خون طبیعی | کمتر از 120 | کمتر از 80 |
| فشار خون بالا (پیش فشار) | 120 تا 129 | کمتر از 80 |
| مرحله 1 فشار خون بالا | 130 تا 139 | یا 80 تا 89 |
| مرحله 2 فشار خون بالا | 140 یا بالاتر | یا 90 یا بالاتر |
| بحران فشار خون بالا | بالای 180 | یا بالای 120 |
افزایش فشار خون می‌تواند به تدریج به قلب، مغز، کلیه‌ها و سایر اعضای بدن آسیب‌های جدی وارد کند. به همین دلیل توصیه می‌شود در صورت مشاهده علائم فشار خون بالا، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
جدول فشار خون نرمال در سنین مختلف
فشار خون نرمال با توجه به شرایط سنی، وضعیت سلامتی و جنسیت افراد مشخص می‌شود. در این بخش فشار خون بزرگسالان و کودکان را به تفکیک ارائه کرده‌ایم.
جدول فشار خون نرمال کودکان
محدوده طبیعی فشار خون در کودکان با توجه به سن، قد و جنسیت آن‌ها تعیین می‌شود. فشار خون طبیعی کودکان در سنین مختلف به صورت زیر است:
| گروه سنی | فشار سیستولیک (عدد اول) | فشار دیاستولیک (عدد دوم) |
| نوزادان تا 1 ماهگی | 60-90 میلیمتر جیوه | 20-60 میلیمتر جیوه |
| نوزادان (1 ماه تا 1 سال) | 87-105 میلیمتر جیوه | 53-66 میلیمتر جیوه |
| کودکان نوپا (1 تا 3 سال) | 95-105 میلیمتر جیوه | 53-66 میلیمتر جیوه |
| پیش‌دبستانی (3 تا 5 سال) | 95-110 میلیمتر جیوه | 56-70 میلیمتر جیوه |
| کودکان مدرسه‌ای (6 تا 12 سال) | 97-112 میلیمتر جیوه | 57-71 میلیمتر جیوه |
| نوجوانان (13 تا 18 سال) | 112-128 میلیمتر جیوه | 66-80 میلیمتر جیوه |
اگر فشار خون فرزندتان خارج از این محدوده‌ها باشد، لازم است برای بررسی علت افزایش خون با پزشک متخصص مشورت کنید.
جدول فشار خون طبیعی بزرگسالان
به طور کلی، فشار خون سیستولیک (عدد اول) با افزایش سن کمی افزایش پیدا می‌کند؛ اما فشار دیاستولیک (عدد دوم) ممکن است تغییرات کمتری داشته باشد یا حتی کاهش پیدا کند. در جدول زیر فشار خون طبیعی بزرگسالان را جهت شناخت بیشتر ارائه کرده‌ایم:
| گروه سنی | فشار خون مردان (سیستولیک/دیاستولیک) | فشار خون زنان (سیستولیک/دیاستولیک) |
| 18-39 سال | 119/70 میلیمتر جیوه | 110/68 میلیمتر جیوه |
| 40-59 سال | 124/77 میلیمتر جیوه | 122/74 میلیمتر جیوه |
| 60 سال و بالاتر | 133/69 میلیمتر جیوه | 139/68 میلیمتر جیوه |
برای اطمینان از حفظ وضعیت فشار خون در حال نرمال، توصیه می‌شود فشار خون خود را به طور منظم اندازه‌گیری کنید.
فشار خون طبیعی در خانم‌ها
فشار خون طبیعی در زنان تحت تأثیر عواملی مانند شرایط جسمی یا ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای قرار دارد. عواملی مانند بارداری، اضافه‌وزن یا یائسگی نیز می‌توانند فشار خون طبیعی خانم‌ها را تحت تأثیر قرار دهند.
به طور کلی، فشار خون طبیعی خانم‌ها برای سنین مختلف به صورت زیر است:
- فشار خون نرمال زنان جوان (18 تا 39 سال)؛ در محدوده 110/68 میلیمتر جیوه
- فشار خون نرمال زنان بین 40 تا 60 سال است و در آستانه یائسگی؛ در محدوده 122/74 میلیمتر جیوه
- فشار خون نرمال زنان بالای 60 سال؛ در محدوده 133/69 میلیمتر جیوه
برای ارزیابی دقیق وضعیت فشار خون نرمال و طبیعی در خانم‌ها، باید وضعیت این افراد به لحاظ شرایط هورمونی و سلامتی جسمانی بررسی شود.
فشار خون طبیعی در زمان بارداری
در دوران بارداری، باید منظم تحت نظر پزشک و ماما باشید و فشار خونتان را به طور مداوم اندازه‌گیری کنید. در حالت عادی، اگر فشار خون شما در این محدوده باشد، طبیعی است:
- فشار خون سیستولیک (SYS): بین 110 تا 139 میلیمتر جیوه
- فشار خون دیاستولیک (DIA): بین 70 تا 89 میلیمتر جیوه
افزایش فشار خون در بارداری ممکن است منجر به بروز مشکلاتی مانند پره اکلامپسی شود از این رو در صورت افزایش فشار خون در این دوران، دکتر زنان داروها و دستورالعمل‌های لازم را برای تنظیم فشار خون در اختیارتان قرار خواهد داد.
فشار خون طبیعی در آقایان
فشار خون نرمال برای آقایان نیز بر اساس سن آن‌ها مشخص می‌شود؛ یعنی فشار خون نرمال برای مرد 40 ساله با مرد 18 ساله متفاوت است.
به طور کلی، فشار خون طبیعی در مردان به صورت زیر است:
- فشار خون طبیعی در آقایان 18 تا 39 ساله؛ در محدوده 119/70 میلیمتر جیوه.
- فشار خون طبیعی در آقایان 40 تا 59 ساله؛ در محدوده 124/77 میلیمتر جیوه
- فشار خون طبیعی در مردان بالای 60 سال؛ در محدوده 133/69 میلیمتر جیوه
آقایان با مصرف غذاهای سالم و رعایت دستورالعمل‌های پزشک متخصص می‌توانند فشار خون خودشان را روی محدوده نرمال نگه دارند.
به نقل از پایگاه خبری who،
بیش از 1.13 میلیارد نفر در سراسر جهان به فشار خون بالا مبتلا هستند و بیشتر از نیمی از این افراد، حتی از ابتلای خودشان به این بیماری آگاهی ندارند.
این آمار نشان می‌دهد که فشار خون بالا یک مشکل جهانی محسوب می‌شود. در نتیجه، تمام افراد باید فشار خونشان را مدام اندازه‌گیری کنند، تا در صورت افزایش فشار خون بتوانند آن را کنترل و تنظیم کنند.
روش صحیح اندازه‌گیری فشار خون در خانه
اندازه‌گیری فشار خون در خانه کمکتان می‌کند از وضعیت سلامتی خودتان آگاه شوید. برای شروع، باید یک دستگاه فشار سنج مناسب تهیه کنید. پس از تهیه این دستگاه، لازم است مراحل زیر را برای ارزیابی میزان فشار خونتان انجام دهید:
نکات مهم قبل از اندازه‌گیری فشار خون
برای اطمینان از دقت نتایج ارزیابی فشار خون، باید استراحت کرده و شرایط مناسب را فراهم کنید. موارد مهمی که قبل از اندازه‌گیری فشار خون باید رعایت کنید عبارت‌اند از:
- نحوه استفاده از دستگاه فشارسنج خانگی را از پزشک یاد بگیرید.
- از مصرف سیگار و دخانیات، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و انجام حرکات ورزشی حداقل 30 دقیقه قبل از اندازه‌گیری فشار خون، اجتناب کنید.
- مثانه خود را تخلیه کنید تا فشار خون نرمال روی دستگاه نمایش داده شود.
- حداقل 5 دقیقه قبل از اندازه‌گیری فشار خون، در محیطی آرام که دمای مناسبی دارد بنشینید. حرکت کردن، جویدن غذا یا آدامس، صحبت کردن و خندیدن می‌تواند روی میزان فشار خون تأثیر بگذارد.
رعایت این نکات، به نمایش اعداد دقیق روی فشارسنج کمک می‌کند.
نکات مهم در هنگام اندازه‌گیری فشار خون
موقع اندازه‌گیری فشار خون، باید فرد به لحاظ شرایط بدنی در حالت نرمال قرار داشته باشد. موارد مهمی که کمکتان می‌کند تا عدد دقیقی را موقع اندازه گیری فشار خون روی دستگاه فشارسنج مشاهده کنید عبارت‌اند از:
- صاف بنشینید و به صندلی تکیه دهید. پاهای خود را صاف روی زمین قرار دهید و آن‌ها را روی هم نیندازید.
- بازوی خود را روی یک سطح صاف قرار دهید، به طوری که با سطح قلبتان در یک ارتفاع باشد.
- یک لباس آزاد و آستین کوتاه مانند تیشرت بپوشید، تا برای بستن بازوبند فشارسنج دو بازو مشکلی نداشته باشید.
- بازویی که برای اندازه‌گیری فشار در نظر گرفته‌اید، باید در راستای قلبتان باشد. در نتیجه بهتر است روی یک صندلی نشسته و سپس آماده اندازه‌گیری فشار خون شوید.
- بازو و دست را شل نگه دارید و حین اندازه‌گیری فشار حرکت نکنید و آرامشتان را حفظ کنید.
- بازوبند فشارسنج را به صورت آزاد (نه گشاد و نه تنگ) حدود 2 تا 3 سانتی‌متر بالای آرنج ببندید.
با رعایت این نکات می‌توانید از درست بودن اعداد فشار خونتان و حفظ سلامتی قلب و عروق مطمئن شوید.
نکات مهم برای اندازه‌گیری نهایی فشار خون و ثبت نتایج
با ثبت منظم فشار خون توسط فشارسنج و یادداشت نتایج، پزشک بهتر می‌تواند تغییرات احتمالی فشار خون بیمار را بررسی کند. موارد مهمی که برای اندازه‌گیری فشار خون باید در نظر داشته باشید عبارت‌اند از:
- فشار خون را دو بار با فاصله یک دقیقه اندازه گرفته و میانگین اعداد به دست آمده را ثبت کنید.
- هر روز در یک زمان ثابت مثلاً صبح یا شب فشار خون را اندازه‌گیری کنید.
- نتایج را دقیقاً همان‌طور که روی دستگاه نمایش داده می‌شود یادداشت کرده و از گِرد کردن اعداد خودداری کنید.
- اگر اندازه‌گیری فشار خون در هر دو دست تفاوت زیادی داشت، بازویی را که عدد بالاتری نشان می‌دهد برای اندازه‌گیری فشار در دفعات بعد انتخاب کنید.
- اگر مضطرب یا ناراحت هستید، فشار خون شما به طور موقت افزایش پیدا می‌کند. برای همین لازم است که فرصت کافی برای کاهش اضطراب و رسیدن فشار خون به حد نرمال را در نظر داشته باشید.
- اگر عددی غیرمعمول و بسیار بالا روی فشارسنج مشاهده کردید، نگران نشوید. چند دقیقه استراحت کرده و دوباره فشار خون را اندازه‌گیری کنید.
- از اندازه‌گیری بیش از حد فشار خون خودداری کنید، زیرا این کار ممکن است باعث بالا رفتن میزان اضطراب شده و افزایش موقت فشار خون را به همراه داشته باشد.
- اگر فشار خون شما به سطح نرمال رسیده، مصرف داروهای فشار خون را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید.
در صورتی که تغییرات اعداد نشان دهنده فشار خون روی دستگاه زیاد بود و برای دو تا سه هفته ادامه داشت، حتماً باید علت این موضوع را پیگیری کرده و در صورت ادامه‌دار بودن نتایج، با پزشک مشورت کنید.
چه موقعی از روز باید فشار خون اندازه‌گیری شود؟
برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر فشار خون، بهتر است فشار خون خود را در شرایطی ثابت و در زمان‌هایی مشخص از روز اندازه‌گیری کنید. رعایت این موارد برای اندازه‌گیری فشار خون به درستی نتایج به دست آمده کمکتان می‌کند:
- توصیه می‌شود حداقل نیم ساعت پس از بیدار شدن از خواب، فشار خونتان را اندازه بگیرید. این کار را باید پیش از مصرف صبحانه، قهوه، چای یا هر دارویی انجام دهید، زیرا مصرف این موارد ممکن است فشار خون را به طور موقت افزایش دهند.
- اندازه‌گیری فشار خون بهتر است با مثانه‌ی خالی انجام شود، زیرا مثانه پر می‌تواند نتیجه دستگاه فشارسنج را تحت تأثیر قرار دهد.
- در روزهای ابتدایی، حداقل دو بار در روز فشار خونتان را بررسی کنید؛ یک‌بار صبح قبل از مصرف غذا و دارو و یک بار در بعد از ظهر.
- هر بار که فشار خون خود را اندازه می‌گیرید، دو یا سه بار این کار را با فاصله‌ی یک تا دو دقیقه انجام دهید. سپس میانگین نتایج به دست آمده را به عنوان فشار خون نهایی ثبت کنید.
با رعایت این موارد، متوجه وضعیت فشار خونتان می‌شوید و بهتر می‌توانید شرایط بدنتان را ارزیابی کنید.
روش‌های کنترل فشار خون در محدوده نرمال
با توجه به توصیه‌هایی که در ادامه ارائه شده، می‌توانید فشار خون خود را روی سطح نرمال حفظ کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهید. بهترین روش‌هایی که برای کنترل ضربان قلب و فشار خون نرمال وجود دارند عبارت‌اند از:
- کاهش وزن اضافی و کاهش چربی‌های دور کمر برای کاهش خطر فشار خون بالا
- انجام ورزش منظم مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا یا تمرینات قدرتی به مدت حداقل 30 دقیقه در روز
- پیروی از رژیم غذایی سالم مانند مصرف غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات کم‌چرب و کاهش مصرف چربی‌های اشباع
- کاهش مصرف نمک به کمتر از 1500-2300 میلی‌گرم در روز و اجتناب از مصرف غذاهای فرآوری‌شده
- محدود کردن مصرف الکل و نوشیدنی‌های گاز دارد مانند نوشابه
- ترک سیگار و دخانیات برای حفظ بهبود سلامت قلب و کاهش فشار خون
- درمان آپنه خواب، بهبود کیفیت خواب و ایجاد محیطی آرام برای استراحت
- مدیریت استرس از طریق تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق و مدیتیشن
- نظارت منظم روی فشار خون در خانه و انجام چکاپ‌های دوره‌ای
- کنترل سطح کلسترول و قند خون از طریق رعایت رژیم غذایی سالم، ورزش و رعایت توصیه‌های پزشکی
با رعایت این موارد، شاهد تنظیم شدن فشار خونتان و کاهش احتمال بروز علائم فشار خون پایین یا بالا خواهید بود.
چه زمانی باید برای کنترل فشار خون به دکتر مراجعه کرد؟
در صورتی که تغییرات غیرمنتظره در فشار خون نرمال مشاهده کردید، یا با علائمی مانند سردرد شدید، درد قفسه سینه، تنگی نفس، تاری دید مواجه شده‌اید، باید در اسرع وقت به پزشک متخصص قلب و عروق یا دکتر متخصص داخلی مراجعه کنید. چون این علائم می‌تواند ناشی از نوسان فشار خون طبیعی باشد. در این شرایط، با بررسی جدول فشار خون نرمال می‌توانید متوجه شوید که فشار خونتان بیش از حد بالا رفته یا کاهش پیدا کرده باشد.
در ضمن، برای پیدا کردن بهترین پزشکان متخصص این حوزه مانند متخصص قلب و عروق می‌توانید از سامانه آنلاین دکتردکتر استفاده کنید. در این پلتفرم، نظرات بیماران درباره هر پزشک درج شده است و شما می‌توانید این نظرات را مطالعه کرده و با توجه به امتیازات مختلف پزشکان، از بهترین دکتر این حوزه به صورت آنلاین نوبت بگیرید.
منابع:
my.clevelandclinic.org
medicalnewstoday.com
mayoclinic.org
msdmanuals.com
verywellhealth.com
