پروتئین در ادرار چیست و چطور درمان می‌شود؟

ادرار کف‌آلود، تورم و کاهش حجم ادرار از نشانه‌های پروتئین در ادرار هستند. علت وجود پروتئین در ادرار را می‌توان آسیب به گلومرول‌ها، فشار خون بالا، دیابت، عفونت‌های کلیوی و بیماری‌های خودایمنی دانست. فرد مبتلا به پروتئینوری، علاوه بر کف‌آلود بودن ادرار و ادم، خستگی و بی‌حالی و کاهش اشتها را هم تجربه می‌کند.

دکتر نفرولوژی برای تشخیص پروتئین در ادرار، آزمایش ادرار و بیوپسی کلیه را توصیه خواهد کرد. این متخصص، پس از شناسایی علت زمینه‌ای، برای درمان پروتئین در ادرار،کنترل فشار خون، کنترل قند خون، درمان بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف داروهای کورتیکواستروئید را توصیه می‌کند.

عدم درمان به‌موقع دفع پروتئین در ادرار، عوارض خطرناکی را به دنبال دارد. مهم‌ترین عوارض وجود پروتئین در ادرار، می‌توان به نارسایی کلیه و بیماری‌های قلبی و عروقی اشاره کرد.

با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، با بیماری دفع پروتئین در ادرار به‌طور کامل آشنا خواهید شد.

در انتها، اگر سوالی درباره درمان پروتئین در ادرار و عوارض آن دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس پزشکی ما به آن پاسخ خواهد داد.

دفع پروتئین در ادرار چیست؟

دفع پروتئین در ادرار یا همان پروتئینوری، شرایطی‌ست که میزان غیرطبیعی پروتئین در ادرار وجود دارد و یمی از بیماری‌ های کلیه محسوب می‌شود. در شرایط عادی، کلیه‌ها پروتئین‌های ضروری را در خون نگه داشته و مانع از ورود آن‌ها به ادرار می‌شوند. اما در برخی بیماری‌ها مانند آسیب‌های کلیوی، دیابت یا بیماری‌های التهابی، فیلترهای کلیه آسیب می‌بیند و پروتئین وارد ادرار می‌شود. این وضعیت، بعد از ورزش سنگین یا هنگام بیماری، موقتی و بی‌خطر خواهد بود. اما در صورت ادامه‌یافتن، نشانه‌ای از بیماری‌های مزمن همچون نارسایی کلیه است.

مقدار نرمال پروتئین در ادرار چقدر است؟

مقدار نرمال پروتئین در ادرار، کمتر از 150 میلی‌گرم در روز است. این مقدار، به‌عنوان یک سطح طبیعی در افراد سالم در نظر گرفته می‌شود. اگر مقدار پروتئین دفع شده، بیشتر از این حد باشد، پروتئینوری رخ می‌دهد که نشانه‌ای از ابتلا به مشکلات کلیوی یا سایر بیماری‌های زمینه‌ای خواهد بود. اگر مقدار پروتئین دفعی به 3 تا 3.5 گرم در روز برسد، این حالت به‌عنوان پروتئینوری نفروتیک (نشانگر سندرم نفروتیک) تشخیص داده خواهد شد که به ارزیابی و درمان جدی‌تری نیاز دارد. در این شرایط، مراجعه به دکتر کلیه الزامی است.

مقدار نرمال پروتئین در ادرار کودکان و نوزادان چقدر است؟

مقدار نرمال پروتئین در ادرار کودکان و نوزادان، کمتر از 100 میلی‌گرم در روز است. به‌ویژه در نوزادان و کودکان خردسال، دفع مقدار اندکی پروتئین در ادرار به دلیل عملکرد نارس کلیه‌ها در سال‌های اولیه زندگی می‌تواند طبیعی باشد. اگر دفع پروتئین بیش از این مقدار باشد، به ارزیابی‌های بیشتر برای تشخیص بیماری‌هایی مانند سندرم نفروتیک یا اختلالات کلیوی نیاز دارد.

تشخیص دقیق‌تر دفع پروتئین در کودکان، با استفاده از نسبت پروتئین به کراتینین در نمونه ادرار انجام می‌شود. این نسبت نرمال برای کودکان زیر 2 سال، کمتر از 0.5 میلی‌گرم است و در کودکان بالای 2 سال، این مقدار به کمتر از 0.2 میلی‌گرم کاهش می‌یابد.

مقدار نرمال پروتئین در ادرار بزرگسالان چقدر است؟

مقدار نرمال پروتئین در ادرار بزرگسالان، کمتر از 150 میلی‌گرم در روز است. این سطح، به‌عنوان یک محدوده طبیعی در افراد سالم در نظر گرفته می‌شود. اگر میزان پروتئین دفع شده در ادرار بیشتر از این مقدار باشد، ممکن است نشانه‌ای از اختلالات کلیوی یا سایر شرایط پزشکی مانند دیابت یا فشار خون بالا باشد.

علاوه‌براین، در آزمایش‌های نقطه‌ای، نسبت پروتئین به کراتینین در ادرار برای بزرگسالان باید کمتر از 0.2 میلی‌گرم باشد. این روش، به‌خصوص زمانی که امکان اندازه‌گیری مقدار دقیق پروتئین در طول یک روز وجود ندارد، موثر است.

مقدار نرمال پروتئین در ادرار دوران بارداری چقدر است؟

در دوران بارداری، مقدار نرمال پروتئین در ادرار کمتر از 300 میلی‌گرم در 24 ساعت است. اگر مقدار پروتئین در ادرار از 300 میلی‌گرم در روز بیشتر شود، نشانه‌ای از مشکلات کلیوی یا شرایط جدی‌تر مانند پره‌اکلامپسی (مسمومیت بارداری) است که به مراقبت و ارزیابی پزشکی فوری نیاز دارد.

به‌طور خاص، در زنان باردار برای بررسی وضعیت پروتئینوری، معمولاً از نسبت پروتئین به کراتینین استفاده می‌شود و نسبت کمتر از 0.3 در آزمایش‌های نقطه‌ای، به‌عنوان نسبت نرمال در نظر گرفته می‌شود.

علائم وجود پروتئین در ادرار چیست؟

وجود پروتئین در ادرار، در مراحل اولیه بدون علامت است و گاهی حتی فرد از آن آگاه نخواهد بود. اما برخی از علائم نشان‌دهنده پروتئینوری هستند. در ادامه، به شایع‌ترین علائم پروتئین در ادرار اشاره کرده‌ایم:

• ادرار کف‌آلود؛ ایجاد کف در ادرار در اثر وجود پروتئین‌ها
• تورم (ادم)؛ تجمع مایعات در بافت‌های بدن و تورم دست‌ها، پاها، صورت و شکم به دلیل کاهش سطح پروتئین در خون
• افزایش وزن ناگهانی؛ ناشی از تجمع مایعات در بدن
• خستگی؛ کاهش انرژی و احساس خستگی در اثر کمبود پروتئین در بدن
• کاهش حجم ادرار؛ به‌ویژه در مراحل پیشرفته‌تر بیماری‌های کلیوی

درصورتی‌که، پروتئینوری به دلایل جدی‌تری مانند بیماری‌های کلیوی، دیابت یا پره‌اکلامپسی رخ دهد، علائم بیشتری مانند افزایش فشار خون و دردهای شکمی هم مشاهده می‌شود.

علائم دفع پروتئین در ادرار نوزادان و کودکان چیست؟

علائم دفع پروتئین در ادرار نوزادان و کودکان، مشابه بزرگسالان است؛ اما به دلیل اینکه نوزادان و کودکان کوچک‌تر نمی‌توانند علائم خود را بیان کنند، والدین باید به تغییرات فیزیکی آن‌ها دقت کنند. برخی از علائم فیزیکی پروتئین در ادرار شامل موارد زیر هستند:

• وجود کف در ادرار نوزادان و کودکان به دلیل وجود مقدار بیش از حد پروتئین در ادرار
• تورم در صورت، پاها یا دست‌های کودکان و نوزادان به دلیل کاهش سطح پروتئین خون و تجمع مایعات در بافت‌های بدن
• افزایش وزن غیرعادی، به دلیل تجمع مایعات در بدن
• خستگی، بی‌حالی و کاهش انرژی در اثر کمبود پروتئین در بدن
• تمایل کمتر به غذا خوردن در کودکان و نوزادان
• کاهش مقدار ادرار تیره‌تر شدن رنگ ادرار

پروتئینوری در کودکان هم نشانه‌ای از  بیماری‌هایی کلیوی مانند سندرم نفروتیک یا گلومرولونفریت است و به ارزیابی‌های پزشکی نیاز دارد. برای درک بیشتر اهمیت مراجعه به دکتر نفرولوژی و انجام این ارزیابی‌ها، مطلب تخصص اورولوژی چیست را مطالعه کنید.

دفع پروتئین در بارداری با چه علائمی همراه است؟

دفع پروتئین در دوران بارداری، به‌ویژه در مواردی مانند پره‌اکلامپسی، با علائم متفاوتی همراه خواهد بود. در ادامه، به شایع‌ترین علائم دفع پروتئین در ادرار دوران بارداری پرداخته‌ایم:

• فشار خون بالا؛ یکی از نشانه‌های کلیدی پره‌اکلامپسی
• تورم؛ تورم در دست‌ها، پاها، صورت و حتی اطراف چشم‌ها به دلیل احتباس مایعات
• سردردهای شدید؛ سردردهای غیرقابل درمان و تشدیدشونده
• تغییر در بینایی؛ همچون تاری دید، دوبینی یا دیدن نقاط نورانی
• درد شکمی؛ به‌ویژه در قسمت بالای سمت راست شکم
• افزایش ناگهانی وزن؛ به دلیل احتباس مایعات در بدن
• کاهش مقدار ادرار؛ به دلیل کاهش عملکرد کلیه‌ها در دفع مایعات اضافی

این علائم، نشانه‌ای از پره‌اکلامپسی بوده که عدم درمان این شرایط، برای مادر و جنین خطرناک خواهد بود.

پروتئینوری به چند شکل رخ می‌دهد؟

پروتئینوری یا همان دفع پروتئین در ادرار، دارای چند دسته اصلی بوده که هر کدام به علت‌های مختلفی ایجاد می‌شوند. انواع پروتئینوری شامل موارد زیر هستند:

• پروتئینوری گذرا؛ این نوع پروتئینوری، به صورت موقت، پس از شرایط خاصی مانند تب بالا، ورزش شدید یا استرس رخ می‌دهد و بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می‌شود.
• پروتئینوری عملکردی؛ در این نوع، پروتئین به دلیل عواملی مانند ورزش یا ایستادن طولانی‌مدت، به‌طور موقت در ادرار ظاهر می‌شود. اما هیچ مشکل زمینه‌ای کلیوی وجود نخواهد داشت.
• پروتئینوری ثابت؛ در این نوع، دفع پروتئین ادرار، به‌طور مداوم مشاهده شده و به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون بالا یا اختلالات کلیوی ایجاد می‌شود.
• پروتئینوری ناشی از بیماری‌های گلومرولی؛ این نوع پروتئین در ادرار، به دلیل آسیب به فیلترهای کلیه یا همان گلومرول‌ها رخ می‌دهد و در بیماری‌هایی مانند سندرم نفروتیک، گلومرولونفریت و دیابتیک نفروپاتی مشاهده می‌شود.
• پروتئینوری لوله‌ای؛ این نوع پروتئینوری، ناشی از اختلال در لوله‌های کلیوی بوده که مسئول بازجذب پروتئین‌ها هستند. بیماری‌هایی مانند نکروز لوله‌ای حاد یا نفرریت بینابینی، این نوع پروتئینوری را ایجاد می‌کنند.
• پروتئینوری بیش‌جریان؛ در این حالت، مقدار بسیار زیادی پروتئین در بدن تولید می‌شود و کلیه‌ها نمی‌توانند همه آن را فیلتر کنند.

این دسته‌بندی‌ها، به پزشک متخصص، برای شناسایی علت زمینه‌ای پروتئینوری و ارائه درمان مناسب کمک می‌کنند.

علت دفع پروتئین در ادرار چیست؟

دفع پروتئین در ادرار یا پروتئینوری به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. در ادامه، به شایع‌ترین علل دفع پروتئین در ادرار پرداخته‌ایم:

• ابتلا به بیماری‌های کلیوی؛ یکی از دلایل اصلی پروتئینوری، آسیب به فیلترهای کلیه بوده که معمولا در بیماری‌هایی مانند گلومرولونفریت، سندرم نفروتیک و نفروپاتی دیابتی دیده می‌شود. این آسیب‌ها، باعث نشت پروتئین از کلیه‌ها به ادرار می‌شوند.
• دیابت؛ در افراد مبتلا به دیابت، آسیب به رگ‌های خونی کوچک کلیه‌ها، باعث نشت پروتئین به ادرار می‌شود. این شرایط، به‌عنوان نفروپاتی دیابتی معروف است.
• فشار خون بالا؛ فشار خون بالا، باعث آسیب به کلیه‌ها و افزایش نشت پروتئین به ادرار شود.
• پره‌اکلامپسی یا مسمومیت بارداری؛ در دوران بارداری، پره‌اکلامپسی باعث افزایش دفع پروتئین در ادرار همراه با فشار خون بالا می‌شود و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
• عفونت‌ها یا بیماری‌های التهابی؛ عفونت‌های کلیوی یا بیماری‌های سیستمیک التهابی مانند لوپوس باعث آسیب به فیلترهای کلیه و در نتیجه دفع پروتئین در ادرار می‌شوند.
• عوامل موقتی؛ برخی عوامل موقتی مانند ورزش شدید، تب بالا و استرس به‌طور موقت باعث افزایش دفع پروتئین می‌شوند؛ اما معمولا بدون نیاز به درمان خاصی برطرف خواهند شد.

هر یک از این عوامل، دفع پروتئین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در صورت مشاهده علائم پروتئینوری و برای شناسایی علت آن، می‌توانید ابتدا به دکتر داخلی و در صورت نیاز به دکتر نفرولوژی مراجعه کنید.

چه افرادی بیشتر درگیر دفع پروتئین در ادرار می‌شوند؟

افرادی که بیشتر در معرض دفع پروتئین در ادرار قرار می‌گیرند؛ شامل موارد زیر هستند:

• افراد مبتلا به نفروپاتی دیابتی، از علل شایع پروتئینوری
• افراد مبتلا به فشار خون بالا
• زنان باردار، به‌ویژه افراد در معرض پره‌اکلامپسی
• افراد با بیماری‌های کلیوی مانند سندرم نفروتیک، گلومرولونفریت و سایر اختلالات کلیوی
• افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی یا خودایمنی مانند لوپوس و آمیلوئیدوز
• افزایش خطر آسیب به کلیه‌ها و نشت پروتئین به ادرار با افزایش سن

این افراد مستعد ابتلا به پروتئین در ادرار، باید تحت نظر متخصص باشند تا هرگونه تغییر در دفع پروتئین به موقع شناسایی و درمان شود.

وجود پروتئین در ادرار چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص وجود پروتئین در ادرار، یکی از آزمایش‌های رایج برای ارزیابی سلامت کلیه‌ها است. برای تشخیص پروتئین در ادرار، از آزمایش ادرار یا آزمایش‌های تخصصی‌تری مانند آزمایش‌های 24 ساعته ادرار استفاده می‌شود. این آزمایش‌ها، میزان پروتئین را اندازه‌گیری کرده و به متخصص کلیه در تشخیص بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با کلیه کمک خواهند کرد. در ادامه، به مهم‌ترین روش‌های تشخیص پروتئین در ادرار پرداخته‌ایم:

آزمایش نواری ادرار

آزمایش نواری ادرار یکی از سریع‌ترین و ارزان‌ترین روش‌ها برای تشخیص وجود پروتئین در ادرار است. در این تست، یک نوار حساس به مواد شیمیایی را در نمونه ادرار قرار می‌دهند. اگر پروتئین در ادرار وجود داشته باشد، نوار تغییر رنگ می‌دهد. این آزمایش، معمولا اولین قدم در تشخیص پروتئینوری است و در مراکز درمانی به راحتی انجام می‌شود. اگرچه این تست به سرعت نتایج را نشان می‌دهد، اما قادر به اندازه‌گیری میزان دقیق پروتئین نیست و معمولا برای تایید نتایج، به آزمایش‌های دقیق‌تری نیاز است. این روش، به‌ویژه برای تشخیص موارد اولیه و موقت پروتئینوری بسیار موثر خواهد بود، اما حساسیت آن برای تشخیص دقیق‌تر مشکلات کلیوی محدود است.

جمع‌آوری ادرار 24 ساعته

در روش جمع‌آوری ادرار 24 ساعته، بیمار باید تمام ادرار خود را طی یک دوره 24 ساعته جمع‌آوری کند. این ادرار، سپس به آزمایشگاه ارسال شده تا میزان پروتئین موجود در آن، به‌طور دقیق اندازه‌گیری شود. این روش، دقیق‌تر از تست نواری است؛ زیرا تغییرات روزانه در دفع پروتئین را ثبت می‌کند و نتایج دقیق‌تری را ارائه می‌دهد. معمولا این آزمایش برای تشخیص موارد مزمن پروتئینوری یا مشکلات طولانی‌مدت کلیوی استفاده می‌شود.

نسبت پروتئین به کراتینین در ادرار

در روش نسبت پروتئین به کراتینین در ادرار، به جای جمع‌آوری ادرار 24 ساعته، از یک نمونه تصادفی ادرار استفاده می‌کند و نسبت پروتئین به کراتینین را محاسبه می‌کند. از آنجا که کراتینین به‌طور ثابت در ادرار تولید می‌شود، این نسبت می‌تواند به تخمین میزان دفع پروتئین در یک دوره 24 ساعته کمک کند. این روش، به‌عنوان جایگزینی سریع‌تر و ساده‌تر برای جمع‌آوری ادرار 24 ساعته استفاده شده و در تشخیص و مانیتورینگ پروتئینوری بسیار کاربرد دارد. نتایج این آزمایش در تعیین شدت و نوع دفع پروتئین در ادرار بسیار موثر است.

آزمایش‌های تکمیلی

در مواردی که وجود پروتئینوری تأیید شود، دکتر کلیه، آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش‌های خون برای بررسی عملکرد کلیه یا بیوپسی کلیه را تجویز می‌کند. آزمایش خون، میزان عملکرد کلیه و سطوح مواد زائد مانند کراتینین و اوره را ارزیابی خواهد کرد. گاهی، بیوپسی کلیه، برای تشخیص دقیق‌تر بیماری‌های کلیوی و تعیین شدت آسیب‌دیدگی استفاده می‌شود.

پروتئینوری trace و پروتئینوری یک پلاس چیست؟

در آزمایش ادرار، پروتئینوری با استفاده از مقیاسی ارزیابی می‌شود که به صورت نسبی، مقدار پروتئین موجود در ادرار را نشان می‌دهد. مقادیر مختلف براساس شدت دفع پروتئین تعیین می‌شوند که شامل مقادیر مانند Trace پروتئین در ادرار و یک پلاس است.

وقتی در نتیجه آزمایش ادرار مقدار پروتئین به عنوان “Trace” گزارش می‌شود، به معنای وجود مقدار بسیار کمی پروتئین است که اغلب ناچیز بوده و معمولا نیاز به پیگیری خاصی ندارد؛ مگر اینکه در آزمایش‌های بعدی میزان پروتئین افزایش یابد یا همراه با علائم دیگری باشد. پروتئینوری Trace ممکن است موقتی و ناشی از عواملی مانند استرس، تب یا ورزش شدید باشد.

پروتئینوری یک پلاس، این سطح نشان‌دهنده وجود مقدار بیشتری از پروتئین نسبت به حالت Trace است، اما هنوز مقدار نسبتاً کمی پروتئین در ادرار وجود دارد. این حالت، نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد تا مشخص شود آیا دفع پروتئین ناشی از یک بیماری جدی‌تر مانند مشکلات کلیوی، دیابت یا فشار خون بالا است؟ در این موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری مانند جمع‌آوری ادرار 24 ساعته یا آزمایش‌های خون را تجویز کند.

در هر دو حالت، میزان پروتئینوری، نشانه‌ای از یک مشکل موقت یا بیماری مزمن است و به تفسیر دکتر پروتئین در ادرار و بررسی‌های بیشتر نیاز دارد.

پروتئینوری مثبت کاذب چیست؟

پروتئینوری مثبت کاذب زمانی رخ می‌دهد که نتیجه آزمایش، نشان‌دهنده وجود پروتئین در ادرار است؛ درحالیکه، در واقع پروتئینوری واقعی وجود ندارد. این حالت، به دلیل تداخلات یا شرایط خاصی‌ست که باعث نتایج نادرست در آزمایش‌های ادرار می‌شوند.علل پروتئینوری مثبت کاذب می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• pH بالا؛ اگر ادرار قلیایی باشد (pH بیشتر از 8)، ممکن است نتایج نادرست در آزمایش نوار ادرار به وجود بیاید.
• تداخل مواد شیمیایی؛ برخی مواد شیمیایی موجود در ادرار، مانند ضدعفونی‌کننده‌ها یا داروهای خاص، با نوار آزمایش تداخل داشته و نتیجه کاذب می‌دهند.
• غلط بودن روش نمونه‌برداری یا نگهداری؛ عدم رعایت شرایط مناسب برای نمونه‌برداری، مانند آلودگی ادرار با مواد خارجی، منجر به نتایج کاذب می‌شود.
• ورزش شدید یا تب؛ این عوامل موقت، باعث افزایش موقتی دفع پروتئین شده که پس از کاهش این عوامل، پروتئینوری برطرف می‌شود.

برای اطمینان از صحت نتایج، در صورت مشاهده پروتئینوری مثبت کاذب، آزمایش‌های اضافی مانند جمع‌آوری ادرار 24 ساعته و آزمایش‌های تکمیلی درخواست می‌شود تا نتایج تایید یا رد شوند.

وجود پروتئین در ادرار چه عوارضی دارد؟

وجود پروتئین در ادرار، درصورتی‌که، به‌طور مداوم ادامه یابد، نشان‌دهنده مشکلات جدی کلیوی مانند نارسایی کلیه یا سایر شرایط پزشکی خواهد بود. برخی از عوارض مهم پروتئینوری شامل موارد زیر هستند:

• آسیب کلیوی؛ پروتئینوری، علامتی از آسیب به کلیه‌ها است و اگر درمان نشود، ممکن است به بیماری‌های شدیدتری مانند نارسایی کلیوی منجر شود. دفع بیش از حد پروتئین، نشان‌دهنده کاهش عملکرد فیلترهای کلیوی بوده که در نهایت به نارسایی مزمن کلیه‌ها منجر خواهد شد.
• سندرم نفروتیک؛ دفع پروتئین بالا، به سندرم نفروتیک منجر می‌شود که شامل علائمی مانند تورم شدید (ادم)، کاهش سطح پروتئین خون، افزایش چربی خون و خطر بالای عفونت هستند.
• افزایش خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی؛ دفع طولانی‌مدت پروتئین در ادرار، ریسک بروز فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
• تورم (ادم)؛ از دست دادن پروتئین‌های مهم مانند آلبومین در ادرار، باعث کاهش سطح پروتئین خون و تجمع مایعات در بافت‌های بدن به‌ویژه در دست‌ها، پاها و صورت خواهد شد.
• کاهش عملکرد ایمنی بدن؛ از دست دادن پروتئین‌های ضروری، باعث ضعف سیستم ایمنی بدن شده و فرد را در معرض عفونت‌ها قرار می‌دهد.

تشخیص و درمان به موقع پروتئینوری از بروز این عوارض جلوگیری کرده و به حفظ سلامت کلیه‌ها و سایر اندام‌های حیاتی کمک می‌کند.

آیا وجود پروتئین در ادرار خطرناک است؟

وجود پروتئین در ادرار، به‌خصوص اگر به‌طور مداوم ادامه داشته باشد و به مقادیر بالایی برسد، خطرناک خواهد بود. دفع پروتئین، نشان‌دهنده مشکلی در عملکرد کلیه‌ها و بیماری‌های جدی‌تری مانند بیماری مزمن کلیه، دیابت یا فشار خون بالا است.

در موارد خفیف و موقتی همچون پس از ورزش شدید یا به دلیل تب، پروتئینوری معمولا خطرناک نیست و به طور خودبه‌خود برطرف می‌شود. اما اگر وجود پروتئین در ادرار در اثر آسیب مداوم به کلیه‌ها باشد، به نارسایی کلیوی منجر شده که در صورت عدم درمان، به شدت خطرناک است. همچنین، پروتئینوری، خطر بیماری‌های قلبی و عروقی، تورم و ضعف سیستم ایمنی بدن را به همراه خواهد داشت.

پروتئین در ادرار چگونه باید درمان شود؟

وجود پروتئین در ادرار، به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. هدف اصلی در درمان پروتئینوری، کنترل بیماری یا شرایطی است که منجر به دفع پروتئین می‌شود. همچنین متخصص کلیه، انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای نظارت بر وضعیت کلیه‌ها و میزان دفع پروتئین را توصیه می‌کند. در ادامه، به موثرترین روش‌های درمان پروتئین در ادرار پرداخته‌ایم:

کنترل فشار خون

یکی از مهم‌ترین روش‌های درمان پروتئینوری در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، استفاده از داروهای کنترل فشار خون مانند مهارکننده‌های ACE و مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs) است. این داروها، به کاهش دفع پروتئین از کلیه‌ها کمک کرده و از پیشرفت آسیب به کلیه‌ها جلوگیری می‌کنند. عملکرد این داروها به‌گونه‌ای‌ست که با کاهش فشار در گلومرول‌های کلیه باعث کاهش نشت پروتئین به ادرار می‌شوند. کنترل دقیق فشار خون، به جلوگیری از پیشرفت بیماری کلیوی و عوارض مرتبط با آن مانند نارسایی کلیه و بیماری‌های قلبی کمک می‌کند.

مدیریت دیابت

در بیماران دیابتی، یکی از علل شایع پروتئینوری، آسیب به کلیه‌ها است که به آن نفروپاتی دیابتی گفته می‌شود. مدیریت سطح قند خون با استفاده از داروهای دیابت، رژیم غذایی مناسب و ورزش، نقش اساسی در کاهش دفع پروتئین و بهبود عملکرد کلیه‌ها دارد. کنترل دقیق قند خون از آسیب بیشتر به فیلترهای کلیوی جلوگیری می‌کند و باعث کاهش خطر بروز نارسایی کلیوی می‌شود. همچنین، معاینات منظم برای ارزیابی عملکرد کلیه‌ها و میزان دفع پروتئین در ادرار برای بیماران دیابتی ضروری است.

تغییر در رژیم غذایی

در مواردی که پروتئینوری شدید است، تغییر رژیم غذایی به کاهش بار روی کلیه‌ها و جلوگیری از آسیب بیشتر کمک می‌کند. رژیم کم‌پروتئین، باعث کاهش تولید مواد زائد ناشی از متابولیسم پروتئین‌ها شده و از کلیه‌ها محافظت خواهد کرد. همچنین، کاهش مصرف نمک و چربی‌های اشباع‌شده به کنترل فشار خون و سطح چربی‌های خون و در نتیجه به بهبود وضعیت کلیوی کمک می‌کند.

درمان دارویی

برخی داروها به کنترل پروتئین در ادرار کمک می‌کنند. به‌عنوان مثال، استاتین‌ها برای کاهش سطح کلسترول خون و کاهش آسیب کلیوی بسیار موثر هستند. همچنین، دیورتیک‌ها یا ادرارآورها، به کاهش تورم و دفع مایعات اضافی از بدن کمک می‌کنند. این داروها، به‌ویژه در بیماران با بیماری‌های کلیوی یا قلبی مفید هستند. در موارد خودایمنی، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی هم برای کنترل بیماری‌هایی مانند لوپوس که باعث پروتئینوری می‌شوند، تجویز خواهند شد.

درمان بیماری‌های زمینه‌ای

درمان پروتئینوری نیازمند کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند سندرم نفروتیک، عفونت‌های کلیوی یا پره‌اکلامپسی است. در بیماران مبتلا به سندرم نفروتیک، درمان شامل استروئیدها و داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی خواهد بود. در صورت وجود عفونت، آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند. همچنین، در موارد پره‌اکلامپسی در بارداری، نظارت دقیق و درمان پزشکی برای کنترل فشار خون و جلوگیری از عوارض برای مادر و جنین ضروری است. درمان بیماری‌های زمینه‌ای، به‌طور مستقیم به کاهش پروتئینوری کمک خواهد کرد.

درمان گیاهی دفع پروتئین در اردار

درمان گیاهی برای کاهش دفع پروتئین در ادرار (پروتئینوری) می‌تواند به بهبود سلامت کلیه‌ها و کاهش التهاب و آسیب کمک کند. گیاه دم‌اسبی، زرشک، خار مریم، قاصدک، پونه، زغال اخته و چای سیاه، از جمله داروهای گیاهی مناسب برای دفع پروتئین در ادرار هستند.

برای دفع نکردن پروتئین در ادرار چی بخوریم؟

برای کاهش دفع پروتئین در ادرار و حفظ سلامت کلیه‌ها، رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل بسیار مهم است. موارد موجود در جدول زیر به کاهش پروتئینوری کمک می‌کنند:

این توصیه‌ها، با مدیریت بیماری‌های مرتبط مانند دیابت و فشار خون بالا، دفع پروتئین را کاهش می‌دهند.

درمان سریع دفع پروتئین از کلیه

درمان سریع و مؤثر پروتئینوری به علت اصلی آن بستگی دارد. در هر صورت، برای کاهش یا جلوگیری از آسیب بیشتر به کلیه‌ها، بهتر است در اسرع وقت به دکتر کلیه مراجعه کنید. با این حال، مصرف مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors)، مهارکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs) و داروهای کاهنده کلسترول، از جمله روش‌های درمان فوری دفوع پروتئین از کلیه هستند.

چگونه از پروتئینوری پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از پروتئینوری به معنی کاهش خطر بروز دفع پروتئین در ادرار و حفظ سلامت کلیه‌ها است. برای پیشگیری از این وضعیت، انجام اقدامات پیشگیرانه زیر بسیار مهم است:

• کنترل فشار خون؛ حفظ فشار خون در محدوده نرمال از طریق رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و مصرف داروهای تجویز شده
• مدیریت دیابت؛ کنترل سطح قند خون برای جلوگیری از آسیب به کلیه‌ها در افراد دیابتی از طریق داروها، رژیم غذایی کم‌قند و فعالیت بدنی منظم
• رعایت رژیم غذایی مناسب؛ مصرف غذاهای کم‌نمک، کم‌چرب، محدود کردن پروتئین و افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات
• اجتناب از داروها و مواد مضر برای کلیه؛ پیشگیری از مصرف داروهای غیرضروری بدون مشورت پزشک و مواد مضر مانند الکل و دخانیات
• ورزش منظم؛ کنترل وزن، فشار خون و کاهش خطر بروز بیماری‌های مرتبط با پروتئینوری با فعالیت بدنی مناسب

این اقدامات پیشگیرانه، به کاهش خطر پروتئین در ادرار کمک کرده و از سلامت کلیه‌ها محافظت می‌کنند.

برای درمان پروتئین در ادرار به چه دکتری باید مراجعه کنیم؟

برای درمان پروتئین در ادرار، باید به دکتر کلیه یا دکتر اورولوژی مراجعه کنید. دکتر اورولوژی، علت پروتئینوری را شناسایی کرده و درمان‌های مناسب برای کنترل آن، مانند داروهای کورتیکواستروئید، تغییرات در سبک زندگی و درمان بیماری‌های زمینه‌ای را ارائه می‌دهند. این متخصص، برای تشخیص دفع پروتئین در ادرار، آزمایش ادرار و بیوپسی کلیه را توصیه می‌کند.

اگر علائمی همچون کف‌آلود بودن ادرار، خستگی و بی‌حالی، ادم و کاهش اشتها، را تجربه کردید، احتمال پروتئین در ادرار وجود دارد. در این شرایط، حتما باید به دکتر داخلی یا دکتر اورولوژی مراجعه کنید. برای دریافت نوبت از این متخصص، می‌توانید از امکان نوبت‌دهی آنلاین دکتر کلیه در سایت دکتردکتراستفاده کنید.

منابع:

kidneyfund.org

ncbi.nlm.nih.gov

سوالات متداول پروتئین در ادرار

آیا دفع پروتئین در بارداری خطرناک است؟

در بارداری، پروتئینوری ناشی از پره‌اکلامپسی باید به دقت مدیریت و درمان شود تا از عوارض جدی برای مادر و جنین جلوگیری شود.

علت وجود خون و پروتئین در ادرار چیست؟

وجود خون (هماچوری) و پروتئین (پروتئینوری) در ادرار معمولاً نشانه‌ای از مشکل در عملکرد کلیه‌ها یا دستگاه ادراری است.

آیا استرس می‌تواند باعث پروتئینوری شود؟ب

بله. استرس می‌تواند باعث افزایش موقت دفع پروتئین در ادرار شود.

آیا پروتئینوری در افراد سالم هم رخ می‌دهد؟

بله. در برخی موارد مانند بعد از ورزش شدید یا استرس، پروتئینوری در افراد سالم هم ممکن است رخ دهد.

آیا مصرف برخی داروها، باعث دفع پروتئین در ادرار می‌شود؟

برخی داروها، مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، می‌توانند باعث پروتئینوری شوند.