درمان فوری سنگ کلیه ؛ بهترین درمان سنگ کلیه به روش پزشکی و خانگی

بهترین روش درمان سنگ کلیه چیست؟ سوالی است که برای همه افرادی که با سنگ کلیه درگیر هستند، می‌پرسند. نخست باید بگوییم که انتخاب روش درمان سنگ کلیه به نوع سنگ کلیه، وخامت اوضاع و مدت بروز علایم و نشانه‌ها بستگی دارد. پزشک بر اساس شرایط سنگ کلیه و مشخصات آن و همچنین شرایط بدنی بیمار یکی از روش‌های درمان را انتخاب می‌کند. روش‌‌های درمانی مختلفی برای درمان سنگ کلیه وجود دارد. با این مقاله از مجله سلامتی دکتر دکتر همراه ما باشید تا نگاهی به معرفی روش‌های درمان فوری سنگ کلیه بیندازیم. خواندن این مطلب حدود 5 دقیقه زمان می‌برد.

محتوای پزشکی این مقاله توسط دکتر احمدرضا رفعتی، فلوشیپ جراحی درون‌بین کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اندویورولوژی) در تهران مورد بررسی و تایید قرار گرفته است.

۱۱ روش درمان سنگ کلیه

درمان فوری سنگ کلیه روش‌های مختلفی دارد که شامل درمان خانگی، گیاهی و پزشکی است. انتخاب روش درمانی به اندازه سنگ، نوع سنگ و محل قرارگیری آن بستگی دارد. در ادامه به معرفی روش‌های درمان فوری سنگ کلیه می‌پردازیم.

دفع از طریق ادرار

بهترین روش درمان سنگ کلیه، دفع از طریق ادرار است. در اغلب موارد فرد می‌تواند صبر کند تا سنگ کلیه از راه ادرار از بدن خارج شود. سنگ‌های کلیوی کوچک‌تر معمولا بیش از سنگ‌های بزرگ خود به خود دفع می‌شوند.

البته این منوط به زمانی است که درد سنگ کلیه برای فرد قابل تحمل بوده، علایمی از عفونت نباشد و انسداد کلیه نیز رخ نداده و سنگ نیز به قدری کوچک باشد که امکان عبور از مجاری ادرار را داشته باشد. اگر این راهکار را انتخاب کردید، بهتر است در شبانه‌روز مقدار زیادی آب بنوشید و در صورت داشتن درد از داروهای مسکن استفاده کنید.

استفاده از داروها برای درمان سنگ کلیه

تحقیقات نشان داده که برخی داروها می‌توانند احتمال دفع سنگ‌ کلیه را بالا ببرند. از متداول‌ترین دارویی که به همین منظور تجویز می‌شود می‌توان به تامسولوسین (Tamsulosin) اشاره کرد.

تامسولوسین مجاری ادرار را شُل کرده و عبور سنگ کلیه را نیز راحت‌تر می‌کند. در همین حال، ممکن است در زمان انتظار برای دفع سنگ کلیه به داروهای ضد تهوع نیز احتیاج داشته باشید.

آمپول درمان سنگ کلیه

آمپول کتورولاک یک داروی غیراستروئیدی و ضدالتهابی است که برای درمان فوری سنگ کلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آمپول مواقعی استفاده می‎شود که بیمار درد زیادی را تحمل می‌کند و دفع آن نیز با درد بسیار زیادی همراه است.

عمل جراحی سنگ کلیه

در صورتی که فرد یکی از شرایط زیر را داشته باشد، نیاز به عمل جراحی برای برداشتن سنگ کلیه وجود دارد، این موارد عبارتند از:

• سنگ از مجاری ادراری عبور نمی‌کند
• درد بیش از آن چیزی است که فرد طاقت صبر کردن برای دفع را داشته باشد
• سنگ روی عملکرد کلیه تاثیر بگذارد. اگر سنگ‌های کلیوی کوچک باعث بروز درد یا عفونت نشوند، نیازی به انجام عمل جراحی نیز ندارند. با این حال، برخی بیماران ترجیح می‌دهند حتی در صورت داشتن سنگ‌های کلیوی کوچک عمل جراحی انجام دهند.

این دست افراد از درد زیاد ناشی از عبور سنگ کلیه از مجاری ادرار هراس دارند، اما در صورتی که عفونت‌های مکرر در مجاری ادرار بروز پیدا کند و جریان ادرار نیز مسدود شود، باید برای برداشتن سنگ کلیه به عمل جراحی متوسل شد. عمل‌های جراحی مدرن معمولا تنها به برش‌های کوتاه و در مواردی بدون برش نیاز دارند و درد در حین عمل جراحی نیز جزیی است و زمان بستری شدن نیز کم است.

معرفی انواع عمل‌های جراحی برای برداشتن سنگ از کلیه

برای برداشتن سنگ کلیه روش‌های مختلفی وجود دارد که پزشک بر اساس نوع سنگ کلیه و محل قرارگیری آن یکی از روش‌ها را انتخاب و اجرا می‌کند. در صورتی روش‌های دیگر برای درمان سنگ کلیه موثر نباشد، بهترین روش درمان سنگ کلیه، جراحی خواهد بود. انواع عمل‌های جراحی که برای برداشتن سنگ از کلیه یا مجاری ادرای مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:

روش لیتوتریپسی برای درمان سنگ کلیه

روش لیتوتریپسی یا سنگ‌شکنی با موج شوک (Shock wave lithotripsy) برای برداشتن سنگ از کلیه یا مجاری ادراری به کار می‌رود. در این روش، موج‌های شوک با بهره بردن از اشعه ایکس یا فراصوت از بدن عبور داده شده تا سنگ کلیه را خُرد کنند.

تاثیر تابش مکرر امواج شک به‌تدریج باعث خُرد شدن یا تجزیه سنگ به تکه‌های ریزی می‌شود. این تکه‌های کوچک طی چند هفته از راه ادرار از بدن خارج می‌شوند.

به دلیل دردی که بیمار در این روش متحمل می‌شود، معمولا از نوعی بیهوشی استفاده خواهد شد. روش لیتوتریپسی کارایی مناسبی روی سنگ‌های سخت مانند سیستین، برخی از انواع اگزالات کلسیم و سنگ‌های فسفات کلسیم یا سنگ‌های بسیار بزرگ ندارد.

این عمل جراحی سرپایی است و بیمار معمولا همان روز مرخص می‌شود و می‌تواند طی ۲ تا ۳ روز فعالیت‌های عادی و روزمره خود را از سر بگیرد. در همین حال ممکن است پزشکان به بیمار صافی‌های خاصی را بدهند تا در هنگام دفع سنگ‌های نمونه‌هایی از آن را برای آزمایش به آزمایش بفرستند.

با اینکه روش لیتوتریپسی استفاده زیادی دارد و بسیار ایمن است،‌ اما عوارض جانبی نیز دارد. فرد ممکن است تا چند روز بعد از درمان به این روش در ادرار خود خون مشاهده کند. در حالی که اکثر تکه‌های سنگ بدون درد دفع می‌شوند، اما تکه‌های بزرگ‌تر سنگ ممکن است در مجاری ادرار گیر بیفتند و درد زیادی را پدید بیاورند. به همین دلیل ممکن است نیاز به روش‌های دیگری برای برداشتن سنگ کلیه باشد.

یورتروسکوپی (URS) برای برداشتن سنگ کلیه

روش یورتروسکوپی برای برداشتن سنگ از کلیه و مجاری ادرار به کار می‌رود. در این روش، اسکوپی کوچک یا تلسکوپی انعطاف‌پذیر به نام یورتروسکوپی از مثانه، مجاری ادرار و کلیه عبور داده می‌شود.

روش یورتروسکوپی به دکتر کلیه و مجاری ادراری (اورولوژی) این امکان را می‌دهد تا بدون عمل جراحی و برش سنگ کلیه را ارزیابی کند.

در طول درمان به این روش، معمولا از بیهوشی موضعی یا بی‌حسی استفاده می‌شود. هنگامی که پزشک سنگ کلیه را مشاهده کرد، یک سبد سیمی کوچک را از راه مثانه وارد مجاری ادراری کرده و سنگ‌ را خارج می‌کند.

اگر سنگ بزرگ باشد، از لیزر یا سایر روش‌های سنگ‌شکن برای خُرد کردن آن استفاده می‌شود. پس از عمل برداشتن سنگ کلیه، پزشک معالج ممکن است از استنت موقت برای باز نگه داشتن مجاری ادرار استفاده کند. استنت بر خلاف کاتتر ادراری و سوند کاملا درون بدن است نیازی به کیسه برای جمع‌آوری ادرار ندارد.

بیمار می‌تواند همان روز از بیمارستان مرخص شود و طی ۲ تا ۳ روز امور روزمره خود را از سر گیرد. در صورتی که پزشک از استنت استفاده کند، طی ۴ تا ۱۰ روز اقدام به برداشتن آن می‌کند یا اینکه رشته‌ مخصوصی در انتهای استنت تعبیه می‌کند تا خود بیمار بتواند آن را بردارد. مهم است که بیمار در زمان مقرر استنت موقت را بردارد. در صورتی استنت برای مدت طولانی در مجاری ادرار باقی بماند، ممکن است موجب عفونت و نارسایی کلیه شود.

 نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL) برای برداشتن سنگ کلیه

نفرولیتوتومی از راه پوست، بهترین روش برای برداشتن سنگ‌های کلیه‌ بزرگ است. در روش نفرولیتوتومی از راه پوست بیمار به‌صورت موضعی بیهوش می‌شود.

در روش نفرولیتوتومی از راه پوست، بُرش کوچکی در کمر یا پهلو داده می‌شود و از این طریق اسکوپ کوچکی موسوم به نفروسکوپ به قسمت توخالی کلیه که سنگ در آن قرار دارد فرستاده می‌شود.

دستگاه نفروسکوپ، سنگ را خُرد کرده و با مکنده تکه‌های خرد شده را جذب می‌کند. روش نفرولیتوتومی از راه پوست بهترین راهکار برای سنگ‌های کلیوی بزرگ است. بعد از عمل نفرولیتوتومی از راه پوست، لوله‌ای در کلیه باقی گذاشته می‌شود تا ادرار را به کیسه‌ای خارجی منتقل کند.

این کار موجب می‌شود که ادرار انجام شود و هیچ‌گونه خونریزی نیز بروز پیدا نکند. این لوله برای ۱ روز یا چند روز در بدن بیمار باقی می‌ماند. در همین حال بیمار ممکن است حداقل به یک شبانه‌روز بستری شدن نیاز داشته باشد.

ممکن است متخصص کلیه و مجاری ادراری در زمان بستری بودن بیمار تصویربرداری اشعه ایکس را انجام دهد تا از برداشته شدن تمامی تکه‌های سنگ کلیه اطمینان حاصل کند.

در صورتی که تکه‌هایی از سنگ باقی مانده باشد، پزشک ممکن است دوباره از دستگاه نفروسکوپ برای خارج کردن از این تکه‌های سنگ کلیه استفاده کند. بعد از استفاده از روش نفرولیتوتومی از راه پوست، فرد می‌تواند از حدود ۱ تا ۲ هفته بعد فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرد.

سایر جراحی‌های کلیه به ندرت برای سنگ‌شکنی یا برداشتن سنگ‌های کلیوی مورد استفاده قرار می‌گیرند. عمل‌های جراحی مانند جراحی باز، لاپاراسکوپی (Laparoscopy)  از روش‌هایی هستند که در صورت ناموفق بودنِ سایر روش‌های کم‌تر تهاجمی به کار می‌روند.

درمان سنگ کلیه با ورزش

ورزش تاثیر زیادی روی درمان فوری سنگ کلیه دارد جزو بهترین روش درمان سنگ کلیه محسوب می‌شود. پیاده روی و ورزش‌های سبک می‌توانند به دفع سنگ کلیه کمک کنند. ورزش‌های مناسب برای این کار عبارتنداز:

• پیاده روی و دویدن
• یوگا
• رقص
• شنا

یادتان باشد که ورزش جزو درمان‌های اساسی برای دفع سنگ کلیه حاد نیست و برای درمان سنگ کلیه خفیف نیز نباید از ورزش‌های سنگین کمک بگیرید. با 30 دقیقه پیاده روی می‌توانید نتیجه خوبی بگیرید.

درمان سنگ کلیه در منزل

درمان فوری سنگ کلیه در منزل نیز امکان پذیر است. با مشورت پزشک می‌توانید درمان خانگی را آغاز کنید. چگونه؟ درمان خانگی سنگ کلیه شامل موارد زیر است:

• رسیدن به تعادل وزن
• نوشیدن مقدار زیادی آب به صورت روزانه
• میل کردن آبلیمو
• مصرف سرکه سیب
• تامین کلسیم مورد نیاز روزانه بدن
• اجتناب از مصرف کافئین‌دار و شیرین

با رعایت نکات بالا می‌توانید سنگ کلیه خود را در منزل درمان کنید.

مصرف دمنوش های گیاهی

مصرف دمنوش های گیاهی در لیست بهترین روش درمان سنگ کلیه قرار دارد. امکان درمان فوری سنگ کلیه و کاهش درد ناشی از آن با مصرف دمنوش‌های گیاهی نیز ممکن است. دمنوش‌های گیاهی می‌توانند درد را کاهش دهند و با افزایش حجم ادرار به دفع سنگ کلیه کمک کنند.

دمنوش‌های گیاهی مفید برای درمان سنگ کلیه عبارتنداز:

• دمنوش قاصدک: دمنوش قاصدک باعث افزایش حجم ادرار و جلوگیری از احتباس مایعات در بدن می‎شود و از این طریق به درمان سنگ کلیه کمک می‌کند.
• دمنوش کاکل ذرت: کاکل ذرت یک دمنوش قوی برای دفع سنگ کلیه از طریق ادرار به شمار می‌آید.
• دمنوش با گیاه بابا آدم: افرادی که کلیه سنگساز دارند می‌توانند دمنوش بابا آدم بنوشند. این دمنوش حجم ادرار را افزایش می‌دهد و به دفع آن کمک می‌کند.
• چای سبز: افرادی که سنگ کلیه دارند بهتر است هر روز چای سبز بنوشند. چای سبز خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد و باعث افزایش حجم ادرار می‎شود.
• گزنه: گزنه از دیگر داروهای گیاهی قوی برای درمان سنگ کلیه است. مصرف دو بار در روز توصیه می‌شود.

با تهیه این دمنوش‌های گیاهی می‌توانید درد ناشی از سنگ کلیه را کاهش دهید.

قویترین داروی گیاهی سنگ شکن

قوی‌ترین داروی گیاهی سنگ شکن در طب سنتی، همان دمنوش گزنه است. این دمنوش می‌تواند روی سنگ‌های بزرگ کلیه نیز تاثیر بگذارد.

سنگ شکنی غیر تهاجمی کلیه

یکی از روش‌های غیرتهاجمی برای درمان فوری سنگ کلیه، لیتیوتریپسی (سنگ شکن) است. این روش برای سنگ‌های بزرگی استفاده می‌شود که از طریق ادرار دفع نمی‌شوند. در این روش انرژی اولتراسوند متمرکز یا امواج ضربه‌ای به سنگ کلیه تابانده می‌شود. به این ترتیب سنگ بزرگ شکسته می‌شود و به سنگ‌های کوچکی تبدیل می‌شود که توانایی خارج شدن از مجرای ادراری را دارند. نحوه مشاهده سنگ‌ها در روش لیتیوتریپسی از طریق فلوروسکوپی (نوعی اشعه ایکس) یا اولتراسوند (امواج صوتی با فرکانس بالا) خواهد بود.

خارج کردن سنگ با سیستوسکوپی

از دیگر روش‌های درمان فوری سنگ کلیه، سیستوسکوپی است. برای سیستوسکوپی از طریق مجرای ادرار یک دوربین بسیار کوچک را وارد قسمت مثانه می‌کنند تا پزشک بتواند محل دقیق سنگ‌ها را ببیند و آن‌ها را بردارد. سیستوسکوپی در حقیقت یک عمل اورژانسی به شمار می‌آید.

اورتروسکوپی برای خارج کردن سنگ کلیه

در صورتی که سنگ کلیه در حالب گیر کند، از روش اورتروسکوپی برای خارج کردن سنگ کلیه استفاده می‌شود. اورتروسکوپی آندوسکوپی سیستم ادراری است. این روش بیشتر حالت تشخیصی دارد اما در صورتی که اندازه و نوع سنگ کلیه و محل قرارگیری آن متناسب با این دستگاه باشد، می‌توان از آن به عنوان روش درمانی هم استفاده کرد.

تخلیه سنگ کلیه با نفرولیتوتومی

برای درمان سنگ کلیه‌های بزرگ از نفرولیتوتومی که یک روش جراحی است، استفاده می‎شود. این عمل نیاز به بی‌هوشی کامل دارد. با ایجاد یک برش کوچک در کمر، یک دستگاه کوچک وارد کلیه می‌شود و سنگ کلیه را می‌شکند. بعد از شکستن، قطعه‌های سنگ به جا مانده روی کلیه را خارج می‌کنند.

نوشیدن آب و مصرف مرکبات

یکی از روش‌های ساده برای درمان فوری سنگ کلیه، نوشیدن آب و مصرف مرکبات است. با این روش‌ می‌توانید سنگ کلیه را درمان کرده و از بروز سنگ کلیه جلوگیری کنید. بهتر است روزانه 12 لیوان آب میل کنید. استفاده از مرکباتی مثل گریپ‌فروت و پرتقال نیز توصیه می‌شود. همچنین غذاهای غنی از کلسیم را حداقل سه بار در روز میل کنید.

کدام روش برای درمان سنگ کلیه من مناسب است؟

برای انتخاب روش درمان افرادی که مبتلا به سنگ کلیه هستند، پزشک تست‌های تشخیصی تجویز می‌کند تا بتواند نوع سنگ کلیه را تشخیص دهد. معمولا روش درمانی برای سنگ کلیه در همه افراد یکسان است اما استفاده از بعضی روش‌های درمان بستگی به نوع سنگ کلیه دارد.

به طور مثال افرادی که به سنگ کلیه نوع اوریک‌اسیدی و اگزالاتی مبتلا هستند می‌توانند از درمان‌های خانگی استفاده کنند اما برای سنگ کلیه سیستئینی نمی‌توان از درمان‌های خانگی استفاده کرد. همچنین نوع سنگ کلیه تعیین کننده رژیم غذایی خواهد بود. پزشک بعد از این که نوع سنگ کلیه شما را تشخیص داد، بهترین روش درمان برای شما را نیز ارائه خواهد داد.

آیا درمان انواع سنگ کلیه با هم فرق دارد؟

بله درمان انواع سنگ‌های کلیه با یکدیگر متفاوت است. بسته به اندازه و نوع سنگ کلیه و تعداد آن، پزشک یکی از روش‌های درمانی را انتخاب و اجرا می‌کند.

فرآیند دفع سنگ کلیه چقدر زمان می برد؟

برای خیلی از افراد سوال پیش می‌آید که فرآیند دفع سنگ کلیه چقدر زمانبر خواهد بود؟ چندین عامل در مدت زمان انتظار دفع کلیه تاثیر خواهد داشت. یکی از این عامل‌ها، اندازه سنگ است.

به نقل از healthline:

در هشتاد درصد مواقع سنگ‌های کوچکتر از 4 میلی‌متر خود به خود دفع می‌شوند. مدت زمان دفع آن‌ها به طور متوسط، 31 روز طول می‌کشد. سنگ‌هایی که 4 تا 6 میلی‌متر هستند احتمالا نیاز به زمان بیشتری داشته باشند، اما حدود 60 درصد به طور طبیعی عبور می‌کنند و به طور متوسط 45 روز طول می‌کشد. سنگ‌هایی که از 6 میلی‌متر بزرگتر هستند، در اکثر موارد خود به خود دفع نمی‌شوند و نیاز به درمان پزشکی دارند و فقط حدود 20 درصد از آن‌ها به طور طبیعی عبور می‌کنند. دفع طبیعی این سنگ‌ها ممکن است تا یه سال هم طول بکشد.

از دیگر عامل‌های موثر در دفع سنگ کلیه، محل قرارگیری سنگ است. سنگ‌هایی که در انتهای حالب به محل اتصال آن به مثانه نزدیک‌تر هستند، با احتمال بیشتری خود به خود دفع می‌شوند. این سنگ‌ها، طبق تحقیقات با احتمال 79 درصد خود به خود دفع خواهند شد.

سنگ‌هایی که در انتهای حالب نزدیک به کلیه هستند، تقریبا 48 درصد از این سنگ‌ها بدون هیچ گونه درمان پزشکی دفع می‌شوند.

درمان فوری سنگ کلیه

برای درمان فوری سنگ کلیه می‌توانید مصرف آب و مایعات خود را افزایش دهید و از داروهای ضددرد که توسط پزشک تجویز می‌شود استفاده کنید تا سنگ کلیه دفع شود.

آیا سنگ کلیه بزرگ هم راه درمان دارد؟

همه ما در مورد روش‌های درمان سنگ کلیه مطالبی شنیده‌ایم و می‌دانیم که سنگ کلیه کوچک از راه ادرار دفع می‌شود اما سنگ کلیه بزرگ چطور؟ راه درمانی دارد؟ در جواب این سوال باید بگوییم که سنگ کلیه با اندازه بزرگ معمولا به صورت خود به خود دفع نمی‎شود و نیاز به اعمال روش‌های پزشکی مثل سنگ‌شکن یا اوتروسکوپی و جراحی دارد.

سنگ کلیه در دوران بارداری زنان

ممکن است زنان در دوران بارداری نیز سنگ کلیه را تجربه کنند. اگر در دوران بارداری علائم مشکوکی را در کلیه خود احساس کردید، بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید زیرا در صورتی که سنگ کلیه داشته باشید به مرور زمان بزرگ‌تر می‎شود و چون در دوران بارداری هستید، پزشک نمی‌تواند همه روش‌های درمانی را برای شما استفاده کند.

رعایت رژیم غذایی و کنترل بیماری بهترین درمان است. زنان باردار بهتر است مصرف آب و مایعات خود را افزایش دهند و اجازه ندهند وزن‌شان بیش از حد شود. پایین نگه داشتن وزن به کنترل سنگ کلیه کمک می‌کند. همچنین زنان باردار باید از مصرف نمک و شکر زیاد خودداری کنند.

هر چه سریع تر نسبت به درمان سنگ کلیه اقدام کنید

هرچقدر اقدام شما برای درمان سنگ کلیه سریع‌تر باشد، برایتان بهتر خواهد بود. با گذشت زمان ممکن است سنگ کلیه شما بزرگتر شود و نتوانید آن را با روش‌های غیرتهاجمی و گیاهی درمان کنید. اگر نسبت به درمان فوری سنگ کلیه اقدام کنید حتی با روش‌های خانگی مثل نوشیدن آب، آبلیمو و .. نیز امکان پذیر خواهد بود. در صورتی که سنگ کلیه بزرگ شود، پزشک باید عمل جراحی انجام دهد تا بتواند سنگ‌ها را از کلیه شما خارج کند. به نظر شما بهترین روش درمان سنگ کلیه چیست؟ شما در مورد مقاله درمان بیماری سنگ کلیه چه نظری دارید؟ اگر تجربه‌ درمانی دیگری غیر از روش‌های گفته شده را دارید، در قسمت نظردهی که در پایین همین مقاله است با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول درمان سنگ کلیه

منابع:

urologyhealth.org