تخصص پزشکی قانونی چیست و دکتر پزشکی قانونی کیست؟ (مهم‌ترین نقش‌های پزشکی قانونی در کشف جرائم)
برای پاسخ به پرسش‌های تخصصی پزشکی قانونی چیست و دکتر پزشکی قانونی کیست باید رابطه بین تخصص پزشکی و سیستم قضایی را بررسی کنیم. متخصص پزشکی قانونی برای تعیین علت مرگ و تشخیص جراحت، باید معاینات پزشکی قانونی را انجام دهد. مهم‌ترین این معاینات، شامل کالبدشکافی، آزمایش‌های سم‌شناسی، بررسی صحنه جرم، نوع جراحت، شدت جراحت و تعیین زمان مسمومیت هستند. دکتر پزشکی قانونی، برای ارائه نظریه کارشناسی و کمک به کشف جرم، در دادگاه حاضر می‌شود. این متخصص، پس از بازسازی صحنه جرم و جمع‌آوری تمام یافته‌های فیزیکی و پزشکی ناشی از آزمایشات و کالبدشکافی، شواهد پزشکی را با بیانی قابل درک به قاضی ارائه می‌دهد.
با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر که به 5 دقیقه زمان نیاز دارد، به سوال متخصص پزشکی قانونی کیست پاسخ خواهید داد.
در انتها اگر سوالی درباره نحوه تشخیص علت مرگ یا علت جراحت توسط دکتر پزشکی قانونی دارید، آن را در قسمت نظرات بنویسید. پزشک ما به آن پاسخ خواهد داد.
تخصص پزشکی قانونی چیست؟
تخصص پزشکی قانونی، شاخه‌ای از پزشکی است که دانش پزشکی را در مسائل حقوقی و تحقیقات به‌کار می‌گیرد. در این تخصص، علت جراحت یا مرگ قربانیان یا مجرمان تعیین می‌شود. مهم‌ترین وظایف دکتر پزشکی قانونی انجام کالبدشکافی، تجزیه و تحلیل شواهد پزشکی، ارزیابی سلامت روان با اهداف قانونی و ارائه شهادت کارشناسی پزشکی قانونی در دادگاه است. تخصص پزشکی قانونی، نقش مهمی در سیستم عدالت کیفری برعهده دارد.
طبق گزارش منتشرشده در سایت کالج سینت رز،
تخصص پزشکی قانونی، به مجریان قانون کمک می‌کند تا جرایم را به طور موثرتری حل کنند. در سال 2020، آزمایشگاه‌های پزشکی قانونی با بودجه عمومی در ایالات متحده، بیش از 5300 معاینه پزشکی قانونی را انجام داده‌اند و نقش مهمی در حل پرونده‌های جنایی ایفا کردند.
این تخصص، با اثبات حقایق و کشف حقیقت در پرونده‌های جنایی به کمک یافته‌های پزشکی، از نتایج قانونی به طور دقیق و علمی پشتیبانی می‌کند.
دکتر پزشکی قانونی کیست؟
دکتر پزشک قانونی، یک متخصص پزشکی است که در استفاده از علم پزشکی برای انجام تحقیقات قانونی تخصص دارد. این متخصص، با انجام کالبدشکافی، علت و نحوه مرگ را به‌ویژه در موارد مرگ ناگهانی، غیرمنتظره یا مشکوک تعیین می‌کند. دکتر پزشکی قانونی، برای بازسازی رویدادهای منجر به مرگ یا جراحت، به تجزیه و تحلیل شواهد پزشکی همچون جراحات و گزارش‌های سم‌شناسی می‌پردازد. این متخصص، پس از ارائه شهادت در دادگاه، یافته‌های پیچیده پزشکی خود را به‌طور واضح و قابل درک، به قاضی توضیح می‌دهد.
تخصص پزشکی قانونی چه فوق‌تخصص‌ها و فلوشیپ‌هایی دارد؟
تخصص پزشکی قانونی، شامل چندین تخصص فرعی‌ست که هر کدام بر جنبه‌های خاصی از این تخصص تمرکز می‌کند. هر فوق‌تخصص، به کمک مهارت و آموزه‌های خاص خود، نقش مهمی در کشف حقایق پزشکی در تحقیقات قانونی دارد. در ادامه، به مهم‌ترین فوق‌تخصص‌ها و فلوشیپ‌های تخصص پزشکی قانونی پرداخته‌ایم:
آسیب‌شناسی پزشکی قانونی
فوق‌تخصص آسیب‌شناسی قانونی، علت و نحوه مرگ را با انجام کالبدشناسی و بررسی بافت‌ها، اندام‌ها و مایعات بدن تعیین می‌کند. این فوق‌تخصص، با بررسی مرگ‌های ناگهانی، غیرمنتظره و مشکوک، اطلاعات مهمی در مورد پرونده‌های جنایی ارائه می‌دهد. فوق‌تخصص آسیب‌شناسی قانونی، چگونگی و چرایی مرگ یک فرد را با تجزیه و تحلیل جراحات، فرآیندهای بیماری و نتایج سم‌شناسی مشخص می‌کند.
سم‌شناسی پزشکی قانونی
فوق‌تخصص سم‌شناسی قانونی، بر تجزیه و تحلیل نمونه‌های بیولوژیکی برای شناسایی و تشخیص مواد مخدر، الکل، سموم و سایر مواد سمی تمرکز دارد. این فوق‌تخصص، خون، ادرار، مو و سایر بافت‌ها را برای تعیین وجود و غلظت این مواد بررسی می‌کند و در مورد اثرات بالقوه آنها روی فرد، اطلاعات ضروری ارائه می‌دهد. وظیفه فوق‌تخصص سم‌شناسی قانونی، در موارد مشکوک به مصرف بیش از حد، مسمومیت، تخلفات هنگام رانندگی و جرایم تسهیل شده با مواد مخدر بسیار مهم است.
انسان‌شناسی پزشکی قانونی
فوق‌تخصص انسان‌شناسی پزشکی قانونی، رشته‌ای تخصصی‌ست که اصول انسان‌شناسی را در تحقیقات حقوقی، به‌ویژه در شناسایی و تجزیه و تحلیل بقایای اسکلت انسان به‌کار می‌گیرد. این فوق‌تخصص، استخوان‌ها را برای تعیین سن، جنسیت، اصل و نسب و قد افراد متوفی و همچنین هرگونه نشانه‌ای از ضربه یا بیماری بررسی می‌کند. فوق‌تخصص انسان‌شناسی پزشکی قانونی، برای شناسایی اجساد تجزیه‌شده، سوخته یا غیرقابل‌تشخیص بسیار مهم است. او به بازسازی شرایط و صحنه مرگ یک فرد کمک کرده و می‌تواند در شناسایی فاجعه‌های جمعی، تحقیقات جنایات جنگی و تحقیقات تاریخی بسیار مفید باشد.
دندانپزشکی پزشکی قانونی
فوق‌تخصص دندانپزشکی پزشکی قانونی، از علم دندانپزشکی برای تحقیقات قانونی استفاده می‌کند. این فوق‌تخصص، سوابق دندانی مانند اشعه ایکس، نمودارهای دندانی و عکس‌ها را برای شناسایی بقایای انسان به‌کار می‌گیرد. این کاربرد، در مواجهه با اجساد تجزیه شده، سوخته و غیرقابل تشخیص بسیار مهم است. فوق‌تخصص دندانپزشکی پزشکی قانونی، علائم گازگرفتگی در قربانیان را تجزیه و تحلیل کرده و آنها را با مشخصات دندانی فرد مشکوک مطابقت می‌دهد.
روانپزشکی پزشکی قانونی
فوق‌تخصص روانپزشکی پزشکی قانونی، سلامت روان متهمان را برای تعیین صلاحیت آنها برای محاکمه، مسئولیت کیفری و تأثیر بالقوه اختلالات روانی بر رفتار آنها ارزیابی می‌کند. این فوق‌تخصص، با ارائه شهادت کارشناسی در دادگاه، خطرات احتمالی متهم را در آینده ارزیابی خواهد کرد. همچنین، فوق تخصص روانپزشکی قانونی، یافته‌های پزشکی خود را به دادگاه، درباره مسائلی مانند حضانت کودک، آمادگی برای انجام وظیفه و اثرات ضربه روانی ارائه می‌دهد.
حشره‌شناسی پزشکی قانونی
فوق‌تخصص حشره‌شناسی پزشکی قانونی، انواع حشرات موجود در بقایای جسد و مراحل زندگی آنها را تجزیه و تحلیل می‌کند. این کار به تخمین زمان مرگ اجساد تجزیه شده منجر می‌شود. علاوه‌براین، این فوق‌تخصص، می‌تواند اطلاعاتی درباره سایر جنبه‌های صحنه مرگ مانند احتمال جابه‌جایی جسد یا زمان ایجاد زخم، قبل یا بعد از مرگ ارائه دهد.
کار دکتر پزشکی قانونی چیست؟
دکتر پزشکی قانونی، نقش بسیار مهمی در تحقیقات قانونی منجر به مرگ برعهده دارد. این متخصص، با انجام اقدامات لازم، علت و نحوه مرگ را شناسایی کرده و با جمع‌آوری شواهد پزشکی به تحقیقات جنایی و رسیدگی‌های قانونی کمک می‌کند. در ادامه به مهم‌ترین کارهای دکتر پزشکی قانونی پرداخته‌ایم:
تعیین علت و نحوه مرگ
مسئولیت اصلی دکتر پزشکی قانونی، تعیین علت و نحوه مرگ به‌ویژه در مرگ‌های غیرمنتظره و مشکوک است. این متخصص، برای این کار، با انجام کالبدشناسی، تمامی اندام‌ها و بافت‌های بدن را بررسی می‌کند. مرگ می‌تواند به علت‌های متفاوتی به شرح زیر رخ دهد که باید هرکدام به‌صورت متفاوتی بررسی شوند:
| نحوه مرگ | نحوه معاینات متخصص پزشکی قانونی |
| قتل | کالبدشکافی، جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل شواهدی مانند گلوله، آثار سلاح و تعیین زمان مرگ |
| مرگ تصادفی | بررسی بدن از نظر تروما، گزارش‌های سم‌شناسی برای تعیین مسمومیت و بررسی توالی وقایع منجر به مرگ |
| خودکشی | کالبدشکافی برای یافتن آثار حرکات خطرناک و آسیب‌رسان، ارزیابی وجود مواد مخدر در بدن و بررسی سوابق روانپزشکی فرد |
| مرگ طبیعی | بررسی تاریخچه پزشکی فرد، کالبدشکافی برای شناسایی بیماری‌های زمینه‌ای و ارزیابی هرگونه عوامل خارجی |
دکتر پزشکی قانونی، ممکن است برای به‌دست آوردن برداشت‌های اولیه و جمع‌آوری شواهد، از صحنه جرم بازدید کند.
شناسایی اجساد ناشناس
دکتر پزشکی قانونی از تکنیک‌های پزشکی قانونی برای تعیین هویت اجساد ناشناس استفاده می‌کند. به‌ویژه، در مرگ‌های ناشی از بلایای دسته‌جمعی، شناسایی قربانیان به کمک این تکنیک‌ها انجام می‌شود. این روش‌ها شامل کالبدشکافی، بررسی سوابق دندانپزشکی، پروفایل DNA و انگشت‌نگاری و همچنین همکاری با مجریان قانون برای مطابقت با گزارشات افراد ناپدیدشده هستند.
شناسایی قصور پزشکی
دکتر پزشکی قانونی، در صورت مرگ بیمار، نقش سهل‌انگاری پزشکی در مرگ را ارزیابی می‌کند. این متخصص، به بررسی سوابق پزشکی، انجام کالبدشکافی و نحوه ارائه مراقبت‌های پزشکی، برای تعیین قصور پزشکی در مرگ بیمار می‌پردازد. مرگ در اثر اشتباه پزشکی (مصرف داروی اشتباه یا جراحی)، قصور کادر درمان و تشخیص اشتباه، از جمله موارد قصور پزشکی هستند. همچنین تشخیص عمدی یا غیرعمدی بودن حادثه نیز برعهده این متخصصان است.
ارائه شواهد پزشکی به دادگاه
دکتر پزشکی قانونی، در دادگاه به‌عنوان شاهد متخصص حاضر می‌شود. این متخصص، یافته‌های پزشکی خود را به شیوه‌ای قابل درک به قاضی و سایر حاضرین توضیح می‌دهد تا به تصمیم‌گیری آگاهانه آنها کمک کند. در چنین جایگاهی، مسئولیت دکتر پزشکی قانونی بسیار زیاد است و حساسیت‌های بسیاری درباره شهادت و ادله او، وجود دارد.
خدمات ارائه شده توسط دکتر پزشکی قانونی چیست؟
متخصص پزشکی قانونی، در چهارچوب تحقیقات قانونی و پزشکی، طیف وسیعی از خدمات حیاتی را ارائه می‌دهد. این خدمات جزء سیستم قضایی و بهداشت عمومی هستند. دکتر پزشکی قانونی، موظف به بررسی دقیق مرگ‌ومیرها و ارائه شواهد پزشکی قابل اعتماد به سیستم قضایی است. در ادامه، مهم‌ترین خدمات دکتر پزشکی قانونی را مرور کرده‌ایم:
کالبدشکافی
کالبدشکافی، شامل معاینه کامل جسد پس از مرگ، برای تعیین علت و نحوه مرگ است. این معاینات، شامل معاینه خارجی و داخلی، آزمایش‌های سم‌شناسی و مطالعات بافت‌شناسی می‌شوند. ارائه یافته‌های دقیق و علمی ناشی از کالبدشکافی، اطلاعاتی حیاتی را در اختیار خانواده‌ها، مجریان قانون و سیستم قضایی می‌گذارد. نام دیگر کالبدشناسی، اتوپسی (autopsie) به معنای به چشم خود دیدن است. کالبدشکافی توسط پاتولوژیست‌ها هم انجام می‌شود. از کالبدشناسی، برای اطمینان از تشخیص‌هایس بالینی نیز استفاده می‌شود.
بررسی صحنه جرم
بررسی صحنه جرم، شامل جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل دقیق شواهد فیزیکی با هدف درک وقایع پیرامون یک جرم است. دکتر پزشکی قانونی، به جمع‌آوری شواهد پزشکی مهمی مانند خون، مایعات بدن و نمونه‌های بافت می‌پردازد. مستندسازی صحنه با عکس‌ها، طرح‌ها و یادداشت‌ها، به شناسایی قربانیان، تعیین علل و زمان مرگ و کشف سرنخ‌هایی درباره مجرمان کمک می‌کند. شواهد جمع‌آوری‌شده، در آزمایشگاه‌ها تجزیه و تحلیل می‌شود و بازسازی صحنه جرم به کمک آنها، اطلاعات ضروری برای رسیدگی‌های قانونی را فراهم می‌کند.
تحقیقات سم‌شناسی
تجزیه و تحلیل سم‌شناسی، شامل بررسی نمونه‌های بیولوژیکی برای شناسایی و تعیین کمیت موادی مانند مواد مخدر، الکل و سموم است. این تجزیه و تحلیل، وجود این مواد و تأثیر آن را بر سلامت یا رفتار فرد تعیین می‌کند. دکتر سم‌شناسی، تحقیقات بالینی نیز انجام می‌دهد. دکتر پزشکی قانونی، با تفسیر نتایج حاصل از آنالیز خون، ادرار، مو و سایر بافت‌ها، گزارش های مفصلی را به‌عنوان مدرک در دادگاه ارائه می‌دهد.
تعیین هویت اجساد ناشناس
متخصصان پزشکی قانونی شامل تیمی از آسیب‌شناس، انسان‌شناس و دندانپزشک پزشکی قانونی برای تعیین هویت اجساد ناشناس همکاری می‌کنند. این تیم، با بررسی بقایای اسکلتی، سوابق دندانپزشکی، پروفایل DNA، اثر انگشت، بازسازی صورت و بررسی وسایل شخصی فرد، به تعیین هویت اجساد بی‌نام‌ونشان می‌پردازند. این فرایند برای قربانیان بلایای دسته‌جمعی، اجساد بی‌ادعا و تحقیقات جنایی ضروری است.
شهادت متخصص پزشکی قانونی
متخصص پزشکی قانونی، شواهد پیچیده پزشکی مانند یافته‌های کالبدشکافی، آسیب‌های واردشده، نتایج سم‌شناسی و ارزیابی‌های روان‌شناختی را به‌گونه‌ای قابل‌درک به دادگاه ارائه می‌دهد. شهادت این کارشناس، به تعیین حقایقی مانند علت و نحوه مرگ، وجود مواد مخدر و وضعیت روانی در زمان وقوع جرم کمک می‌کند.
سلامت و ایمنی عمومی
تحقیقات دکتر پزشکی قانونی، شیوع بیماری‌ها، منابع آلودگی یا الگوهای خشونت را شناسایی کرده و مداخلات بهداشت عمومی را اطلاع می‌دهد. همچنین این متخصص، با تعیین علل مرگ‌های ناگهانی یا غیرقابل توضیح، به پیشگیری از حوادث مشابه کمک می‌کند. یافته‌های پزشکی قانونی، می‌تواند منجر به اصلاح سیاست‌ها، مقررات ایمنی و کمپین‌های آگاهی عمومی شود.
بررسی اشتباهات پزشکی
کارشناس پزشکی قانونی، با بررسی سوابق پزشکی، انجام کالبدشکافی و نحوه ارائه استانداردها و مراقبت‌های درمانی، وقوع یا عدم وقوع اشتباهات پزشکی را تعیین می‌کند. هدف این تحقیقات، حفظ استانداردهای پزشکی و اطمینان از پاسخگویی پزشک و کادر درمانی در قبال نحوه ارائه مراقبت‌های بهداشتی است.
چه زمانی باید به دکتر پزشکی قانونی مراجعه کنیم؟
هرگاه سیستم قضایی، برای انجام تحقیقات یا تصمیم‌گیری‌های قانونی به کمک تخصص پزشکی نیاز داشته باشد، دکتر پزشکی قانونی وارد عمل می‌شود. در اینجا، به شرایط و موارد مرتبط با پزشکی قانونی اشاره کرده‌ایم:
- مرگ‌های مشکوک و غیرقابل توضیح؛ انجام کالبدشکافی و تعیین علت و نحوه مرگ
- تحقیقات قتل؛ معاینه جسد و یافتن علائم ضرب‌وجرح، حمله و شواهد ناشی از فعالیت‌های خطرناک
- مرگ‌های تصادفی؛ تایید تصادفی بودن مرگ و رد هرگونه نشانه‌ای از قتل یا موارد مشکوک
- موارد خودکشی؛ تایید خودکشی و رد هرگونه علت احتمالی دیگر
- اجساد ناشناس؛ تعیین هویت فرد به کمک تکنیک‌هایی مانند DNA و انگشت‌نگاری
- اشتباهات پزشکی؛ تعیین وقوع یا عدم وقوع قصور پزشکی
- مرگ هنگام بازداشت پلیس؛ تعیین علت مرگ و اطمینان از عدم سوء رفتار
در هر یک از این شرایط، با دخالت دکتر پزشکی قانونی، مرگ‌ها به‌طور دقیق و کامل بررسی می‌شود. شواهد پزشکی ناشی از این بررسی‌ها، برای فرایندهای قانونی و قضایی بسیار مهم است.
در مراجعه به دکتر پزشکی قانونی، باید انتظار چه معاینه‌ها و کارهایی را داشته باشیم؟
هنگام مراجعه به پزشک قانونی، به ویژه در زمینه یک پرونده قانونی یا تحقیقاتی، ممکن است چندین معاینه و اقدامات برای جمع‌آوری شواهد پزشکی جامع انجام شود. در اینجا به این معاینات و ارزیابی‌ها پرداخته‌ایم:
- کالبدشکافی؛ معاینه بدن برای تعیین علت و نحوه مرگ، شامل بررسی بیرونی بدن برای یافتن علائم ناشی از ضربه، جمع‌آوری نمونه و معاینه اندام‌های داخلی
- تست‌های سم‌شناسی؛ شامل جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل مایعات بدن برای تشخیص وجود مواد مخدر، الکل، سموم یا سایر مواد سمی
- هیستوپاتولوژی؛ شامل بررسی میکروسکوپی بافت‌های جمع‌آوری شده در طی کالبدشکافی برای شناسایی بیماری‌ها، عفونت‌ها یا ناهنجاری‌های سلولی
- تجزیه و تحلیل DNA؛ با هدف تعیین هویت یا وجود روابط بیولوژیکی
- رادیولوژی؛ استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا ام‌‌آرآی برای تشخیص شکستگی‌ها، اجسام خارجی یا آسیب‌های داخلی
- ادنتولوژی قانونی؛ شامل بررسی سوابق دندانپزشکی و مقایسه با بقایای دندانی، با هدف تعیین هویت یا تجزیه و تحلیل آثار گزش و آسیب‌های دندانی برای اثبات برخی از حقایق
- انسان‌شناسی قانونی؛ شامل بررسی بقایای اسکلتی تجزیه شده یا سوخته، با هدف تعیین سن، جنس، اصل و نسب و هرگونه نشانه‌ای از تروما یا بیماری
- ثبت دقیق تمام یافته‌ها و اسناد؛ همچون عکس‌ها، نمودارها و گزارش‌های مکتوب برای ارائه شواهد واضح و دقیق در مراحل قانونی
- مشاوره با سایر کارشناسان؛ هماهنگی با سایر متخصصان پزشکی قانونی برای اطمینان از بررسی تمام جوانب پرونده
اجرای درست هر یک از این مراحل، برای ایجاد درک کامل و دقیق از جنبه‌های پزشکی یک پرونده و حصول اطمینان از اجرای عدالت از طریق تحقیقات دقیق و علمی، حیاتی است.
آیا تخصص پزشکی قانونی، به کشف جرم کمک می‌کند؟
با یافتن پاسخ سوال‌های تخصص پزشکی قانونی چیست و دکتر پزشکی قانونی کیست، به درک روشنی از وظایف و خدمات متخصص پزشکی قانونی دست یافتید. دکتر پزشکی قانونی با انجام معاینات پزشکی قانونی، ارائه نظریه کارشناسی و کمک به کشف جرم، با سیستم قضایی در اجرای عدالت همکاری می‌کند. این متخصص با بازسازی صحنه جرم، انجام کالبدشناسی، آزمایش‌های سم‌شناسی، شواهد پزشکی لازم را برای تعیین نوع و علت جراحت و علت مرگ به‌دست می‌آورد.
اگر به خدمات پزشکی قانونی نیاز دارید و می‌خواهید بدانید در شهر شما، متخصص پزشکی قانونی کیست، می‌تواند از قابلیت جستجو سایت دکتردکتر استفاده کنید. برای انجام این کار، پس از ورود به سایت دکتردکتر، تخصص پزشکی قانونی را بیابید. شما می‌توانید با انتخاب شهر خود، فهرستی از متخصصان پزشکی قانونی آن شهر را در اختیار داشته باشید.
منابع:
pcom.edu
cap.org
سوالات متداول تخصص پزشکی قانونی
با استفاده از علائم پوسیدگی، تغییرات دمای بدن و حضور حشرات می‌توان زمان تقریبی مرگ را تعیین کرد.
با بررسی الگوی جراحات واردشده، محل و نوع جراحت و تحلیل شرایط صحنه جرم می‌توان تفاوت بین قتل و خودکشی تشخیص داد؟
خیر. فقط درصورت وقوع مرگ‌های ناگهانی، غیرمنتظره و مشکوک کالبدشکافی انجام می‌شود.
نتایج از طریق گزارش رسمی به مراجع قضایی ارجاع شده و سپس به اطلاع خانواده می‌رسد.
