بلوغ دختران یکی از مراحل حیاتی و حساس در زندگی آنان است که به تغییرات فیزیکی، احساسی و اجتماعی منجر می‌شود. این دوره معمولاً بین سنین ۸ تا ۱۳ سالگی آغاز می‌شود و به تدریج تا اوایل سنین ۲۰ سالگی ادامه دارد. در این دوران، دختران با علائم مختلفی از جمله شروع قاعدگی، تغییر در اندازه و شکل بدن، و تغییرات هورمونی روبرو می‌شوند که می‌تواند تأثیر عمیقی بر روحیه و رفتار آنان بگذارد. مراحل بلوغ در دختران شامل تغییرات فیزیکی مثل رشد سینه‌ها، افزایش قد، و آغاز قاعدگی است. همچنین، تغییرات روحی و عاطفی مانند نوسانات خلقی و افزایش حساسیت به احساسات نیز از دیگر مشخصه‌های این دوران به شمار می‌روند.
نقش والدین در این مقطع حساس بسیار تعیین‌کننده است. آنها باید به دختران خود آموزش دهند که این تغییرات طبیعی و بخشی از رشد و توسعه هستند. با برقراری ارتباطی باز و حمایتگر، والدین می‌توانند به دختران کمک کنند تا با این تغییرات به‌خوبی سازگار شوند و احساس مثبت‌تری نسبت به خود و بدنشان پیدا کنند. همچنین، فراهم آوردن اطلاعات درست و ایجاد فضایی امن برای گفتگو می‌تواند به دختران در فهم بهتر این دوره و مدیریت چالش‌های آن کمک کند. برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید.
بلوغ در دختران به چه معناست؟
با گذشت زمان کم کم متوجه تغییراتی در جسم، روح و احساسات کودک خود می‌شوید که با علائمی همراه است. این اتفاقات نشان دهنده این است که فرزند شما از دوران کودکی وارد بزرگسالی شده و به اصطلاح بلوغ را تجربه کرده است.
با توجه به سایت cleveland clinic درباره بلوغ دختران می‌گوید:
«مراحل بلوغ در دختران شامل تغییرات در سینه‌ها و موهای ناحیه تناسلی است. تغییرات فیزیکی دیگری نیز رخ می‌دهد.»
تغییراتی را که کودک در دوران بلوغ تجربه می‌کند، شامل موارد زیر است:
- رشد فیزیکی و وقوع تغییراتی در داخل و خارج بدن کودک
- ظاهر شدن تغییراتی در اندام‌های جنسی کودک
- تغییرات مغزی
- وقوع تغییرات اجتماعی و احساسی و غیره.
برای اینکه فرزندتان را با بلوغ و نشانه‌های آن آشنا کنید می‌توانید از یک دکتر روانشناس کمک بگیرید. اگر نمی‌دانید در چه مواردی می‌توانید از کمک این متخصص استفاده کنید در مطلب تخصص روانشناسی چیست ، می‌توانید با روند معاینات و وظایف پزشکان این تخصص، آشنا شوید.
علائم بلوغ در دختران چیست؟
خوب است بدانید که علائم بلوغ در دختران زمانی مشاهده می‌شود که وقوع تغییرات در مغز کودک، باعث آزاد شدن هورمون جنسی از غدد جنسی یعنی تخمدان‌ها شوند. در ادامه علائم بلوغ در دختران را معرفی می‌کنیم.
| علائم بلوغ در دختران |
| رشد سینه‌ها |
| شروع قاعدگی |
| تغییر در فرم بدن |
| افزایش قد |
| رشد موهای ناحیه تناسلی |
| رشد موهای زیر بغل |
| نوسانات خلقی |
| افزایش چربی بدن |
| تغییر در پوست |
| افزایش عرق |
| حساسیت به احساسات |
| خواب‌آلودگی یا بی‌خوابی |
| افزایش اشتها |
| تغییرات در نعوظ |
| تمایل به استقلال |
علائم اولیه بلوغ در دختران
از علائم اولیه بلوغ در دختران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اولین نشانه بلوغ در دختران را معمولا رشد پستان‌ها می‌دانند. طبیعی است اگر جوانه‌های پستان دختر گاهی خیلی ظریف باشد یا رشد یک پستان چند ماه بعد از پستان دیگر آغاز شود.
- در اندام تناسلی موهای زائد ظاهر می‌شود و در برخی دختران ممکن است موهای بیشتری در ناحیه ساق پا یا بازو‌هایشان رشد کند.
علائم ثانویه بلوغ در دختران
پس از آن که یک سال از بلوغ دختران گذشت، علائم زیر را در آنها مشاهده خواهید کرد که به آنها علائم ثانویه می‌گویند.
- پستان‌ها به رشد خود ادامه می‌دهند تا رشدشان کامل شود.
- تقریبا دو سال پس از بلوغ، دختران اولین پریود را تجربه می‌کنند.
- آکنه، لک‌های مختلف مثل جوش صورت سرسفید، سرسیاه و بثورات چرکی کم کم روی پوست ظاهر می‌شوند.
- موهای زائد اندام تناسلی ضخیم‌تر می‌شود.
- کم کم موهای زائد زیر بغل نیز رشد کرده و گاهی روی قسمت‌های دیگر بدن همچون بالای باسن نیز موهایی رشد می‌کند که کاملا طبیعی است.
- طی دوران بلوغ بیشتر عرق می‌کند.
- معمولا در دوران بلوغ ترشحات واژن شروع خواهد داشت.
- ممکن است در رشد بدن او جهش صورت گرفته و طی یک یا دو سال، ۵ تا ۷.۵ سانتی متر به قدش اضافه شود.
- اغلب با وقوع تغییرات در بدن، وزن آنها نیز بیشتر از قبل می‌شود.
علائم بلوغ دختران از چه سنی شروع شده و در چه سنی تمام می‌شود؟
خوب است بدانید که دخترها زودتر از پسرها به سن بلوغ می‌رسند و از سن ۸ تا ۱۳ سالگی ممکن است بلوغ در آنها رخ دهد. در صورتی که بلوغ دختر در این بازه اتفاق نیفتد، به اصلاح می‌گویند او دچار بلوغ زودرس یا دیررس شده است. معمولا بلوغ در دختران تا ۴ سال بعد ادامه پیدا می‌کند و پس از آن متوقف می‌شود.
مراحل بلوغ دختران
مراحلی را که در طی آن کودک به رشد و بلوغ می‌رسد، تانر می‌گویند که شامل مراحل زیر است:
مرحله اول تانر
این مرحله به وضعیت قبل از بلوغ جنسی اشاره می‌کند که سینه‌ها رشد نکرده و بافت قابل لمسی در آنها وجود ندارد. علاوه بر آن ممکن است تنها موهای کرکی در آنها مشاهده شود.
مرحله دوم تانر
در مرحله دوم تانر جوانه‌های پستان رشد کرده و بافت آن تا حدودی قابل لمس می‌شود. همچنین مقدار کمی موهای ضخیم روی ناحیه دستگاه تناسلی زنان و لابیای بزرگ ظاهر می‌شود.
مرحله سوم
در این مرحله پستان‌ها رشد بیشتری داشته و به سمت بالا می‌آیند و موهای ضخیم به بالای عانه گسترش می‌یابند.
مرحله چهارم تانر
در مرحله چهارم تانر هاله قهوه‌ای رنگ پستان برآمده شده و موهای ناحیه تناسلی ضخیم‌تر از قبل می‌شوند.
مرحله آخر تانر
در مرحله آخر تانر بافت سینه به طور کامل تکامل یافته و نوک پستان و هاله قهوه‌ای رنگ آن پررنگ‌تر می‌شود و پستان‌ها از پهلو حالت کمی افتاده پیدا می‌کنند. اما خوب است اشاره کنیم که اندازه پستان به هیچ وجه نشان دهنده میزان بلوغ نیست. در این مرحله موهای زائد ناحیه تناسلی به ران‌ها نیز گسترش پیدا می‌کند.
عوامل موثر در بلوغ دختران چیست؟
خوب است بدانید که عوامل مختلفی بلوغ دختران را تحت تاثیر قرار می‌دهد که از میان آنها می‌توان موارد زیر را نام برد:
تغذیه
یکی از عواملی که بر بلوغ دختران تاثیرگذار است، موضوع تغذیه است. در واقع تحقیقات نشان داده که دخترانی که وزن بیشتری دارند، نسبت به دخترانی با وزن متناسب، بلوغ زود‌تری را تجربه می‌کنند. علاوه بر آن ممکن است در دخترانی که دچار سوء تغذیه می‌شوند، تاخیر قاعدگی رخ دهد.
ژنتیک
از دیگر عوامل تاثیرگذار بر بلوغ دختران، مسئله ژنتیک است. در واقع باید بگوییم که در گروه‌های مختلف، کشورها و نژادهای متفاوت، سن و وضعیت بلوغ دختران با هم متفاوت است. همچنین ممکن است شروع بلوغ و قاعدگی در یک دختر خانم مشابه افراد نزدیک در خانواده مثل مادر و خواهر او باشد.
موقعیت جغرافیایی
یکی دیگر از عواملی که در بلوغ جنسی دخترها دخالت دارد، محیط و موقعیت جغرافیایی است. به این صورت که سن بلوغ در دختر‌هایی که نزدیک خط استوا و محیط‌های گرم زندگی می‌کنند و پوست تیره‌تری دارند، پایین‌تر است. در عوض در روستاها و نواحی کوهستانی و نواحی سردسیر، معمولا سن بلوغ بالاتر است و دختران دیرتر بالغ می شوند.
بلوغ زودرس در دختران
پزشکان بلوغ زودرس در دختران را زمانی می‌دانند که دختران قبل از ۸ سالگی بلوغ را تجربه کنند که در چنین مواقعی مراجعه به پزشک لازم است. هنگامی که بلوغ زودرس در دختران رخ می‌دهد، ممکن است همه علائم بلوغ یا یکی از آنها مانند رشد موی زائد یا بزرگ شدن سینه‌ها و غیره، با هم ظاهر شوند.
اما خوب است بدانید که در جامعه امروزی دختران نسبت به گذشته و حتی نسبت به مادران خود، در سنین پایین‌تری بلوغ را تجربه می‌کنند. به همین دلیل مادران به پزشک مراجعه می‌کنند تا در روند بلوغ تاخیر ایجاد کنند. در صورتی که نشانه‌های بلوغ در چهارچوب و طیف خود اتفاق بیفتد، لازم نیست در روند بلوغ تاخیر ایجاد کنید.
بلوغ دیررس در دختران
تاخیر در بلوغ معمولا با تاخیر در زمان پریودی خود را نشان می‌دهد. به این صورت که ممکن است دختر خانم علائم ثانویه بلوغ را تجربه کند اما از شروع سیکل قاعدگی در او خبری نباشد. در این مواقع بهترین کار مراجعه به پزشک است تا علت بلوغ دیررس را در نوجوان بررسی کند و با تجویز داروهایی علت را رفع کند.
عواملی همچون شرایط ژنتیکی، مشکلات غده هیپوفیز یا بیماری‌های غده تیروئید، مشکلات تخمدان‌ها و سوء تغذیه از دلایل تاخیر بلوغ محسوب می‌شوند. همچنین بسیاری از دخترانی که به شدت ورزش می‌کنند و چربی بدن بسیار کمی دارند، ممکن است تاخیر در شروع بلوغ را تجربه کنند.
تغییرات رفتاری و روحی بلوغ در دختران
خوب است بدانید که دخترها در سن بلوغ به خاطر هیجاناتی که تجربه می‌کنند، ممکن است رفتارهای مختلفی را از خود نشان دهند. خطرناک بودن و ادامه دار بودن این رفتارها به محیط زندگی و برخورد والدین دختر خانم بستگی دارد. در این میان رفتارهای هیجانی بلوغ دختران هم حائز اهیمت است.
در واقع نحوه برخورد با دختران در سن بلوغ بسیار دارای اهمیت است. برخی از دخترها در این سن رفتارهایی را از خود بروز می‌دهند که باعث جلب نظر دیگران می‌شود. برای مثال ممکن است بیش از حد از وسایل آرایشی استفاده کنند یا در برابر کوچک‌ترین واکنش‌ها، رفتاری پرخاشگرانه از خود نشان دهند. همچنین برخی از آنها گوشه گیری را انتخاب کرده و نمی‌توانند دایره ارتباطی خود را گسترش دهند که همه این رفتارها طبیعی بوده و قابل کنترل است.
نحوه برخورد با دختران در دوران بلوغ
همانطور که می‌دانید دختران در سن بلوغ متوجه تغییراتی در بدن خود می‌شوند. این موضوع باعث حساس شدن آنها شده و ممکن است رفتارهای نامناسبی را از خود بروز دهند. در این مواقع بهتر است به خوبی با روانشناسی دختران جوان آشنا باشید تا بتوانید شرایط او را درک کرده و به آرامش او کمک کنید. پس برای برخورد مناسب با دختران در دوران بلوغ جنسی لازم است از انجام کارهای زیر را انجام دهید:
- صدایتان را روی او بالا نبرید
- از الفاظی همچون ” چته ” استفاده نکنید
- در هنگام وقوع اشتباهات، برخورد مناسبی با او داشته باشید
- سعی کنید قبل از بلوغ و تغییرات بدنی ناشی از آن، با دختر خود صحبت کنید
- در سن بلوغ به دختر خود محبت کنید
- در زمینه مشکلات جسمی به او کمک کنید
- رازدار دختر خود باشید
- در سن بلوغ از دختر خود حمایت و محافظت کنید
- به حریم خصوصی او احترام بگذارید
- در هنگام سندرم پیش از قاعدگی او را درک کنید
اهمیت تغذیه در دوران بلوغ دختران
یکی از مسائل مهم درباره بلوغ دختران، تغذیه آنها است. همانطور که می‌دانید بلوغ دختران با رشد بدنی همراه است و شما به عنوان والدین وظیفه دارید به دختر خود توجه کرده و مواد مورد نیاز برای رشد بدن همچون: اسید آمینه، پروتئین، لبنیات، سبزیجات و انواع ویتامین را برای او تهیه کنید. با تهیه این مواد می‌توانید از ابتلای فرزندتان به بیماری‌های مختلفی همچون افسردگی، کم خونی و یا پوکی استخوان جلوگیری کنید.
تفاوت بلوغ دختران و پسران در چیست؟
یکی از اصلی‌ترین تفاوت بلوغ پسران و دختران این است که بلوغ دخترها دو سال زودتر از پسران رخ می‌دهد و زودتر از آنها نیز به پایان می‌رسد. معمولا دخترها تا چهار سال بعد از بلوغ، به رشد کامل قد و بلوغ فکری می‌رسند. در حالی که بلوغ در پسران ممکن است تا ۶ سال ادامه داشته باشد.
علاوه بر آن سطح استرادیول در دختران که باعث رشد رحم و سینه‌ها می‌شود، زودتر از پسرها بالا می‌رود و در زنان به میزان بالاتری می‌رسد. در مقابل تستوسترون هم در رشد زنان موثر است اما میزان تاثیر آن در زنان بسیار کمتر از مردان است.
بلوغ دختران؛ آغاز یک دوره جدید زندگی
در پایان بلوغ در دختران یک مرحله اساسی و طبیعی از رشد است که شامل تغییرات فیزیکی و روانی زیادی می‌شود. علائم بلوغ دختران نه تنها نشان‌دهنده رشد جسمی آنان هستند، بلکه تأثیرات عاطفی و اجتماعی نیز به همراه دارند. از جمله این علائم می‌توان به رشد سینه‌ها، شروع قاعدگی و تغییرات در ذخایر چربی بدن اشاره کرد. درک و پذیرش این تغییرات برای دختران و والدین بسیار مهم است، چرا که به آنها کمک می‌کند تا با این دوره حساس زندگی به خوبی کنار بیایند و احساس مثبت‌تری نسبت به خود داشته باشند. ارائه حمایت‌های عاطفی و اطلاعات لازم می‌تواند فرآیند بلوغ در دختران را به تجربه‌ای مثبت تبدیل کند. برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید.
منبع:
clevelandclinic.org
سوالات متداول بلوغ دختران
بلوغ در دختران معمولاً بین سنین ۸ تا ۱۳ سالگی آغاز می‌شود. این مرحله ممکن است در برخی از دختران زودتر یا دیرتر شروع شود، اما آغاز قاعدگی اغلب نشانه‌ای از ورود به این دوره است.
در دوره بلوغ، دختران تغییرات فیزیکی متعددی را تجربه می‌کنند که شامل رشد سینه‌ها، افزایش قد، تغییر شکل بدن (مانند افزایش ذخایر چربی) و رشد موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل می‌شود.
نه بلوغ شامل تغییرات احساسی و روانی نیز می‌شود. دختران ممکن است نوسانات خلقی، افزایش حساسیت به احساسات و تغییر در خواب و اشتها را تجربه کنند
والدین می‌توانند با برقراری ارتباطی باز و حمایتگر، به دختران خود در درک تغییرات و احساساتشان کمک کنند. آموزش اطلاعات صحیح درباره بلوغ و ایجاد فضایی امن برای گفتگو می‌تواند به دختران در گذر از این مرحله کمک کند.
هر دختر ممکن است تجربه متفاوتی از بلوغ داشته باشد و این مرحله ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد. برخی دختران ممکن است اضطراب، احساس بی‌احترامی یا مشکلات حمایتی را تجربه کنند. بنابراین، درک و حمایت از سوی خانواده و دوستان می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.
