یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین درباره فرزندانشان، مسئله بلوغ است، مسئله‌ای که داشتن اطلاعات کافی درخصوص آن بسیار ساده و قابل کنترل‌تر از چیزی که فکرش را کنید خواهد بود. هنگامی که دختران و پسران به سن بلوغ می‌رسند، تغییرات زیادی در جسم، روحیات و رفتار آنها ایجاد می‌شود.
پس لازم است درباره این موضوع شناخت کافی داشته باشید تا در برابر بلوغ فرزندتان برخورد مناسبی را از خود بروز دهید. این دوره برای سلامتی نوجوان در آینده اهمیت زیادی دارد.
بلوغ چیست و در دختران چه علائمی دارد؟ در این مطلب از مجله دکتردکتر همراه ما باشید تا به طور کامل این موضوع را بررسی کنیم.
بلوغ در دختران به چه معناست؟
با گذشت زمان کم کم متوجه تغییراتی در جسم، روح و احساسات کودک خود می‌شوید که با علائمی همراه است. این اتفاقات نشان دهنده این است که فرزند شما از دوران کودکی وارد بزرگسالی شده و به اصطلاح بلوغ را تجربه کرده است. تغییراتی را که کودک در دوران بلوغ تجربه می‌کند، شامل موارد زیر است:
- رشد فیزیکی و وقوع تغییراتی در داخل و خارج بدن کودک
- ظاهر شدن تغییراتی در اندام‌های جنسی کودک
- تغییرات مغزی
- وقوع تغییرات اجتماعی و احساسی و غیره.
برای اینکه فرزندتان را با بلوغ و نشانه‌های آن آشنا کنید می‌توانید از یک دکتر روانشناس کمک بگیرید. اگر نمی‌دانید در چه مواردی می‌توانید از کمک این متخصص استفاده کنید در مطلب تخصص روانشناسی چیست ، می‌توانید با روند معاینات و وظایف پزشکان این تخصص، آشنا شوید.
علائم بلوغ در دختران چیست؟
خوب است بدانید که علائم بلوغ در دختران زمانی مشاهده می‌شود که وقوع تغییرات در مغز کودک، باعث آزاد شدن هورمون جنسی از غدد جنسی یعنی تخمدان‌ها شوند. در ادامه علائم بلوغ در دختران را معرفی می‌کنیم.
علائم اولیه بلوغ در دختران
از علائم اولیه بلوغ در دختران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اولین نشانه بلوغ در دختران را معمولا رشد پستان‌ها می‌دانند. طبیعی است اگر جوانه‌های پستان دختر گاهی خیلی ظریف باشد یا رشد یک پستان چند ماه بعد از پستان دیگر آغاز شود.
- در اندام تناسلی موهای زائد ظاهر می‌شود و در برخی دختران ممکن است موهای بیشتری در ناحیه ساق پا یا بازو‌هایشان رشد کند.
علائم ثانویه بلوغ در دختران
پس از آن که یک سال از بلوغ دختران گذشت، علائم زیر را در آنها مشاهده خواهید کرد که به آنها علائم ثانویه می‌گویند.
- پستان‌ها به رشد خود ادامه می‌دهند تا رشدشان کامل شود.
- تقریبا دو سال پس از بلوغ، دختران اولین پریود را تجربه می‌کنند.
- آکنه، لک‌های مختلف مثل جوش صورت سرسفید، سرسیاه و بثورات چرکی کم کم روی پوست ظاهر می‌شوند.
- موهای زائد اندام تناسلی ضخیم‌تر می‌شود.
- کم کم موهای زائد زیر بغل نیز رشد کرده و گاهی روی قسمت‌های دیگر بدن همچون بالای باسن نیز موهایی رشد می‌کند که کاملا طبیعی است.
- طی دوران بلوغ بیشتر عرق می‌کند.
- معمولا در دوران بلوغ ترشحات واژن شروع خواهد داشت.
- ممکن است در رشد بدن او جهش صورت گرفته و طی یک یا دو سال، ۵ تا ۷.۵ سانتی متر به قدش اضافه شود.
- اغلب با وقوع تغییرات در بدن، وزن آنها نیز بیشتر از قبل می‌شود.
علائم بلوغ دختران از چه سنی شروع شده و در چه سنی تمام می‌شود؟
خوب است بدانید که دخترها زودتر از پسرها به سن بلوغ می‌رسند و از سن ۸ تا ۱۳ سالگی ممکن است بلوغ در آنها رخ دهد. در صورتی که بلوغ دختر در این بازه اتفاق نیفتد، به اصلاح می‌گویند او دچار بلوغ زودرس یا دیررس شده است. معمولا بلوغ در دختران تا ۴ سال بعد ادامه پیدا می‌کند و پس از آن متوقف می‌شود.
مراحل بلوغ دختران
مراحلی را که در طی آن کودک به رشد و بلوغ می‌رسد، تانر می‌گویند که شامل مراحل زیر است:
مرحله اول تانر
این مرحله به وضعیت قبل از بلوغ جنسی اشاره می‌کند که سینه‌ها رشد نکرده و بافت قابل لمسی در آنها وجود ندارد. علاوه بر آن ممکن است تنها موهای کرکی در آنها مشاهده شود.
مرحله دوم تانر
در مرحله دوم تانر جوانه‌های پستان رشد کرده و بافت آن تا حدودی قابل لمس می‌شود. همچنین مقدار کمی موهای ضخیم روی ناحیه دستگاه تناسلی زنان و لابیای بزرگ ظاهر می‌شود.
مرحله سوم
در این مرحله پستان‌ها رشد بیشتری داشته و به سمت بالا می‌آیند و موهای ضخیم به بالای عانه گسترش می‌یابند.
مرحله چهارم تانر
در مرحله چهارم تانر هاله قهوه‌ای رنگ پستان برآمده شده و موهای ناحیه تناسلی ضخیم‌تر از قبل می‌شوند.
مرحله آخر تانر
در مرحله آخر تانر بافت سینه به طور کامل تکامل یافته و نوک پستان و هاله قهوه‌ای رنگ آن پررنگ‌تر می‌شود و پستان‌ها از پهلو حالت کمی افتاده پیدا می‌کنند. اما خوب است اشاره کنیم که اندازه پستان به هیچ وجه نشان دهنده میزان بلوغ نیست. در این مرحله موهای زائد ناحیه تناسلی به ران‌ها نیز گسترش پیدا می‌کند.
عوامل موثر در بلوغ دختران چیست؟
خوب است بدانید که عوامل مختلفی بلوغ دختران را تحت تاثیر قرار می‌دهد که از میان آنها می‌توان موارد زیر را نام برد:
تغذیه
یکی از عواملی که بر بلوغ دختران تاثیرگذار است، موضوع تغذیه است. در واقع تحقیقات نشان داده که دخترانی که وزن بیشتری دارند، نسبت به دخترانی با وزن متناسب، بلوغ زود‌تری را تجربه می‌کنند. علاوه بر آن ممکن است در دخترانی که دچار سوء تغذیه می‌شوند، تاخیر قاعدگی رخ دهد.
ژنتیک
از دیگر عوامل تاثیرگذار بر بلوغ دختران، مسئله ژنتیک است. در واقع باید بگوییم که در گروه‌های مختلف، کشورها و نژادهای متفاوت، سن و وضعیت بلوغ دختران با هم متفاوت است. همچنین ممکن است شروع بلوغ و قاعدگی در یک دختر خانم مشابه افراد نزدیک در خانواده مثل مادر و خواهر او باشد.
موقعیت جغرافیایی
یکی دیگر از عواملی که در بلوغ جنسی دخترها دخالت دارد، محیط و موقعیت جغرافیایی است. به این صورت که سن بلوغ در دختر‌هایی که نزدیک خط استوا و محیط‌های گرم زندگی می‌کنند و پوست تیره‌تری دارند، پایین‌تر است. در عوض در روستاها و نواحی کوهستانی و نواحی سردسیر، معمولا سن بلوغ بالاتر است و دختران دیرتر بالغ می شوند.
بلوغ زودرس در دختران
پزشکان بلوغ زودرس در دختران را زمانی می‌دانند که دختران قبل از ۸ سالگی بلوغ را تجربه کنند که در چنین مواقعی مراجعه به پزشک لازم است. هنگامی که بلوغ زودرس در دختران رخ می‌دهد، ممکن است همه علائم بلوغ یا یکی از آنها مانند رشد موی زائد یا بزرگ شدن سینه‌ها و غیره، با هم ظاهر شوند.
اما خوب است بدانید که در جامعه امروزی دختران نسبت به گذشته و حتی نسبت به مادران خود، در سنین پایین‌تری بلوغ را تجربه می‌کنند. به همین دلیل مادران به پزشک مراجعه می‌کنند تا در روند بلوغ تاخیر ایجاد کنند. در صورتی که نشانه‌های بلوغ در چهارچوب و طیف خود اتفاق بیفتد، لازم نیست در روند بلوغ تاخیر ایجاد کنید.
بلوغ دیررس در دختران
تاخیر در بلوغ معمولا با تاخیر در زمان پریودی خود را نشان می‌دهد. به این صورت که ممکن است دختر خانم علائم ثانویه بلوغ را تجربه کند اما از شروع سیکل قاعدگی در او خبری نباشد. در این مواقع بهترین کار مراجعه به پزشک است تا علت بلوغ دیررس را در نوجوان بررسی کند و با تجویز داروهایی علت را رفع کند.
عواملی همچون شرایط ژنتیکی، مشکلات غده هیپوفیز یا بیماری‌های غده تیروئید، مشکلات تخمدان‌ها و سوء تغذیه از دلایل تاخیر بلوغ محسوب می‌شوند. همچنین بسیاری از دخترانی که به شدت ورزش می‌کنند و چربی بدن بسیار کمی دارند، ممکن است تاخیر در شروع بلوغ را تجربه کنند.
تغییرات رفتاری و روحی بلوغ در دختران
خوب است بدانید که دخترها در سن بلوغ به خاطر هیجاناتی که تجربه می‌کنند، ممکن است رفتارهای مختلفی را از خود نشان دهند. خطرناک بودن و ادامه دار بودن این رفتارها به محیط زندگی و برخورد والدین دختر خانم بستگی دارد. در این میان رفتارهای هیجانی بلوغ دختران هم حائز اهیمت است.
در واقع نحوه برخورد با دختران در سن بلوغ بسیار دارای اهمیت است. برخی از دخترها در این سن رفتارهایی را از خود بروز می‌دهند که باعث جلب نظر دیگران می‌شود. برای مثال ممکن است بیش از حد از وسایل آرایشی استفاده کنند یا در برابر کوچک‌ترین واکنش‌ها، رفتاری پرخاشگرانه از خود نشان دهند. همچنین برخی از آنها گوشه گیری را انتخاب کرده و نمی‌توانند دایره ارتباطی خود را گسترش دهند که همه این رفتارها طبیعی بوده و قابل کنترل است.
نحوه برخورد با دختران در دوران بلوغ
همانطور که می‌دانید دختران در سن بلوغ متوجه تغییراتی در بدن خود می‌شوند. این موضوع باعث حساس شدن آنها شده و ممکن است رفتارهای نامناسبی را از خود بروز دهند. در این مواقع بهتر است به خوبی با روانشناسی دختران جوان آشنا باشید تا بتوانید شرایط او را درک کرده و به آرامش او کمک کنید. پس برای برخورد مناسب با دختران در دوران بلوغ جنسی لازم است از انجام کارهای زیر را انجام دهید:
- صدایتان را روی او بالا نبرید
- از الفاظی همچون ” چته ” استفاده نکنید
- در هنگام وقوع اشتباهات، برخورد مناسبی با او داشته باشید
- سعی کنید قبل از بلوغ و تغییرات بدنی ناشی از آن، با دختر خود صحبت کنید
- در سن بلوغ به دختر خود محبت کنید
- در زمینه مشکلات جسمی به او کمک کنید
- رازدار دختر خود باشید
- در سن بلوغ از دختر خود حمایت و محافظت کنید
- به حریم خصوصی او احترام بگذارید
- در هنگام سندرم پیش از قاعدگی او را درک کنید
اهمیت تغذیه در دوران بلوغ دختران
یکی از مسائل مهم درباره بلوغ دختران، تغذیه آنها است. همانطور که می‌دانید بلوغ دختران با رشد بدنی همراه است و شما به عنوان والدین وظیفه دارید به دختر خود توجه کرده و مواد مورد نیاز برای رشد بدن همچون: اسید آمینه، پروتئین، لبنیات، سبزیجات و انواع ویتامین را برای او تهیه کنید. با تهیه این مواد می‌توانید از ابتلای فرزندتان به بیماری‌های مختلفی همچون افسردگی، کم خونی و یا پوکی استخوان جلوگیری کنید.
تفاوت بلوغ دختران و پسران در چیست؟
یکی از اصلی‌ترین تفاوت بلوغ پسران و دختران این است که بلوغ دخترها دو سال زودتر از پسران رخ می‌دهد و زودتر از آنها نیز به پایان می‌رسد. معمولا دخترها تا چهار سال بعد از بلوغ، به رشد کامل قد و بلوغ فکری می‌رسند. در حالی که بلوغ در پسران ممکن است تا ۶ سال ادامه داشته باشد.
علاوه بر آن سطح استرادیول در دختران که باعث رشد رحم و سینه‌ها می‌شود، زودتر از پسرها بالا می‌رود و در زنان به میزان بالاتری می‌رسد. در مقابل تستوسترون هم در رشد زنان موثر است اما میزان تاثیر آن در زنان بسیار کمتر از مردان است.
بلوغ دختران؛ آغاز یک دوره جدید زندگی
همانطور که در بالا گفته شد، بلوغ دختران از اهمیت زیادی برخوردار بوده و شما به عنوان والدین، نباید خیلی ساده از کنار این موضوع رد شوید. پس اگر در رابطه با بلوغ دختر خود اطلاعات کافی ندارید، بهتر است با یک روانشناس مشورت کرده است تا به فرزند خود کمک کنید، دوران سختی را در هنگام بلوغ جنسی تجربه نکند و با آن کنار بیاید. در این خصوص می‌توانید از سایت نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر استفاده کنید.
اگر رابطه با بلوغ دختران و روش‌های برخورد با آنها پیشنهاد خوبی دارید، خوشحال می‌شویم نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
