علائم افسردگی چیست؟ ۲۵ نشانه افسردگی که باید بشناسید

شناخت علائم افسردگی به شما کمک می‌کند تشخیص بدهید که افسردگی چیست؟ و آیا واقعا افسرده هستید یا در این لحظه احساس ناراحتی می‌کنید. احساساتی مثل غم، خستگی یا تنهایی همیشه نشانه افسردگی نیستند. این احساسات واکنش‌هایی هستند که جسم و ذهن شما برای مقابله با شرایط خاصی که در آن قرار دارید، نشان می‌دهد. مثلا زمانی که عزیزی را از دست داده‌اید، در کاری شکست خورده‌اید یا در امتحان نمره خوبی نگرفته‌اید، احساس می‌کنید غمگین‌ترین و بیچاره‌ترین فرد دنیا هستید، اما با گذشت زمان تسکین پیدا می‌کنید و دیگر چنین احساسی نخواهید داشت. افسردگی زمانی است که برای مدت طولانی درگیر چنین احساساتی باشید و به این خاطر سلامت و زندگی روزمره‌تان تحت تأثیر قرار بگیرد.

محتوای پزشکی این مقاله توسط دکتر محبوبه افشاری، کارشناس ارشد مشاوره خانواده بررسی و تایید شده است.

تفاوت‌های بین احساس ناراحتی و بیماری افسردگی یکی از مهم‌ترین مواردی است که انسان‌های عصر امروز باید بدانند. این روزها، انسان‌ها بیشتر از هر زمان دیگری در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند و اگر به موقع آن را تشخیص ندهند و برای درمانش اقدام نکنند، در زندگی فردی و اجتماعی با مشکلات بسیاری مواجه خواهند شد. در این مقاله از دکتردکتر، علائم افسردگی را بررسی می‌کنیم.

افسردگی چیست؟

افسردگی یک اختلال روانی است که باعث می‌شود فرد در اکثر ساعت‌های روز غمگین باشد، نسبت به انجام کارهایش بی‌رغبت شود و انگیزه‌اش را برای ادامه زندگی از دست بدهد. این احساس آنقدر ادامه پیدا می‌کند که روی افکار و رفتار فرد تأثیر می‌گذارد و زندگی فردی و اجتماعی او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مثلا ممکن است دیگر انجام کارهایی که همیشه از آن‌ها لذت می‌برده را دوست نداشته باشد یا نخواهد با اعضای خانواده و دوستانش زمان بگذراند یا حتی در انجام وظایف مربوط به شغلش با مشکل مواجه شود.

افراد افسرده نمی‌توانند زندگی روزمره‌شان را مطابق معمول پیش ببرند و حتی گاهی به این فکر می‌کنند که زندگی ارزش زنده ماندن را ندارد. افسردگی یک نقطه ضعف یا نمایش نیست و فرد افسرده به راحتی نمی‌تواند از پوسته غمگین و خسته خود خارج شود. این افراد برای بهبود وضعیتشان به روان‌درمانی یا درمان با دارو نیاز دارند.

افراد افسرده و خانواده‌ و اطرافیان آن‌ها باید به خوبی با علائم این بیماری آشنا باشند تا در صورت مشاهده این علائم بتوانند اقدام درست انجام بدهند. اکثر افراد افسرده‌ای که به موقع بیماریشان را تشخیص داده‌اند، به کمک روان‌درمان یا روانپزشک یا هردو توانسته‌اند به زندگی عادی برگردند و بهبود پیدا کنند.

اولین نشانه‌های افسردگی چیست؟

افسردگی اختلالی است که به مرور زمان پیشرفت می‌کند. یک فرد افسرده از همان روزهای اول خانه‌نشین نمی‌شود. او ممکن است افسرده باشد، اما همچنان به فعالیت‌های روزمره‌اش ادامه بدهد. می‌توان گفت اولین نشانه‌های افسردگی، مهم‌ترین نشانه‌ها هستند. زیرا زمانی که این اختلال را در مراحل اولیه آن تشخیص داده می‌شود و اقدامات درمانی لازم صورت می‌گیرد، زندگی فرد کم‌تر تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت و به احتمال زیاد از روال عادی زندگی روزمره دور نخواهد شد.

در ادامه به لیستی از اولین نشانه‌های افسردگی اشاره می‌کنیم.

• مشکل در تصمیم‌گیری و ناتوانی در تشخیص درست و غلط یا خواستن و نخواستن؛
• مشکل در تمرکز (در این حالت فرد نمی‌تواند روی کارش تمرکز کند و مدام حواسش به سمت مسائل حاشیه‌ای پرت می‌شود)؛
• بی‌قراری مداوم و درگیری ذهنی زیاد که نتیجه آن خستگی ذهنی خواهد بود؛
• تغییر ناگهانی خلق‌وخو (مثلا ممکن است فرد در یک لحظه به شدت غمگین باشد، اما چند دقیقه بعد صدای خنده‌اش تمام فضا را پر کند)؛
• از دست دادن اشتیاق و انگیزه برای انجام کارهای مختلف؛
• استرس شدیدی که با ترس، افزایش ضربان قلب، سرعت تنفس، لرزش دست، انقباض عضلات و تعریق همراه است؛
• ناتوانی در کنترل احساسات.

علائم فرد افسرده چیست؟

نشانه افسردگی نه فقط برای خود فرد، بلکه برای اطرافیان او هم اهمیت دارد. اطرافیان یک فرد افسرده، هم باید با نشانه‌های بیماری او آشنا باشند و هم باید روش واکنش صحیح در برابر این علائم را بدانند. به عنوان مثال زمانی که یک فرد عادی برای مدت کوتاهی غمیگن است، دوستانش می‌توانند با خنداندن او کمی حالش را بهتر کنند. اما حال بد یک فرد افسرده با خندیدن بهتر نمی‌شود؛ حتی ممکن است تصور کند دوستانش او را درک نمی‌کنند و بیش از پیش از آن‌ها فاصله بگیرد.

بزرگ‌ترین کمکی که می‌توان به یک فرد افسرده کرد، شناخت علائم و همدلی کردن با اوست؛ در این صورت او متوجه می‌شود فردی وجود دارد که حال بدش را درک می‌کند و می‌داند که او بیمار است و می‌فهمد که به اختیار نمی‌تواند خوشحال باشد و به زندگی عادی‌اش برسد!

اولین گام برای کمک کردن به فرد افسرده این است که علائم او را بشناسید. اگر نشانه‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم را در فردی دیدید، احتمالا با یک افسرده مواجه هستید.

• همیشه خسته‌ است؛
• روتین خواب او تغییر کرده، خیلی زیاد یا خیلی کم می‌خوابد؛
• بداخلاق‌ شده و به محض اینکه کسی چیزی می‌گوید، واکنش شدیدی نشان می‌‌دهد و آزرده می‌شود؛
• روتین غذا خوردن او تغییر کرده، یا بیشتر از همیشه می‌خورد و یا اشتهایش را حتی نسبت به غذاهایی که زمانی خیلی دوست داشته، از دست می‌دهد؛
• زمانی که با او صحبت می‌کنید، هدف و برنامه خاصی برای آینده‌اش ندارد و احساس تهی بودن می‌کند، او هیچ تمایلی برای تغییر وضعیتش نشان نمی‌‌دهد؛
• رفتارهای خطرناک انجام می‌دهد، مثلا ممکن است بدون توجه به ماشین‌ها از خیابان رد شود.

مهمترین علائم افسردگی در فرد بیمار کدام است؟

همه افراد افسرده همه علائم این بیماری را ندارند. بنابراین نباید برای ظهور همه نشانه‌های این بیماری منتظر بمانید؛ در صورتی که شما یا یکی از اطرافیانتان چهار یا پنج مورد از علائمی که در قسمت‌های بالا بیان کردیم را دارید، باید به فرد متخصص برای تشخیص این بیماری مراجعه کنید.

در میان علائم مختلف، چند مورد از آن‌ها شایع‌تر هستند و بین اکثر افراد افسرده دیده می‌شوند. به همین دلیل آن‌ها را به عنوان مهم‌ترین نشانه‌های افسردگی در نظر می‌گیریم و در ادامه آن‌ها را نام می‌بریم.

• فرد در اکثر مواقع ناراحت و ناامید است؛
• علاقه خود را نسبت به افراد یا کارهایی که پیش از این دوستشان دارد را از دست می‌دهد، حتی ممکن است دیگر به صحبت کردن و ارتباط با شریک عاطفی‌اش هم تمایلی نداشته باشد؛
• حرف‌های ناامیدانه می‌زند و احساس بی‌ارزش بودن دارد؛
• وزنش به یکباره کاهش یا افزایش شدید پیدا کرده و خودش هم تمایلی به برگشتن به حالت قبلی نشان نمی‌دهد و فقط از این بابت ناراحت است.

نشانه‌های افسردگی شدید کدام است؟

تا این بخش از مقاله درباره بسیاری از علائم افسردگی صحبت کردیم. در میان علامت‌های مختلف این بیماری، نشانه‌های افسردگی شدید هشداردهنده هستند. این علائم نشان می‌دهد که افسردگی فرد بخاطر عدم رسیدگی و درمان به مراحل پیشرفته رسیده و زندگی بیمار را به صورت کامل تحت تأثیر قرار داده است. بی‌توجهی به علائم افسردگی شدید می‌تواند عواقب جبران ناپذیری مانند خودکشی به دنبال داشته باشد.

اگر تصور می‌کنید نشانه‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم را دارید یا این نشانه‌ها را در فردی از نزدیکانتان می‌بینید، حتما در کوتاه‌ترین زمان ممکن جلسات درمانی را آغاز کنید و با روانشناس و روانپزشک حرفه‌ای مشاوره داشته باشید.

• احساس گناه، بی‌ارزشی و درماندگی و بی‌معنایی در زندگی و تصور اینکه در زندگی هیچ کار مفیدی انجام نداده؛
• سردرد مداوم که بعد از چند روز هم بهتر نمی‌شود؛
• مشکلات گوارشی که حتی با مصرف دارو هم بهبود پیدا نمی‌کنند؛
• فکر جدی درباره خودکشی یا حتی تجربه خودکشی ناموفق؛
• روی آوردن به عادت‌های مخرب مثل اعتیاد به مواد مخدر یا الکل؛
• انجام کارهایی مانند نوشتن وصیت‌نامه یا سروسامان دادن به مال و اموال و تقسیم آن‌ها بین وارثان؛
• تصمیم‌گیری ناگهانی برای بازدید یا تلفن کردن به تمام آشنایان، اعضای خانواده و دوستان (در این حالت ممکن است فرد تصمیم به خودکشی گرفته باشد)؛
• گفتن جملاتی مثل: «ای کاش اینجا نبودم» یا «باید بیرون بروم».

برای تشخیص علائم افسردگی به کجا مراجعه کنم؟

در این مقاله بررسی کردیم نشانه‌های افسردگی چیست و یک فرد افسرده چه علائمی دارد؛ اما اختلالات روانی و رفتاری مختلفی وجود دارند که بسیاری از آن‌ها علائم مشترک با افسردگی دارند. به همین دلیل تشخیص نهایی بیماری را باید به روانشناس سپرد. پس اگر تصور می‌کنید خودتان علائم افسردگی دارید یا این علائم را در یکی از عزیزانتان دیده‌اید، در کوتاه‌ترین زمان ممکن برای ملاقات با روانشناس اقدام کنید. هرچقدر جلسات روان‌درمانی سریع‌تر آغاز شوند، روند پیشرفت بیماری زودتر متوقف می‌شود و فرد سریع‌تر می‌تواند درمان شود و به حالت عادی در زندگی‌اش برگردد.

در بخش‌های بعدی درباره ساده‌ترین روش‌های مراجعه یا صحبت با روانشناسان حرفه‌ای را ارائه می‌دهیم.

دریافت نوبت آنلاین از متخصص روانشناس

ساده‌ترین روش برای رزرو نوبت روانشناس، نوبت دهی اینترنتی است. ما در مجموعه دکتردکتر بهترین متخصصان روانشناسی در شهرهای مختلف را به مخاطبان معرفی می‌کنیم. در این پلتفرم شما می‌توانید اطلاعاتی چون نام پزشک، تخصص او، نظر سایر بیماران درباره او، آدرس و شماره تلفن مطب او را ببینید. همچنین امکان رزرو نوبت به صورت آنلاین هم وجود دارد.

مشاوره تلفنی با متخصص روانشناس

بعضی از افراد زمانی که رو در روی پزشک می‌نشینند، نمی‌توانند حرف‌هایی که می‌خواهند را بیان کنند یا احساس راحتی ندارند. برای این دسته از افراد، مشاوره تلفنی با متخصص روانشناس بهترین گزینه است. در این روش بیمار بدون اینکه از قضاوت کسی نگران باشد از اینکه دیگران ممکن است او را ببینند، بترسد، می‌تواند با پزشک صحبت کند. بیماران در مشاوره تلفنی به راحتی می‌توانند درباره علائم و تجربیاتی که دارند، صحبت کنند، احساساتشان را بیان کنند و حتی آن‌ها را بروز بدهند و بعد از آن هم به هر روشی که دوست داشته باشند، پاسخ مشاور را بشنوند و از راهنمایی‌های او استفاده کنند. به یاد داشته باشید که جلسات مشاوره شما می‌تواند تا هر زمانی که بخواهید به صورت تلفنی ادامه پیدا کند.