بلوغ پسران چگونه است؟

بلوغ پسران و دختران یکی از حساس‌ترین دورانی است که هریک از ما در این دنیا تجربه می‌کنیم. آشنایی با علامت‌هایش و مراحل مختلف آن باعث می‌شود که راحت‌تر از این دوران بگذریم و وارد بزرگسالی شویم. گاهی‌اوقات، در مسیر حرکت به‌ سوی بزرگسالی، نیاز به مشورت‌گرفتن از مشاوران و متخصص روانشناس هم پیش می‌آید. در واقع، بلوغ می‌تواند با هیاهوها و تلاطماتی در جسم و روان همراه باشد. در این مقاله از دکتردکتر هم به سراغ بررسی بلوغ پسران می‌رویم. احتمالاً پرسش‌های زیادی درباره این موضوع دارید که مرور مقاله پیش رو می‌تواند به شما در رسیدن به آگاهی بیشتر کمک کند.

بلوغ پسران؛ بلوغ چیست؟

بلوغ به دورانی از زندگی می‌گویند که بدن شروع به تغییرات اساسی و رشد چشمگیر می‌کند. در دوران بلوغ، دستگاه تناسلی و تولید مثل کامل و بالغ و آماده بهره‌برداری می‌شود. مغز هم دچار تغییراتی می‌شود که روی احساسات و رفتار فرد اثر می‌گذارند.

موادی طبیعی در بدن که با عنوان هورمون شناخته می‌شوند، سرمنشأ تغییرات در دوران بلوغ دختران و پسران هستند. بدن پسران در این دوران بزرگ‌تر و قوی‌تر می‌شود. بلوغ جنسی از راه می‌رسد و صدایشان هم تغییر می‌کند.

بلوغ از چه سنی در پسران شروع می‌شود؟

سن بلوغ در هر فرد با دیگری متفاوت است اما به طور متوسط، از حوالی سن ۱۱ تا ۱۳سالگی باید منتظر شروع این فرایند باشید. دوران بلوغ چندین و چند سال طول می‌کشد. بعضی زودتر و بعضی دیرتر وارد دوران بلوغ پسران می‌شوند؛ این بازه می‌تواند از ۹ تا ۱۴ سالگی هم شروع شود.

با اینکه به طور متوسط، در سنین مذکور پسران وارد دوران بلوغ می‌شوند اما بدن هرکس شرایط خودش را دارد. امکان دارد که بلوغ در سنین مختلفی رخ بدهد. شرایط غیرعادی هم وجود دارد که در ادامه درباره‌شان صحبت خواهیم کرد.

باید بدانید که تغییرات هورمونی پیش از تغییرات بدن هر فرد شروع می‌شوند و این موضوع در ابتدا نمود بیرونی ندارد. برای همین، ممکن است گاهی فکر کنید که بلوغ هنوز در یک فرد شروع نشده است.

بلوغ دیررس در پسران

اگر پسری تا رسیدن به ۱۴سالگی، علائم بلوغ را ندارد و بیضه‌ها و اندام تناسلی‌‌اش رشدی نداشته‌اند، احتمالاً دچار بلوغ دیررس است. معمولاً افرادی که بعد از ۱۴سالگی به بلوغ می‌رسند، مشکل جسمانی خاصی ندارند اما قدشان در این سن و سال کوتاه‌تر از هم‌سالان دیگرشان است.

در بدن بعضی از پسران هم، هورمون‌های جنسی به اندازه کافی تولید نمی‌شود. این مشکل که اصولاً مادرزادی است با تزریق هورمون‌ها رفع می‌شود. درصد اندکی از پسران هم دچار مشکلاتی در ناحیه بیضه هستند و با کمک هورمون تستوسترون درمان می‌شوند. در این دوره بیشتر پسرها دچار مشکلاتی می‌شوند که بهتر است با حضور دکتر اورولوژ آن‌ها را بهبود ببخشید.

بلوغ زودرس در پسران

بعضی از پسران هم زودتر از سایرین وارد دوران بلوغ می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود که در دوران شروع بلوغ، قدی بلندتر از هم‌سالان خود داشته باشند اما رشدشان در زمانی زودتر از حالت طبیعی متوقف می‌شود و در نهایت رشد قدی‌شان ادامه پیدا نمی‌کند. بلوغ زودرس به شروع این دوران پیش از ۹ سالگی گفته می‌شود.

علائم بلوغ در پسران چیست؟

بدن در دوران بلوغ شروع به تغییر می‌کند. بعضی از علائم بلوغ به شکل آنی ظاهر می‌شوند و برخی هم در طول زمان، کم‌کم و به طور تدریجی نمود پیدا می‌کنند. اگر پسر هستید یا پسری در اطرافیانتان وجود دارد، باید آماده بروز علائم و تغییرات زیر در ظاهر و بدن او باشید.

جهش رشد

با شروع بلوغ در پسران، بدن بزرگ‌تر و قوی‌تر می‌شود. قد فرد بلندتر می‌شود و پاها، دست‌ها و شانه‌ها هم رشد می‌کنند. پهن‌شدن سینه و شانه هم از علائم دیگر بلوغ پسران است.

باید بدانید که بعضی از بخش‌های بدن سریع‌تر از دیگر اعضا رشد می‌کنند. برای همین است که نباید از نبود تناسب در اندام ناراحت شوید. شکل و شمایل بدن کم‌کم تغییر می‌کند و تناسب به اندام بازمی‌گردد.

تا پایان سال‌های نوجوانی، رشد اندام‌های بدن در پسران ادامه پیدا می‌کند. حتی امکان قدکشیدن در حد ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر هم در سنین میان ۱۸تا ۲۰سالگی وجود دارد. در بعضی از پسران، امکان رشد سینه‌ها به طور مقطعی هم وجود دارد. اگر این ماجرا تداوم پیدا کند و حالتی غیرعادی داشته باشد، نیاز به پیگیری نزد پزشک وجود خواهد داشت.

رشد موهای بدن

بلوغ پسران که سر می‌رسد، موهایی در نواحی زیر بغل و آلت تناسلی هم می‌روید. موهای زائد در ابتدا حالت نازک و صاف دارند و با پیش‌رفتن پسران در سن بلوغ، حالت تیره‌تر و سیاه‌تری پیدا می‌کنند.

موهای روی دست‌ها و پاها هم با ورود به دوران بلوغ مدام تیره‌تر و ضخیم‌تر می‌شوند و البته کم‌کم موهایی پشت لب‌ها و روی چانه سبز می‌شوند. این را بدانید که میزان رشد موهای صورت و بدن در هر فرد با دیگری متفاوت است. اگر حجم این موها زیاد نیست و نازک‌اند، جای نگرانی در بیشتر موارد وجود ندارد.

تغییرات در ناحیه تناسلی

بیضه‌های پسران در دوران بلوغ مقدار بیشتری هورمون تستوسترون تولید می‌کنند. افزایش سطح این هورمون عامل محرکی برای شکل‌گیری تغییرات دیگری در بدن است؛ برای مثال، اندازه بیضه‌ها و اندام تناسلی‌شان بزرگ‌تر می‌شود.

یادتان باشد که گاهی یکی از بیضه‌ها سریع‌تر از دیگری رشد می‌کند یا یکی پایین‌تر از دیگری آویزان می‌شود و قرار می‌گیرد. جای نگرانی بابت این موضوع وجود ندارد.

تولید اسپرم

در دوران بلوغ پسران تولید تستوسترون در بیضه‌ها بیشتر می‌شود. این موضوع دلیل تولید اسپرم است. با ورود به بلوغ، پسران نعوظ و انزال را تجربه می‌کنند. یعنی آلتشان در اثر تحریک جنسی برانگیخته و بلند و مایع منی از آن خارج می‌شود.

در دوران بلوغ، این موضوع می‌تواند بی‌دلیل هم رخ بدهد؛ حتی ممکن است که فرد از خواب بیدار و متوجه شود که انزال رخ داده است؛ چنین چیزی هم طبیعی است.

عوض‌شدن صدا

پسران با ورود به بلوغ دچار تغییراتی در ناحیه حنجره می‌شوند. تارهای صوتی‌شان شروع به رشد می‌کند و حنجره‌شان (معروف به سیب گلو) بزرگ‌تر می‌شود. این تغییرات صدای پسران در دوران بلوغ را به حالتی غیرعادی تبدیل می‌کند. با گذر از بلوغ، صدا به حالتی مردانه درمی‌آید.

تغییرات پوستی

احتمال دارد که ورود به دوران بلوغ پسران همراه با ظهور آکنه و جوش‌هایی روی سطح پوست باشد. این‌ها کاملاً طبیعی و در نتیجه تغییرات هورمونی دوران مذکور هستند. جوش‌ها معمولاً روی صورت، شانه‌ها، سینه، گردن و کمر دیده می‌شوند. روش‌های مختلفی برای کنترل این جوش‌ها وجود دارد؛ رعایت اصول بهداشتی می‌تواند در مدیریت حضور آنها روی پوست مؤثر باشد.

سیستم‌های دیگر بدن

مغز، استخوان‌ها و اندام‌های دیگر بدن هم در دوران بلوغ پسران عوض می‌شوند. مغز هم توسعه پیدا می‌کند و باعث بروز تغییراتی در رفتارها می‌شود. همین تغییرات است که روند اندیشیدن و تفکر حل مسأله را هم در هر فرد عوض می‌کند و حالتی بالغ‌تر به آنها می‌دهد. بلوغ با تغییراتی احساسی هم همراه است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

مراحل بلوغ در پسران چیست؟

دوران بلوغ پسران دارای مراحل مختلفی است و تقسیم‌بندی‌هایی برای آن وجود دارد. به مراحل رشد و بلوغ، مراحل تانر (Tanner) می‌گویند. در ادامه بیشتر درباره این مراحل برایتان می‌گوییم.

 مراحل تانر

مراحل تانر بلوغ جنسی پسران شامل بخش‌های زیر است:

• رتبه‌بندی بلوغ جنسی ۱
• رتبه‌بندی بلوغ جنسی ۲
• رتبه‌بندی بلوغ جنسی ۳
• رتبه‌بندی بلوغ جنسی ۴
• رتبه‌بندی بلوغ جنسی ۵

۱. مرحله ۱ بلوغ جنسی

در این مرحله تانر، بیضه‌ها کوچک‌اند و آلت تناسلی حالتی کودکانه دارد. خبری هم از موهای حوالی اندام تناسلی در ناحیه شرمگاهی نیست.

۲. مرحله ۲ بلوغ جنسی

در این دوران که معمولاً از ۱۰ تا ۱۵ سالگی است، بیضه‌ها بزرگ می‌شوند. رشد بخش پنیس یا آلت تناسلی چندان محسوس و زیاد نیست. کیسه بیضه‌ها قرمزتر، نازک‌تر و بزرگ‌تر می‌شود. موهای ناحیه تناسلی یا شرمگاهی هم کمی رشد می‌کنند و حالتی نازک و صاف دارند.

۳. مرحله ۳ بلوغ جنسی

از سنین ۱۰ تا ۱۶ سالگی، بیضه‌ها به بزرگ‌شدن ادامه می‌دهند و بخش پنیس یا آلت تناسلی هم بلندتر می‌شود. کیسه بیضه هم به رشدش ادامه می‌دهد و موهای شرمگاهی یعنی ناحیه تناسلی هم پررنگ‌تر و فِرتر می‌شوند.

۴. مرحله ۴ بلوغ جنسی

از ۱۲ تا ۱۷سالگی، بیضه‌ها همچنان رشد می‌کنند. پنیس یا اندام تناسلی هم بلندتر و بزرگ‌تر می‌شود. کیسه بیضه‌ها هم رشد می‌کند و رنگش تیره‌تر می‌شود. موهای ناحیه تناسلی هم تیره‌تر، فرفری‌تر و ضخیم‌تر می‌شوند؛ مانند موی اندام تناسلی بزرگسالان اما تعدادشان نسبت به مردی بالغ کمتر است.

۵. مرحله ۵ بلوغ جنسی

در این مرحله، بیضه‌ها کاملاً رشد می‌کنند و حجمشان به بیشتر از ۲۰ میلی‌متر می‌رسد. موهای شرمگاهی کاملاً رشد می‌کنند و پوست بیضه هم به بلوغ می‌رسد و دیگر جای رشد ندارد.

عوامل موثر در بلوغ پسران چیست؟

عواملی روی بلوغ پسران و دختران اثرگذار هستند. از جمله این عوامل باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• عوامل ژنتیکی
• تغذیه
• نژاد و قوم
• فعالیت‌های جسمانی و بدنی
• وضعیت غدد درون‌ریز بدن

تغییرات رفتاری و روحی بلوغ در پسران چگونه است؟

دوران بلوغ پسران با تغییراتی در رفتار و احساسات و حتی گاهی افسردگی هم همراه است. نوجوانان در این مرحله به مستقل‌شدن و گذراندن اوقات خود با دوستان و هم‌سالانشان علاقه بیشتری نشان می‌دهند.

احتمال شکل‌گیری احساساتی عاشقانه و عاطفی نسبت به فردی دیگر هم در این سنین زیاد است. اگر نوجوان هستید و چنین چیزی را تجربه می‌کنید، باید بدانید که طبیعی است و شاید بهتر باشد که این موضوع را با بزرگ‌تری قابل‌اعتماد و همراه هم درمیان بگذارید تا در مدیریت احساساتتان به شما کمک کند.

تغییرات هورمونی، احساسی و جسمانی در دروان بلوغ پسران باعث می‌شود که نوسانات خُلقی را هم تجربه کنند. این‌ها گذران هستند و اطرافیان باید درک درستی از شرایط بلوغ داشته باشند.

نحوه برخورد با پسران در بلوغ را می‌دانید؟

اگر فرزند پسر دارید یا سرپرست پسری نوجوان هستید، باید بدانید که ورود او به دوران بلوغ با تلاطم‌هایی احتمالی همراه خواهد بود. دیگر روش‌های سابقتان برای تربیت و ارتباط با فرزند جوابگو نخواهند بود.

برای اینکه بتوانید دوران بلوغ فرزندتان را به‌سلامتی پشت سر بگذارید، باید ارتباط خوبی با او برقرار کنید. ایجاد رابطه‌ای دوستانه و مبتنی بر اعتماد متقابل راهی مناسب برای مدیریت این دوران است.

یادتان باشد که ضمن تشویق فرزندتان به مستقل‌شدن و ورود به دنیای بزرگسالی، چارچوب‌هایی تعریف و انتظارات خود از او را هم مطرح کنید. نوجوان باید یاد بگیرد که مستقل‌شدن همراه با مسئولیت‌پذیری است. هرچقدر که میلش به استقلال بیشتر شود، نیاز به پذیرش مسئولیت‌های بیشتر هم خواهد داشت. اگر در این رابطه نیاز به راهنمایی و مشاوره دارید، مراجعه به دکتر روانشناس بهترین راهکار است.

تغذیه در دوران بلوغ چگونه باشد؟

در دوران بلوغ باید به تغذیه نوجوانان هم اهمیت داده شود. مصرف مواد حاوی پروتئین در این دوران لازم است. از جمله مواد پروتئين‌دار باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• گوشت بدون چربی
• مرغ و ماهی
• عدس
• نخود
• لوبیا
• آجیل

تفاوت بلوغ دختر و پسر در چیست؟

سن بلوغ در دختران معمولاً ۲ سال زودتر از پسران شروع می‌شود. دختران در بازه سنی ۸ تا ۱۳ سال، وارد دوران بلوغ می‌شوند. تغییرات اندام‌ها و شکل بلوغ هم در این دو جنس با یکدیگر فرق می‌کند. سرعت بلوغ و تغییر اندام‌ها هم در دختران و پسران متفاوت است.

دوران بلوغ حساس و نیازمند مراقبت است

اگر در سن بلوغ هستید، بهتر است که با علائم و نشانه‌هایش آشنا شوید. چنانچه یکی از اطرافیانتان در حال ورود و سپری‌کردن این مرحله است هم باید با حال‌وهوایش و البته تغییرات جسمانی‌اش آشنا شوید.

دوران بلوغ با تغییراتی همراه است و این تحولات برای بعضی از افراد همراه با تلاطماتی است. گاهی نیاز به کمک‌گرفتن از مشاوران برای مدیریت اوضاع هم پیش می‌آید. اگر چنین نیازی احساس می‌کنید، بهتر است که از روش دریافت نوبت دهی اینترنتی سایت دکتردکتر هم برای گرفتن وقت ملاقات با بهترین مشاوران و روانشناسان استفاده کنید.

درباره بلوغ پسران سؤالی دارید؟ هر نکته یا پرسشی را با ما مطرح کنید تا به شما در رسیدن به پاسخ کمک کنیم.

منابع:

healthdirect.gov.au

raisingchildren.net.au

my.clevelandclinic.org

verywellfamily.com