تغییرات در شکل و رنگ ناخن ها نشانه چه بیماری هایی در بدن هستند؟

ناخن ها و وضعیت سلامتی آنها می توانند سر نخ های مهمی در مورد وضعیت سلامتی کلی بدن ارائه دهند.  مشکلات کبد، ریه ها و قلب می توانند تغییراتی در ظاهر ناخن ها ایجاد نمایند. در واقع ناخن ها رازدارهای خوبی برای بیماری ها نیستند و بسیاری از بیماری ها در ناخن ها نمود پیدا می کنند. با تیم دکتردکتر در این مقاله همراه باشید تا به بررسی حقایق جالبی در مورد ,وضعیت ناخن ها و نشانه های سلامتی و بیماری کلی بدن که در آنها ظاهر می شوند، بپردازیم.

چرا انسان ها ناخن دارند؟

ناخن ها چندین نقش مهم را در بدن بازی می کنند که عبارتند از:

استحکام نوک انگشتان و تقویت عضلات

پوشش سخت ناخن ها، نوک انگشتان را به یکی از قوی ترین قسمت های دست تبدیل می کند. همچنین تعداد زیاد رگ های خونی کوچک در ناخن ها باعث می شود تا در هنگام فشردن دست بتوانند جریان خونی خود را حفظ کنند. این مزایا باعث می شود تا انجام کارهای روزمره از جمله به دست گرفتن اشیا تسهیل شود و حرکات ظریف ناخن‌ها توانایی افراد را برای خراشیدن و جدا کردن، شکستن و بریدن و یا حرکات ظریف افزایش می دهد.

حفاظت در برابر ورود ویروس ها

نقش دومی که ناخن ها در نوک انگشتان ایفا می کنند حفاظت از بافت دست در برابر ورود ویروس ها و میکروب ها و بروز عفونت است.

بستر اعصاب حسی برای احساس درد

بر خلاف آن چیزی که از ظاهر ناخن ها به نظر می آید، شبکه پیچیده ای از اعصاب در زیر ناخن ها وجود دارد که می توانند احساسات زیادی را در این ناحیه تقویت نمایند. مانند احساس درد و احساس سوختگی.

ناخن ها از چه چیزی ساخته شده اند؟

ناخن های دست از سه لایه بافت به نام کراتین تشکیل شده اند. کراتین بافتی است که از واحدهایی به نام اسید آمینه ساخته شده است و ساختار آنها به گونه ای است که انسجام آنها می تواند باعث قوام و استحکام ناخن ها شود. با درک این موضوع می توانید به راحتی ارتباط مستقیم سلامتی ناخن ها و سلامتی بدن را متوجه شوید زیرا کمبود برخی از مواد معدنی و ویتامین ها در بدن می تواند ساختار منسجم کراتین ها در ناخن ها را بر هم زند و تغییراتی را در شکل و رنگ آنها پدید آورد.

نکته بسیار مهمی که در بررسی تغییرات ظاهری ناخن ها باید بدان توجه داشته باشیم این است که نشانه های به وجود آمده در ناخن ها اگر ناشی از بیماری باشند، معمولا جزو نشانه های ثانویه هستند و به احتمال زیاد قبل از این تغییرات، افراد متوجه نشانه های دیگر بیماری در قسمت های مختلف بدن شده باشند به عنوان مثال، ناخن های سفید می توانند نشانه ای از هپاتیت باشند اما همه کسانی که ناخن سفید دارند مبتلا به هپاتیت نیستند و عوامل بسیاری مانند پیری و تغذیه نامناسب می توانند باعث بروز ناهنجاری و یا تغییرات رنگ و ظاهر ناخن ها شوند. در ادامه به بررسی تغییراتی در ناخن ها که می توانند نشانه وجود بیماری در بدن باشند، می پردازیم.

1. تغییرات در رنگ ناخن ها

همانگونه که قبلا هم گفتیم همیشه تغییر در رنگ ناخن ها نشانه وجود بیماری در بدن نیست و عوامل بسیاری مانند تغذیه نامناسب می توانند باعث تغییر رنگ در آنها شوند اما پس از مشاهده تغییرات رنگ در ناخن ها باید نگران سلامتی بدن شد. در ادامه رنگ های غیرطبیعی ناخن ها و اختلالاتی که می توانند باعث این تغییرات رنگ شوند را بررسی می کنیم.

ناخن های رنگ پریده

ناخن های بسیار رنگ پریده گاهی اوقات می توانند نشانه ای از بیماری های جدی باشند. این بیماری ها عبارتند از:

• کم خونی
• نارسایی احتقانی قلب
• بیماری های کبد
• سوء تغذیه

ناخن های سفید

اگر ناخن ها عمدتاً سفید اما با لبه های تیره باشند، مشکلات کبدی مخصوصا هپاتیت سلامتی بدن را به خطر انداخته اند و حتما باید غربالگری شوند.

ناخن های زرد

یکی از شایع ترین علل زرد شدن ناخن ها عفونت قارچی است. با بدتر شدن عفونت، بستر ناخن ممکن است جمع شده و ناخن ها ضخیم و خرد شوند. در موارد نادر، ناخن‌های زرد می‌توانند نشان‌دهنده یک بیماری جدی‌تر مانند بیماری شدید تیروئید، دیابت یا پسوریازیس باشند.

ناخن‌هایی که ضخیم و زرد هستند و معمولا با سرعت بسیار کمی رشد می کنند اغلب به بیماری‌های ریوی مانند آمفیزم یا برونشیت مزمن اشاره می‌کنند. پدیده رینود که به دلیل گردش خون ضعیف در انگشتان دست، انگشتان پا و بینی ایجاد می شود نیز باعث زرد شدن ناخن ها می شود.بیماری های دیگری مانند سینوزیت، مشکلات تیروئید و آرتریت روماتوئید نیز می توانند منجر به زرد شدن ناخن ها شوند.

ناخن های آبی

آبی شدن یا رنگ متمایل به بنفش در ناخن ها در اصطلاح پزشکی سیانوز ناخن نامیده می شود و می تواند در قسمت های دیگر مانند لاله گوش و لب ها نیز رخ دهد. سیانوز نشانه عدم دریافت اکسیژن کافی در اندام های بدن است. این مساله می تواند نشان دهنده یک مشکل ریوی مانند آمفیزم یا برخی از بیماری های قلبی باشد.

2. تغییرات در شکل ناخن ها

شکل ناخن ها نیز مانند رنگ آنها می تواند نمایانگر برخی از بیماری ها در بدن باشد اما توجه داشته باشید که برخی از تغییرات در شکل ظاهری ناخن ها یا وجود برخی از ناهنجاری ها در آنها می تواند وراثتی باشد و ارتباطی با بیماری ها ندارد.

انحنای ناخن ها

انحنای شدید و گرد شدن ناخن ها می تواند سطوح پایین اکسیژن در خون و اختلالات مزمن ریوی را در بدن نشان دهد.

ناخن های قاشقی

ناخن های قاشقی به ناخن هایی گفته می شود که در ناحیه وسط دچار تغییراتی در تقعر می شوند و فرورفتگی هایی در وسط آنها پدید می آید و به ناخن ها شکلی شبیه به قاشق می دهد. ناخن های قاشقی به احتمال زیاد نشانه ای از بیماری های قلبی، لوپوس، تیروئید کم کار یا فقر آهن و حتی گاهی علائم کمبود ویتامین سی نیز هستند.

وجود حفره در ناخن ها

سوراخ شدن و ایجاد فرورفتگی های متعدد و کم عمق در سطح ناخن ها می توانند در نتیجه شرایطی مانند آلوپسی آره آتا (Alopecia Areata) یا پسوریازیس ایجاد شوند.

ایجاد خطوط سیاه در ناخن ها

وجود برخی از تیرگی ها روی ناخن برخی از افراد طبیعی است اما ایجاد یک نوار طولی جدید قهوه ای روشن تا تیره روی ناخن می تواند نشان دهنده نوعی ملانوم (وخیم ترین نوع سرطان پوست) باشد که در ناخن دست رخ می دهد و به عمق زیرین گسترش می یابد و در ادامه می تواند منجر به خونریزی، ترک خوردگی و شکنندگی شود.

ناخن های موج دار

پسوریازیس یا آرتریت التهابی، بیماری هایی هستند که می توانند باعث موج دار شدن ناخن ها شوند. در این حالت به احتمال زیاد رنگ ناخن ها نیز تغییر می کند و التهاب و قرمزی در زیر آنها به وجود می آید.

ناخن های ترک خورده یا شکافته شده

تیروئید و مشکلات مربوط به آن مقصر اصلی در خشک و شکننده شدن ناخن ها و ترک خوردن و شکافته شدن آنها است. البته ترک خوردن یا شکافتن همراه با رنگ مایل به زرد بیشتر به دلیل عفونت های قارچی رخ می دهد.

برآمده شدن ناخن ها

برآمدگی انتهای انگشتان و رشد ناخن ها به صورتی که به سمت داخل خم شوند، احتمالا نشانه ای از مشکلات کبد، ریه یا قلب، ایدز یا حتی بیماری التهابی روده است.

لق شدن ناخن ها

موارد زیادی می تواند باعث جدا شدن ناخن ها از بستر خود شوند مانند:

• بلند بودن ناخن ها
• آسیب یا عفونت
• واکنش به چسب های ناخن که برای چسباندن ناخن مصنوعی استفاده می شوند.
• قرار گرفتن بیش از حد در معرض مواد شیمیایی مانیکور
• داروهایی مانند تتراسایکلین و ناپروکسن که حساسیت به نور ایجاد می کنند و باعث جدا شدن ناخن ها از بستر خود می شوند.
• پسوریازیس

جویدن ناخن ها

جویدن ناخن ها در بیشتر موارد بر حسب عادت های قدیمی و کودکانه رخ می دهد اما در برخی از افراد نشانه‌ای از اضطراب مداوم است که با اختلالاتی مانند وسواس فکری و عملی در ارتباط است. برای درمان این عارضه حتما باید با روانشناس صحبت کنید.

سخن آخر:

ایجاد تغییراتی در رنگ و شکل ناخن ها می تواند نشانه وجود بیماری در بدن باشد اما نباید عجله کنید و به سرعت نگران بیماری های حاد و خطرناکی مانند سرطان پوست یا هپاتیت شوید. قبل از هر چیزی، به دنبال مظنونان کم خطرتری مانند ضربه، عفونت های قارچی، کم خونی، سوءتغذیه و… باشید و برای درمان آنها اقدام کنید و اگر با درمان این مسائل باز هم بهبودی در وضعیت ناخن های خود مشاهده نکردید، غربالگری های مهم تری مانند غربالگری سرطان و هپاتیت و بیماری های کبدی را انجام دهید.