شاید دقت کرده باشید که اکثر کودکان، آبریزش بینی دارند. اگرچه این آبریزش‌ها، معمولاً علت‌های خاصی دارند که سعی داریم در این مطلب از دکتردکتر به آن بپردازیم، اما درکل همین اول کار باید بگوییم که معمولاً جای نگرانی نیست.
با وجود این‌که آبریزش بینی چندان مشکل نگران‌کننده‌ای نیست و تقریباً در همه کودکان و بهویژه نوزادان وجود دارد، اما اگر این آبریزش به حدی شدید باشد که جلوی تنفس یا شیرخوردن نوزادان شیرخواره را بگیرد، لازم است با یک پزشک کودکان مشورت کنید تا درمان شود.
برخی درمان‌های خانگی هم برای آبریزش بینی معرفی می‌شوند که برای مطالعه‌شان، بهتر است با ما همراه باشید.
آبریزش بینی در کودکان نشانه چیست؟
اگرچه باورش سخت است اما آبریزش بینی در کودکان و نوزادان می‌تواند نشانه خوبی باشد! درواقع، این آبریزش‌ها نشان می‌دهند که کودک دارد تلاش می‌کند از شر میکروب‌های دستگاه تنفسی‌اش راحت شود.
آبریزش بینی کودکان و نوزادان، دلایل مختلفی دارد که در ادامه، به تفصیل معرفی شده و راهکارهای درمانی پزشکی و خانگی هریک نیز بررسی می‌شود.
دلایل آبریزش بینی در کودکان و نوزادان
آبریزش بینی کودکان و نوزادان، یک واکنش طبیعی نسبت به آلرژی‌ها یا ویروس‌ها و میکروب‌هایی است که وارد بدن آن‌ها می‌شود. سلول‌های ایمنی بدن، در مقابل این تهدیدات مواد التهابی ترشح می‌کنند که در قالب آبریزش بینی از بدن خارج می‌شود.
شایع‌ترین علت‌های آبریزش بینی در کودکان و نوزادان عبارتند از:
آلرژی‌های تنفسی در کودکان و نوزادان
حساسیت‌ها و آلرژی تنفسی، عواملی هستند که ممکن است از همان آغاز تولد، نوزاد را درگیر کنند. ترشح مواد التهابی توسط سلول‌های ایمنی در قبال محرک‌های مختلف، در قالب علائمی هم‌چون آبریزش بینی، آبریزش چشم نوزاد و عطسه بروز می‌کند.
دود سیگار، آلاینده‌های هوا و گرده گیاهان در سنین بالاتر از دو سال، از جمله شایع‌ترین محرک‌هایی هستند که این سلول‌های ایمنی را تحریک می‌کنند. در کودکان زیر دو سال نیز بیشتر محرک‌هایی مثل حیوان خانگی یا گرد و خاک تاثیرگذار هستند.
سرماخوردگی در کودکان و نوزادان
ویروس‌های زیادی هستند که می‌توانند منجر به سرماخوردگی و آبریزش بینی در نوزادان شیرخواره و کودکان به‌صورت ناگهانی شوند.
البته جای هیچ نگرانی نیست، چون اگر این سرماخوردگی‌ها به درستی کنترل شوند، نه تنها مضر نیستند بلکه باعث تقویت سیستم ایمنی کودک شما نیز می‌شوند. به آن‌ها به چشم یک واکسن طبیعی نگاه کنید که به بدن کودک یا نوزاد شما می‌آموزند که چطور باید ویروس‌ها را از بدن برانند. با این‌حال، خصوصاً اولین سرماخوردگی نوزاد معمولاً برای والدین ترسناک است.
همچنین که کودکان در 2 سال اول زندگی ممکن است هشت الی ده بار در سال سرماخوردگی را تجربه کنند.
این سرماخوردگی‌ها، یکی از اصلی‌ترین دلایل برای آبریزش بینی در کودکان و نوزادان هستند. اگر سرماخوردگی خفیف است، لازم نیست نگران آبریزش بینی کودک باشید، اما اگر سرماخوردگی حاد است، لازم است درمان آن را جدی‌تر دنبال کنید و حتماً به یک پزشک کودکان خوب مراجعه کنید.
عفونت سینوس‌ها یا عفونت لوزه سوم
گاهی تجمع موکوس و خلط در سینوس‌ها و عدم تخلیه آن‌ها در بینی، منجر به سینوزیت و آبریزش بینی در کودکان و نوزادان می‌شود. لوزه‌های سوم یا آدنوئید نیز ممکن است دچار عفونت و تورم یا اصطلاحا آدنوئید شوند که در این صورت، همین علائم را خواهند داشت. این دو مورد در نوزادانی که به پولیپ بینی دچار هستند بیشتر مشاهده می‌شوند.
آترزی‌کوان در کودکان و نوزادان
آترزی‌کوان یک نقص مادرزادی در برخی نوزادان است که از بدو تولد همراه آن‌ها است. در این بیماری، حفره بینی از درون بسته است. درجه مسدود بودن سوراخ بینی در این بیماری، متفاوت است و ممکن است در برخی نوزادان کمتر و در برخی بیشتر باشد. حتی در بعضی نوزادان هر دو حفره بینی از داخل بسته هستند.
از آن‌جاکه نوزاد کاملاً از بینی نفس می‌کشد و هنوز یاد نگرفته است با دهانش نیز تنفس کند، در همان لحظات نخست تولد، مشکلات تنفسی‌اش را در اتاق زایمان نشان می‌دهد.
بااینحال، اگر نقص آترزی‌کوان از درجه پایین باشد یا فقط یکی از حفره‌های بینی را درگیر کند، ممکن است در سنین کودکی خودش را نشان ندهد. کودک با همان حفره سالم یا نیمه‌سالم، تنفس می‌کند تا وقتی که بزرگ‌تر شده و مشکل خودش را نشان دهد. یکی از مهم‌ترین علائم آترزی‌کوان یک‌طرفه این است که از یک حفره بینی، به طور مداوم ترشحات و چرک خارج می‌شود.
ورود جسم خارجی در بینی کودکان
درصورتی‌که یک جسم خارجی در مسیر هوایی بینی گیر کرده باشد، خودش را به‌صورت سرفه و تنگی نفس نشان می‌دهد. این اتفاق، پس از مدتی باعث خروج ترشحات و چرک از بینی کودک می‌شود و لازم است با مراجعه به پزشک، نسبت به خارج کردن جسم از بینی کودک اقدام شود.
دندان درآوردن در نوزادان
این مورد، به‌خصوص در مورد نوزادانی که هنگام دندان درآوردن تب دارند و اذیت می‌شوند بسیار شایع است. اکثر نوزادان، بین ماه‌های پنجم الی دوازدهم، به این دلیل که درگیر درآوردن اولین دندان‌های خود هستند، آبریزش از بینی و دهان دارند و اصلاً جای نگرانی نیست.
رفلاکس در نوزادان
رفلاکس در نوزادان، یک مشکل رایج است که اکثر نوزادان تجربه می‌کنند. زمانی‌که رفلاکس با برگشتن مواد از معده همراه باشد، ممکن است مواد هنگام عبور از بینی نوزاد، به دلیل اسیدی بودن‌شان باعث آبریزش بینی در او شوند. در این حالت نیز نگرانی اصلی، رفلاکس نوزاد است که اگر حاد باشد نیاز به درمان دارد.
اکثر رفلاکس‌ها نهایتاً تا یک سالگی برطرف می‌شوند و مشکل آبریزش بینی نوزاد شما نیز اگر به دلیل رفلاکس باشد، به زودی حل خواهد شد.
پولیپ بینی در کودکان و نوزادان
کودکان و نوزادانی که مدام سرما می‌خورند و همیشه دماغ‌شان گرفته و آبریزش دارند، ممکن است به پولیپ بینی دچار باشند. این مشکل، صرفاً توسط پزشک قابل تشخیص است و درصورت وجود، اگر حاد باشد، می‌تواند با استفاده از جراحی برطرف شود.
علائم همراه با آبریزش بینی
ممکن است در کنار آبریزش بینی، علائم دیگری نیز در کودک یا نوزاد وجود داشته باشند. این علائم، کاملاً به علتی که زمینه‌ساز آبریزش بینی در کودک یا نوزاد شده است بستگی دارد. اگر آبریزش بینی به دلیل سرماخوردگی باشد، علائم دیگر سرماخوردگی نیز در وی وجود خواهند داشت.
در ادامه، علائم دیگر علت‌های آبریز بینیی، به تفکیک معرفی می‌کنیم:
علائم آلرژی‌های تنفسی در کودکان و نوزادان
این علائم ممکن است در نوزادان زیر دو سال خیلی مشهود نباشند. ممکن است نوزاد چند وقت پیش با یک گربه در تماس بوده، دچار آلرژی شده و بینی او به مرور زمان کیپ شده و آبریزش بینی دارد، اما علائم دیگری از آلرژی در وی دیده نمی‌شود.
- آبریزش بینی، کیپ شدن بینی یا آبریزش پشت حلق
- عطسه‌های پی‌در‌پی
- خارش سقف دهان، بینی، گوش‌ها و چشم‌ها
- خروپف کردن هنگام خواب
- گلودردهای پی‌در‌پی
- صاف کردن مدام صدا و سرفه کودک
- سردرد داشتن
علائم سرماخوردگی در کودکان و نوزادان
آبریزش بینی معمولاً اولین سرنخ از سرماخوردگی در کودکان و نوزادان است. با این‌حال، اگر می‌خواهید مطمئن شوید که قضیه فقط یک سرماخوردگی ساده است، علائم زیر را هم چک کنید:
- بی‌حالی
- تب بالا
- سرفه کردن مخصوصاً هنگام شب
- عطسه کردن
- کاهش اشتها در کودکان یا خوب شیر نخوردن در نوزادان
- سخت به خواب رفتن
درمورد نشانه‌های سرماخوردگی، به این موضوع نیز توجه داشته باشید که هنگام سرماخوردگی، مایع ترشح شده از بینی معمولاً اول بی‌رنگ است و پس از مدتی به رنگ زرد و سبز درمی‌آید و غلیظ‌تر می‌شود.
علائم آترزی‌کوان و وجود جسم خارجی در بینی
درصورتی که آبریزش به دلیل آرتژی‌کوان یا وجود جسم خارجی در بینی باشد، مهم‌ترین علائم موارد زیر خواهند بود:
- دشواری نفس کشیدن و تنگی نفس
- آبریزش فقط از یکی از حفره‌های بینی
- آبریزش چرکی و عفونی
- تلاش کودک برای نفس کشیدن از طریق دهان
درواقع، این‌دو مورد، بیشتر فیزیکی هستند و علائم‌شان نیز صرفاً در قسمت بینی کودک است و اندام‌های دیگر را درگیر نمی‌کند.
علائم دندان درآوردن و رفلاکس در نوزادان
علائم دندان درآوردن در نوزادان عبارتند از:
- افزایش آبریزش بینی و دهان
- بی‌‌قراری
- کاهش خواب
- امتناع از شیر خوردن
- بهانه‌گیری
- بردن دست‌ها به داخل دهان
- تحریکات پوستی خفیف اطراف دهان
- مالیدن گونه‌‌ها یا گوش‌ها
علائم رفلاکس در نوزادان نیز به شرح زیر است:
- آبریزش بینی و دهان
- وزن نگرفتن نوزاد
- استفراغ پرتابه‌ای
- استفراغ مايع زرد رنگ
- استفراغ قهوه‌ای
- امتناع از شیر خوردن
- وجود خون در مدفوع
- مشكلات تنفسي
برای درمان آبریزش بینی کودک چه باید کرد؟
برای درمان آبریزش بینی کودک، قبل از هرچیز لازم است علت آبریزش تشخیص داده شود. اگر علائمی که در نوزادتان دارید، با علائمی که در بالا مطرح شدند تطابق دارند، احتمالاً خوب می‌دانید مشکل از کجا آب می‌خورد. با این حال، برای کسب اطیمنان بیشتر، حتماً نوزاد یا کودک را نزد یک متخصص کودکان یا متخصص گوش، حلق و بینی ببرید.
پس از این‌که مشخص شد آبریزش بینی به چه علت است، می‌توان بر اساس آن اقدامات درمانی لازم را انجام داد. در ادامه، درمان‌های مربوط به هریک از علت‌های آبریزش بینی را بررسی می‌کنیم.
شربت آبریزش بینی برای کودکان
معرفی و تجویز شربت برای آبریزش بینی در کودکان و نوزادان، حتماً باید توسط پزشک معالج صورت بپذیرد. داروها، بهویژه در مورد کودکان و نوزدان ممکن است عوارض جانبی زیادی داشته باشند و نباید خودسرانه مصرف شوند. بااینحال، چند مورد از رایج‌ترین شربت‌های درمان آبریزش بینی در کودکان، در بالا (قسمت درمان آبریزش بینی کودکان با دارو) معرفی شده است.
مهم‌ترین داروها برای درمان آلرژی در کودکان و نوزادان عبارتند از:
- شربت ستیریزین (Cetirizine)
- شربت نئوتادین یا دس‌لوراتادین (Desloratadine)
درمان خانگی آبریزش بینی کودک
اگر علت آبریزش بینی در کودکان و نوزادان علت حادی نباشد، می‌توان با برخی درمان‌های خانگی آن را برطرف کرد. تعدادی از این درمان‌های خانگی به شرح زیر هستند:
- دوش آب گرم
- کمپرس گرم بینی
- مصرف مایعات به میزان کافی
- استفاده از دستگاه بخور گرم
- مصرف دمنوش‌های گیاهی و چای داغ
- استفاده از محلول آب‌ونمک برای شست‌وشوی بینی
درمان آبریزش بینی در کودکان با دارو
استفاده از دارو برای درمان آبریزش بینی، بستگی زیاد به دلیلی دارد که باعث شده است کودک یا نوزاد آبریزش داشته باشد. وقتی نوزاد به دلیل رفلاکس آبریزش دارد، نمی‌توان با داروهای سرماخوردگی آبریزش بینی او را درمان کرد. بااینحال، مجموعه‌ای از داروها نیز به‌صورت مستقل معرفی شده‌اند که فارغ از دلیل آبریزش، می‌توانند تاحدودی این مشکل را کنترل کنند.
شایع‌ترین داروهای کنترل‌کننده آبریزش بینی در کودکان عبارتند از:
- شربت پلارژین کیدز
- شربت سیموکلد
- شربت فیتوکاف
- شربت‌های سرماخوردگی کودکان
- رومولین یا اسپری کورتیکواستروئید
- اسپری کلرید سدیم و پوآر نوزادان
- پماد وازلین
- قرص آنتی هیستامین
مصرف خودسرانه این داروها ممکن است عوارض زیادی را درپی داشته باشد. به همین دلیل، بهتر است درصورت جواب ندادن درمان‌های خانگی، برای درمان دارویی زیرنظر پزشک درمان را شروع کنید.
قرص آبریزش بینی برای کودکان
تنها قرصی که برای آبریزش در کودکان معرفی شده است، آنتی‌هیستامین است که آن هم نباید به‌صورت خودسرانه و بدون مشورت پزشک استفاده شود. دوز مصرفی این قرص، بسته به سن کودک متفاوت است و پزشک باید آن را تجویز کند.
این نکته را نیز باید متذکر شد که در مورد کودکان، معمولاً از شربت استفاده می‌شود چون خوردن قرص برای کودکان اندکی سخت است.
آبریزش بینی کودک چند روز طول می‌کشد؟
برای پاسخ به این سوال، اول باید دید دلیل این آبریزش‌های بینی در کودک شما چیست؟ مطمئناً اگر آبریزش به دلیل وجود یک جسم خارجی در بینی کودک باشد، تا جسم را خارج نکرده‌اید آبریزش‌ها ادامه خواهند داشت. اما اگر به دلیل سرماخوردگی یا عواملی مثل آن باشد، با بهبودی بیماری، آبریزش هم تمام می‌شود.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
اگر در کنار آبریزش، علائم غیرعادی و بدی را مشاهده می‌کنید که ممکن است نشانه ابتلای کودک یا نوزاد به بیماری دیگری باشد، لازم است حتماً به پزشک مراجعه کنید. برخی از موارد دیگر هم که مراجعه به پزشک در آن‌ها ضروری است عبارتند از:
- ادامه‌دار شدن آبریزش بینی (بیش از دو هفته)
- تب بالای مزمن
- ترشحات زرد و سبز غلیظ همراه با درد سینوزیت‌ها
- وجود خون در ترشحات
- و هر نشانه دیگری که غیرعادی است…
وجود این علائم در کودک شما، نیاز به بررسی‌های تخصصی‌تر دارد. بنابراین، هرچه‌زودتر کودک خود را نزد یکی از متخصصان کودکان شهرتان ببرید. نگران یافتن بهترین متخصص اطفال شهر خود نباشید. مهم نیست در کدام شهر ایران باشید؛ بدون شک چندین متخصص اطفال خوب در شهر شما حضور دارند. برای مثال با وجود بیش از 275 دکتر کودکان تهران که در شهر تهران در حال طبابت هستند، می‌توانید از میان آن‌ها، از بهترین متخصص اطفال مورد نظر، نوبت دریافت کرده و از خدمات این متخصص استفاده کنید.
راهکارهای جلوگیری از آبریزش بینی کودک
برای جلوگیری از آبریزش بینی کودک یا درواقع درمان آبریزش بینی، هم می‌توان از راه‌های درمانی خانگی استفاده کرد و هم دارودرمانی را انتخاب کرد. البته ممکن است در برخی موارد، نیاز به جراحی هم باشد که پزشک متخصص تشخیص می‌دهد.
برای این‌که بدانید چطور باید از آبریزش بینی در کودک یا نوزادتان جلوگیری کنید، قسمت‌های درمان آبریزش بینی، درمان خانگی آبریزش و درمان با دارو را مطالعه کنید.
آبریزش بینی کودکان در سنین مختلف به چه علت است؟
آبریزش بینی کودک یک ساله، آبریزش بینی کودک سه ساله و آبریزش بینی کودک شش ماهه، از جمله‌هایی هستند که در اینترنت جست‌وجو شده‌اند. برای این‌که به پاسخ دلیل آبریزش بینی در کودک یا نوزادتان برسید، بیشتر از سن او، باید به علائمی که دارد توجه کنید.
درست است که داشتن آبریزش بینی برای نوزادان شش ماهه خیلی طبیعی‌تر است و اغلب به دلیل دندان درآوردن یا گاهاً رفلاکس در آن‌ها است، اما در مورد کودکان یک‌ساله و بالاتر، به غیر از سرماخوردگی، عوامل دیگری هم هستند که احتمال دارد باعث آبریزش بینی شوند.
علائم کودکتان را چک کنید و اگر آبریزش بیشتر از دو هفته ادامه داشت، احتمالاً سرماخوردگی نبوده و باید برای درمان دست به کار شوید.
آبریزش بینی کودک به رنگ سبز نشانه چیست؟
رنگ سبز آبریزش بینی در کودکان، معمولاً وقتی اتفاق می‌افتد که کودک سرماخوردگی دارد. ترشحات سرماخوردگی، در ابتدا بدون رنگ و شفاف هستند و پس از مدتی به رنگ زرد یا سبز درآمده و احتمال دارد غلیظ‌تر شوند.
اصلاً جای نگرانی نیست. این سبزرنگ بودن نشانه عود کردن سرماخوردگی و بدتر شدن حال کودک نیست و یک روند طبیعی است. سرماخوردگی کودک را درمان کنید، به مرور زمان این ترشحات هم تمام می‌شوند.
آبریزش بینی کودک همراه با خون نشانه چیست؟
خارج شدن خون هنگام عطسه در نوزادان و کودکان کم‌سن‌وسال یا آبریزش خونی از بینی، به دلیل خشک‌شدن مخاط است که بر اثر سرماخوردگی وعفونت ویروسی در آن‌ها ایجاد می‌شود. حتی ممکن است تا پایان سرماخوردگی چندین بار این اتفاق تکرار شود و جای نگرانی وجود ندارد.
آبریزش بینی خلطی کودکان نشانه چیست؟
آبریزش بینی خلطی در کودکان، معمولاً به دلیل سرماخوردگی است. هرچه از بیماری می‌گذرد، ترشحات خارج شده از بینی غلیظ‌تر و خلطی‌تر می‌شوند و رنگ آن‌ها نیز به زرد و سبز متمایل می‌شود. این اتفاق کاملاً طبیعی است و با بهبودی سرماخوردگی متوقف می‌شود.
آیا آبریزش بینی کودکان در تابستان طبیعی است؟
بله؛ کودکان و نوزادان ممکن است در هر فصلی سرما بخورند و دچار آبریزش بینی شوند. چه تابستان باشد، چه زمستان…
آبریزش بینی کودک بدون تب نشانه چیست؟
نداشتن تب نمی‌تواند اطلاعات کافی در مورد دلیل آبریزش بینی باشد. اگر قسمت دلایل آبریزش بینی در کودکان و نوزادان را مطالعه کرده باشید، متوجه خواهید شد که بسیاری از علت‌های آبریزش بینی در کودکان و نوزادان، بدون تب هستند. وقتی جسم خارجی در بینی گیر کرده، وقتی نوزاد رفلاکس دارد یا وقتی نقص مادرزادی آترزی‌کوان باعث آبریزش بینی در کودکان شده، خبری از تب نیست.
برای تشخیص و درمان درصورت ادامه‌دار شدن آبریزش بینی، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
تب و آبریزش بینی در کودکان و نوزادان چه ارتباطی باهم دارند؟
کودکانی که به دلیل سرماخوردگی دچار آبریزش بینی می‌شوند، معمولاً تب هم دارند. همچنین نوزادانی که می‌خواهند دندان دربیاورند، همزمان با آبریزش، تب هم دارند. با وجود تب در کودکان و نوزادان، جای هیچ نگرانی نیست و حال کودک یا نوزاد شما کاملاً خوب است.
دلیل آبریزش بینی در کودکان زیر دو سال چیست؟
کودکان زیر دو سال ممکن است بیشتر از دیگران دچار آبریزش بینی شوند. در این کودکان، علاوه بر علت‌های مشترک با بزرگسالان، دو دلیل رفلاکس و دندان درآوردن نیز باعث آبریزش بینی می‌شوند. ضمن این‌که کودکان معمولاً در این سنین بیشتر دچار سرماخوردگی می‌شوند.
ارتباط آبریزش بینی در کودکان و کرونا چیست؟
یکی از مهم‌ترین علت‌های آبریزش بینی در کودکان، می‌تواند شروع پاندمی کرونا باشد. اگر علائم دیگر کرونا نیز در فرزند شما وجود دارد، لازم است او را به یک پزشک نشان داده و برای درمان کرونای او اقدام کنید. شایع‌ترین علائم کرونا عبارتند از:
- سرفه
- تنگی نفس یا مشکل در تنفس
- تب یا لرز
- خستگی غیرعادی
- سردرد
- از دست دادن حس بویایی و چشایی
- دردهای عضلانی یا بدن
- گلو درد
- تهوع و استفراغ یا اسهال و استفراغ
اگر کودکتان به کرونا مبتلا شده است، علاوه بر اقدامات درمانی لازم، سعی کنید او را از دوستان و هم‌سن‌وسالانش دور نگه دارید تا بیماری به دیگر کودکان سرایت نکند.
با مراجعه به دکتر خیالتان را راحت کنید
با وجود این‌که آبریزش بینی در کودکان و نوزادان موضوع شایعی است و اغلب جای هیچ نگرانی وجود ندارد، اما در بهترین حالت نشانه سرماخوردگی در فرزند شماست. برهمین‌اساس، بهتر است در کنار توجه به علائم دیگر فرزندتان و سعی در درمان خانگی او با روش‌های بدون عارضه، با یک پزشک متخصص کودک یا گوش، حلق و بینی هم مشاورت کنید.
برای این منظور می‌توانید برای نوبت‌دهی اینترنتی از بهترین متخصصین گوش، حلق و بینی تهران از سایت نوبت دهی آنلاین دکتردکتر اقدام کنید.
درنهایت، اگر تجربه‌ای درخصوص آبریزش بینی در کودکان و نوزادان دارید، یا سوالی برایتان پیش آمده که مطلب بالا نتوانسته جوابگوی آن باشد، می‌توانید با ما و دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشتراک بگذارید.
بسیار مفید و کامل بود . سپاس 🙏
سلام
تشکر از اشتراک گزاری نظرتون
سلام وقتتون بخیر.سپاس از راهنمایی کاملتون
سلام عزیزم
خواهش میکنم
سلام عالی و مفید بودمتشکرم
باسلام
توضیحاتتون عااااالیه
متشکرم🌹