اختلال شخصیت چیست؟ معرفی علائم انواع اختلال شخصیت

مفاهیم متعددی در ارتباط با اختلال شخصیت، وجود دارند. این مفاهیم شامل انواع اختلالات شخصیت، روش‌های درمانی و موارد دیگر است. اختلال شخصیت چیست؟ در یک تعریف کلی، اختلالات شخصیت، گروهی از بیماری‌های روانی هستند که ویژگی‌های ثابت و الگوهای رفتاری ناهنجار و پایدار را شامل می‌شوند. اختلال شخصیت، انواع مختلفی دارد. اختلال شخصیت ضداجتماعی، اختلال شخصیت اسکیزوئید، اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، اختلال شخصیت پارانوئید، اختلال شخصیت مرزی، اختلال شخصیت هیستریونیک، وسواس جبری و اختلال شخصیت اضطرابی از مهم‌ترین انواع اختلال شخصیت‌ هستند.
در این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، می‌خواهیم درباره علت ایجاد اختلالات شخصیت، تشخیص اختلالات شخصیت، معاینات روانپزشکی و درمان اختلالات شخصیت برایتان بگوییم. برای خواندن این مطلب، به 8 دقیقه زمان نیاز دارید.

اگر سوالی داشتید، در انتهای مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهند.

اختلال شخصیت چیست؟

منظور از اختلال شخصیت (Personality Disorder)، وجود اختلال‌های متعددی در حوزه شناخت، عاطفه، عملکرد و کنترل تکانه در برخی افراد است. یعنی اینکه این افراد، یک سری الگوهای ناسالم در تفکر، رفتار و عملکرد خود دارند. این الگو‌ها، علاوه‌بر ناسالم بودن، غیرمعقول نیز هستند. زمانی که این الگو‌ها، در زندگی اجتماعی و فعالیت‌های روزمره فرد مشکلات جدی ایجاد کنند، پزشک تشخیص می‌دهد که فرد به یکی از انواع اختلالات شخصیتی، مبتلا شده است. این اختلال‌ها اگر در مسیر پیشگیری و کنترل قرار نگیرند، ممکن است منجر به ابتلا فرد به بد‌ترین نوع اختلال شخصیت شوند.

اختلال‌های شخصیت، به‌طور معمول در سال‌های پایان نوجوانی یا سال‌های نخست بزرگسالی خود را نشان می‌دهند. در حالت کلی، نشانه‌های اختلالات شخصیت شامل مشکلات در روابط بین فردی، مشکلات در کنترل تکانه‌ها و مشکلات در تنظیم احساسات است.

انواع اختلال شخصیت

اختلالات شخصیت، گروهی از بیماری‌های روانی هستند که بر الگوهای ثابت و ناهنجار تفکر، رفتار و احساسات فرد تأثیر می‌گذارند. این اختلالات می‌توانند مشکلات جدی در روابط شخصی، اجتماعی و شغلی ایجاد کنند. بر اساس نظام‌های طبقه‌بندی بین‌المللی مانند DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) و ICD-11 (طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها)، اختلالات شخصیت به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند: دسته A، دسته B و دسته C. در ادامه، هرکدام از این دسته‌ها را به تفکیک مورد بررسی قرار خواهیم داد:

• دسته A (رفتارهای عجیب و غریب یا غیرعادی)؛ اختلال شخصیت پارانوئید و اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
• دسته B (رفتارهای نمایشی، احساسی یا نامنظم)؛ اختلال شخصیت ضداجتماعی، اختلال شخصیت مرزی، اختلال شخصیت نمایشی و اختلال شخصیت خودشیفته
• دسته C (رفتارهای مضطرب یا ترسناک)؛ اختلال شخصیت اجتنابی، اختلال شخصیت وابسته، اختلال شخصیت وسواسی-جبری

لازم به ذکر است که وجود این اختلال‌ها، حداقل دو مورد از گزینه‌های زیر را تحت تاثیر قرار می‌دهند:

• شیوه تفکر و دیدگاه فرد درباره خود و دیگران
• نحوه پاسخ‌گویی و ابراز واکنش‌های احساسی
• روش تحلیل امور روزمره
• ارتباطات فرد با دیگران
• کنترل رفتارها

اختلالات شخصیت می‌توانند تأثیرات جدی بر زندگی فرد و اطرافیان او داشته باشند. با این حال، با تشخیص و درمان مناسب، افراد مبتلا می‌توانند بهبودی قابل توجهی در کیفیت زندگی فرد مبتلا ایجاد کند

اختلال شخصیت ضداجتماعی

افرادی که با اختلال شخصیت ضد اجتماعی (Antisocial Personality Disorder) درگیر هستند، در یک جمله، به آسانی حقوق دیگران را نقض می‌کنند. از هنجارهای جامعه پیروی نمی‌کنند، دیگران را فریب می‌دهند و مدام دروغ می‌گویند. از نشانه‌های دیگر اختلال شخصیت ضد اجتماعی، می‌توانیم به موارد زیر نیز اشاره کنیم:

• بی‌توجهی به احساسات و نیازهای دیگران
• داشتن علاقه به فریب دادن دیگران
• جعل اسناد و استفاده از نام‌های مستعار
• رفتار تهاجمی و خشن
• بی‌توجهی به امنیت دیگران
• بروز رفتارهای تکانشی
• نداشتن حس مسئولیت
• نداشتن احساس پشیمانی

تشخیص اختلال شخصیت ضداجتماعی توسط دکتر روانپزشک یا روان‌شناس با استفاده از مصاحبه‌های بالینی و ارزیابی‌های روان‌شناختی انجام می‌شود. برای تشخیص ASPD، فرد باید حداقل 18 سال داشته باشد و علائم اختلال رفتار (Conduct Disorder) را قبل از 15 سالگی نشان داده باشد.

اگر فردی شما را مورد خشونت قرار می‌دهد ممکن است این مشکل را داشته باشد. بنابراین برای خشونت خانگی علیه مردان و زنان به روانشناس مراجعه کنید.

 اختلال شخصیت اجتنابی

افراد مبتلا به اختلال دوری‌گزین یا اجتنابی (Avoidant Personality Disorder)، به‌شدت خجالتی‌اند. همچنین احساس ناکافی‌بودن دارند و نسبت به انتقادات دیگران بسیار حساس هستند. این دسته از افراد، میلی به معاشرت و تعامل با آدم‌های دیگر ندارند؛ مگر اینکه احساس کنند حتماً مورد عشق و محبت افراد قرار می‌گیرند. آن‌ها اغلب فکر می‌کنند که به اندازه کافی خوب نیستند و احتمال دارد که طرد شوند یا مورد انتقاد قرار بگیرند. از نشانه‌های اختلال شخصیت اجتنابی ، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• حساسیت زیاد نسبت به نقدشدن
• احساس جذاب‌ نبودن، حقارت و بی‌کفایتی در روابط اجتماعی
• پرهیز از مشاغل و کارهای نیازمند به تعامل با دیگران
• خجالتی، منزوی و بی‌میل‌بودن به مشارکت در فعالیت‌های جمعی
• ابراز خجالت غیرعادی در روابط فردی و اجتماعی
• ترس از پذیرفته‌نشدن و تحقیر شدن

تشخیص اختلال شخصیت اجتنابی توسط دکتر روانشناس با استفاده از مصاحبه‌های بالینی و ارزیابی‌های روان‌شناختی انجام می‌شود. برای تشخیص AvPD، فرد باید الگوهای رفتاری و احساسی مشخصی را که در موقعیت‌های مختلف و برای مدت طولانی مشاهده می‌شود، از خود نشان دهد.

اختلال شخصیت مرزی

اولین الگوی رفتاری در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder)، بی‌ثباتی در روابط بین فردی است. همچنین، این افراد برای اینکه طرد نشوند دیوانه‌وار تلاش می‌کنند. تلاش‌های آن‌ها اغلب غیرعادی و عجیب است. مبتلایان به اختلال، برای رهایی از اختلال خود بارها دست به خودکشی می‌زنند. درغیراین‌صورت، ابراز عصبانیت شدید یا احساس پوچی مداوم هم آن‌ها را آزار می‌دهد. از دیگر نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• بروز رفتارهای ناگهانی تکانشی مانند رابطه جنسی حفاظت‌‌نشده
• داشتن یک تصویر بی‌ثبات و شکننده از خود
• روابط بی‌ثبات با احساساتی شدید
• خلق‌وخوی بی‌ثبات در پاسخ به استرس‌های روابط بین‌فردی
• ترس شدید از تنهایی یا طردشدن
• احساس حقارت و خلأ
• ابراز خشم شدید
• استرس پارانوئیدی (گهگاه)

برای تشخیص BPD، فرد باید الگوهای بی‌ثباتی در چندین حوزه از زندگی خود را نشان دهد.

اختلال شخصیت وابسته

در الگوی رفتاری افراد مبتلا به اختلال وابسته (Dependent Personality Disorder)، میل به اطاعت از دیگران دیده می‌شود. این دسته از افراد، بدون دریافت تأیید دیگران، حتی در تصمیم‌گیری‌های روزانه‌شان هم به مشکل برخورد می‌کنند. آنها همیشه این احساس را دارند که نمی‌توانند به‌تنهایی از پس مراقبت و محافظت از خود برآیند. ازدیگر ویژگی‌های افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته ، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• نیاز به مراقبت‌‌شدن از سوی دیگران
• وابستگی شدید به دیگران
• ابراز رفتاری مطیعانه نسبت به دیگران و همراهی افراطی آن‌ها
• کمبود اعتماد به نفس
• نیازمندی به تأیید دیگران برای تصمیم‌گیری
• ناتوانی در شروع مستقل کارها
• ترس از مخالفت با دیگران و کنار گذاشته‌شدن
• تحمل رفتارهای توهین‌آمیز و نامناسب دیگران
• نیاز فوری به شروع رابطه‌ای جدید پس از پایان یک رابطه

افراد مبتلا به این اختلال معمولاً به دلیل ترس از ترک شدن و احساس ناتوانی در تصمیم‌گیری، به دیگران وابستگی زیادی دارند. با تشخیص و درمان مناسب، افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند بهبودی قابل توجهی در کیفیت زندگی خود تجربه کنند.

اختلال شخصیت نمایشگر

زمانی که یک فرد با اختلال شخصیت نمایشی (Histrionic Personality Disorder) درگیر باشد، میل شدیدی به دیده‌شدن دارد. این افراد، همیشه احساساتی زیاد ازحد و افراطی از خود بروز می‌دهند. همچنین برای جلب‌ توجه دیگران، زمان زیادی را برای افزایش جذابیت ظاهری‌شان صرف می‌کنند. نشانه‌های دیگر اختلال شخصیت نمایشی به شرح زیر است:

• تلاش برای جلب توجه مداوم
• بروز احساسات شدید و غیرنرمال
• بروز رفتارهای نمایشی یا تحریک‌آمیز جنسی
• ابراز عقاید متفاوت و عجیب
• تحت تأثیر قرارگرفتن از سوی دیگران
• داشتن احساسات سطحی و متغیر
• توجه بیش از حد به ظاهر خود
• احساس صمیمیت بیش از حد با دیگران

زمانی که در مرکز توجه جمع قرار ندارند، احساس ناخوشایندی را تجربه می‌کنند.

اختلال شخصیت خودشیفته

یکی از جدی‌ترین اختلال‌های روانشناختی، اختلال شخصیت خودشیفته (Narcissistic Personality Disorder) است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته، نیاز شدیدی به تعریف و تمجید دیگران دارند. در مقابل، حس همراهی و همدردی با دیگران در آن‌ها ضعیف است. بارز‌ترین نشانه‌های این افراد را باهم بررسی می‌کنیم:

• داشتن احساس قدرت، زیبایی و موفقیتی بسیارفراتر از دیگران
• ناتوانی در درک نیازها و احساسات دیگران
• اغراق در بازگویی دستاوردها و استعداد‌های خود
• نیاز مداوم به تمجید شدن و تحسین دیگران
• وجود تکبر و غروز در رفتار
• توقعات و انتظارات بی‌جا از دیگران
• میل به تحقیر دیگران
• اعتقاد به حسادت دیگران نسبت به آن‌ها

افراد مبتلا به این اختلال، معمولاً احساس می‌کنند که خاص و متفاوت از دیگران هستند و استحقاق برخوردی ویژه‌ را دارند.

اختلال شخصیت وسواسی ـ جبری

کمال‌گرایی و کنترل‌گری، دو ویژگی مهم در افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی اجباری (Obsessive – Compulsive Personality Disorder) هستند. این افراد، به جزئیات و برنامه‌ریزی‌ها دقت زیادی دارند. به شدت کار می‌کنند و جایی برای اوقات فراغت باقی نمی‌گذارند. در بیان جزئی‌تر، این افراد ویژگی‌های زیر را دارند:

• درگیر قوانین و جزئیات هستند؛
• کمالگرایی افراطی دارند که مانع از پیش‌برد کارهای‌شان می‌شود؛
• کارهای خود را به دیگران واگذار نمی‌کنند؛
• تعهد افراطی به شغل خود دارند؛
• تفریح و داشتن اوقات فراغت برایشان بی‌معنی است؛
• نمی‌توانند اشیا و وسایل خراب را دور بریزند؛
• در امور مالی خسیس و کنترل‌گر هستند.

همچنین، انعطاف‌پذیری شخصیت‌های وسواسی – جبری، در ارتباط با کوتاه‌ آمدن از ارزش‌های خود بسیار اندک است.

اختلال شخصیت پارانوئید

بی‌اعتمادی و بدگمانی، دو مشخصه اصلی اختلال شخصیت پارانوئید (Paranoid Personality Disorder) است. کسانی که دچار این اختلال هستند، مدام به دیگران شک دارند. در بیانی دقیق‌تر، آن‌ها بر این باورند که دیگران خبیث‌اند؛ یا فکر می‌کنند که دیگران می‌خواهند به آن‌ها آسیب بزنند.

طبق یک مقاله نوشته شده در سایت موسسه ملی سلامت آمریکا (NIH) ،

تحقیق‌های معتبر و علمی معتقدند که علت بروز اختلال شخصیت پارانوئید، رابطه مستقیمی با آسیب‌های دوران کودکی و خشونت دارد.

از این حهت، ارائه مراقبت‌های دوران کودکی مناسب و درمان مشکلات دوران کودکی در جهت پیشگیری ار این اختلال، حائز اهمیت است. در حالت کلی، ویژگی‌های زیر،شخصیت یک فرد پارانویا را به‌خوبی توضیح می‌دهند:

• شک و بی‌اعتمادی زیاد به دیگران
• اصرار به اینکه دیگران درصدد آزار و فریب‌شان هستند
• اعتقاد بی‌دلیل به اینکه دیگران غیرقابل‌ اعتمادند
• ترس بی‌دلیل در پیروی از دیگران
• برداشت اشتباه از موقعیت‌های معمولی و ناراحت‌شدن بی‌دلیل
• ابراز واکنش‌های خشن نسبت به اهانت
• باور بی‌دلیل به خیانت همسر یا شریک عاطفی
• کینه‌ورزی

این اختلال معمولا در اوایل بزرگسالی شروع می شود و در مردان نسبت به زنان، بیشتر رواج دارد.

اختلال شخصیت اسکیزوئید

کتاب DSM5 در مورد اختلال شخصیت اسکیزوئید (Schizoid Personality Disorder)، چنین نوشته است: «تظاهر اصلی اختلال شخصیت اسکیزوئید، بی‌علاقگی نسبت به روابط اجتماعی و دامنه محدود ابراز هیجانی در موقعیت‌های بین فردی است.»

با اینکه افراد مبتلا به این اختلال، در لاک خود فرو می‌روند اما، آن‌ها مشکلی در شناخت و درک واقعیت ندارند. برای درک بهتر، نشانه‌های دیگر این اختلال را هم بررسی می‌کنیم:

• ناتوانی در ابراز احساسات
• کنار کشیدن از فعالیت‌های اجتماعی
• انزواطلبی
• تمایل به تنهایی و دوری از روابط نزدیک
• بی‌علاقه بودن به شنیدن تعریف و تمجید
• بی‌میلی به شرکت در فعالیت‌های اجتماعی
• ناتوانی از لذت‌بردن
• ناتوانی در درک هنجارهای اجتماعی
• داشتن چهره‌ای سرد و بی‌تفاوت
• بی‌میلی جنسی

متاسفانه اختلال شخصیت اسکیزوئید اگر شدید شود، ممکن است بیمار با گذشت زمان به خطرناک‌ترین بیماری روانی، بیماری اسکیزوفرنی مبتلا شود. برای بررسی دقیق این سوال که اسکیزوئید چیست مقاله مربوطه را مطالعه بفرمایید.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (Schizotypal Personality Disorder)، در هنگام برقراری روابط نزدیک و صمیمانه به‌ شدت معذب می‌شوند. همچنین رفتارها و واکنش‌های آن‌ها بسیار عجیب است. برای مثال، ممکن است واکنش‌های نامتعارفی از خود نشان دهند. این افراد در بیشتر مواقع، ممکن است از اختلال شخصیت اضطرابی نیز رنج ببرند. شرح کامل رفتار‌های این اختلال به‌صورت زیر است:

• استایل و لباس‌های آنها عجیب است؛
• فکر می‌کنند صداهای آهسته‌ای را می‌شنوند؛
• براین باورند که پیام‌های پنهانی و خاص در وقایع عادی وجود دارند؛
• تجربه‌های غیرنرمال و غیرواقعی دارند؛
• اغلب بی‌تفاوت‌اند؛
• براین باورند که روی وقایع و افکار دیگران تاثیر می‌گذارند.

افراد مبتلا به این اختلال معمولاً با دشواری‌هایی در ارتباطات اجتماعی و مشکلاتی در تفسیر و درک واقعیت روبرو می‌شوند.

علائم و نشانه های اختلالات شخصیت

اختلالات شخصیت، شامل الگوهای پایدار و ثابت از رفتارها، احساسات، دیدگاه‌ها و تعاملات اجتماعی هستند که باعث مشکلات برای فرد و دیگران می‌شوند. هر نوع اختلال شخصیت ویژگی‌ها و نشانه‌های خاص خود را دارد. با این حال، برخی از ویژگی‌های رفتاری بین مبتلایان این اختلالات، مشترک است که در ادامه، به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• داشتن الگوی ثابت رفتاری
• عدم تطابق با انتظارات اجتماعی
• بی توجهی به تاثیر رفتارهای خود بر دیگران
• مقاومت در برابر قبول مسائل یا تغییر
• مشکل در تعاملات اجتماعی

علت ایجاد اختلال شخصیت چیست؟

شخصیت، به تمام خصوصیاتی گفته می‌شود که افراد را از یکدیگر متمایز می‌کند. بنابراین، شخصیت افراد تلفیقی از افکار، احساسات و رفتارهایی است که او را منحصر به فرد می‌کند. شکل‌گیری شخصیت، از دوران کودکی آغاز می‌شود؛ این شکل‌گیری بر اساس 7 عامل بسیار مهم است:

ژنتیک

اولین و مهم‌ترین عامل وقوع اختلال‌های شخصیتی، ژنتیک است. تحقیقات بسیار زیادی در این زمینه صورت گرفته که تاثیر ژنتیک را در این حوزه اثبات می‌کند. ژن‌هایی که هرفرد از خانواده خود دریافت می‌کند، ممکن است یک عامل آسیب‌پذیر در حوزه‌های مختلف باشد. اگر این ژن‌‌ها در موقعیت ابراز قرار نگیرند، ممکن است بیماری تا ابد پنهان باقی بماند.

عوامل محیطی

خانواده و محیطی که افراد در آن رشد می‌کنند، همان محیط است. نوع روابط، نوع تربیت و نوع تعاملی که در این محیط در جریان است، بر تک تک افراد آن محیط سرنوشتی تعیین‌کننده خواهد داشت. افرادی که شامل گزینه‌های زیر باشند، در معرض ابتلا به اختلال‌های روانی و شخصیتی خواهند بود:

• وجود سابقه بیماری روانی در خانواده
• عوامل دوران کودکی
• سوءاستفاده از فرد در دوران کودکی
• بزرگ‌شدن در خانواده‌‌ای آشفته و محیطی ناآرام
• ایجاد تغییر در ساختار عصب‌ رسانه‌های مغزی

در یک جمله، محیط پیرامون یک محرک مهم برای شعله‌ورشدن اختلالات است.

فرهنگ و محیط خانوادگی

محیط خانوادگی و فرهنگی که فرد در آن بزرگ می‌شود، می‌تواند نقش مهمی در شکل‌گیری اختلال شخصیتی داشته باشد. مثلاً محیط خانوادگی ناپایدار، بدرفتاری و اختلافات مداوم می‌توانند در ایجاد اختلال شخصیتی موثر باشند.

تجربیات کودکی

تجربیات منفی یا ترسناک در دوران کودکی مانند آسیب‌های روحی و جسمی، آسیب‌های جنسی، غم و انزوا می‌توانند عوامل موثر در ایجاد اختلالات شخصیتی باشند.

شیوه‌های تربیتی والدین

روش‌های تربیتی والدینی که عدم حمایت، نقد زیاد، یا محدودیت‌های سخت‌گیرانه را دربر دارند، ممکن است به شکل‌گیری اختلالات شخصیتی کمک کنند.

ترکیبات نوروبیولوژیکی

تغییرات در عملکرد مغز و نوروترانسمیترها مانند سرولوین و دوپامین نیز ممکن است در برخی از اختلالات شخصیتی نقش داشته باشند.

عوامل روانشناختی

برخی از افراد به دلیل داشتن ساختارهای روانی خاص، به خصوص در شرایط استرس‌زا، ممکن است به اختلالات شخصیتی در معرض بیشتری باشند.

نحوه تشخیص اختلال‌های شخصیتی

تشخیص درست اختلال‌های شخصیتی، اهمیت زیادی دارد. روند این تشخیص کار ساده‌ای نیست، زیرا بسیاری از علائم اختلالات شخصیتی مشابه‌اند. پس، باید به تشخیص‌های افتراقی نیز دقت کنیم. در حالت کلی، دکتر روانپزشک و دکتر روان‌شناسی، برای تشخیص اختلال شخصیت در افراد از روش‌های زیر کمک می‌گیرند:

• معاینه فیزیکی
• ارزیابی و معاینه روانپزشکی
• مصاحبه بالینی
• پرسش‌نامه‌های روان‌شناختی

گاهی اوقات، نشانه‌های اختلال شخصیتی به‌واسطه یک مشکل جسمی بروز می‌کنند. از‌این‌رو، برای تشخیص دقیق بهتر است متخصص در مورد نبود ریشه جسمانی مطمئن شود. همچنین، در فرایند معاینه ممکن است، از بیمار آزمایش اعتیاد و الکل نیز گرفته شود.

دیگر موارد مهم از نظر متخصص، ممکن است شامل گزینه‌های زیر باشد:

• تحلیل جهان‌بینی فرد و دیدگاه او نسبت به خودش و دیگران
• بررسی واکنش‌های احساسی هر فرد
• عملکرد فرد در تعامل با دیگران
• میزان توانایی فرد در کنترل واکنش‌های آنی

زمانی که متخصص مطمئن شود که خبری از بیماری‌های جسمانی نیست، به سراغ مصاحبه بالینی و دیگر موارد می‌رود. برای مثال، از پرسش‌نامه‌های روان‌شناختی برای ارزیابی دقیق فرد استفاده می‌کند. در مطلب تخصص روانشناسی چیست ، می‌توانید با روند معاینات و وظابف پزشکان این تخصص، آشنا شوید. 

درمان اختلال‌های شخصیتی

درمان اختلالات شخصیتی، معمولاً به گونه‌های مختلفی انجام می‌شود که شامل ترکیبی از روان‌درمانی، داروها، مشاوره و پشتیبانی اجتماعی است. هدف اصلی از درمان اختلالات شخصیتی، بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا و افزایش تاب‌آوری و تطبیق‌پذیری اوست. البته درمان اختلال‌های شخصیتی، به موارد مهمی وابسته است؛ برای مثال، نوع اختلال، شدت آن و شرایط فرد مبتلا از این موارد است. اما در حالت کلی، درمان اختلال‌های شخصیتی از چند روش خارج نیست؛ که در ادامه آن‌ها را باهم بررسی می‌کنیم:

روان‌درمانی اختلال‌های شخصیتی

جلسات روان‌درمانی، در اصل از همان مرحله مصاحبه بالینی آغاز می‌شود. روش درمانی که درمانگر به‌کار می‌گیرد، باید متناسب با نوع اختلال باشد. مابقی موارد، مانند انجام تست اختلال شخصیت، تخصصی هستند و درطول جلسات اتفاق می‌افتند. روش‌های مختلفی برای برگزاری جلسات روان‌درمانی وجود دارد؛ ممکن است این جلسات انفرادی یا گروهی باشند. همچنین، درمانگر می‌تواند به خانواده این افراد ضمن حفظ حریم خصوصی جلسات انفرادی یا گروهی، درباره شیوه رفتار با بیماران نیز آموزش‌هایی را ارائه بدهد.

دارو‌درمانی اختلال‌های شخصیتی

این نوع از درمان، در اصل بیشتر مربوط به کنترل بیماری است چون دار‌ودرمانی، یک روش درمانی قطعی برای اختلال‌های شخصیتی نیست. همچنین، متاسفانه باید بگوئیم که هیچ درمان قطعی برای بیشتر اختلال‌های شخصیتی وجود ندارد. با‌این‌حال، چند گروه‌ از دارو‌های مهم را معرفی می‌کنیم:

نکته! در بعضی موارد، بیماری به‌اندازه‌ای شدید و غیرقابل کنترل است که فرد باید در بیمارستان روانی بستری شود. چون در بیمارستان روانی، اقدام‌های روانپزشکی تخصصی‌تر است. البته که این اقدام، باید زیر نظر مستقیم روان‌پرشک و درمان‌گر بالینی انجام گیرد.

برای پیشگیری از اختلالات شخصیتی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای پیشگیری از اختلالات شخصیتی، بهترین راهنما، دکتر اختلال شخصیت، روانپزشکان روانشناسان بالینی هستند. این متخصصان، می‌توانند با ارائه تشخیص دقیق، مدیریت مناسبی را برای مشکلات شما فراهم کنند و بهبود شرایط شما را تسهیل نمایند. در جریان درمان، کنترل یا پیشگیری از تشدید اختلال، به متخصصانی در حوزه‌های زیر احتیاج است:

• روانپزشک
• روانشناس یا درمانگر
• مشاور خانواده

برای حمایت از بیماران درگیر اختلال شخصیت چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

برای حمایت از بیماران مبتلا به اختلال شخصیت، مهم است که از منابع معتبر و معتبر برای درک بهتر این اختلال استفاده کنند. به عنوان حامی، می‌توانید به آن‌ها نشان دهید که در کنارشان هستید و پشتیبانی‌شان می‌کنید.  مهم است که آن‌ها را به استفاده از منابع معتبر و اطلاعات دقیق درباره اختلالات شخصیتی تشویق کنید. اگر یکی از نزدیکان شما با اختلال شخصیتی درگیر است، نکات مهم زیر را در نظر داشته باشید:

• در قدم اول، وجود اختلال شخصیتی را انکار نکنید؛
• درصدد پنهان کردن یا ماست‌مالی کردن بیماری نباشید؛
• فرد را نزد یک متخصص ببرید؛
• کمک‌های تخصصی را آموزش ببینید؛
• با درمانگر او در ارتباط باشید؛
• مطابق با شرایط بیمار، برخوردی مناسب و درست با او داشته باشید؛
• از اقدام‌های جدی‌تر، مانند بستری کردن بیمار در بیمارستان روانی کوتاهی نکنید. (هشدار جدی)

در نهایت، داشتن اختلال شخصیت به معنی تمام‌شدن زندگی نیست؛‌ بااین‌حال، برای اینکه به سوال اختلال شخصیت چیست پاسخ درستی داده شود، متخصص در ابتدا باید با انواع اختلال شخصیت آشنا باشد، سپس تشخیص درست در راستای درمان اختلال شخصیت شکل گیرد. اگر احساس می‌کنید، شما هم نشانه‌های این اختلال‌ها را دارید می‌توانید از طریق سامانه آنلاین دکتردکتر، از متخصص روانپزشک نوبت بگیرید.

منابع:

psychiatry.org

mayoclinic.org

سوالات متداول اختلالات شخصیت