اختلال شخصیت اسکیزوئید (SPD) بیماری روانی مزمن و فراگیری است که با انزوای اجتماعی و احساس بی‌تفاوتی نسبت به آدم‌های دیگر خود را نشان می‌دهد. افراد مبتلا به این اختلال دورافتاده از دیگران و منزوی به نظر می‌رسند. این‌ها تمام نشانه‌های اختلال اسکیزوئید نیست. در این مقاله، توضیحات کاملی درباره‌اش خواهیم داد و تأکید می‌کنیم که برای پیگیری وضعیت روان و رسیدگی به بیماری‌های این حوزه باید به متخصص روانشناس مراجعه کنید.
با ما همراه باشید زیرا قرار است تا به‌اتفاق یکدیگر در ادامه این مقاله از دکتردکتر در راستای آگاهی‌بخشی به بررسی این بیماری، نشانه‌هایش و درمان آن بپردازیم.
اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
اسکیزوئید نوعی اختلال است که مبتلایان به آن، الگوهای رفتاری و عملی متفاوتی نسبت عرف و هنجارهای جامعه دارند. نبود انعطاف‌پذیری در روحیه و رفتار این بیماران باعث بروز مشکلاتی نظیر استرس شدید می‌شود و در روند زندگی طبیعی آنها اختلالات شدیدی به وجود میآورد.
مبتلایان به اختلال اسکیزوئید مهارت‌های اجتماعی کافی ندارند و نمی‌توانند وارد ارتباطات سالم با دیگران شوند. برخلاف بیماران مبتلا به افسردگی و اضطراب، این دسته از افراد از وضعیت نامطلوب خود ناآگاه هستند. کسانی که به اختلالات روانی دیگری مانند اضطراب و افسردگی دچارند، به خوبی می‌دانند که اسیر وضعیتی غیرعادی‌اند اما نمی‌توانند آن را کنترل کنند.
کسانی که درگیر اختلال اسکیزوئید هستند، از علائم و مشکلات خود بی‌خبر هستند و به آنها واقف نیستند. از آنجایی که از اختلال خود بی‌خبر هستند، معمولاً به دنبال درمانش هم نمی‌روند.
افرادی درگیر با این اختلال از نظر دیگران عجیب به نظر می‌رسند و رفتارهای نامتعارفی دارند. این اشخاص نسبت به برقراری روابط با آدم‌های دیگر بی‌میل و منزوی هستند. در ابراز احساسات هم ضعیف‌اند و نمی‌توانند با آدمها ارتباطی خوشایند برقرار کنند.
تفاوت اسکیزوئید با اسکیزوفرنی
اختلال شخصیت اسکیزوئید با اسکیزوفرنی متفاوت است. افراد مبتلا به این اختلال شخصیتی میتوانند بسیاری از امور خود را پیش ببرند و در مشاغل نیازمند به انزوا مانند نگهبانی یا کار در آزمایشگاه خوب عمل کنند. اگرچه نشانه‌ها و علائمی از این وضعیت با بیماری اسکیزوفرنی مشابه است اما به طور کلی با یکدیگر فرق دارند.
علائم و نشانه‌های اختلال اسکیزوئید چیست؟
از نشانه‌های رایج در اختلال شخصیت اسکیزوئید باید به موارد زیر نگاهی داشته باشیم:
- درگیر افکاری درونی و خیال‌پردازی هستند.
- نسبت به تحسین یا تحقیرشدن از سوی دیگران بی‌تفاوت‌اند.
- از دیگران دور می‌شوند و منزوی‌اند.
- علاقه‌ای به ایجاد روابط نزدیک با افراد دیگر ندارند.
- به انتظارات و هنجارهای اجتماعی و عمومی بی‌توجه‌اند.
- میلی به شرکت در موقعیت‌های تفریحی و سرگرمی ندارند.
- از روابط اجتماعی و خویشاوندی لذت نمی‌برند.
- به عنوان افرادی سرد، منزوی و گوشه‌گیر شناخته می‌شوند.
دلیل ایجاد اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
اطلاعات زیادی درباره دلیل ابتلا به این اختلال در دست نیست. محققان و دانشمندان در حال بررسی آن هستند و همچنان به سرنخ‌های دقیقی درباره علت ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید یا اسکیزوتایپال نرسیده‌اند.
با این حال، به نظر می‌رسد که ۲ عامل اصلی این موضوع ریشه در محیط و ژنتیک دارد. بعضی از متخصصان بر این باور هستند که دوران کودکی ناخوشایندی که فاقد درک گرما و محبت است، در شکل‌گیری چنین وضعیتی نقش دارد.
اگر شخصی از افراد خانواده دچار اختلال اسکیزوئید باشند، احتمال اینکه اعضای دیگر هم درگیر این مشکل شوند، بیشتر خواهد شد. این‌ها شائبه نقش‌داشتن ژنتیک در دچارشدن به اختلال شخصیت اسکیزوئید را بالا می‌برند.
عوارض و مشکلات ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
نداشتن رابطه اجتماعی با آدم‌های دیگر و منزوی‌شدن از اصلی‌ترین عوارض و مشکلاتی است که ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید با خود به همراه میآورد. افراد درگیر با این مشکل، به ندرت خشن هستند. از آنجایی که میلی به برقراری ارتباط با دیگران ندارند، خشونت رفتاری هم در آنها دیده نمی‌شود.
امکان شکل‌گیری و بروز اختلالات روانی دیگر هم در نتیجه دچاربودن به اختلال شخصیت اسکیزوئید وجود دارد. برای مثال، بسیاری از بیماران درگیر با این وضعیت به اختلالات دیگری نظیر انواع اضطراب هم دچار می‌شوند.
چه زمانی و به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید، باید به مشاوران روانشناسی یا روانپزشکان مراجعه شود. این افراد میتوانند از روش‌های مختلف و با رویکردها گوناگون اقدام به درمان مراجعان خود کنند. در صورتی که علائم و عوارض اسکیزوئید باعث شود، زندگی معمولی فرد اختلالات گوناگونی پیدا کند، نیاز به مراجعه به متخصصان پیش می‌آید. هرچقدر که این مشکل زودتر شناسایی و کنترل شود، امکان بهبودیافتن بیمار هم بیشتر خواهد بود.
تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید چگونه است؟
اگر فردی نشانه‌های ابتلا به این نوع از اختلال شخصیت را داشته باشد، متخصصان به سراغ بررسی پرونده پزشکی و حتی معاینه جسمی آنها می‌روند. هیچ تست آزمایشگاهی برای نتیجه‌گیری درباره ابتلا به این اختلال وجود ندارد. در واقع، تست و آزمون آزمایشگاهی برای تست تشخیص اختلال اسکیزوئید وجود ندارد.
با این حال، متخصصان از روش‌های مختلفی برای رسیدن به تشخیصی قطعی کمک می‌گیرند. در صورتی که پزشک به نشانه و سرنخی جسمانی در فرد دست پیدا نکند، درمان از راه روش‌های روانشناسی و روانپزشکی پیش می‌رود.
درمان اختلال اسکیزوئید چگونه است؟
افکار و رفتار مبتلایان به این اختلال برای خودشان آزاردهنده نیست و برای همین به ندرت متوجه وجود مشکلی غیرعادی در خود می‌شوند. در نتیجه، کمتر به اوضاع خود واقف می‌شوند و به سراغ درمان می‌روند.
برای درمان این اختلال بیشتر از روش‌های روان‌درمانی و مشاوره استفاده می‌شود. اما به جز آن روش‌های دارو درمانی هم در بعضی موارد کاربرد دارد.
روان درمانی
در جلسات روان‌درمانی به مراجعان راه‌کارهایی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی، افزایش عزت نفس و توانایی برقراری ارتباطات با دیگران آموزش داده می‌شود. روانشناسان و مشاوران تلاش می‌کنند که فضایی برای بیمار به وجود بیاورند که به آنها اعتماد کند.
بیشتر مبتلایان به اختلال شخصیت اسکیزوئید در این زمینه ناتوان هستند. در واقع، آنها به سادگی به کسی اعتماد نمی‌کنند و نمی‌توانند با آدم‌های دیگر ارتباط برقرار کنند. برای همین، درمان برای مشاوران و روانشناسان کمی چالش‌برانگیز می‌شود.
دارو درمانی
معمولاً برای درمان این اختلال از داروها استفاده نمی‌شود اما اگر علائم دیگری مانند افسردگی هم توأم با این مشکل بروز کند، امکان تجویز داروهایی برای کنترل اوضاع وجود خواهد داشت.
پیشگیری از اختلال شخصیت اسکیزوئید
راه و روشی برای پیشگیری از ابتلا به این اختلال وجود ندارد اما همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، با شناسایی سریع مشکل و اقدامات مناسب برای کنترل علائم و عوارضش، امکان برگرداندن تعادل به زندگی بیشتر می‌شود.
افراد اسکیزوئید در معرض ابتلا به چه بیماری‌هایی هستند؟
گفته می‌شود که ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید می‌تواند زمینه را برای دچارشدن به بیماری اسکیزوفرنی هم فراهم کند. امکان ابتلای به بیماری‌های روان‌پریشی دیگر هم در کسانی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوئید هستند، بیشتر از دیگران وجود دارد.
تفاوت اسکیزوئید با افسردگی
افرادی که دچار اختلال اسکیزوئید هستند، کاملاً در انزوای اجتماعی به سر می‌برند اما مبتلایان به افسردگی به خاطر عوارض این مشکل، در جمع حضور ندارند. در واقع، گاهی اوقات دچار انزوا هم می‌شوند اما ارتباطشان با آدم‌های دیگر و اجتماع کلاً قطع نیست.
میزان شیوع اختلال در مردان و زنان چگونه است؟
این اختلال بیشتر در مردان دیده می‌شود. با ورود به دوران نوجوانی و بزرگسالی، اختلال شخصیت اسکیزوئید از سنین نوجوانی و سال‌های آغاز دوران جوانی در افراد بروز پیدا می‌کند.
کسانی که به بیماری اسکیزوفرنی مبتلا هستند هم بیشتر در خطر دچارشدن به این نوع اختلال قرار دارند. از آنجایی که مبتلایان با این وضعیت معمولاً از غیرعادی‌بودن خود بی‌خبر هستند، آمارهای دقیقی درباره میزان شیوعش در دست نیست.
اختلال شخصیت اسکیزوئید در کودکان و نوجوانان
امکان بروز اختلال در کودکان و نوجوانان هم وجود دارد. کودکانی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوئید می‌شوند، معمولاً در مهارت‌های کلامی دچار مشکل هستند و رشدشان در این زمینه طبیعی نیست. آنها تفکرات و تخیلات عجیبی دارند و علایقشان خاص و ویژه است. هوش کودکان و نوجوانان دچار این مشکل در حد متوسط و بالاتر است.
اختلال در زنان
همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، زنان در مقابل ابتلا به این اختلال مصون‌تر از مردان هستند و بسامد شیوع آن در مردان بیشتر است. نشانه‌ها و علائم این اختلالات در هر دو جنس مشابه است.
تفاوت اسکیزوئید با شخصیت اجتنابی چیست؟
افرادی که دچار اختلال شخصیت اجتنابی هستند هم در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند. آنها نمی‌توانند روابطی نزدیک یا مؤثر با آدم‌های دیگر داشته باشند. هرچند که این اختلال شبیه به اختلال اسکیزوئید به نظر می‌رسد اما تفاوت‌هایی میان این دو وجود دارد.
افراد درگیر با اختلال شخصیت اجتنابی می‌دانند که در برقراری رابطه با دیگران ضعف و مشکل دارند. آنها مایل‌اند که وارد رابطه و ارتباطات شوند اما نمی‌توانند. این در حالی است که مبتلایان به اختلال شخصیت اسکیزوئید از مشکل خود بی‌خبر هستند. آنها نمی‌توانند با دیگران ارتباط بگیرند و این موضوع برایشان اهمیتی هم ندارد.
زندگی با افراد اسکیزوئید چگونه است؟
اگر با فردی زندگی می‌کنید که دچار اختلال شخصیت اسکیزوئید است، به نکات زیر دقت داشته باشید:
- آنها را قضاوت نکنید و سعی کنید که علائمشان را بشناسید.
- صبور باشید و فرد مبتلا را با آرامش متوجه علائم اختلالش کنید تا برای دریافت درمان تخصصی مجاب شود.
- اطلاعات خود را درباره این اختلال زیاد کنید تا بهتر بتوانید واکنش‌های درستی در موقعیت‌های مختلف از خود بروز بدهید.
آینده فرد مبتلا چگونه است؟
هرچند که رفتارها و اقدامات مبتلایان به اختلال شخصیت اسکیزوئید عادی نیست و برای افراد طبیعی عجیب به نظر می‌رسد اما باز هم توانایی پیش‌برد زندگی‌شان را دارند. آنها میتوانند کار کنند و امور مربوط به خود را پیش ببرند.
در واقع، اختلال مذکور مانع از پیش‌برد زندگی عادی مبتلایان نمی‌شود. با این حال، روابط مثبت و سالمی در زندگی‌شان وجود ندارد و حالتی منزوی پیدا می‌کنند. اگر شخصی نشانه‌های این اختلال را در خود می‌بیند، باید به متخصصان روانشناسی و مشاوران خبره مراجعه کنند.
متخصصان میتوانند در خروج از وضعیت ناخوشایند ناشی از این اختلال به مبتلایان کمک کنند. در صورتی که نیاز به مراجعه به متخصصان این حوزه دارید، می‌توانید از سایت نوبت دهی آنلاین سایت دکتردکتر هم استفاده کنید. این روش ساده و سریع، به شما در دریافت نوبت ملاقات بهترین‌ها کمک می‌کند.
درباره اختلال شخصیت اسکیزوئید پرسش یا ابهامی در ذهنتان شکل نگرفته است؟ سؤالات خود را با ما درمیان بگذارید تا به شما کمک کنیم.
منابع:
