احساس غم و اندوه یا ناامیدی، مشکل در خوابیدن، بیانگیزگی، تغییر در اشتها یا وزن، افکار مرگ یا آسیب رساندن به خود یا نوزاد برخی از علائم افسردگی بعد از زایمان است. افسردگی پس از زایمان یک اختلال روانی شایع در مادران است که بهدلیل تغییرات هورمونی رخ میدهد. البته سابقه افسردگی نیز میتواند شدت این علائم را بیشتر کند. این اختلال فقط “احساس غم و اندوه” نیست، بلکه یک بیماری جدی است که نیاز به درمان دارد. درصورت شناخت و تشخیص درست این علائم، میتوان افسردگی بعد از زایمان را بهبود بخشید یا از این عارضه جلوگیری کرد. حمایت خانوادگی، تغذیه سالم، فعالیت بدنی و کمک گرفتن از یک روانشناس و متخصص زنان نقش مهمی در درمان افسردگی بعد از زایمان ایفا میکند. در ادامه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر با افسردگی بعد از زایمان، روشهای درمانی، علائم و راههای پیشگیری از افسردگی زایمان آشنا شوید.
درانتها اگر سوال و ابهامی درخصوص علت افسردگی بعد از زایمان، عوارض و خطرات آن داشتید، میتوانید در قسمت کامنتها مطرح کنید تا پزشک متخصص یا کارشناس دکتردکتر پاسخ شما را بدهد.
افسردگی بعد از زایمان چیست؟
برخی از مادران پس از تولد نوزاد، افسردگی شدید و طولانیمدتی به نام افسردگی پس از زایمان را تجربه میکنند. این عارضه ممکن است خفیف تا شدید و در بعضی مواقع جدیتر باشد. علائم افسردگی پس از زایمان شامل اضطراب، ناراحتی، کاهش انرژی و علاقه به فعالیتهای روزمره، اختلال در خواب، احساس گناه و ناکامی، مشکلات تمرکز و توجه، احساس عدم ارزشمندی و حتی افکار خودکشی است. این افسردگی معمولاً در طی چند هفته اول پس از زایمان شروع میشود، اما ممکن است در طول چند ماه ادامه یابد.
علت افسردگی پس از زایمان طبیعی یا سزارین به تغییرات هورمونی، تغییرات در زندگی خانوادگی و اجتماعی، خستگی ناشی از مراقبت از نوزاد و افزایش فشار روانی به عنوان یک والد وابسته است. البته ممکن است این احساس در قبل از زایمان و دوره بارداری ریشه داشته باشد، اما بههرحال پس از زایمان به اوج خود برسد. اگر علائم فوق را تجربه میکنید، مهم است که از یک پزشک یا مشاور روانشناسی مشورت بگیرید تا شما راهنمایی کند و مناسبترین راه درمانی را پیشنهاد دهد. درمان افسردگی زایمان ممکن است شامل مشاوره، روان درمانی، مدیریت استرس و در مواردی دارو درمانی باشد.
افسردگی قبل از زایمان
افسردگی قبل از زایمان نوعی افسردگی است که در دوران بارداری رخ میدهد. این مشکل ممکن است بهاندازه افسردگی پس از زایمان جدی باشد و نیاز به درمان دارد. کالج آمریکایی متخصصین زنان و زایمان (ACOG) تخمین میزند که بین 14 تا 23 درصد از زنان باردار در دوران بارداری، علائمی از افسردگی را تجربه میکنند. اگرچه اختلالات خلقی جزئی در این دوران طبیعی است، اما تداوم یا تشدید این نوسانات میتواند نشاندهنده افسردگی قبل از زایمان باشد. در این صورت، صحبت با پزشک معالج ضروری است.
افسردگی پس از زایمان چقدر شایع است؟
افسردگی بعد از زایمان که در هفتهها یا ماههای پس از زایمان بروز میکند، شایعتر از آن است که تصور میشود و حدود 5 تا 10 درصد از زنان را درگیر میکند. البته این آمارها فقط نشاندهنده تعداد زنانی هستند که بهطور رسمی تشخیص داده شدهاند؛ ممکن است تعداد واقعی زنانی که به افسردگی پس از زایمان مبتلا هستند، بیشتر باشد.
مطالعات گروه مشترک روانپزشکی و زنان و مامایی انجمن پزشکی زنان و زایمان ایران نشان میدهد که حدود یک نفر از هر هفت مادر دچار این اختلال میشوند و این مشکل در جوامع شهری بیشتر دیده میشود. در مراقبت های بعد از زایمان طبیعی و سزارین باید به این نکته توجه کرد.
علائم افسردگی بعد از زایمان چیست؟
احساس غم و اندوه، ناراحتی و افکار منفی، سیگار کشیدن، نوشیدن مشروبات الکلی یا استفاده از داروهای غیرقانونی بعضی از علائم افسردگی زایمان هستند. بسته به شرایطی که مادر در دوره بارداری تجربه کرده، پیشزمینه بیماری افسردگی، توجه همسر و شریک زندگی، نوع زایمان طبیعی یا سزارین این علائم در هر شخصی متفاوت خواهد بود. در جدول زیر به برخی از مهمترین علائمی که مشترک در اکثر مادرها دیده شده، توجه کنید:
علائم | توضیحات |
بیخوابی شدید | به سختی به خواب رفتن یا بیدار شدنهای مکرر در طول شب |
بیثباتی خلق | نوسانات شدید خلقی، از احساس شادی تا غم و اندوه عمیق |
احساس خستگی دائمی | احساس فرسودگی و بیحوصلگی |
از دست دادن علاقه به فعالیتهای مورد علاقه | بیمیلی به انجام کارهایی که قبلاً لذتبخش بودند |
احساس غم و اندوه عمیق | احساس ناامیدی و پوچی |
اضطراب و تحریکپذیری | احساس عصبی بودن، بیقراری یا عصبانیت |
مشکل در تمرکز و تصمیمگیری | دشواری در تمرکز و تصمیمگیریهای روزمره |
احساس بیارزشی یا گناه | احساس ناکافی بودن به عنوان مادر |
افکار مرگ یا آسیب رساندن به خود یا نوزاد | در موارد شدید |
علائم افسردگی بعد از زایمان اول یا دوم و غیره با هم فرقی دارد؟
علائم افسردگی پس از زایمان در بارداریهای اول و دوم میتواند مشابه باشد، اما ممکن است تفاوتهایی نیز در نحوه بروز و شدت علائم وجود داشته باشد.
در بارداری اول:
- احتمال تجربه علائم برای اولینبار بیشتر است.
- ممکن است بهدلیل عدم تجربه قبلی، تشخیص علائم دشوارتر باشد.
- عوامل استرسزا جدید مانند مراقبت از نوزاد برای اولینبار میتوانند شدت علائم را بیشتر کند.
در بارداریهای دوم و غیره:
- شخص ممکن است با علائم آشنا باشد و تشخیص آنها آسانتر است.
- احساسات مانند اضطراب و نگرانی ممکن است بیشتر از بارداری اول باشد.
- مسئولیتهای مراقبت از چند کودک میتواند فشار روانی را افزایش دهد.
در کل، تجربهی قبلی از علائم افسردگی پس از زایمان میتواند در تفاوتهایی که در طول بارداریهای مختلف ممکن است وجود داشته باشد، نقش مهمی ایفا کند.
این افسردگی میتواند روی رابطه جنسی بعد از زایمان نیز اثر بگذارد.
دلیل افسردگی بعد از زایمان
دلایل افسردگی بعد از زایمان پیچیده و چندوجهی هستند و هنوز بهطورکامل شناخته نشدهاند. بااینحال، عوامل متعددی میتوانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. سطح هورمونها پس از زایمان به طور ناگهانی تغییر میکند، این تغییرات میتواند بر خلق و احساسات تأثیر بگذارد و علائم افسردگی در زنان را ایجاد کند. ازطرفی مراقبت از نوزاد میتواند به کمبود خواب و خستگی مادر منجر شود.
مادران جدید با فشارهای روانی زیادی مانند اضطراب، نگرانی و احساس مسئولیت مواجه میشوند. این فشارها میتواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. از طرفی سابقه افسردگی در بارداری قبلی یا در سایر مواقع زندگی میتواند خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش دهد. همانطور که حمایت خانواده و دوستان میتواند به کاهش علائم افسردگی بعد از زایمان کمک کند، کمبود حمایت اجتماعی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش خواهد داد. از دیگر مواردی که ممکن است در افسردگی قبل و بعد از زایمان تاثیرگذار باشد عبارتند از:
- سابقه آزار جنسی یا خشونت خانگی
- مشکلات در رابطه با همسر یا خانواده
- مشکلات مالی
- فقدان عزیزان
مشکلات سلامتی جسمی مانند بیماریهای تیروئید یا دیابت نیز ممکن است خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش داده و شدت این مشکلات جسمی را افزایش دهد.
ریسک فاکتورهای افسردگی بعد از زایمان
ریسک فاکتورهای افسردگی بعد از زایمان شامل عواملی است که احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش میدهند. برخی از این فاکتورها عبارتند از:
- تاریخچه افسردگی یا اختلالات روانی دیگر
- استرسهای زندگی قبل یا پس از زایمان، مانند مشکلات مالی، مشکلات رابطه، یا مشکلات خانوادگی
- پشتیبانی اجتماعی ناکافی یا احساس انزوا
- مشکلات در روابط همسری یا روابط خانوادگی
- تجربه مشکلات در زمان بارداری یا زایمان قبلی، مانند مشکلات سلامتی جسمی یا روانی
- فشارهای اجتماعی یا فرهنگی، مانند انتظارات ناسازگار از نقش والدینی یا انتظارات فرهنگی نسبت به نقش زن و مادر
- عدم آمادگی برای مسئولیت والدینی
- عوامل فیزیولوژیکی، مانند تغییرات هورمونی یا نقصان ویتامینها و مواد معدنی
- مشکلات در مراقبت از نوزاد، مانند مشکلات در شیردهی یا نیاز به کمک در مراقبت از نوزاد و موارد دیگر.
مواردی که گفتیم میزان ابتلا به افسردگی بعد از زایمان را تا حدود زیادی بالا میبرد. برای پیشگیری از افسردگی زایمان، باید برای بهبود و حل مشکلات به صورت ریشهای دست به اقدام زد.
تشخیص افسردگی بعد از زایمان
روانشناس و یا پزشک معمولاً با بیمار درباره احساسات، تفکرات و سلامت روحی گفتگو میکند تا بتواند بین اندوههای کوتاهمدت ناشی از تولد نوزاد پس از زایمان و افسردگی شدیدتر، تمایز قائل شود. فرد نباید احساس خجالت کند، زیرا افسردگی بعد از زایمان شایع است، لازم است که علائم را با روانپزشک به اشتراک بگذارد تا پزشک بتواند برنامه درمانی موثری برای او طراحی کند. برای تشخیص، پزشک احتمالاً تست علائم افسردگی را انجام میدهد که شامل پاسخ به پرسشنامه است، برای تشخیص کمبود تیروئید یا کمخونی که ممکن است در علائم بیمار دخیل باشد، آزمایش خون انجام میدهد و تستهای دیگری برای رد کردن سایر علل علائم بیمار را انجام میدهد.
با مشکلی که پیش آمده منطقی برخورد کنید و به یک پزشک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. برای آشنایی با تخصص روانپزشک و خدماتی که ارائه میکند مقاله تخصص روانپزشکی چیست را در مجله دکتردکتر مطالعه کنید.
درمان افسردگی بعد از زایمان
مدت زمان درمان افسردگی زایمان و بهبود آن متفاوت است و به شدت افسردگی و نیازهای فرد بستگی دارد. اگر بیمار دچار کمکاری تیروئید یا هر بیماری زمینهای دیگر هم باشد، پزشک آن بیماری را درمان میکند یا بیمار را به متخصص مربوطه ارجاع میدهد.
درمانهای دارویی افسردگی بعد از زایمان
داروهای ضدافسردگی میتوانند در درمان افسردگی پس از زایمان مؤثر باشند. انتخاب داروی مناسب به شدت علائم و شرایط مادر بستگی دارد. برخی از رایجترین داروهای ضدافسردگی که برای درمان افسردگی زایمان استفاده میشود عبارتند از:
- مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI ها): مانند فلوکستین (پروزاک)، سرترالین (زولوفت) و پاروکستین (پاکسیل)
- مهارکنندههای بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRI ها): مانند ونلافاکسین (افکسور) و دولوکستین (سیمبالتا)
- داروهای ضدافسردگی سه حلقهای (TCAها): مانند ایمی پرامین و نورتریپتیلین
اگر مادر شیردهی دارد، هر دارویی که مصرف کند وارد شیر میشود. بااینحال، بیشتر ضدافسردگیها میتوانند با خطر کمتری در طی شیردهی مصرف شوند. طبق مطالعات، در بین ضدافسردگیها، داروهای سه حلقهای (TCA) مانند ایمی پرامین و نورتریپتیلین بهعنوان کمخطرترین داروها برای نوزادان شناخته میشوند. بااینحال، برای افرادی که دارای مشکلات قلبی، صرع یا افسردگی شدید با افکار خودکشی هستند، این داروها توصیه نمیشود و معمولاً مهارکنندههای بازجذب سروتونین تجویز میشود.
شروع اثر داروی افسردگی ممکن است تا چند هفته طول بکشد. مادر باید دارو را طبق دستور پزشک مصرف کند و از خوددرمانی پرهیز کند. مصرف داروهای ضدافسردگی در دوران شیردهی باید با احتیاط و زیر نظر پزشک انجام شود.
درمانهای غیردارویی افسردگی بعد از زایمان
درمانهای غیردارویی متعددی برای افسردگی بعد از زایمان وجود دارد که میتوانند بهتنهایی یا در کنار درمان دارویی مورد استفاده قرار گیرند. در بیشتر موارد، ترکیبی از روشهای مختلف برای درمان افسردگی پس از زایمان استفاده میشود.
- درمان شناختی-رفتاری (CBT): در این روش، درمانگر به مادر کمک میکند تا افکار و رفتارهای منفی خود را شناسایی و تغییر دهد. CBT میتواند به کاهش علائم افسردگی مانند غم و انزوا کمک کند.
- رواندرمانی بین فردی: در این روش، درمانگر بر روابط مادر با افراد مهم زندگی او مانند همسر، خانواده و دوستان تمرکز میکند. رواندرمانی بین فردی میتواند به مادر در ایجاد روابط حمایتی و کاهش استرس کمک کند.
- گروههای حمایتی: گروههای حمایتی مکانهایی هستند که مادران میتوانند با سایر زنانی که تجربه مشابهی دارند ارتباط برقرار کنند. این گروهها به مادران در احساس همدلی و دریافت راهنمایی و پشتیبانی کمک میکند.
- تغییر در سبک زندگی: تغییرات در سبک زندگی مانند خواب کافی، تغذیه سالم و ورزش منظم میتواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند.
- طب سوزنی: طب سوزنی یک روش سنتی چینی است که در آن از سوزنهای باریکی برای تحریک نقاط خاصی در بدن استفاده میشود. برخی مطالعات نشان داده است که درمان افسردگی با طب سوزنی امکان پذیر است.
انتخاب بهترین روش درمان به شدت علائم و شرایط مادر مبتلا به افسردگی بعد از زایمان، بستگی دارد.
برای افسردگی بعد از زایمان چه بخوریم؟
تغذیه مناسب یکی از عوامل مهم در سلامتی جسمی و روانی مادر و کودک است. رژیم غذایی سالم میتواند به کاهش علائم افسردگی پس از زایمان کمک کند. در جدول زیر به چند پیشنهاد غذایی برای درمان این عارضه ذکر شده است:
ماده مغذی | منابع غذایی | فواید |
اسیدهای چرب امگا-3 | ماهیهای چرب (سالمون، قزلآلا، شاهماهی)، گردو، تخم کتان | کاهش التهاب، بهبود عملکرد مغز |
ویتامین B12 | گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، محصولات لبنی | پیشگیری از خستگی و افسردگی |
فولات | سبزیجات برگ سبز، لوبیا، عدس، مرکبات | پیشگیری از افسردگی |
منیزیم | آجیل، دانهها، سبزیجات برگ سبز، محصولات لبنی | کاهش اضطراب، بهبود خواب |
تریپتوفان | گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، حبوبات | افزایش سروتونین (هورمون تنظیم خلق و خواب) |
درمان گیاهی افسردگی پس از زایمان
قبل از اعمال هرگونه روشهای غیر پزشکی برای درمان اختلالات روانی، حتماً با یک روانپزشک یا روانشناس مشورت کنید. بااینحال برخی از گیاهان که ممکن است به کاهش علائم افسردگی پس از زایمان کمک کنند عبارتند از:
- گل راعی: این گیاه میتواند بهعنوان یک ضدافسردگی طبیعی عمل کند. مطالعات نشان داده است که گل راعی میتواند به اندازه داروهای ضدافسردگی در درمان افسردگی مؤثر باشد.
- سنبل الطیب: این گیاه میتواند به کاهش اضطراب و بیخوابی، بهبود خلق و کیفیت خواب کمک کند.
- بابونه: این گیاه دارای خواص ضدالتهابی و آرامشبخش است. بابونه میتواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
- علف چای: این گیاه دارای خواص ضدافسردگی و ضداضطرابی است.
انتظار درمان این اختلالهای روانی با روشهای سنتی مناسب نیست و اقدامات پزشکی دارای اهمیت و تاثیرگذاری بیشتری در این زمینه هستند.
درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان
افسردگی پس از زایمان یک بیماری جدی است و نیاز به درمان توسط متخصص دارد. درمانهای خانگی میتوانند بهعنوان مکمل درمان پزشکی مفید باشند، اما جایگزین آن نیستند. برخی از مواردی که ممکن است همزمان با درمان پزشکی موثر باشند شامل موارد زیر هستند:
- خواب کافی: سعی کنید هر شب 7 تا 8 ساعت بخوابید.
- ورزش منظم: ورزش منظم میتواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند.
- فعالیتهای اجتماعی: وقت خود را با دوستان و خانواده بگذرانید.
- مراقبت از خود: به خودتان زمان برای استراحت و انجام فعالیتهای لذتبخش بدهید.
- یوگا: یوگا میتواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
- مدیتیشن: مدیتیشن میتواند به تمرکز ذهن و آرامش بدن کمک کند.
- تنفس عمیق: تنفس عمیق یک روش ساده و مؤثر برای کاهش استرس است.
مشاوره با یک پزشک متخصص در افسردگی پس از زایمان امری اساسی است و هرگونه درمان خانگی باید با نظر پزشک باشد تا از اثربخشی و ایمنی آن اطمینان حاصل شود.
پیشگیری از افسردگی بعد از زایمان
افسردگی پس از زایمان میتواند تاثیر منفی بر سلامت جسمی و روانی مادر و نوزاد داشته باشد. با انجام برخی اقدامات میتوان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد. اگر سابقه افسردگی یا افسردگی پس از زایمان داشته و قصد بارداری مجدد دارید، یا پیش از بارداری یا بهسرعت پس از اینکه متوجه بارداری خود شدید، به پزشک زنان و زایمان خود اطلاع دهید.
پزشک علائم و نشانههای افسردگی را در نظر میگیرد و ممکن است از شما بخواهد پرسشنامه افسردگی را حین بارداری یا پس از زایمان پر کنید. پزشک ممکن است چکاپ زودهنگام پس از زایمان را برای علائم و نشانههای افسردگی توصیه کند. اگر سابقه افسردگی پس از زایمان دارید، ممکن است روانپزشک درمان ضدافسردگی یا روان درمانی را بلافاصله پس از زایمان توصیه کند.
عوارض افسردگی پس از زایمان
اگر افسردگی پس از زایمان درمان نشود، ممکن است باعث اختلال در پیوند مادر و فرزند و موجب مشکلات خانوادگی شود. در جدول زیر این مشکلات شرح داده شده است:
عوارض برای هر کدام از اعضای خانواده | توضیحات |
برای مادران | انزوا و دوری از فعالیتهای اجتماعی، بیعلاقگی به نوزاد، مشکل در تغذیه و خواباندن نوزاد، خستگی، بیخوابی، تغییر در اشتها، دردهای بدنی و سردرد، مشکلات گوارشی و یبوست، کاهش میل جنسی |
برای نوزاد | تأخیر در رشد جسمی و روانی، مشکلات در یادگیری و زبان، بیقراری، گریه مداوم، مشکل در خواب و تغذیه – عدم تمایل به برقراری ارتباط با مادر، ایجاد اختلال در پیوند عاطفی بین مادر و نوزاد، افزایش احتمال ابتلا به مشکلات عاطفی و رفتاری در آینده |
برای پدران | غم و اندوه، اضطراب، تحریکپذیری، بیعلاقگی به نوزاد، احساس ناامیدی و بیارزشی، خستگی، بیخوابی، کاهش میل جنسی، کنارهگیری از مسئولیتها، سوء مصرف مواد، مشکل در روابط با همسر |
افسردگی بعد از زایمان کی شروع میشود؟
افسردگی پس از زایمان میتواند در هر زمانی پس از زایمان شروع شود، اما معمولاً در طی چندهفته یا چند ماه اول پس از زایمان رخ میدهد. در برخی موارد، علائم افسردگی ممکن است تا یک سال پس از زایمان ظاهر نشوند.
افسردگی بعد از زایمان چقدر طول میکشد؟
هر دو نوع افسردگی پیش از زایمان و افسردگی بعد از زایمان، معمولاً بین ۱۰ تا ۱۴ روز طول میکشند. هرچه زودتر افسردگی زایمان تشخیص داده شود، بهتر است. هنگام مواجهه با افسردگی، مداخله زودهنگام و دریافت کمک از متخصص روانشناس، برای سلامت روان مادر و رشد شناختی کودک بسیار مهم است. اگر افسردگی مادر درمان نشود، میتواند بر رشد شناختی کودک تاثیر بگذارد.
بااینحال، مدت زمانی که افسردگی طول میکشد به عوامل زیادی از جمله سابقه سلامت روانی زن، تغییرات هورمونی، ناراحتی روانی یا اجتماعی، عوامل استرسزای زندگی مانند داشتن بارداری آسیبزا در گذشته یا اتفاقات ناگوار در زندگی بستگی دارد.
آیا افسردگی بعد از زایمان روی احساسات مادر نسبت به فرزند اثر دارد؟
دلبستگی یک پیوند عاطفی عمیق و مهم بین کودک و مادر یا مراقب اصلی او است. این پیوند از همان بدو تولد شروع میشود و در رشد عاطفی و اجتماعی کودک نقش بسیار مهمی دارد. مادر افسرده ممکن است در پاسخگویی به نیازهای عاطفی و جسمی کودک خود با مشکل مواجه باشد. این موضوع میتواند به ایجاد دلبستگی ناایمن در کودک منجر شود. کودکانی که دلبستگی ناایمن دارند، در معرض خطر بیشتری برای تجربه مشکلات زیر هستند:
- مشکلات رفتاری: مانند پرخاشگری، اضطراب، افسردگی
- مشکلات تحصیلی: مانند افت تحصیلی، مشکل در تمرکز و یادگیری
- مشکلات در روابط اجتماعی: مانند گوشهگیری، عدم اعتماد به دیگران
اهمیت دلبستگی امن بین کودک و مادر یا مراقب اصلی، نه تنها برای رشد عاطفی و اجتماعی کودک بلکه برای تقویت اعتماد به نفس و ایجاد پایهای سالم برای روابط آیندهی او بسیار حیاتی است. تجربهها نشان میدهد کودکان با دلبستگی امن، معمولاً احساس کنترل بیشتری در زندگی خود دارند و بهتر میتوانند با استرسها و چالشهای روزمره روبرو شوند.
آیا مادران با افسردگی بعد از زایمان به کودک خود آسیب میرسانند؟
پاسخ به این سوال پیچیده است. درحالیکه افسردگی پس از زایمان میتواند بر کیفیت مراقبت مادر از کودک تاثیر بگذارد، اما به این معنی نیست که همه مادران افسرده به کودکان خود آسیب میرسانند. مادرانی که به افسردگی شدید مبتلا هستند، در معرض خطر بیشتری برای آسیب رساندن به کودکان خود هستند.
افسردگی مردان بعد از زایمان یا زایمان پدری چیست؟
شاید به نظر نرسد، ولی افسردگی در پدران نیز یک پدیده نسبتا رایج است. البته افسردگی در مردان میتواند در پی افسردگی همسر باردارشان اتفاق بیفتد یا اینکه خود پدر بهدلایل مختلفی دچار افسردگی شود. افسردگی در پدران جدید میتواند در دوران بارداری شروع و پس از تولد کودک افزایش یابد. بین 2 تا 25 درصد از مردها در طول بارداری شریک زندگی خود یا در سال اول پس از زایمان، دچار افسردگی میشوند.
با توجه به تحقیقات آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، این میزان میتواند تا 50٪ هم افزایش یابد، خصوصا زمانی که مادر نیز افسردگی پیش از زایمان یا پس از زایمان داشته باشد. این موضوع به رفاه خانواده، به ویژه فرزندانشان آسیب جدی وارد میکند. خواستهها و مسئولیتهای جدید در دوران بارداری و دوران پس از زایمان اغلب باعث تغییرات عمده در زندگی پدر نیز میشود. مهم است که بفهمیم چه عواملی میتوانند بر ایجاد افسردگی تاثیر بگذارند. برخی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر افسردگی مردان عبارتند از:
- افسردگی مادر
- مشکل در ایجاد دلبستگی با کودک
- عدم حمایت اجتماعی یا کمک خانواده و دوستان
- احساس طرد شدن و حسادت نسبت به پیوند مادر و فرزند
- تغییرات در روابط زناشویی، مانند عدم صمیمیت شریک زندگی
- فقدان پاداش در فرزندپروری
- استرس مالی و کاری
- تستوسترون پایین.
مردان احتمالا علائم مختلفی از افسردگی را نشان میدهند. ممکن است گریه نکنند، اما احساس ناامیدی و عصبانیت داشته باشند. افسردگی ممکن است خود را بهصورت تحریکپذیری، تکانشگری و احساس ناتوانی در لذتبردن از چیزی نشان دهد. پدران افسرده بیشتر درگیر مصرف مواد، خشونت خانگی و منصرف کردن شریک زندگی خود از شیردهی هستند.
افسردگی پس از زایمان با سایکوز بعد از زایمان چه فرقی دارد؟
افسردگی پس از زایمان و سایکوز پس از زایمان هر دو از اختلالات خلقی هستند که میتوانند در زنان و در دوره پس از زایمان رخ دهند. اما تفاوتهای مهمی بین این دو اختلال وجود دارد. علائم سایکوز پس از زایمان علاوهبر علائم افسردگی پس از زایمان، شامل توهم و هذیان نیز میشود. توهم عبارت از دیدن، شنیدن، بوییدن، چشیدن یا احساس چیزی است که در واقعیت وجود ندارد. هذیان نیز عبارت از باور به چیزی است که نادرست است.
تفاوت افسردگی بعد از زایمان با اندوه ناشی از نوزاد
افسردگی پس از زایمان معمولاً یک اختلال روانی است که با علائم افسردگی عمومی همراه است. درحالی که اندوه ناشی از نوزاد معمولاً یک واکنش طبیعی و عادی به تغییرات زندگی است که میتواند برای مدت کوتاهی پایدار باشد و با پذیرش و تطبیق با نوعی از تغییرات در زندگی متعادل شود.
برای افسردگی بعد از زایمان به چه دکتری مراجعه کنم؟
برای افسردگی زایمان، معمولاً به روانپزشک یا روانشناس متخصص در این حوزه مراجعه میشود. این افراد میتوانند ارزیابی کاملی از وضعیت روانی شما انجام دهند و درمانهای مناسب را تجویز کنند یا به شما راهنمایی کنند. البته پزشک متخصص زنان نیز میتواند کمک شایانی به بهبود علائم این عارضه کند.
افسردگی بعد از زایمان یک بیماری رایج است که بعضی از بانوان دچار آن میشوند. این موضوع میتواند سایر اعضای خانواده را نیز تحتتاثیر قرار دهد. بنابراین پیش از آنکه مشکل شما جدی شود، بهتر است برای درمان افسردگی پس از زایمان اقدام کنید. روشهای مختلف روان درمانی، دارودرمانی و تغییرات اساسی در سبک زندگی میتواند در بهبود علائم افسردگی بعد از زایمان موثر باشد.
منبع:
cdc.gov
سوالات متداول افسردگی بعد از زایمان
آیا تمام مادران بعد از زایمان دچار افسردگی می شوند؟
خیر، تمام مادران بعد از زایمان دچار افسردگی نشده و تنها برخی از مادران با آن مواجه میشوند.
افسردگی بعد از زایمان در زایمان طبیعی بیشتر است یا سزارین؟
مطالعات در مورد ارتباط نوع زایمان با افسردگی پس از زایمان متناقض هستند. برخی مطالعات نشان میدهند که افسردگی پس از زایمان در زنان که سزارین میشوند بیشتر است، در حالی که برخی دیگر هیچ ارتباطی بین نوع زایمان و افسردگی پس از زایمان پیدا نمیکنند.
افسردگی زایمان چیست و کی اتفاق میافتد؟
افسردگی زایمان نوعی از افسردگی است که در دوره بارداری یا پس از زایمان اتفاق میافتد و معمولا تا دو هفته ادامه مییابد. اگر این زمان بیشتر شد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
تست افسردگی پس از زایمان چیست؟
تست افسردگی پس از زایمان معمولاً شامل یک سری پرسشنامههای مشخص است که توسط پزشک یا متخصص روانشناسی به مادران ارائه میشود. این پرسشنامهها بهمنظور ارزیابی علائم و شدت افسردگی پس از زایمان استفاده و به پزشک کمک میکنند تا تشخیص دقیقتری از وضعیت روانی مادران بدهند.
علت افسردگی بعد از زایمان سزارین چیست؟
تغییرات ناگهانی در سطح هورمونها پس از زایمان میتواند به افسردگی منجر شود. این تغییرات ممکن است در زنانی که سزارین میشوند شدیدتر باشد.