داروهای افسردگی با هدف درمان افسردگی و از بین‌بردن علائم آن استفاده می‌شوند و شامل مواردی نظیر فلوکستین، سرترالین، ترازودون و… هستند. این داروها برای درمان اختلالات خواب، اختلالات حواس، درد، وسواس فکری و اضطراب نیزبه کار برده می‌شوند. داروهای ضدافسردگی می‌توانند در کنار سایر داروها یا به تنهایی تجویز شوند. مهمترین نکته درباره آنها، لزوم نظارت پزشک روی مصرفشان است. باید در مصرف داروهای مقابله با افسردگی دقت و از تجویز پزشک پیروی کنید چون این قرص‌ها عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی دارند و می‌توانند موجب بروز مشکلاتی نظیر اعتیاد شوند. در ادامه درباره این قرص‌ها، انواعشان و عوارض و استفاده از آنها در موقعیت‌های مختلف مانند شیردهی می‌خوانید.
مطالعه این مطلب به حدود ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
۱. فلوکستین
قرص افسردگی فلوکستین (Fluoxetine) نوعی داروی ضدافسردگی است که به عنوان مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) شناخته می‌شود. این دارو اغلب برای درمان افسردگی، و گاهی اوقات اختلال وسواس فکری و بولیمیا کاربرد دارد.
عوارض جانبی رایج مصرف فلوکستین شامل بی‌اشتهایی، کاهش وزن، اضطراب و کاهش میل جنسی می‌شود. فلوکستین می‌تواند داروی افسردگی کودکان در سنین بالای ۸سال هم باشد. البته حتما برای مصرف این دارو در هر سنی باید با پزشک مشورت کنید.
۲. سرترالین
قرص افسردگی سرترالین (Sertraline) برای درمان افسردگی، اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)، هراس، اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD)، استرس پس از سانحه (PTSD) و اضطراب اجتماعی (SAD) استفاده می‌شود.
سرترالین کمتر از قرص‌های افسردگی دیگر باعث خواب‌آلودگی می‌شود. سردرد، تهوع، اسهال، کاهش وزن، بی‌خوابی، لرزش و اختلال عملکرد جنسی شایع‌ترین عوارض آن هستند.
۳. پاروکستین
پاروکستین (Paroxetine) برای درمان افسردگی، حملات پانیک، اختلال وسواس فکری اجباری (OCD)، اختلالات اضطرابی و استرس پس از سانحه استفاده می‌شود.
این دارو به بازگرداندن تعادل یک ماده طبیعی خاص (سروتونین) در مغز کمک می‌کند. پاروکستین نوعی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است. این دارو در دسته فهرست قویترین قرص برای افسردگی قرار می‌گیرد.
۴. اسیتالوپرام
اسیتالوپرام (Escitalopram) هم در دسته داروهای مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) قرار دارد. این ماده با افزایش میزان سروتونین، یعنی نوعی ماده طبیعی در مغز برای حفظ تعادل ذهنی به بهبود وضعیت بیماری کمک می‌کند.
این دارو یکی از موثرترین و قابل تحمل‌ترین داروهای افسردگی حاد در بزرگسالان است که با دستور پزشک می‌تواند برای سنین پایین‌تر هم تجویز شود. در واقع می‌تواند قرص افسردگی برای نوجوانان و کودکان (در سنین بالای ۱۲ سال) هم باشد (فقط با تجویز پزشک).
۵. ایمی‌پرامین
ایمی‌پرامین (Imipramine) در دسته‌ای از داروها به نام ضدافسردگیهای سه حلقه‌ای قرار دارد. این دارو افسردگی را با افزایش مقادیر خاصی از مواد طبیعی موجود در مغز درمان می‌کند که برای حفظ تعادل روانی مورد نیازند. از عوارض جانبی این دارو باید به افزایش ضربان قلب، خشکی دهان، تعریق، یبوست و مشکلات دفع ادرار اشاره شود.
۶. فنلزین
فنلزین (Phenelzine) قرص افسردگی شدید است و برای درمان انواع خاصی از افسردگی استفاده می‌شود. این دارو به گروهی از داروها به نام مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI) تعلق دارد.
فنلزین با مسدودکردن عملکرد نوعی ماده شیمیایی به نام مونوآمین اکسیداز (MAO) در سیستم عصبی عمل می‌کند. این دارو برای درمان افسردگی در افرادی استفاده می‌شود که با داروهای دیگر بهبود پیدا نکرده‌اند.
۷. بوپروپیون
بوپروپیون (Bupropion) از داروهای افسردگی است که در حال حاضر برای ترک سیگار هم استفاده می‌شود. این دارو برای افسردگی بزرگسالان، اختلال عاطفی فصلی و ترک سیگار کاربرد دارد.
باید بدانید که برخی از افراد هنگام مصرف بوپروپیون برای ترک سیگار علائمی مانند تغییر در رفتار، بی‌قراری، خلق افسرده و افکار خودکشی را نشان می‌دهند.
۸. ونلافاکسین
داروهای ضدافسردگی اسم و تنوع مختلفی دارند. ونلافاکسین (Venlafaxine) از گروهی از داروهای افسردگی به نام مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نورآدرنالین یا SNRI است.
این دارو با افزایش سطح مواد شیمیایی تقویت‌کننده خلق‌وخو به نام سروتونین و نورآدرنالین در مغز کار می‌کند. برای درمان افسردگی و گاهی اوقات اضطراب و حملات پانیک هم استفاده می‌شود.
۹. فلووکسامین
فووکسامین (Fluvoxamine) نوعی قرص افسردگی قوی است که برای درمان اختلال وسواس فکری جبری (OCD) استفاده می‌شود. این دارو متعلق به گروهی از داروهای شناخته شده به عنوان مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) است.
دارو با افزایش فعالیت سروتونین در مغز به رفع افسردگی کمک می‌کند. فلووکسامین نوعی درمان مؤثر برای کودکان و نوجوانان مبتلا به فوبیای اجتماعی، اختلال اضطراب جدایی یا اختلال اضطراب فراگیر هم به‌شمار می‌رود. هرگز بدون تجویز پزشک به‌سراغ مصرفش نروید.
۱۰. ترانیل سیپرومین
داروی ترانیل سیپرومین (Tranylcypromine) برای درمان انواع خاصی از افسردگی استفاده می‌شود. این دارو به گروهی از داروها به نام مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOI) تعلق دارد.
نباید دارو را با سایر داروهای ضدافسردگی مانند بوسپیرون، کاربامازپین، رزرپین، تاپنتادول، تترابنازین، داروهای ADHD، داروهای سرفه و سرماخوردگی یا آلرژی استفاده کنید.
۱۱. کلومیپرامین
کلومپیرامین (Clomipramine) برای درمان افراد مبتلا به اختلال وسواس اجباری (بیماری که باعث تکرار افکار ناخواسته و نیاز به انجام رفتارهای خاص مکرر می‌شود) و افسردگی کاربرد دارد.
این دارو هم در گروهی از داروها به نام ضدافسردگیهای سه حلقه‌ای قرار دارد. کلومیپرامین میزان سروتونین و نوراپی‌نفرین را در مغز افزایش می‌دهد. این‌ها موادی هستند که به تنظیم خلق‌وخو کمک می‌کنند.
۱۲.ایزوکربوکسازید
ایزوکربوکسازید (Isocarboxazid) نوعی داروی ضدافسردگی است که با بازگرداندن تعادل برخی مواد طبیعی (انتقال‌دهنده‌های عصبی) در مغز، افسردگی را درمان می‌کند. ایزوکاربوکسازید می‌تواند خلق‌وخو و احساس سرحال‌بودن را بهبود بدهد.
۱۳. دولوکستین
دولوکستین (Duloxetine) هم از داروهای افسردگی است که در دسته مهارکننده‌های بازجذب سروتونین- نورآدرنالین (SNRI) قرار می‌گیرد و مصرف آن با بروز عوارضی مانند تاری دید یا اسهال همراه است. این مورد در دسته داروهای افسردگی ماژور قرار دارد و می‌تواند در رفع اختلالات اضطرابی هم کاربرد داشته باشد.
۱۴. ترازودون
این دارو (Trazodone) هم برای درمان افسردگی استفاده می‌شود و به دلیل ترکیب شیمیایی ترازودون، مشخص شده که اثرات آرام‌بخش خفیفی دارد و نسبت به سایر داروهای ضد افسردگی برای درمان افسردگی کمتر موثر واقع می‌شود.
در واقع، در دسته داروهای افسردگی شدید قرار نمی‌گیرد و بیشتر به عنوان یک قرص افسردگی خواب‌آورکاربرد دارد تا داروی ضدافسردگی مفید و مؤثر. اسم قرص ضدافسردگی ترازودون در شمار گزینه‌هایی با اثربخشی اندک قرار می‌گیرد.
۱۵. نورتریپتلین
نورتریپتلین (Nortriptyline) دارویی است که برای درمان دردهای عصبی استفاده می‌شود. گاهی‌اوقات، برای درمان افسردگی و شب ادراری در کودکان (شب ادراری شبانه) هم کاربرد دارد.
نورتریپتلین با نسخه در دسترس است و به غیر از افسردگی در بهبود خواب هم اثر می‌گذارد. این داروی افسردگی چاق‌کننده هم هست و مصرفش در برخی از افراد با افزایش وزن همراه می‌شود.
۱۶.آمی تریپتیلین
این دارو (Amitriptyline) برای درمان بدخلقی و افسردگی استفاده می‌شود و فقط با نسخه در دسترس است. در ضمن، آمی تریپتیلین به صورت قرص و به صورت مایع هم قابل خریداری است. آمی‌تریپتیلین برای برخی از انواع دردها و پیشگیری از میگرن هم استفاده می‌شود.
۱۷. سیتالوپرام
سیتالوپرام (Citalopram) نوعی داروی ضدافسردگی است که به عنوان مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) شناخته می‌شود. این دارو برای درمان خلق‌وخوی ضعیف (افسردگی) و گاهی اوقات هم برای حملات پانیک کاربرد دارد.
سیتالوپرام به بسیاری از افراد کمک می کند تا از افسردگی بهبود پیدا کنند و عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای ضد افسردگی قدیمی دارد.
دسته‌بندی داروهای افسردگی از نقطه‌نظر نوع
معرفی مهمترین داروهای افسردگی اساسی و موارد خفیف‌تر را مطالعه کردید، حالا به‌سراغ دسته‌بندی کلی این داروها می‌رویم. داروهای ضدافسردگی به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- قرص افسردگی سه‌حلقه‌ای
- داروهای مهارکننده
- داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز
| انواع داروهای افسردگی | ویژگی‌ها |
| داروهای افسردگی سه حلقه‌ای | این دسته داروهای افسردگی قیمت مناسب و میزان اثربخشی بالایی دارند اما عوارضی مانند خواب‌آلودگی، لرزش خفیف، تاری دید، تپش قلب، خشکی دهان و افزایش وزن را به همراه می‌آورند. از انواع و نام داروهای افسردگی سه حلقه‌ای می توان به آمی‌تریپتیلین ، ایمی‌پرامین، نورتریپتیلین و میرتازاپین اشاره کرد. |
| داروهای مهارکننده | بازجذب سروتونین نوع دیگری از داروهای ضدافسردگی است. از این دسته داروها می‌توان اس‌سیتالوپرام، فلوکستین، سرترالین، پاروکستین، زیملیدین را نام برد. |
| داروهای بازدارنده های مونوآمین اکسیداز | در درمان انواع مقاوم افسردگی اثربخش هستند. از این دسته داروها می توان به ترانیل سیپرومین و فنلزین اشاره کرد. |
عوارض جانبی داروهای ضدافسردگی
داروی افسردگی با دوز کم هم می‌تواند سلامتتان را تحت‌الشعاع قرار بدهد. از جمله عوارض احتمالی مصرف داروهای افسردگی باید به این موارد اشاره کنیم:
- تهوع
- اسهال
- افزایش وزن
- خواب آلودگی
- مشکلات جنسی
عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی مثل عوارض قرص آسنترا با گذشت زمان رو به بهبود می‌روند و کمتر می‌شوند. خرید قرص افسردگی بدون نسخه اصلا توصیه نمی‌شود چون عوارض جانبی مصرف سرخودانه می‌توانند بسیار خطرناک باشند.
اعتیاد به داروهای ضدافسردگی
عده‌ای از مصرف‌کنندگان دسته داروهای مهار کننده باز جذب سروتونین بعد از قطع مصرف به دارو وابستگی پیدا می‌کنند. این احساس به دلیل بازگشت علایم افسردگی و نه به علت اعتیاد به این داروها است.
داروهای ضدافسردگی در دوران بارداری و شیردهی
بهتر است که در دوران بارداری از مصرف این داروها اجتناب شود یا در صورت مصرف، میزان استفاده را به حداقل ممکن کاهش بدهید. بیمار در هنگام نیاز به داروهای ضدافسردگی در زمان بارداری باید با روانپزشک خود مشورت کند. از مصرف خودسرانه داروهای ضدافسردگی در دوران بارداری به‌طور جدی بپرهیزید.
داروهای افسردگی بعد از زایمان قابل‌استفاده‌اند؟ اگر سابقه افسردگی پس از زایمان دارید، ممکن است که پزشک بلافاصله پس از زایمان درمان ضدافسردگی یا جلسات مشاوره را توصیه کند. مصرف بیشتر داروهای ضدافسردگی در دوران شیردهی بی‌خطر است اما نباید سرخودانه دست به استفاده بزنید.
داروهای ضد افسردگی و شیردهی
برخی از مادران در دوران شیردهی به فرزند خود به مصرف دارو ادامه می‌دهند. در این دوران نیز باید در مورد مزایا و عوارض این داروها با پزشک مشورت شود. هرگز خودسرانه در دوران شیردهی، داروهای افسردگی را مصرف نکنید.
برای شناسایی بهترین پزشکان و دریافت نوبت آنها می‌توانید از سامانه دکتردکتر استفاده کنید. در این سامانه، امکان دریافت نوبت دکتر به‌طور اینترنتی و به‌راحتی فراهم است.
داروهای افسردگی و عوارض پرشمار
دقت کنید که داروهای افسردگی سایکوتیک یا ضدروان‌پریشی و موارد معمولی‌تر افسردگی را از بین نمی‌برند. در بیشتر موارد، افسردگی بعد از هشت ماه رو به بهبود می‌رود اما اگر قبل از هشت ماه داروها قطع شوند، امکان بازگشت بیماری وجود دارد.
برخی به مصرف قویترین داروی گیاهی ضد افسردگی مانند دمنوش اسطوخدوس اعتقاد دارند. باید بدانید که اگر دارو یا دمنوشی از سوی پزشکان به‌درستی مورد مطالعه قرار نگرفته باشد، امکان بروز عوارض در بدن را پررنگ می‌کند.
داروهای افسردگی اعتیادآورند و باید در چارچوب تجویز پزشک مصرف شوند. هیچ‌گاه فراموش نکنید که حتی کم‌خطرترین داروی ضدافسردگی را هم باید با مشورت روانشناس یا دکتر روانپزشک مصرف کنید.
از مصرف خودسرانه حتی برای یک یا دوبار هم بپرهیزید. اگر پرسشی درباره داروهای افسردگی دارید، حتما از ما بپرسید تا به‌کمک متخصصان به شما پاسخ بدهیم.
سوالات متداول
عوارض داروهای افسردگی چیست؟
برخی خواب‌آورند، بعضی هم روی گوارش و دفع یا وضعیت جنسی اثر می‌گذارند.
انواع داروهای افسردگی چند دسته است؟
سه دسته؛ داروهای مهارکننده، بازدارنده های مونوآمین اکسیداز و سه‌حلقه‌ای
منابع:
