مترونیدازول (Metronidazole) دارویی است که عفونت‌های ناشی از باکتری یا انگل را درمان می‌کند. بیماران می‌توانند دارو را در قالب این قرص یا کپسول به صورت خوراکی با یک لیوان آب مصرف کنند. شکل‌های مختلف دیگر آن هم وجود دارد. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، این دارو نوعی آنتی‌بیوتیک است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی واژن، معده، کبد، پوست، مفاصل، مغز و نخاع، ریه‌ها، قلب یا جریان خون استفاده می‌شود. مترونیدازول در درمان تریکومونیازیس (trichomoniasis)، یعنی نوعی بیماری مقاربتی انگلی هم نقش دارد. در ادامه درباره داروی مذکور اطلاعات بیشتری آورده‌ایم. با ما همراه باشید.
مترونیدازول چیست ؟
قرص مترونیدازول چیست و چه می‌کند؟ این دارو از مواردی است که رهش فوری و طولانی دارد. منظور از رهش فوری یعنی بلافاصله در بدن آزاد می‌شود. نوعی از آن که رهش طولانی دارد هم به آرامی و به تدریج در بدن رها می‌شود.
هر دو قرص رهش فوری و طولانی به عنوان داروهای ژنریک (با نام عمومی و رایج) در دسترس هستند. داروهای ژنریک معمولا قیمت کمتری نسبت به نسخه برند دارند. مترونیدازول عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها یا انگل‌ها را درمان می‌کند.
مترونیدازول آنتی‌بیوتیک است؟ بله، این دارو به گروهی از داروها به نام آنتی‌بیوتیک تعلق دارد. سرماخوردگی، آنفولانزا یا عفونت‌های ناشی از ویروس‌ها را درمان نمی‌کند اما کاربردهای گسترده‌ای دارد. حتی گاهی برای رفع بوی بد دهان که ناشی از عفونت است هم از این دارو استفاده می‌شود.
نام تجاری مترونیدازول
نام تجاری مترونیدازول چیست و به چه نام‌هایی در بازار موجود است؟ این دارو را با نام فلاجیل (Flagyl) در داروخانه‌ها پیدا می‌کنید. مترونیدازول اشکال دارویی مختلفی دارد.
به‌عبارت دیگر در قالب قرص خوراکی و سوسپانسیون، ژل و شیاف واژینال، ویال تزریقی و مترونیدازول آمپولی و کیسه تزریق و ژل موضعی عرضه می‌شود و بنا به شرایط و تجویز پزشک باید مورد مناسب را استفاده کنید. قرص این دارو در قالب مترونیدازول 250 و مترونیدازول 500 عرضه می‌شود.
نحوه عملکرد مترونیدازول چیست؟
مترونیدازول متعلق به دسته‌ای از داروها به نام داروهای ضدمیکروبی نیترویمیدازول (Nitroimidazole) است. این داروهای ضدمیکروبی برای درمان عفونت‌ها استفاده می‌شوند. البته میترونیدازل برای درمان نفخ شکم معده و روده نیز تجویز می‌شود.
دسته‌بندی دارویی که گفته شد، عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها و سایر موجودات به نام تک‌یاخته‌ای‌ها را درمان می‌کنند. قرص مترونیدازول با از بین‌بردن باکتری‌ها یا سایر ارگانیسم‌هایی که باعث عفونت می‌شوند، وضعیت ناشی از آن را تسکین می‌دهد.
این دارو برای درمان چه بیماری‌هایی استفاده می‌شود؟
کاربرد مترونیدازول چیست و چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند:
- عفونت دستگاه گوارش
- عفونت دستگاه تولید مثل
- عفونت واژن
از مترونیدازول به عنوان بخشی از درمان ترکیبی هم استفاده می‌شود، یعنی ممکن است، لازم باشد آن را با سایر داروها مصرف کنید. گاهی برای درمان اسهال کودکان هم از این دارو کمک گرفته می‌شود.
گاهی اوقات از این دارو برای درمان عفونت دهان و لثه هم استفاده می‌شود. در درمان عفونت‌های پوستی و جوش هم کاربردهایی از این دارو وجود دارد. در عفونت ادراری هم شاید نگاهی به این دارو از سوی پزشک صورت بگیرد.
دوز و نحوه مصرف مترونیدازول چیست؟
مترونیدازول را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید. تمام دستورالعمل‌های روی برچسب نسخه خود را دنبال کنید و بدانید:
- اگر معده حساسی دارید، مترونیدازول خوراکی را با معده خالی مصرف نکنید و اگر معده‌تان توانایی مصرف به صورت خالی را دارد، دارو را با شکم خالی استفاده کنید.
- شکل تزریقی آن به صورت آمپول و با تزریق در ورید وارد بدن می‌شود. اگر نتوانید دارو را از طریق دهان مصرف کنید، آن را به بدن تزریق می‌کنند.
- سوسپانسیون خوراکی (مایع) را هم باید پیش از مصرف خوراکی تکان بدهید.
- قرص طولانی رهش (قرصی که آزادشدن آن در بدن تدریجی است، طول می‌کشد و اثر می‌کند) را باید به طور کامل قورت دهید و آن را له نکنید، نجوید یا نشکنید.
اگر در حال درمان عفونت واژن هستید، ممکن است شریک جنسی شما نیز نیاز به مصرف مترونیدازول داشته باشد تا مجددا دچار عفونت نشوید.
مترونیدازول معمولا تا ۱۰ روز متوالی مصرف می‌شود. ممکن است، لازم باشد این دوز را چندین هفته تکرار کنید. حتی اگر علائم شما به سرعت بهبود پیدا کردند، به استفاده از این دارو ادامه دهید. نادیده‌گرفتن دوز می‌تواند عفونت را در برابر دارو مقاوم کند. این دارو عفونت ویروسی (آنفولانزا یا سرماخوردگی معمولی) را درمان نمی‌کند.
مترونیدازول عفونت قارچی واژن را هم درمان نمی‌کند. حتی ممکن است با مصرفش، نوعی عفونت قارچی جدید واژن ایجاد شود که نیاز به درمان با داروهای ضدقارچ دارد.
استفاده مترونیدازول اطفال باید با پزشک بررسی شود. در واقع، فقط پزشک می‌تواند درباره درست‌بودن مصرف این دارو برای کودک نظر بدهد. هرگز سرخودانه از این دارو برای بچه‌ها استفاده نکنید. اگر فکر می‌کنید بیش از حد از این دارو مصرف کرده‌اید هم، فوراً با مرکز کنترل مسمومیت یا اورژانس تماس بگیرید.
هر چند ساعت یک‌بار باید مترونیدازول مصرف کنید؟
معمولا دوز ۲۵۰ از این دارو هر ۸ ساعت یک‌بار مصرف می‌شود اما باید نظر پزشک را در این زمینه پیگیری کنید یا از پزشک داروخانه درباره‌اش بپرسید.
اگر یک دوز را فراموش کنم چه می‌شود؟
چنانچه یک نوبت مصرف را فراموش کردید، در اسرع وقت آن را مصرف کنید. اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، فقط آن دوز را مصرف کنید. دوز اضافی را مصرف نکنید.
نگهداری از مترونیدازول چگونه است؟
مترونیدازول را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید. این دارو باید در دمای ۱۵ تا ۲۵ سانتی‌گراد (۵۹ تا ۷۷ فارنهایت) بماند و در معرض نور قرار نگیرد. با تمام‌شدن انقضا هم از آن استفاده نکنید.
عوارض مترونیدازول چیست ؟
برخی از داروها، مانند مترونیدازول و دی‌سولفیرام (Disulfiram)، در صورت مصرف با الکل می‌توانند واکنش‌های نامطلوبی ایجاد کنند. این واکنش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- گرگرفتگی
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- تعریق
- یبوست
- افزایش تشنگی
اگر تحت درمان بیماری مقاربتی (STD) هستید، تا پایان درمان از تماس جنسی خودداری کنید. شریک جنسی شما هم ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
از عوارض جانبی این دارو باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- واکنش‌های آلرژیک؛ بثورات پوستی، خارش، کهیر، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- سرگیجه؛ از دست‌دادن تعادل یا هماهنگی، گیجی یا مشکل در صحبت‌کردن
- تب، درد یا سفتی گردن، حساسیت به نور، سردرد، تهوع، استفراغ، گیجی
- درد ناگهانی چشم یا تغییر در بینایی مانند تاری دید، دیدن هاله اطراف نورها، کاهش بینایی
- تغییرات ریتم قلب؛ ضربان قلب سریع یا نامنظم، احساس ضعف یا سبکی سر، درد قفسه سینه، مشکل در تنفس
- آسیب کبدی؛ درد بالای شکم سمت راست، از دست‌دادن اشتها، مدفوع روشن، ادرار زرد یا قهوه‌ای تیره، زردی پوست یا چشم‌ها، ضعف یا خستگی غیرعادی
- درد، سوزن سوزن‌شدن یا بی‌حسی در دست‌ها یا پاها
- قرمزی، تاول، لایه‌برداری یا شل‌شدن پوست، از جمله داخل دهان
- ترشحات غیرمعمول واژن، خارش یا بو
- تشنج
- اسهال شدید
این عوارض معمولا طبیعی‌اند اما اگر تداوم پیدا کردند، نیاز به مراجعه به پزشک وجود دارد:
- اسهال
- طعم فلزی در دهان
- حالت تهوع
- دل درد
حدود ۱۰درصد از زنان عفونت قارچی واژن (کاندیدیازیس واژینال) را به عنوان یک عارضه جانبی درمان مترونیدازول گزارش می‌کنند.
مترونیدازول خواب آور است؟
بله، خواب‌آلودگی از عوارض مصرف این دارو است. بنابراین، در زمان مصرف آن نباید رانندگی کنید یا امورات حساس و نیازمند توجه را به دست بگیرید.
تداخلات دارویی مترونیدازول چیست ؟
این دارو را با هیچ‌یک از موارد زیر مصرف نکنید:
- الکل یا هر محصولی که حاوی الکل باشد.
- سیزاپراید (Cisapride)
- دی سولفیرام (Disulfiram)
- پیموزاید (Pimozide)
- تیوریدازین (Thioridazine)
این دارو همچنین ممکن است با موارد زیر تداخل داشته باشد:
- قرص‌های ضدبارداری
- بوسولفان (Busulfan)
- کاربامازپین (Carbamazepine)
- سایمتیدین (Cimetidine)
- لیتیوم (Lithium)
- فنوباربیتال (Phenobarbital)
- فنی‌توئین (Phenytoin)
- داروهایی که باعث ریتم غیرطبیعی قلب می‌شوند.
- برخی از داروهایی که لخته‌شدن خون را درمان یا از آن جلوگیری می کنند مانند وارفارین (warfarin)
این فهرست امکان توسعه پیداکردن دارد. اگر پزشک، مترونیدازول برایتان تجویز می‌کند، باید فهرستی از تمام داروها، گیاهان دارویی، داروهای بدون نسخه یا مکمل‌های غذایی مصرفی‌تان را مطرح کنید تا ببینید که پای تداخل دارویی با آنها به‌میان است یا خیر. اگر سیگار می‌کشید، مشروبات الکلی می‌نوشید یا از مواد غیرقانونی استفاده می‌کنید هم پزشک را در جریان بگذارید.
موارد احتیاط دارو چیست؟
اگر اخیراً الکل نوشیده‌اید یا در ۲ هفته گذشته دی‌سولفیرام (Antabuse) مصرف کرده‌اید، نباید از مترونیدازول استفاده کنید. در حین مصرف مترونیدازول و حداقل تا ۳ روز پس از قطع مصرف، الکل ننوشید یا غذاها و داروهای حاوی پروپیلن‌گلیکول (propylene glycol) مصرف نکنید.
تشنج و سایر ناهنجاری‌های سیستم عصبی در بیماران تحت درمان با مترونیدازول گزارش شده است. در صورت مشاهده علائم عصبی مانند تشنج، سردرد، تغییرات بینایی، ضعف، بی حسی یا گزگز، باید مصرف این دارو را فوراً متوقف کنید.
چه افرادی نباید استفاده کنند؟
مصرف مترونیدازول در بارداری چگونه است؟ ممکن است، این دارو به بچه متولدنشده آسیب برساند. از مترونیدازول برای درمان تریکومونیازیس در سه ماهه اول بارداری استفاده نکنید. در صورت بارداری به پزشک خود اطلاع دهید.
تمام موارد استفاده از مترونیدازول برای درمان کودکان و نوجوانان تایید نشده است. مترونیدازول برای درمان عفونت‌های واژن در دخترانی که دوره قاعدگی‌شان شروع نشده هم تایید نشده است. در واقع، مصرف مترونیدازول بعد از شروع دوران پریود مقدور است.
چنانچه دچار شرایط زیر هستید، پیش از مصرف مترونیدازول حتما با پزشک صحبت کنید:
- بیماری کبد
- بیماری کلیوی (یا اگر تحت دیالیز هستید)
- اختلال ریتم قلب
- بیماری معده یا روده مانند بیماری کرون (نوعی بیماری التهابی دستگاه گوارش)
- اختلال سلول‌های خونی مانند کم‌خونی (کمبود گلبول های قرمز) یا تعداد گلبول های سفید خون (WBC) کم
- عفونت قارچی در هر نقطه از بدن
- اختلال عصبی
مصرف مترونیدازول در شیردهی چگونه است؟ تا ۲۴ ساعت پس از مصرف مترونیدازول نباید شیر دهید. اگر در این مدت از پمپ سینه استفاده می‌کنید، شیر را دور بریزید و به نوزاد خود شیر ندهید.
جایگزین مترونیدازول در صورت حساسیت چیست؟
برای درمان تریکومونیازیس، گزینه‌های جایگزین عبارت‌اند از:
- فورازولیدون (fura- zolidone)
- کلوتریمازول (clotrimazole)
- نونوکسینول-9 (nonoxynol-9)
- پارومومایسین (paromomycin)
از آموکسی سیلین هم در برخی موارد به‌جای مترونیدازول استفاده می‌شود. سیپروفلوکساسین و سفالکسین هم از آنتی‌بیوتیک‌های دیگری هستند که گاهی به‌جای داروی مذکور تجویز و مصرف می‌شوند.
طول درمان با مترونیدازول چقدر است؟
بنا به نوع عفونت، دوره درمان با مترونیدازول متفاوت خواهد بود. معمولا دوره‌ای دوهفته‌ای برای درمان در نظر گرفته می‌شود. بااین‌حال، باید به تجویزات پزشک در این زمینه توجه کنید.
برای مراجعه به متخصصان جهت درمان مشکلات مختلف عفونی هم می‌توانید از سایت نوبت دهی دکتردکتر کمک بگیرید. این سامانه به شما کمک می‌کند که به راحتی، بهترین پزشکان را شناسایی کنید و از آنها وقت بگیرید.
درباره قرص مترونیدازول پرسش دیگری دارید؟ تجربه استفاده‌تان از مترونیدازول چیست و اگر نکته‌ای درباره‌اش می‌دانید، لطفا ما را هم در جریان بگذارید.
منابع:
webmd.com
medicalnewstoday.com
my.clevelandclinic.org
drugs.com
