گاستریت یا ورم معده را چگونه درمان کنیم

گاستریت یا ورم معده حالتي است كه در اثر افزایش اسيد معده، معده دچار التهاب، آزردگي، زخم سطحي يا عفونت در لايه مخاطي می‌شود.

گاستریت در واقع جزئی از يك طيف بيماری است كه شامل زخم سطحی معده نيز می‌شود. گاستریت حاد ناگهانی رخ می‌دهد و اغلب به درمان مناسب پاسخ می‌دهد در حالی که ورم معده مزمن به آرامی رشد می‌کند. ورم معده اغلب توسط یک باکتری به نام H. pylori ایجاد می‌شود. گاستريت يا ورم معده خود به خود يك بيماري نيست اما موجب التهاب بافت‌های معده شده و زمانی اتفاق می‌افتد كه بافت درون معده تحريك پذير می‌شود.

ممكن است ورم معده در كوتاه مدت و يا به تدريج و در مدتي نسبتاً طولاني فرد را مبتلا كند كه معمولاً درمان گاستریت آسان و بدون دردسر است.

 انواع گاستريت یا ورم معده

گاستریت یا ورم معده ممکن است حاد یا مزمن باشد، گاستریت حاد به صورت یک حمله ناگهانی رخ می‌دهد، ورم معده مزمن تدریجاً در طول زمان پیشرفت می‌کند. علت ورم معده حاد بیشتر به خاطر مصرف غذاهای تند و پر ادویه است. در برخی موارد، ورم معده می‌تواند منجر به زخم معده و افزایش خطر سرطان معده شود. با این حال، برای اکثر افراد، ورم معده جدی نیست و به سرعت با درمان بهبود می‌یابد.

چه وقت برای دیدن یک دکتر

تقریباً همه افراد مبتلا به اختلالات گوارشی و معده به ورم معده مبتلا می‌شوند. اکثر موارد سوء هاضمه کوتاه مدت هستند و نیازی به مراقبت های پزشکی ندارند. در مقاله قبلی به بررسی علائم و علت ورم معده پرداختیم، اگر شما علائم و نشانه‌های گاستریت را بیش از یک هفته یا بیشتر دارید، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

تشخیص گاستریت

برای تشخیص علائم و نشانه‌ها و به طبع آن درمان ورم معده، پزشک بعد از معاینات فیزیکی و گرفتن شرح حال بیمار و بیماری‌ها و داروهای مصرفی، جهت تشخیص بهتر و دقیق‌تر ورم معده ممکن است روش‌های زیر را تجویز کند:

آندوسکوپی مطمئن‌ترین و دقیق‌ترین روش برای تشخیص و درمان گاستریت یا ورم معده استفاده از آندوسکوپی است.

تست‌های H. pylori. پزشک شما ممکن است آزمایش‌هایی برای تعیین اینکه آیا باکتری H. پیلوری را بدهد (علت اصلی ورم معده و گاستریت باکتری به نام هیلکو باکتر پیلوری است). اینکه کدام نوع آزمایش را انجام می‌دهید بستگی به وضعیت شما دارد. H. pylori ممکن است در یک آزمایش خون، در آزمایش مدفوع یا با آزمایش تنفسی تشخیص داده شود.

اشعه X از دستگاه گوارش فوقانی. اشعه ایکس تصاویری از مری، معده و روده کوچک را برای جستجوی ناهنجاری‌ها را می‌دهد.

درمان گاستریت

علت ورم معده، ضعف در پوشش مخاطی معده است که منجر به گاستریت می‌شود. داشتن پوشش معده نازک یا آسیب دیده که خطر ابتلا به گاستریت را بیشتر می‌کند. علت دیگر ورم معده، عفونت باکتریایی دستگاه گوارش است که می‌تواند باعث ایجاد ورم معده شود. درمان ورم معده بستگی به علت خاص آن دارد. به خاطر داشته باشید:

• ورم معده حاد: بر اثر عفونت یا یک عامل محرک ایجاد می‌شود و باعث بروز ناگهانی ناراحتی و در معده می‌شود؛ اما با از بین بردن عامل التهاب نیز این درد و ناراحتی به سرعت از بین می‌رود و درد تسکین می‌یابد.
• ورم معده مزمن: وضعیتی است که در آن مخاط داخلی معده در بلند مدت در معرض آسیب قرار می‌گیرد. عامل التهاب و آسیب معمولاً میکروب هلیکوباکتری است. گاستریت مزمن معمولاً باعث درد یا سوءهاضمه نمی‌شود اما بروز آسیب‌های شدید به مخاط معده می‌تواند باعث فقر ویتامین B12 و کم‌خونی شدید شود.

گاستریت حاد ناشی از مصرف مواد غذایی تند، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا مصرف بیش از حد الکل است، درمان گاستریت در این حالت متوقف کردن مصرف این مواد است. داروهای مورد استفاده برای درمان ورم معده مزمن عبارت‌اند از:

داروهای آنتی‌بیوتیک برای کشتن H. pylori. برای هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارش شما، پزشک ممکن است ترکیبی از آنتی‌بیوتیک ها مانند کلاریترومایسین (بیسین) و آموکسی سیلین (آموکسیل، اوگوتیمین، دیگران) یا مترونیدازول (Flagyl) را برای کشتن این باکتری پیشنهاد کند.

داروهایی که تولید اسید معده را مسدود می کنند، نیز در صورتی که علت گاستریت اسید معده تشخیص داده شود برای درمان گاستریت کاربرد دارد. مهارکننده‌های پمپ پروتون، با مسدود کردن فعالیت قسمت‌هایی از سلول‌هایی که اسید تولید می کنند، اسید را کاهش می‌دهند. این داروها عبارت‌اند از: امپرازول (Prilosec)، لنسپروزول (Prevacid)، رابپرازول (Aciphex)، اسموپرازول (Nexium)، دکسلانوسپارازول (دگزیلانت) و پنتورپازول (پروتونیک).

استفاده طولانی مدت از مهارکننده‌های پمپ پروتون، به ویژه در دوزهای بالا، ممکن است خطر ابتلا به شکستگی‌های ران، مچ دست و ستون فقرات را افزایش دهد. در مورد مصرف این داروها برای درمان گاستریت با پزشک معالج خود صحبت کنید.

آنتی اسیدها که اسید معده را خنثی می کنند نیز در درمان ورم معده به صلاح دید پزشک معالج تجویز می‌شوند. آنتی اسید ها اسید معده موجود را خنثی می کنند و می‌توانند باعث تسکین درد شوند. عوارض جانبی می‌تواند شامل یبوست یا اسهال باشد.

درمان ورم معده به شیوه خانگی

علاوه بر درمان ورم معده با داروها شیمیایی، شما می‌توانید یا انجام برخی از کارها و اقدامات قدم مهمی در درمان گاستریت بردارید، ازجمله:

• خوردن وعده‌های کوچک‌تر غذا. اگر شما در دچار سوء هاضمه هستید، خوردن وعده‌های کوچک‌تر و بیشتر غذا می‌تواند به کاهش اثرات اسید معده کمک کند.
• اجتناب از خوردن غذاهای محرک. اجتناب از غذاهایی که معده شما را تحریک می کنند، به خصوص آنهایی که تند، اسیدی، سرخ شده یا چرب هستند.
• اجتناب از خوردن الکل. الکل می‌تواند لایه مخاطی معده را تحریک کند. پس از خوردن آن جدا خودداری کنید.
• تغییر در مصرف نوع داروها. اگر از داروهای ضد درد استفاده می‌کنید که خطر ابتلا به گاستریت را افزایش می‌دهند، از پزشک خود در مورد گزینه‌های دارویی دیگر که اثرات جانبی کمتری دارند، سؤال بپرسید.
• خوردن برخی از میوه‌ها برای درمان گاستریت مفید هستند، مصرف زنجبیل (خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی دارد)، توت فرنگی (خاصیت ضد اکسیدانی و حاوی مواد فنلی جهت درمان التهاب معده)، بابونه؛ ریحان، نعنا و … برای درمان ورم معده به روش طب سنتی مفید است.

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به گاستریت را افزایش می‌دهد عبارت‌اند از:

عفونت باکتریایی. گرچه عفونت با هلیکوباکتر پیلوری یکی از رایج‌ترین اختلالات گوارشی در سراسر جهان است، تنها برخی از افراد مبتلا به اختلالات دستگاه گوارش هستند. پزشکان معتقدند آسیب‌پذیری باکتری ممکن است ژنتیکی باشد یا ناشی از انتخاب بد شیوه زندگی مانند سیگار کشیدن و رژیم غذایی باشد.

افزایش سن سالمندان دارای خطر بیشتری برای ابتلا به ورم معده می‌شود.

مصرف الکل بیش از حد الکل می‌تواند باعث تخریب و تخریب معده شما شود که باعث می‌شود معده شما به اسید گوارشی آسیب پذیرتر شود. الکل بیش از حد، احتمال دارد علت ورم معده حاد باشد.

استرس. استرس شدید ناشی از جراحی عمده، آسیب، سوختگی یا عفونت شدید می‌تواند علت ورم معده حاد باشد.

عوارض

گاستریت بدون درمان، ممکن است به زخم معده و خونریزی معده منجر شود. به ندرت، بعضی از انواع گاستریت مزمن ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند. اگر علائم و نشانه‌های شما بهبود نیافت، به پزشک خود اطلاع دهید. انواع خاصی از ورم معده، از جمله ورم معده آتروفیک اتوایمیون و ورم معده H. pylori، می‌تواند اثر بخشی توانایی بدن برای جذب آهن از خون را کاهش دهد. در گاستریت آتروفیک اتوایمیون، این حالت می‌تواند بر جذب ویتامین B12 تاثیر بگذارد. هر دو نوع می‌توانند فرد را مبتلا به کم خونی کند.

پیشگیری از عفونت H. pylori

مشخص نیست که چگونه H. pylori پخش می‌شود، اما شواهدی وجود دارد که می‌توان آن را از فرد به فرد یا از طریق مواد غذایی و آب آلوده انتقال داد. شما می‌توانید با شستن دست‌های خود با آب و صابون و خوردن غذاهایی که به طور کامل پخته شده‌اند اقدام به محافظت از خود در مقابل عفونت‌ها، مانند H. pylori کنید.

منابع:

mayoclinic

healthline