سفالکسین چیست؟ کاربرد، مزایا و عوارض مصرف این دارو

یکی از آنتی‌بیوتیک‌های قوی که برای درمان عفونت باکتریایی کاربرد دارد، قرص سفالکسین است. داروی سفالکسین با توقف فرایند ساخت دیواره سلولی باکتری‌ها، آن‌ها را از بین می‌برد و به این ترتیب از گسترش عفونت جلوگیری می‌کند. کپسول سفالکسین یکی از انواع اشکال دارویی سفالکسین است که در دو نوع 250 و 500 میلی‌گرم تولید می‌شود.
درمان با سفالکسین باید حتما تحت نظر پزشک انجام شود. بنابراین، از مصرف خودسرانه آن پرهیز کنید. در صورت تجویز پزشک نیز، دوره درمان را کامل کنید.
برای آشنایی با داروی سفالکسین، کاربردها، مزایا، عوارض و تداخلات دارویی آن، تا انتهای این مطلب از مجله پزشکی و سلامت دکتردکتر با ما همراه باشید.

هم‌چنین، می‌توانید سوال خود را در این مورد در بخش کامنت‌ها بپرسید، تا کارشناس پزشکی دکتردکتر پاسخ دهد.

داروی سفالکسین چیست؟

قرص سفالکسین یک آنتی‌بیوتیک قوی از خانواده سفالوسپورین‌ها است که برای درمان انواع مختلف عفونت باکتریایی استفاده می‌شود. این دارو با توقف فرایند ساخت دیواره سلولی باکتری‌ها، آن‌ها را از بین می‌برد و از گسترش عفونت جلوگیری می‌کند. تاثیر درمانی وسیع سفالکسین باعث می‌شود که برای درمان عفونت‌های متنوعی شامل عفونت ادراری زنان، پوست، گوش، حلق، دندان و عفونت‌های تنفسی مورد استفاده قرار گیرد. مصرف داروی سفالکسین مانند هر آنتی‌بیوتیک دیگری، باید تحت نظر پزشک و طبق دستور او انجام شود. فرمولاسیون این دارو شامل خود سفالکسین و مواد غیر فعال دیگر می‌شود.

به گزارش مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی،

سفالکسین معمولا در درمان عفونت‌های دستگاه ادراری، عفونت‌های تنفسی، اوتیت میانی، عفونت‌های استخوانی ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس یا پروتئوس میرابیلیس و عفونت‌های پوست و بافت نرم که معمولا توسط استافیلوکوکوس اورئوس یا استرپتوکوک پیوژنز ایجاد می‌شوند، استفاده می‌شود.

سفالکسین یک آنتی‌بیوتیک است که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در سال 1970 تایید شده است. این دارو به عنوان سفالوسپورین‌های نسل اول طبقه‌بندی می‌شود.

نام تجاری داروی سفالکسین چیست و به چه نام‌هایی در بازار موجود است؟

داروی سفالکسین با معادل انگلیسی Cephalexin و نام‌های تجاری مختلف شامل موارد زیر تولید می‌شود:

• Ceporex
• Daxbia
• Panixine
• Biocef
• Zartan
• Keflex

هر کدام از این برندها یا عنوان‌های تجاری، اَشکال مختلف دارویی سفالکسین را تولید می‌کنند.

سفالکسین و سفیکسیم چه تفاوتی با هم دارند؟

داروی سفکسیم و قرص سفالکسین هر دو از آنتی‌بیوتیک‌های خانواده سفالوسپورین‌ها هستند. قرص سفکسیم آبی رنگ و کپسول سفالکسین زرد و آجری است. بنابراین، این دو داروی آنتی‌بیوتیک به یک دسته دارویی تعلق دارند، اما تفاوت‌هایی نیز دارند. درواقع، فعالیت میکروبی و طیف باکتریایی آن‌ها با هم متفاوت است. سفکسیم نسبت به سفالکسین قابلیت از بین بردن طیف وسیع‌تری از عفونت‌های باکتریایی را دارد.

اَشکال دارویی سفالکسین شامل چه مواردی می‌شوند؟

اَشکال دارویی سفالکسین عبارت است از انواع فرم خوراکی این دارو شامل پماد، شربت یا سوسپانسیون، آمپول، قرص و کپسول، که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پماد سفالکسین
• شربت سفالکسین 125
• آمپول سفالکسین
• قرص سفالکسین 250 و 500
• کپسول سفالکسین 500 و 250
• قرص آفالکس
• قرص آفالکس سفالکسین ۵۰۰

دوزهای پایین‌تر کپسول سفالکسین برای بزرگسالان و شکل شربت این دارو معمولا برای کودکان تجویز می‌شود.

نحوه عملکرد داروی سفالکسین چگونه است؟

همان‌طور که در ابتدای متن گفتیم، قرص سفالکسین برای درمان عفونت‌های باکتریایی موثر است. این دارو در درمان عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی کاربرد ندارد و نباید استفاده شود. مکانیسم اثر قرص سفالکسین به این صورت است که با ایجاد تداخل در فرآیند ساخت دیواره سلولی باکتری‌ها، از رشد و تکثیر آن‌ها جلوگیری می‌کند. داروی سفالکسین به پروتئین‌های متصل به پنی‌سیلین (PBPs) اتصال پیدا می‌کند و سنتز پپتیدوگلیکان، که جزء اصلی دیواره سلولی باکتری‌ها است را مهار می‌کند. این عمل باعث تضعیف دیواره سلولی و در نهایت از بین رفتن باکتری می‌شود.

قرص سفالکسین برای درمان چه مشکلات و بیماری‌هایی کاربرد دارد؟

موارد مصرف قرص سفالکسین در درمان یا پیشگیری از عفونت‌های باکتریایی است. اَشکال مختلف دارویی آن برای درمان مشکلات و بیماری‌های مختلف شامل موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

درمان عفونت‌های تنفسی با سفالکسین

داروی سفالکسین معمولا برای درمان عفونت‌های سینوسی، برونشیت و ذات‌الریه باکتریایی نیز تجویز می‌شود. قرص سفالکسین برای سرماخوردگی در مواردی که بیمار به عفونت باکتریایی دچار شده باشد نیز برای از بین بردن عفونت موثر است.

سفالکسین 500 برای گلودرد

یکی از موارد استفاده از قرص سفالکسین برای درمان عفونت‌های باکتریایی گلو است. داروی سفالکسین با مهار رشد باکتری‌ها، التهاب و درد ناشی از گلودرد را کاهش می‌دهد.

قرص سفالکسین 500 برای جوش صورت

قرص سفالکسین 500 میلی‌گرم معمولا برای درمان عفونت‌های پوستی باکتریایی تجویز می‌شود. گاهی اوقات پزشک ممکن است این دارو را برای درمان جوش‌های صورت ناشی از عفونت باکتریایی تجویز کند. بااین‌حال، سفالکسین برای همه انواع جوش‌ها مناسب نیست و مصرف خودسرانه آن توصیه نمی‌شود.

قرص سفالکسین برای عفونت گوش میانی

قرص سفالکسین به عنوان یک آنتی‌بیوتیک موثر برای درمان عفونت گوش میانی یا اوتیت مدیا تجویز می‌شود. این دارو با از بین بردن باکتری‌های عامل عفونت، به کاهش التهاب، تب و درد گوش کمک می‌کند. برای جلوگیری از عوارض جانبی و مقاومت باکتریایی، داروی سفالکسین را حتما تحت نظر پزشک مصرف کنید.

کاربرد سفالکسین در درمان عفونت‌های دستگاه تناسلی

قرص سفالکسین 500 میلی‌گرم به عنوان یک آنتی‌بیوتیک پرکاربرد برای درمان عفونت‌های باکتریایی دستگاه تناسلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با مهار رشد باکتری‌ها، به بهبود عفونت‌های ادراری، عفونت واژن و دستگاه تناسلی کمک می‌کند. برای درمان عفونت واژن با این دارو باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

درمان عفونت‌های استخوانی با سفالکسین

کپسول سفالکسین معمولا برای درمان عفونت‌های باکتریایی در بافت‌های نرم استفاده می‌شود. داروی سفالکسین در برخی موارد خاص و با تشخیص پزشک، ممکن است برای درمان عفونت‌های استخوانی خفیف تا متوسط نیز تجویز شود.
فراموش نکنید که در همه موارد بالا، مصرف داروی سفالکسین مانند هر آنتی‌بیوتیک دیگری نیاز به تجویز پزشک دارد. مصرف خودسرانه این دارو نه تنها جنبه درمانی ندارد، بلکه ممکن است در از بردن عامل عفونت تاثیر منفی نیز داشته باشد. علاوه‌براین، گاهی اوقات قرص سفالکسین ممکن است بعد از عمل بینی، تزریق ژل یا ختنه نیز توسط پزشک تجویز شود.

دوز و نحوه مصرف سفالکسین چگونه است؟

مقدار و نحوه مصرف قرص سفالکسین با توجه به نوع عفونت، سن بیمار، وزن و شرایط خاص او توسط پزشک تعیین می شود. کپسول سفالکسین را باید طبق دستور پزشک و معمولا هر 6 تا 12 ساعت یک بار همراه یا بدون غذا مصرف کنید. برای مصرف شربت یا سوسپانسیون آن نیز ابید بطری دارو را قبل از مصرف خوب تکان دهید. هم‌چنین، در مصرف شربت از قاشق همراه دارو استفاده کنید تا دوز مصرفی به صورت دقیق مشخص شود. مهم است که قرص سفالکسین را تا انتهای دوره درمان و به صوت کامل مصرف کنید و با بهبود علائم بیماری، مصرف دارو را قطع نکنید. در غیر این صورت، ممکن است عفونت دوباره عود کند. نکات مهم برای مصرف داروی سفالکسین شامل موارد زیر می شوند:

• برای جذب بهتر، دارو را با یک لیوان آب مصرف کنید.
• مصرف دارو همراه یا بدون غذا مشکلی ندارد.ف اما مصرف آن با غذا به کاهش عوارض گوارشی آن کمک می کند.
• برای جلوگیری از تداخل دارویی، قبل از شروع مصرف داروهایی که قبلا مصرف می کرده اید را به پزشک اطلاع دهید.
• این دارو در بیماران کلیوی یا کبدی، باید با دوز مشخص و احتیاط مصرف شود.

دوز و زمان مصرف کپسول سفالکسین برای بیماری‌های مختلف در جدول زیر آمده است.

طول دوره مصرف قرص سفالکسین بسته به شرایط بیمار، معمولا بین 5 تا 7 روز است. طریقه مصرف قرص سفالکسین 500 و دوزهای دیگر این دارو برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری و تناسلی در زنان باید طبق نظر پزشک متخصص باشد. هنگام مراجعه به پزشک، ضمن درمان این مشکلات، می‌توانید برای یافتن پاسخ سوال تخصص زنان و زایمان چیست نیز از او مشاوره بگیرید.

اگر یک دوز مصرف سفالکسین را فراموش کردیم چه کنیم؟

اگر یک نوبت از مصرف داروی سفالکسین را فراموش کردید، به‌محض این‌که به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. اما اگر زمان مصرف دوز بعدی نزدیک است، نوبت فراموش شده را رها کنید و فقط دوز بعدی را در زمان معمول خود مصرف نمایید. هرگز برای جبران دوز فراموش شده، مقدار داروی مصرفی خود را دو برابر نکنید. این کار تنها باعث افزایش عوارض دارو می‌شود.

استفاده از قرص سفالکسین چه مزایایی دارد؟

قرص سفالکسین با درمان بیماری‌های مختلف ایجاد شده توسط عفونت باکتریایی، باعث بهبود علائم آن می‌شود و از بروز مشکلات جدی‌تر نیز جلوگیری خواهد کرد. ازجمله مهم‌ترین مزیت‌های کپسول سفالکسین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

این مزیت‌ها باعث شده‌اند که داروی سفالکسین به عنوان یک گزینه پراستفاده در درمان عفونت‌های باکتریایی شناخته شود.

چه افرادی نباید از داروی سفالکسین استفاده کنند؟

مواد منع مصرف کپسول سفالکسین معمول تنها در افراد با حساسیت مفرط به این دارو است. قبل از استفاد از دارو، حتما به تاریخ انقضای آن توجه و از مصرف داروی تاریخ‌گذشته خودداری کنید. این دارو برای درمان بیماری فعلی شما تجویز شده است، به‌هیچ‌وجه آن را برای دیگر افراد با علائم مشابه بیماری خود، تجویز نکنید. در صورتی که هر یک از شرایط زیر را دارید، قبل از مصرف قرص سفالکسین، حتما آن را به پزشک اطلاع دهید:

• حساسیت به این دارو یا داروهای مشابه
• باردار بودن یا اقدام به بارداری
• دوران شیردهی
• مشکلات کلیوی
• مشکلات کبدی
• مشکلات گوارشی شامل کولیت روده
• دیابت
• سوء‌تغذیه
• پورفیری

در هر یک از شرایط بالا، نیاز به تنظیم دوز یا نحوه مصرف سفالکسین مطابق با شرایط بیمار است که توسط پزشک متخصص انجام می‌شود.

چگونه باید از داروی سفالکسین نگهداری کنیم؟

نگهداری از داروی سفالکسین باید در شرایط خاص و مشخصی باشد. مهم‌ترین شرایط نگهداری این دارو شامل موارد زیر می‌شود:

• قرص سفالکسین را در دمای اتاق و دور از نور خورشید نگهداری کنید.
• دارو را دور از دسترس کودکان قرار دهید.
• دور ریختن دارو باید با روش‌های خاص انجام شود. دفع این دارو باید به گونه‌ای باشد که مانع از آسیب به حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد شود.
• دارو را در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
• شکل سوسپانسیون سفالکسین را می‌توان حداکثر تا 14 روز در یخچال نگهداری کرد.

دقت کنید که فر‌م‌های مختلف دارویی سفالکسین باید دور از رطوبت نگهداری شود.

مصرف سفالکسین چه عوارضی را در پِی دارد؟

عوارض جانبی قرص سفالکسین در افراد مختلف متفاوت است. شایع‌ترین عوارض مصرف این آنتی‌بیوتیک شامل موارد زیر می‌شود:

• اسهال
• حالت تهوع
• حساسیت به نور
• درد شکمی
• واکنش‌های حساسیتی شامل کهیر، خارش و تورم
• سردرد، سرگیجه
• خستگی
• واکنش‌های پوستی شامل اگزما یا راش پوستی
• کاندیدیازیس دهانی یا واژینال
• ایجاد تغییر در نتایج تست‌های کبدی

عوارض شایع ابتدایی مصرف داروی سفالکسین، معمولا بعد از چند روز تا چند هفته از شروع مصرف، از بین می‌روند. اغلب افراد دچار عوارض جدی مصرف این دارو نمی‌شوند. مصرف طولانی مدت سفالکسین، می‌تواند باعث بروز ترشحات دهانی و عفونت‌های مخمری جدید شود. بیماری شدید روده نیز از دیگر عوارض جدی قرص سفالکسین است. در صورت مشاهده عوارض جدی یا مورد غیرطبیعی بعد از مصرف کپسول سفالکسین، حتما این مورد را به پزشک خود اطلاع دهید.

تداخلات دارویی سفالکسین

تداخلات دارویی می‌توانند باعث تغییر عملکرد و تاثیر دارو شوند، یا احتمال بروز عوارض جانبی مختلف را افزایش دهند. لیست تداخلات دارویی سفالکسین تنها به مواردی که در ادامه به آن می‌پردازیم محدود نمی‌شوند. به‌همین‌دلیل، قبل از شروع مصرف آن باید پزشک را از داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید. مصرف داروهای زیر هم‌زمان با مصرف قرص سفالکسین باعث ایجاد تداخل دارویی می‌شود:

• متفورمین؛ ممکن است سفالکسین جذب متفورمین را افزایش دهد.
• وارفارین؛ ممکن است باعث تشدید عوارض انعقادی وارفارین شود.
• پروبنسید؛ افزایش سطح سرمی قرص سفالکسین، می‌تواند در اثر مصرف هم‌زمان آن با پروبنسید، ایجاد شود.
• لوپ دیورتیک‌ها مانند فوروزماید؛ احتمال افزایش اثرات نفروتوکسیک وجود دارد.
• آمینوگلیکوزیدها شامل جنتامایسین؛ ریسک نفروتوکسیسیتی را افزایش می‌دهد.
• داروهای آنتی‌اسید و مکمل‌های حاوی آهن یا کلسیم؛ این داروها ممکن است باعث کاهش جذب داروی سفالکسین شوند.

قرص سفالکسین مانند اغلب آنتی‌بیوتیک‌ها، می‌تواند باعث کاهش اثر داروهای پیشگیری از بارداری شود. سفالکسین مانند پنی سیلین طیف وسیعی از عفونت‌های باکتریایی را درمان می‌کند، اما قابلیت از بین بردن باکتری‌های گرم منفی را نیز دارد.

موارد احتیاط مصرف سفالکسین شامل چه مواردی است؟

قرص سفالکسین می‌تواند روی واکسن‌های دارای باکتری‌های زنده تاثیر منفی بگذارد. بنابراین، قبل از واکسیناسیون، در مورد مصرف این دارو با پزشک صحبت کنید. موارد احتیاط مصرف داروی سفالکسین را می‌توانید در ادامه مطالعه کنید:

• هرگونه حساسیت به آنتی‌بیوتیک‌های سفالوسپورین را قبل از مصرف دارو به پزشک اطلاع دهید.
• ترکیبات غیرفعال داروی سفالکسین می‌تواند باعث بروز حساسیت و دیگر مشکلات شود.
• در صورت داشتن سابقه بیماری کلیوی، کولیت روده و موارد مشابه، حتما قبل از مصرف دارو با پزشک خود صحبت کنید.
• شربت سفالکسین ممکن است حاوی شکر باشد. بنابراین، افراد دیابتی باید برای مصرف شربت سفالکسین با پزشک مشورت کنند.
• قبل از مصرف جراحی نیز مصرف داروی سفالکسین و داروهای دیگر را به پزشک اطلاع دهید.

مصرف طولانی مدت قرص سفالکسین نیاز به انجام آزمایش‌های دوره‌ای دارد. این آزمایش‌ها، برای بررسی وضعیت کبد و کلیه توسط پزشک تجویز می‌شوند.

آیا مصرف سفالکسین در بارداری و شیردهی مجاز است؟

مصرف قرص سفالکسین در بارداری باید در صورت نیاز و تحت نظر پزشک باشد. علت این است که از تاثیر این دارو روی جنین هنوز اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. مادران شیرده نیز باید طی دوران شیردهی مصرف دارو را قطع کنند، زیرا قرص سفالکسین می‌تواند از طریق شیر مادر به بدن نوزاد منتقل شود.

مصرف خودسرانه و اوردوز با قرص سفالکسین باعث بروز چه مشکلاتی می‌شود؟

مصرف سرخود داروی سفالکسین می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی برای سلامتی شما شود. ازجمله مهم‌ترین عوارض مصرف خودسرانه و اوردوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عوارض جانبی شدید؛ مصرف بیش‌ازحد این دارو ممکن است باعث عوارضی مانند اسهال، درد شکم، سرگیجه، خواب‌آلودگی، و واکنش‌های آلرژیک شدید شود.
• مقاومت باکتریایی؛ استفاده نادرست از این دارو می‌تواند منجر به ایجاد مقاومت در باکتری‌ها شود، که درمان عفونت‌های آینده را سخت‌تر می‌کند.
• کامل نکردن دوره درمان؛ قطع ناگهانی دارو یا کاهش دوز آن بدون مشورت پزشک ممکن است باعث کامل نشدن درمان عفونت و بازگشت آن شود.
• عوارض کلیوی؛ اوردوز ممکن است باعث آسیب کلیوی شود، زیرا سفالکسین معمولا از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود.

برای جلوگیری از این مشکلات، مصرف سفالکسین باید حتما تحت نظر پزشک و طبق دستور او انجام شود.

بعد از مصرف سفالکسین در چه صورت باید به پزشک مراجعه کنیم؟

قرص سفالکسین یکی از داروهای پرکاربرد در برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری و تناسلی زنان است. دکتر زنان برای درمان این بیماری‌ها بعد از تشخیص علت آنها، داروی سفالکسین را با دوز مشخص برای بیمار تجویز می‌کند. کپسول سفالکسین نیز یکی از فرم‌های پرکاربرد این دارو است که در دوز 500 میلی‌گرم معمولا برای درمان عفونت‌های زنان استفاده می‌شود. عوارض سفالکسین معمولا بعد از چند روز از شروع مصرف از بین می‌روند. اما در صورتی که با مصرف آن، دچار عوارض جدی اشاره شده در متن شدید، باید به پزشک خود مراجعه کنید. ممکن است تغییر دوز دارو بتواند مشکل را حل کند. در برخی موارد نیز، نیاز به جایگزینی آن با دیگر انواع آنتی‌بیوتیک است. برای مشاوره با پزشک، می‌توانید از پلتفرم آنلاین دکتردکتر استفاده کرده و حضوری یا غیرحضوری در این رابطه با پزشک، مشورت کنید.

منابع:

webmd.com
drugs.com
nhs.uk

سوالات متداول داروی سفالکسین