بیماری همولاکریا، بیماری نادر و غیرمعمول مرتبط با چشم است؛ وضعیتی که در آن فرد به‌دلایل مختلف دچار اشک خونی میشود. علت این عارضه میتواند یک ضربه ساده یا بیماریهای جدی و پرخطر باشد؛ بنابراین بی‌توجهی به علائم آن کار درستی نیست.
مهمترین علامت همولاکریا خونریزی چشم‌هاست و میتواند با درد یا قرمزی چشمها همراه شود. رایجترین دلایل آن نیز شامل عفونت، التهاب، تروما، اختلالات خونی، نوسان هورمون‌ها و بیماریهای زمینه‌ای است.
خونریزی چشمها نگران‌کننده است، اما معمولا خطرناک نیست و بهمرور زمان، خودبهخود درمان میشود. اما اگر دلیل ایجاد آن، بیماریهای زمینه‌ای یا گسترش ملانوم بدخیم به بافت چشمها باشد، باید هرچه سریع‌تر چشم پزشک را در جریان قرار دهید.
در این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، مهمترین دلایل مشکل اشک خونین و راه‌های درمان آن را بیان کرده‌ایم؛ با ما همراه باشید.
در انتها اگر همچنان سوالی دارید، میتوانید در قسمت نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن پاسخ دهد.
بیماری همولاکریا چیست؟
همولاکریا (Hemolacria)، وضعیتی است که به‌جای اشک معمولی، خون از چشم جاری میشود و بیشتر به‌عنوان یک علامت هشداردهنده دیده میشود تا یک بیماری مستقل. این مشکل میتواند ناشی از آسیب به عروق ظریف چشم، بیماریهای دستگاه اشکی، التهابات گسترده بدن یا حتی فشارهای عصبی و روانی باشد.
در ادامه این مطلب، درباره این بیماری توضیحاتی کامل داده‌ایم اما قبل از آن، در جدول زیر خلاصه‌ای درباره این بیماری را آورده‌ایم:
| موضوع | جزئیات |
|---|---|
| تعریف بیماری | همولاکریا (Hemolacria) وضعیتی نادر است که در آن اشک با خون مخلوط میشود؛ میتواند ناشی از ضربه کوچک یا بیماریهای جدی باشد. |
| علائم اصلی | وجود خون در اشک‌ها، درد یا التهاب اطراف چشم، تاری دید، خونریزی سایر نقاط بدن، قرمزی چشم و ضایعات پوستی در ملتحمه. |
| دلایل رایج | عفونت چشم، تروما، کیست یا تومور در مجاری اشک، اختلالات خونی، بیماریهای التهابی، فشار خون بالا، عوامل روان‌شناختی، ژنتیک، ملانوم بدخیم، نوسانات هورمونی، خونریزی بینی و مصرف داروهای خاص. |
| روش‌های تشخیص | معاینه چشم‌پزشکی، تصویربرداری (MRI، CT)، آزمایش‌های خونی، بررسی سابقه بیماریهای زمینه‌ای. |
| درمان | شامل دارو، جراحی یا پیگیری‌های پزشکی بسته به علت زمینه‌ای. |
| موارد هشدار | وجود بیماریهای زمینه‌ای مانند ملانوم بدخیم یا اختلالات خونی باید به‌سرعت تشخیص و درمان شود. |
علت همولاکریا یا اشک خونین چیست؟
سندروم همولاکریا، دلایل متعددی دارد. ممکن است ناشی از یک ضربه کوچک به چشمها باشد یا از وجود کیست یا بیماریهای زمینه‌ای پرخطر خبر دهد. در این بخش، رایجترین دلایل خونریزی چشم را معرفی می‌کنیم:
عفونت‌های چشم
اشک خونین در بعضی از موارد ناشی از عفونت چشم است. در بالای صلبیه چشم، یک غشای شفاف پر از رگ‌های خونی وجود دارد. هرگونه عفونت، التهاب یا صدمه به این بافت، میتواند باعث خونریزی شود. در نتیجه، رگ‌های خونی باز میشوند، خونریزی می‌کنند و این خون با اشک فرد مخلوط میشود.
تروما یا ضربه به چشم
ممکن است به‌دلیل جراحی اطراف یا داخل چشم به سندروم همولاکریا مبتلا شوید. برخی افراد بعد از عمل آب‌مروارید، ناخنک، کمانش صلبیه، ویترکتومی پارس پلانا، ترابکولکتومی و بسیاری از جراحی‌های دیگر، دچار ترومای چشمی میشوند و برای مدت‌زمان طولانی با خونریزی چشمها مواجه هستند.
وجود تومور یا کیست در مجاری اشک
بیماری همولاکریا می‌توان به‌دلیل رشد یک تومور خوش‌خیم روی بافت ملتحمه چشم باشد. این تومور در اثر نیش حشرات، التهاب حاد یا آسیبهای چشمی ظاهر میشود. همچنین علت آن میتواند تغییرات هورمونی در دوران بارداری باشد.
اختلالات خونی یا مشکلات انعقاد خون
ابتلا به مشکلات خونی یکی از مهمترین دلایل ابتلا به همولاکریا است. افراد مبتلا به هموفیلی بسیار مستعد خونریزی و کبودی هستند و بعضی از آنها دچار خونریزی چشم میشوند. بیماران با سابقه خونریزی مکرر، باید تحت نظارت متخصص داخلی یا چشم‌پزشک قرار بگیرند.
بیماریهای التهابی
یک التهاب کوچک در بافت ملتحمه، به‌تنهایی زمینه‌ساز همولاکریا است. رایجترین بیماریهای التهاب چشم که می‌توانند باعث اشک خونین شوند عبارتند از:
- ملتحمه هموراژیک
- ملتحمه غشایی یا کاذب
- ملتحمه فولیکولی همراه با چین‌و‌چروک نیمه‌قمری متراکم
- ورم ملتحمه ویروسی یا باکتریایی شدید
فشار خون بالا
فشار خون بالا از دلایل نادر همولاکریا است. اگر پارگی رگ‌های خونی یا بافت بینی موجب خونریزی شود و فرد به مشکل فشار خون مبتلا باشد، حجم خونریزی بیشتر از حالت عادی خواهد بود. در نتیجه، خون همراه با قطرات اشک از چشمها خارج میشود. درصورت درمان فشار خون، اشک خونی نیز درمان خواهد شد.
مشکلات روانی و استرس
وضعیت روحی فرد، تأثیر زیادی بر کیفیت بینایی او می‌گذارد. خیلی وقت‌ها دیدن نورهای ستاره‌ای، سوسو زدن نور، هاله‌بینی، دوبینی، سایه‌بینی، تاری دید، مه‌آلود بودن دید و مشکلات دیگر، هیچ علتی به‌غیر از مشکلات روان‌شناختی ندارد. استرس و اضطراب مداوم فوق‌العاده بر کیفیت بینایی تأثیر‌گذار است. اما هنوز هیچ‌گونه شواهد علمی مبنی بر تأثیر استرس بر بیماری همولاکریا در دست نیست.
عوامل ژنتیکی یا نادر
همولاکریا یک نوع بیماری ایدیوپاتیک است. یعنی میتواند هیچ دلیل واضح و روشنی نداشته باشد و فقط به‌دلیل وجود یک عامل ناشناخته در محیط چشم رخ دهد. در این شرایط پزشک هیچ توضیحی برای خونریزی چشمها ندارد؛ مگر عوامل ژنتیکی یا ابتلا به بیماریهای ناشناخته! تجربه نشان می‌دهد که در این حالت، همولاکریا بهمرور زمان، خودبهخود درمان میشود.
ملانوم بدخیم
ملانوما یا سرطان سیاه ازجمله جدی‌ترین و خطرناک‌ترین انواع سرطان‌های پوستی است. این تومور بدخیم میتواند به بافت ملتحمه، کیسه اشکی، غده اشکی و هرجای دیگر منتشر شود. نتیجه‌اش خونریزی چشمها، تهدید سلامت کلی فرد و در بدترین حالت، مرگ بیمار است. به‌همین خاطر، نباید از کنار این بیماری ساده گذشت.
دلایل هورمونی
اشک خونی اگر موقت و زودگذر باشد، احتمالا ناشی از دلایل هورمونی است. نوسانات هورمونی زنان در دوره‌های مختلف، به‌خصوص در دوران قاعدگی، یکی از دلایل مؤثر ابتلا به بیماری همولاکریا است.
خونریزی بینی
حتما می‌دانید که سیستم مجرای اشکی به ساختار بینی متصل است. درصورتی‌که کوچک‌ترین آسیبی به بینی وارد شود، احتمال ابتلا به همولاکریا وجود دارد. در این شرایط خون از مسیر بینی وارد چشمها میشود و همراه با اشک، بیرون می‌ریزد.
مصرف داروهای مختلف
بیماری اشک خونین میتواند یکی از عوارض مصرف داروهای رقیق‌کننده خون یا داروهای ضدالتهابی باشد. بعد از مصرف داروهایی مثل وارفارین، هپارین، آسپرین و کلوپیدوگرل ممکن است دچار این عارضه شوید. توصیه می‌کنیم قبل از شروع مصرف این داروها درباره عوارض احتمالی با پزشک صحبت کنید.
علائم همولاکریا چشمی
بیماری همولاکریا با اصلی‌ترین علامت خود، یعنی وجود خون در اشک‌ها، شناسایی میشود. این حالت ممکن است با درد، قرمزی چشمها، تاری دید، یا سایر مشکلات بینایی همراه باشد. همچنین، در برخی موارد، علائم بیماریهای زمینه‌ای مانند خونریزی زجاجیه، آسیبهای پوستی یا قرمزی ملتحمه نیز دیده میشود.
کدام دسته از بیماری‌ها در گروههای پرخطر این بیماری قرار می‌گیرند؟
گروههای پرخطر برای ابتلا به همولاکریا شامل زنان باردار، افراد مبتلا به بیماریهای مزمن (مانند دیابت یا فشار خون بالا)، بیماران با اختلالات انعقادی (مانند هموفیلی) و کسانی که سابقه عفونت‌های شدید چشمی یا ضربه به چشم دارند، میشوند و نیازمند مراقبت و نظارت بیشتری دارند.
روش‌های تشخیص همولاکریا
تشخیص همولاکریا ساده نیست. از آنج ا‌که عوامل مختلفی در بروز این عارضه دخالت دارند، پزشک بعد از معاینه، عکس‌برداری، آزمایش و بررسی بیماری های چشمی و غیرچشمی زمینه‌ای، به تشخیص نهایی می‌رسد. در ادامه، روش‌های تشخیص این بیماری را بررسی خواهیم کرد:
- معاینات چشم‌پزشکی دقیق؛ پزشک درباره تاریخچه پزشکی، داروها و آسیبهای چشمی سؤال می‌پرسد و وضعیت چشم را برای بررسی آسیب‌ها و پارگی عروق خونی بررسی می‌کند.
- استفاده از ابزارهای تصویربرداری (MRI یا CT Scan)؛ برای ارزیابی بافت پشت چشم و کمک به تشخیص مشکلات، پزشک از تصویربرداری MRI یا سیتی‌اسکن استفاده می‌کند.
- آزمایش‌های خونی برای شناسایی اختلالات انعقادی یا عفونت‌ها؛ آزمایش خون به تشخیص مشکلات خونی، عفونت‌ها و التهاب‌ها کمک کرده و احتمال تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم را بررسی می‌کند.
- بررسی سابقه بیماریهای زمینه‌ای؛ بیماری‌هایی مانند هموکروماتوز، ترومبوسیتوپنی و سندروم‌های مختلف ممکن است علت همولاکریا باشند که با آزمایش‌های فیزیکی و آزمایشگاهی بررسی میشود.
- تشخیص افتراقی؛ هایپوسما، ملانوم بدخیم و خونریزی زجاجیه از دلایل این بیماری، با تشخیص افتراقی و با بررسی دقیق علائم و تصویربرداری تخصصی همراه است.
سایر روش‌های تشخیص
به جز روش‌های بالا، ممکن است دکتر چشم از راه‌های زیر هم این بیماری را تشخیص دهد:
- نمونه‌برداری از اشک برای بررسی شفافیت یا مخاطی‌بودن بافت اشک‌ها
- کشت ترشح از محل تخلیه اشک برای بررسی عفونت‌های پلک یا ملتحمه
- سیتولوژی ترشحات برای بررسی سلول‌های بدخیم یا آندومتر
- آندوسکوپی بینی برای اطمینان از سلامت مجرای بینی
- داکریوسیستوگرافی برای تشخیص انسداد مجاری اشکی
- بیوپسی غده اشکی برای بررسی وضعیت پارگی عروق خونی
راه‌های درمان همولاکریا
همولاکریا درمان‌پذیر است. روش درمان بسته به علت ابتلا به ای بیماری، میتواند شامل مصرف دارو، پیگیری پزشکی یا مداخله جراحی باشد. بعد از انجام معاینه‌های بالینی و دریافت نتایج تست‌های تشخیصی، پزشک بهترین برنامه درمانی را انتخاب می‌کند.
در ادامه، راه‌های درمان این مشکل را به تفکیک، بررسی خواهیم کرد.
درمان دارویی
پزشک در مرحله اول چشم بیمار را شستوشو می‌دهد و داروهایی مثل آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. هدف، جلوگیری از گسترش عفونت در محیط چشم است. معمولا درمان دارویی این اختلال چشمی شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضدالتهاب‌ها برای عفونت‌های چشمی است. ممکن است پزشک یک قطره چشمی برای بیمار تجویز کند.
پیگیری پزشکی
در برخی موارد، همولاکریا فقط نیاز به نظارت و پیگیری دارد؛ تا زمانی که خودبهخود درمان شود. در ادامه و در جدول زیر، انواع پیگیری پزشکی لازم برای علل مختلف این بیماری را بخوانید.
| علت | درمان |
|---|---|
| استرس یا عوامل روانی | مشاوره روان‌شناختی، رژیم غذایی سالم، دمنوش‌های گیاهی، داروهای آرام‌بخش |
| التهاب و عفونت | شستوشو با آب‌نمک، کمپرس سرد و گرم، مصرف قطره ضدالتهاب، داروهای آنتی‌بیوتیک، پماد، جراحی تخلیه عفونت |
| بیماریهای زمینه‌ای | درمان بیماری زمینه‌ای برای پیشگیری از همولاکریا |
| ملانوم بدخیم | پرتو درمانی |
| آسیب چشم | کمپرس آب سرد، شستوشوی چشم، قطره چشمی، چسب چشم |
| هموفیلی | داروهای انعقادی، باند فشار، فیزیوتراپی، ویتامین‌های K و C |
| فشار خون | رژیم متعادل، کاهش نمک، داروهای دیورتیک، قرص فشار خون |
| خونریزی بینی | کمپرس سرد، داروهای موضعی، مکمل‌های گیاهی، سوزاندن رگ‌های بینی, داروهای ضدالتهاب |
| مصرف دارو | مشاوره پزشک برای تغییر داروها و بررسی عوارض جانبی |
درمان توسط جراحی
اگر این عارضه ناشی از ملانوم و یا کیست‌های درمان‌ناپذیر باشد، پزشک برای برداشتن ضایعه، سراغ درمان‌‌های مبتنی بر جراحی یا پرتودرمانی می‌رود. جراحی آخرین راهکار درمانی برای ترمیم و بازسازی مجرای اشکی است. البته پیش از آن، یک مرحله نمونه‌گیری از بافت ناحیه مشکوک انجام میشود.
آموزش بیمار برای مدیریت همولاکریا
در ادامه، روش‌هایی برای کنترل علائم و مدیریت این بیماری را آورده‌ایم:
- آگاهی از علائم؛ بیماران باید علائم اصلی مانند اشک خونی، درد و قرمزی چشمها را بشناسند.
- پرهیز از خوددرمانی؛ از استفاده خودسرانه داروها، قطره‌های چشمی یا پمادها خودداری کنند.
- مدیریت اضطراب؛ کاهش استرس با تکنیک‌های آرام‌سازی یا مشاوره روان‌شناختی میتواند مفید باشد.
- حفظ بهداشت چشم؛ شستوشوی منظم چشمها با آب تمیز یا سرم شستوشو از عفونت جلوگیری می‌کند.
- مشورت با پزشک؛ هرگونه خونریزی مداوم یا علائم نگران‌کننده باید فوراً به پزشک گزارش شود.
چطور باید از ابتلا به بیماری همولاکریا پیشگیری کرد؟
کسی راه پیشگیری از بیماری همولاکریا را نمی‌داند و برای جلوگیری از ابتلا به آن، کاری از دست کسی ساخته نیست. با این حال، مراقبت‌های چشمی، استفاده از محافظ‌های چشم، رعایت بهداشت مناسب و انجام معاینات منظم مخصوصا در کسانی که مشکلات چشمی دارند، باعث پیشگیری از آن میشود.
همچنین به‌محض مشاهده اولین علائم، باید به چشم‌پزشک مراجعه کنید. این متخصص با معاینه وضعیت ظاهری و تجویز تست‌های تشخیصی، می‌فهمد که اشک خونی شما ناشی از آسیبهای کوچک و زودگذر یا مشکلات زمینه‌ای جدی‌تر است. سپس بهترین برنامه درمانی را پیش پای شما می‌گذارد.
اگر علائم این بیماری را دارید، همین حالا با استفاده از پلتفرم نوبت دهی دکتردکتر، نوبت بهترین متخصصان چشم‌پزشکی ایران را آنلاین ثبت کنید. برای دریافت پاسخ سؤالات‌تان در سریع‌ترین زمان ممکن نیز، همین حالا از خدمات ویزیت متنی یا تلفنی دکتردکتر استفاده کنید.
منابع:
healthline.com
verywellhealth.com
