سولفاسالازین برای درمان بیماری‌های خودایمنی مانند بیماری‌های التهابی روده و روماتیسم مفصلی تجویز میشود. همچنین به‌عنوان درمان مکمل یا جایگزین، برای بیماری‌های آرتریت روماتوئید در بزرگسالان و آرتریت ایدیوپاتیک چند ضلعی نوجوانان (PJIA) نیز کاربرد دارد.
قرص سولفاسالازین، التهاب و تورم بدن ناشی از این بیماری‌ها را کاهش میدهد. در حالت کلی، سولفاسالازین (Sulfasalazine) به شکل قرص، شربت یا تنقیه در داروخانه‌ها موجود است. افراد مبتلا به انسداد روده یا ادرار و ابتلا به پورفیری (نوعی بیماری ژنتیکی) نباید این دارو را مصرف کنند.
برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی داروی سولفاسالازین اختصاص می‌دهیم.
اگر سوالی داشتید، در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
سولفاسالازین چیست؟ چگونه عمل میکند؟
سولفاسالازین (Sulfasalazine) با نام تجاری سالازوپیرین، نوعی داروی ضد التهابی است که عمدتاً برای درمان بیماری‌های التهابی روده (مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون) و بعضی از انواع آرتریت روماتوئید تجویز میشود. ترکیبات این دارو، شامل سولفاپیریدیدین و 5-آمینو سالیسیلیک اسید است. این ترکیبات بعد از ورود به دستگاه گوارش تجزیه شده و اثرات درمانی خود را اعمال می‌کنند.
در حالت کلی، اثرات درمانی این دارو التهاب دیواره روده و درد مفاصل را کاهش می‌دهند. لازم به ذکر است که این دارو احتمالاً در مهار سیستم ایمنی بیش‌فعال نیز موثر باشد.
براساس مقاله‌ای منتشرشده در وبسایت nhs،
بهتر است در طول مصرف این دارو، برای جلوگیری از اختلال‌های کلیوی آب و مایعات زیادی مصرف کنید.
برای کسب آگاهی بیشتر در این خصوص، با پزشک متخصص مشورت کنید.
در ادامه و قبل از بررسی کامل این دارو، در جدول زیر خلاصه‌ای از آن را در اختیار شما خواهیم گذاشت:
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| موارد مصرف | درمان بیماری‌های التهابی روده (کولیت اولسراتیو، کرون) و آرتریت روماتوئید |
| مکانیسم اثر | کاهش التهاب و مهار سیستم ایمنی بیش‌فعال |
| اشکال دارویی | قرص، شربت، انما (تنقیه) |
| موارد منع مصرف | انسداد روده یا ادرار، پورفیری |
| تفاوت ایرانی و خارجی | تفاوت در کیفیت تولید و ترکیبات جانبی، اما ماده مؤثره یکسان |
| دوز مصرفی (بزرگسالان) | 500 میلی‌گرم یک یا دو بار در روز، افزایش تدریجی تحت نظر پزشک |
| دوز مصرفی (کودکان) | بر اساس وزن کودک و تجویز پزشک |
| مدت تأثیر دارو | 7.5 ساعت در بدن، تأثیر کامل بین ۲ تا ۸ هفته یا ۱ تا ۳ ماه |
| توصیه‌های مصرف | همراه غذا، مصرف مایعات زیاد، رعایت فواصل زمانی، عدم خرد کردن قرص |
| عوارض شایع | سردرد، تهوع، کاهش اشتها، سرگیجه، حساسیت پوستی |
| عوارض جدی | کاهش گلبولهای سفید، مشکلات کبدی، واکنش آلرژیک شدید، کاهش تعداد اسپرم در مردان |
| تداخلات دارویی | فولیک اسید، متوترکسات، دیگوکسین، واکسن‌های خاص و برخی داروهای دیگر |
تفاوت سولفاسالازین ایرانی و خارجی
سولفاسالازین ایرانی و خارجی از نظر ترکیب مؤثره تفاوتی ندارند و هر دو حاوی ماده فعال سولفاسالازین هستند. با این حال، تفاوت آنها بیشتر در نحوه تولید، کنترل کیفیت و ترکیبات جانبی مورد استفاده در فرمولاسیون است.
محصولات خارجی معمولاً تحت استانداردهای بین‌المللی سخت‌گیرانه‌تری تولید می‌شوند که ممکن است بر عوارض جانبی یا میزان سازگاری دارویی تأثیر بگذارد.
در مقابل، سولفاسالازین ایرانی با قیمت مناسب‌تر و دسترسی آسان‌تر، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای بیماران محسوب میشود و در صورت رعایت استانداردهای لازم، از نظر اثرگذاری و ایمنی تفاوت قابل توجهی با نمونه‌های خارجی ندارد.
نحوه مصرف و دوز توصیه‌شده سالازوپیرین
پزشک متخصص، معمولاً دستور مصرف این دارو را از دوز کمتر آغاز کرده و در صورت نیاز آن را افزایش میدهد. سایر نکات مهم را در ادامه بررسی می‌کنیم.
دوز مصرفی دارو برای بزرگسالان و کودکان
در حالت کلی، دوز مصرفی این دارو بر اساس وضعیت پزشکی افراد و میزان پاسخ‌گویی بدن آنها نسبت به درمان تعیین میشود. با‌این‌حال، رایج‌ترین دوز مصرفی این دارو در کودکان و بزرگسالان عبارتند از:
- بزرگسالان؛ آغاز از دوز ۵۰۰ میلی‌گرم؛ یک یا دو بار در روز؛ افزایش دوز در صورت صلاح‌دید پزشک
- کودکان؛ براساس وزن کودک تعیین میشود. برای کسب آگاهی بیشتر می‌توانید با دکتر روماتولوژی کودکان مشورت کنید.
بهتر است بعد از پایان یک دوره از مصرف سالازوپیرین، در مورد میزان تاثیر آن با پزشک مشورت کنید. سایر جزئیات را در ارتباط با دوز توصیه‌شده دارو برای بیماری‌های مختلف در جدول زیر آورده‌ایم:
| بیماری | دوزتوصیه شده برای بزرگسالان (درمان اولیه) | دوز توصیه‌شده برای کودکان (درمان اولیه) |
| کولیت اولستراتیو | هر روز ۲ تا ۴ گرم، ۴ بار در روز | ۲۰ تا ۳۰ میلی‌گرم در روز (به ازای هر کیلوگرم از وزن کودک) ۳ تا ۶ بار در روز |
| کرون | هر روز ۳ تا ۶ گرم (بسته به شدت بیماری) | چندان توصیه نمی‌شود. |
| روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) | ۰.۵ تا ۱ گرم، ۲ تا ۳ بار در روز | حداکثر ۲ گرم در روز (بر اساس وزن کودک مشخص میشود) |
نکته! این جدول، صرفاً برای افزایش اطاعات عمومی بوده و به منزله تجویز پزشکی نیست.
سولفاسالازین 500 چیست؟
سولفاسالازین ۵۰۰ میلی‌گرمی یک داروی ضدالتهابی و تعدیل‌کننده سیستم ایمنی است که برای درمان بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و کرون، همچنین آرتریت روماتوئید کاربرد دارد. این دارو در روده به ترکیبات فعال ۵-آمینوسالیسیلیک اسید (۵-ASA) و سولفاپیریدین تجزیه شده و با مهار واسطه‌های التهابی به کاهش علائم بیماری کمک میکند.
مدت زمان تاثیر دارو چقدر است؟
اثرات این دارو نهایتاً تا 7.5 ساعت در بدن باقی مانده و سپس از طریق مدفوع و ادرار، دفع میشود. برای مشاهده اثرات کامل سالازوپیرین، باید آن را بین ۲ تا ۸ هفته یا بین ۱ تا سه ماه مصرف کنید. بعد از اتمام این دوره، پزشک متخصص در مورد قطع دارو یا ادامه مصرف آن تصمیم خواهد گرفت.
توصیه‌های مهم هنگام مصرف دارو
برای تاثیر بهتر دارو و پیشگیری از عوارض احتمالی، نکات زیر را در نظر بگیرید:
- سالازوپیرین را ترجیحاً بعد از غذا و با یک لیوان آب کامل مصرف کنید؛
- برای جلوگیری از مشکلات احتمالی کلیوی، دارو را با آب و مایعات زیاد مصرف کنید؛
- دوز مصرفی خود را به‌طور مساوی و با فاصله ۸ تا ۱۲ ساعت تنظیم کنید؛
- برای جلوگیری از ناراحتی‌های معده، دارو را نصف نکنید، نجوید و له نکنید.
- این دارو را هر روز در زمان ثابت و دقیق مصرف کنید.
نکته! در طول مصرف دارو، پزشک متخصص احتمالاً چند آزمایش تجویز کند. انجام این آزمایش‌ها برای بررسی وضعیت جسمانی بیمار و جلوگیری از عوارض ضروری است.
موارد مصرف قرص سالازوپیرین
این دارو برای درمان مشکلات زیر تجویز میشود:
درمان کولیت اولسراتیو و بیماری کرون
سالازوپیرین، یکی از داروهای اصلی برای درمان التهاب روده، کولیت اولسراتیو و بیماری کرون است. سالازوپیرین در اصل برای برای درمان فاز فعال این بیماری‌ها بیماری و پیشگیری از عود مجدد تجویز میشود. این دارو با کاهش التهاب روده، علائمی مانند اسهال، درد شکمی، خونریزی رکتال و نیاز مکرر به دفع مدفوع ناشی از این بیماری‌ها را کاهش میدهد.
درمان آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)
مصرف سالازوپیرین، روند بیماری روماتیسم مفصلی را کند کرده و از تخریب مفاصل جلوگیری میکند. نکات مهم را در خصوص مکانیسم اثر دارو در این بیماری بررسی می‌کنیم:
- کاهش التهاب؛ این دارو با کاهش تولید بعضی از سیتوکین‌ها (پروتئین‌های تحریک‌کننده التهاب)، میزان التهاب را در این بیماری کاهش می‌دهند.
- مهار سیستم ایمنی بیش‌فعال؛ سالازوپیرین با مهار فعالیت‌های شدید لنفوسیت‌ها، از واکنش‌های خودایمنی جلوگیری میکند.
- جلوگیری از آسیب مفاصل؛ همراه با کنترل التهاب، این دارو از تخریب غضروف‌ها و آسیب به استخوان‌ها و مفاصل جلوگیری میکند.
نکته! سالازوپیرین، با عنوان داروی ضدالتهابی و تعدیل‌کننده سیستم ایمنی برای درمان آرتریت روماتوئید تجویز میشود.
عوارض داروی سالازوپیرین
عوارض این دارو، به دو گروه مهم عوارض شایع و عوارض جدی‌تر تقسیم‌بندی شده‌اند که در ادامه بررسی می‌کنیم:
عوارض شایع
عوارض شایع این دارو عبارتند از:
- سردرد
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
- ناراحتی و درد معده
- سرگیجه
- حساسیت‌های پوستی
در صورت شدید شدن هر کدام از موارد فوق، سریعاً به پزشک متخصص خود مراجعه کنید.
عوارض جدی
عوارض جدی سالازوپیرین را بررسی می‌کنیم:
- کاهش گلبولهای سفید خون
- بروز عفونت‌های جدی
- بروز مشکلات کبدی
- واکنش‌های آلرژیک شدید
- تب
- تغییر مقدار ادرار
- دفع ادرار دردناک
- مشاهده‌ی خون در ادرار
- خستگی غیرعادی
- تغییرات خلق‌و‌خو
- تغییرات شنوایی
- بی‌حس شدن و مور مور شدن دست و پا
- علائم قند خون پایین (مانند احساس ضعف و گرسنگی، افزایش ضربان قلب)
- گلو درد شدید
- رنگ‌پریدگی و زردی
- کاهش تعداد اسپرم در مردان
- واکنش‌های دارویی و علائم سیستمیک
برای پیشگیری از هرگونه شرایط خطرناک، به محض مشاهده عوارض فوق با پزشک متخصص خود تماس گرفته و اقدامات لازم را انجام دهید.
تداخلات دارویی قرص سولفاسالازین
برای جلوگیری از کاهش تاثیر سولفاسالازین و سایر عوارض، مصرف آن همراه با داروهای زیر توصیه نمی‌شود:
- فولیک اسید
- مزالامین
- دیگوکسین
- متوترکسات
- ۴-آمینوبنزوئیک اسید یا PABA خوراکی
- هگزامتیلن‌تترامین
- وکسیلاپرویر
- لاسمیدیتان
- متنامین
- سدیم نیتریت
- متیل فولات
- هپارین
- پریلوکائین
- ریلوزول
- اوسیمرتینیب
- واکسن‌های حاوی ویروس آبله‌مرغان
- مسالازین
- لاسمیدیتان
نکته! این لیست تمام داروها را شامل نمی‌شود. برای کسب آگاهی بیشتر، هنگام تجویز پزشک لیست داروهای مصرفی خود را در اختیار وی قرار دهید.
چه افرادی نباید قرص سولفاسالازین را مصرف کنند؟
افرادی که شرایط زیر را دارند، نباید این دارو را مصرف کنند:
- کودکان زیر ۲ سال؛
- افرادی که به داروهای خانواده سولفونامیدها یا سالیسیلات‌ها و آسپیرین حساسیت دارند؛
- افرادی که به داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن حساسیت دارند؛
- افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی یا کلیوی شدید؛
- افراد مبتلا به بیماری‌های انسداد روده یا مجاری ادراری؛
- افراد مبتلا به بیماری‌های ویروسی مانند آبله‌مرغان یا آنفولانزا.
برای پیشگیری از عوارض جانبی، پیش از مصرف دارو شرایط جسمانی و بیماری‌های خود را به پزشک متخصص اطلاع دهید.
خطرات مصرف قرص سولفاسالازین در دوران بارداری و شیردهی
مصرف این قرص در دوران بارداری با اینکه بی‌خطر است، اما برای جلوگیری از عوارض باید تحت نظر پزشک مصرف شود. به‌عنوان مثال یکی از عوارض احتمالی مصرف این دارو در دوران بارداری، کاهش سطح فولیک اسید بدن است. در صورت بروز این مشکل، مادر باید مکمل‌های فولیک اسید را دوزهای بالا مصرف کند.
هنگام شیردهی، ترکیبات دارو ممکن است از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شده و موجب اسهال و مدفوع خونی در نوزاد شود. از‌این‌رو، مصرف دارو در دوران شیردهی نیز توصیه نمی‌شود.
علائم اوردوز داروی سالازوپیرین
علائم اوردوز با داروی سالازوپیرین عبارتند از:
- درد شکمی شدید
- حالت تهوع شدید
- ناراحتی معده
- احساس خواب آلودگی
- تشنج
برای جلوگیری از بروز علائم فوق، باید این دارو را دقیقا مطابق با دستور مصرف پزشک مصرف کنید. در صورت مشاهده هر کدام از علائم فوق، خیلی سریع به اورژانس مراجعه کرده و دلیل مراجعه خود را نیز کامل توضیح دهید.
چه زمانی باید مصرف دارو را قطع کنیم؟
در صورت مواجهه با موارد زیر، مصرف دارو را قطع کرده و فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- ظهور بثورات پوستی (مانند کهیر و تاول زدن پوست)
- بروز تورم (چشم ها، صورت، لب، زبان، دهان یا گلو)
- مشکل در تنفس (سختی تنفس یا تنگی نفس)
- سرفه شدید
- احساس درد در قفسه سینه
- مشکل در بلع
- علائم عفونت (مانند تب، گلودرد، لرز، سرفه، تعریق شبانه)
- دردهای مفصلی
- دردهای عضلانی
- زرد شدن پوست یا چشم
- احساس درد در سمت راست و قسمت فوقانی معده
- ادرار دردناک
- ادرار کدر
- ادرار خونی
- خونریزی یا کبودی غیرمعمول
- ضعف
- تشنج
سایر موارد مهم را می‌توانید از پزشک خود سوال کنید.
قیمت قرص سولفاسالازین در سال ۱۴۰۳ چقدر است؟
در حال حاضر، قیمت هر بسته از این دارو با قیمت ۱۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. برای خرید قرص سولفاسالازین می‌توانید با مراجعه به وبسایت داروخانه دکتردکتر، این دارو را از بخش سفارش آنلاین دارو تهیه کنید.
در صورت مصرف این دارو، چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک پیدا خواهیم کرد؟
در صورت مواجهه با علائم اوردوز و علائم قطع مصرف، حتما به متخصص گوارش و روماتولوژیست مراجعه کنید. البته گه‌گاه پزشکان عمومی یا داخلی نیز این دارو را تجویز می‌کنند. انتخاب پزشک به نوع بیماری و علت مصرف دارو بستگی دارد.
برای پاسخ به سوالات خود، کسب آگاهی بیشتر و دریافت نوبت حضوری و آنلاین از بهترین پزشکان متخصص سراسر ایران، می‌توانید به پلتفرم آنلاین نوبت‌دهی دکتردکتر مراجعه کنید.
منابع:
