برخی از والدین که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند؛ ممکن است با سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا مرگ گهواره ای مواجه شوند. مرگ نوزاد در خواب یکی از نگرانی‌هایی است که هر پدر و مادری بعد از تولد فرزند با آن مواجه میشود. اما آیا روشی برای جلوگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد وجود دارد؟ یا علت مرگ نوزاد در خواب چیست؟
به مرگ نوزاد در خواب، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) یا مرگ گهواره‌ای گفته میشود. تولد زودرس نوزاد و وزن بسیار کم هنگام تولد از جمله عواملی هستند که برای نوزاد خطرساز خواهند بود. اما برای اینکه با دلایل خفگی نوزاد در خواب بیشتر آشنا شوید و راهکارهای جلوگیری از این حادثه را بدانید تا انتهای متن همراه ما باشید.
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا SIDS چیست؟
سندروم مرگ ناگهانی نوزاد در خواب (Sudden infant death syndrome (SIDS)) یا مرگ گهواره ای همان‌گونه که از نامش پیدا است، مرگ ناگهانی و غیر منتظره کودک به ظاهر سالم زیر یک سال است. این مرگ در خواب رخ می‌دهد. از این عارضه گاهی تحت عنوان مرگ گهواره‌ای یاد میشود، زیرا نوزاد هنگامی که در گهواره است، می‌میرد.
با وجود اینکه دلیل این عارضه مشخص نیست، به نظر می‌رسد که سندروم مرگ ناگهانی نوزاد در خواب، ناشی از نقص بخشی از مغز نوزاد است که کار کنترل تنفس و انگیختگی از خواب را برعهده دارد. پژوهشگران برخی از عوامل که نوزاد را در معرض خطر بالا قرار می‌دهند، شناسایی کرده‌اند. همچنین اقدامات موثری برای حفاظت از کودک در برابر این خطرات پایه‌ریزی شده است. خواباندن کودک روی کمر یکی از مهم‌ترین کارهایی است که می‌توان برای عدم بروز سندروم خفگی در خواب انجام داد.
دلایل وقوع سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
ترکیبی از عوامل فیزیکی و فاکتورهای محیطی باعث می‌شوند که کودک در معرض سندرم مرگ ناگهانی نوزاد قرار گیرد.
عوامل مرگ هر نوزادی می‌تواند متفاوت باشد. اما از مهم‌ترین عوامل فیزیکی و محیطی که منجر به مرگ نوزاد می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عوامل فیزیکی
نوزاد هنگام تولد با برخی از عوامل فیزیکی مواجه میشود که می‌تواند در روند رشد و زندگی او تاثیراتی ایجاد کند. مهم‌ترین عوامل فیزیکی که منجر به مرگ نوزاد در خواب میشود در جدول زیر آورده شده است:
عوامل فیزیکی | توضیحات |
نقص مغزی | برخی از نوزادان با مشکلاتی به دنیا می‌آیند که آن‌ها را مستعد مرگ ناگهانی می‌کند. در این نوزادان، بخشی از مغز که کار کنترل تنفس و انگیختگی یا بلند شدن از خواب را بر عهده دارد، به اندازه کافی به بلوغ نمی‌رسد و نمی‌تواند به درستی کار کند. |
وزن در هنگام تولد پایین | تولد پیش از موعد یا چند قلوزایی، احتمال نارس بودن مغز نوزاد را افزایش می‌دهد که به درستی و به شکل کامل بالغ نشده است. بنابراین این نوزادان کنترل کمی روی پروسه اتوماتیک تنفس و ضربان قلب خود خواهند داشت. |
عفونت تنفسی | بسیاری از نوزادان که با سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در خواب، جان خود را از دست داده‌اند و به تازگی به سرماخوردگی هم مبتلا بودند؛ مشخص است که مشکلات تنفسی و عفونت‌های ایجاد شده، تنفس را برای نوزاد سخت می‌کند. |
به گفته mayoclinic
نقص‌های مغزی برخی از نوزادان با مشکلاتی به دنیا می‌آیند که احتمال مرگ ناشی از SIDS را افزایش می‌دهند. در بسیاری از این نوزادان، بخشی از مغز که تنفس و بیدار شدن از خواب را کنترل می‌کند، به اندازه کافی رشد نکرده است که به درستی کار کند و منجر به مرگ ناگهانی نوزاد میشود.
فاکتورهای محیطی خواب
وسایلی که در گهواره کودک قرار دارد و نوع خوابیدن او با مشکلات فیزیکی ترکیب خواهد شد و خطر ابتلا به سندروم مرگ ناگهانی نوزاد در خواب را افزایش می‌دهد. بنابراین مهم است که به فاکتورهای محیطی خواب اهمیت دهید تا نوزاد دچار خفگی در خواب نشود. مهم‌ترین فاکتورهای محیطی هنگام خواب نوزاد در جدول زیر آورده شده است:
عوامل محیطی | توضیحات |
خوابیدن روی سطح نرم | قرار دادن صورت نوزاد روی بالش و تشک نرم احتمال مسدود شدن راه هوایی نوزاد را افزایش خواهد داد. بهتر است که کودک روی سطح خیلی نرم دراز نکشد. |
تخت اشتراکی | هنگامی خطر بروز مرگ ناگهانی نوزاد در خواب کاهش پیدا می‌کند که نوزاد در همان اتاقی که والدین به سر می‌برند در یک تخت جداگانه بخوابد. اما دقت کنید که خوابیدن نوزاد در تختی مشترک با پدر و مادر، خواهر یا برادر و حیوان خانگی، خطر بروز خفگی را افزایش می‌دهد. |
خوابیدن روی شکم یا روی پهلو | کودکانی که روی شکم یا پهلو می‌خوابند، ممکن است بیش از کودکانی که روی کمر می‌خوابند به مشکلات تنفسی دچار شوند. |
گرمای زیاد | گرمای زیاد در هنگام خوابیدن یا زیاد گرم نگه داشتن نوزاد در هنگام خواب، خطر بروز سندروم مرگ ناگهانی را افزایش خواهد داد. |
نوزادانی با این ویژگی بیشتر در خطر مرگ هنگام خواب هستند!
با وجود اینکه مرگ ناگهانی در خواب ممکن است برای همه نوزادان رخ دهد، اما پژوهشگرها چندین عامل را شناسایی کرده‌اند که کودک را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد، این عوامل مرگ نوزاد عبارتند از:
- جنسیت: پسران، کمی بیشتر از دختران ممکن است بر اثر این سندرم، جان خود را از دست دهند.
- سن: نوزادان بین سن دو ماهگی تا چهار ماهگی بسیار آسیب پذیر هستند.
- نژاد: به دلایل ناشناخته، نوزادان غیر سفید پوست بیشتر در معرض ابتلا به سندروم مرگ ناگهانی نوزاد قرار دارند.
- سابقه خانوادگی: نوزادانی که خواهر، برادر یا یکی از وابستگان نزدیک خود را بر اثر این حادثه از دست داده‌اند، هم بیشتر از سایرین در معرض خطر قرار دارند.
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران: کودکانی که با افراد سیگاری زندگی می‌کنند، در معرض خطر بالاتری قرار دارند.
- تولد پیش از موعد: زود به دنیا آمدن و وزن کم هنگام تولد، خطر بروز این عارضه را افزایش خواهند داد.
نوزادانی که این عوامل ارتباط بیشتری دارند، در معرض سندرم مرگ ناگهانی نوزاد قرار می‌گیرند.
8 روش برای جلوگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
راه تضمین شده‌ای برای جلوگیری از بروز عارضه خفگی ناگهانی نوزاد در خواب وجود ندارد، اما می‌توان با به کارگیری روش‌های زیر به نوزاد کمک کرد تا راحت‌تر بخوابد و از بروز مرگ ناگهانی جلوگیری کرد.
نوزاد روی کمر بخوابد
هر زمانی که در اولین سال زندگی کودک او را درون گهواره قرار می‌دهید، توجه کنید که نوزاد روی کمر در تخت بخوابد. از خواباندن کودک در تخت به پهلو یا روی شکم خودداری کنید. این کار زمانی که کودک بیدار است یا خود بدون کمک قادر به غلت زدن است چندان ضروری نیست.
پوزیشن درست خوابیدن را همیشه به پرستار کودک یاد آوری کنید
خیال نکنید که پرستار کودک او را روی کمر خوابانده است، همیشه این مورد را به او یادآوری کنید، چون در برخی از موارد، احتمال دارد که برای اینکه کودک آرام گیرد، پرستار او را روی شکم خوابانده باشد.
گهواره کودک را تا جایی که می‌توانید خالی نگه دارید
از تشک و بالش صاف و محکم استفاده کنید و هرگز اسباب بازی، عروسک یا بالش نرم درون تخت نوزاد قرار ندهید. زیرا اگر کودک صورت خود را روی آن‌ها قرار دهد، احتمال مختل شدن روند تنفس وجود خواهد داشت.
کودک را زیاد گرم نگه ندارید
برای اینکه کودک در طول شب گرم باقی بماند از کیسه خواب یا دیگر لباس‌های مخصوص خواب کودک استفاده کنید. نیازی به پوشش اضافه نیست و هرگز سر کودک را هم نپوشانید.
تخت بزرگسالان برای نوزادان ایمن نیست
امکان گیر افتادن و خفگی کودک بین فضاهای مابین تشک، رختخواب یا بین فضای تشک و دیوار وجود دارد. همچنین اگر والدین در حال خواب، روی بینی یا دهان کودک غلت بزنند، احتمال خفگی نوزاد وجود خواهد داشت. کودک را در اتاق خود بخوابانید تا سن ۶ ماهگی کودک باید در یک گهواره مجزا در اتاق والدین بخوابد.
از پستانک استفاده کنید
در طول شب اجازه دهید که کودک از پستانک استفاده کند. هنگام خواب، بسیار مهم است از پستانکی استفاده شود که فاقد بند گردنی است. این کار تا حدود زیادی خطر بروز عارضه را کاهش خواهد داد. اگر کودک با شیر مادر تغذیه می‌کند، بعد از گذشت ۳ تا ۴ هفته از تولد که روتین مراقبت از نوزاد تثبیت شد، می‌توان از پستانک استفاده کرد.
اگر کودک تمایلی به استفاده از پستانک ندارد، اصرار نکنید. روز دیگر دوباره امتحان کنید. از طرفی هم اگر در حین خوابیدن، پستانک از دهان نوزاد خارج شد، دوباره آن را وارد دهان کودک نکنید.
ایمنی سازی کنید
شواهدی مبنی بر اینکه واکسیناسیون منظم خطر بروز مرگ ناگهانی نوزاد در خواب را افزایش می‌دهد وجود ندارد، بلکه برعکس این کار کمک می‌کند که تا حدود زیادی از بروز این عارضه جلوگیری شود.
شیر دادن به کودک
شیر دادن با شیر مادر تا ۶ ماهگی خطر بروز سندروم مرگ ناگهانی نوزاد در خواب را کاهش خواهد داد. از این رو بهتر است که نوزاد خود را به خوردن شیر مادر عادت داد و در صورت عدم تمایل نوزاد یا کم بودن شیر مادر از شیر خشک استفاده کرد. البته بهتر است که برای تغذیه شیر نوزاد خود با دکتر کودکان مشورت کنید تا در آینده بیماری های کودکان رخ ندهد.
آیا قنداق کردن با مرگ نوزاد هنگام خواب ارتباط دارد؟
برخی از پژوهشگرها بر این باور هستند که قنداق کردن نوزاد به شکل صحیح و ایمن می‌تواند به خواب کودک کمک کند. اگر کودک در حین خواب تکان‌های ناگهانی می‌خورد و حرکات بدن آن او را از خواب بیدار می‌کند، بهتر است که او را قنداق کرد. یک نوع قنداق فرنگی هم وجود دارد که یک جور کیسه نازک است و به دور کودک پیچیده میشود.
اما هشدارهایی هم درباره قنداق کردن نوزاد وجود دارد که باید به آن‌ها دقت کنید. از یک پارچه نازک سبک و نخی استفاده کنید تا دمای پارچه باعث گرمای بیش از اندازه کودک نشود و مرگ خاموش رخ ندهد. همچنین به هیچ وجه، نوزاد قنداق شده را نزدیک وسایل گرمایشی قرار ندهید. از طرفی هم نوزاد بعد از یک ماهگی شروع به غلت خوردن می‌کند، از این رو باید قنداق کردن را کنار بگذارید تا حرکات کودک باعث خفگی و گیر افتادن آن در قنداق نشود.
خطر خواباندن نوزاد در تخت والدین
کارشناس‌ها با خوابیدن نوزاد در تخت والدین مخالف هستند. این کار می‌تواند خطر مرگ و خفگی نوزاد را بیشتر کند. زیرا ممکن است که پدر و مادر در حال خواب تکان بخورند و نوزاد را از روی تخت جابه جا کنند یا دست و پای آن‌ها روی صورت کودک قرار گیرد. از طرفی هم برخی از کارشناس‌ها و دکتر کودکان خواباندن کودک در کنار تخت مشترک والدین را توصیه می‌کنند تا کودک بتواند احساس امنیت کند. اما باید شرایط و محیط خوابیدن کودک را مهیا کرد و اقدامات احتیاطی بررسی شوند.
آیا نحوه خوابیدن نوزاد ارتباطی با مرگ گهواره ای دارد؟
دلیل قانع کننده‌ای برای نخوابیدن کودک روی تخت وجود ندارد؛ اما با توجه به اینکه بالش، پتو و تشک نوزاد نرم هستند، امکان دارد که مرگ ناگهانی نوزاد رخ دهد. خوابیدن نوزاد در تخت خواب باید با توجه به شرایط خاص انجام شود تا بتوان از سندروم مرگ ناگهانی نوزاد جلوگیری کرد. بهتر است که نوزاد روی کمر بخوابد و پتو و ملحفه نازکی داشته باشد تا گرمای زیادی را احساس نکند. زیر سر او از بالش‌های خیلی نرم استفاده نکنید تا سر نوزاد در بالش فرو نرود و باعث خفگی نشود.
لزوم حمایت عاطفی از والدینی که فرزند خود را از دست داده‌اند
بعد از اینکه والدین کودکی را بر اثر این سندروم از دست می‌دهند، بسیار اهمیت دارد که تحت حمایت‌های عاطفی مورد نیاز قرار گیرند. در این شرایط والدین همزمان با احساس غم، احساس گناه هم می‌کنند. از طرفی دیگر، والدین باید با تحقیقات پلیسی در مورد مرگ فرزندانشان هم کنار بیایند.
در این شرایط صحبت کردن با دیگر والدینی که آن‌ها هم فرزند خود را به صورت ناگهانی در خواب از دست داده‌اند تا حدود زیادی کمک کننده خواهد بود. از این رو شرکت در گروه‌های حمایتی، صحبت کردن با یک دوست مورد اعتماد یا مشاور کمک کننده است.
در صورت امکان به دوستان و اعضای خانواده خود بگویید که چه احساسی دارید. اطرافیان همیشه خواستار کمک کردن هستند، اما گاهی نمی‌دانند که چگونه باید این کار را انجام دهند. از دست دادن کودک ممکن است بار زیادی روی رابطه تحمیل کند، پس بهتر است که در این مورد بسیار صریح و شفاف با همسر خود صحبت کنید. شرکت در جلسات مشاوره تا حد زیادی به زوج‌ها کمک خواهد کرد تا احساسات خود را درک کرده و آن‌ها را بیان کنند. همچنین به خود فرصت عزاداری دهید تا بتوانید با غم از دست دادن نوزاد تازه متولد شده خود کنار بیایید.
دکتر اطفال برای کسب این تخصص، دوره‌های تحصیلی مورد نیاز را پشت‌سر می‌گذارد. که در مقاله تخصص اطفال چیست به صورت صورت کامل توضیح داده ایم.
والدین نباید خودشان را سرزنش کنند
والدین با بروز سندرم مرگ ناگهانی نوزاد خود، دچار احساسات منفی زیادی می‌شوند. پدر و مادر ممکن است که دچار افسردگی شوند و تا ماه‌ها نتوانند به شرایط عادی زندگی خود بازگردند. اما باید با کمک خانواده و دوستان اوضاع را بهبود دهند و با روانپزشک در ارتباط باشند. مرگ نوزاد در خواب می‌تواند با نشانه‌هایی مانند: کاهش اشتها، احساس غم، احساس بی‌ارزشی و احساس گناه همراه باشد. از این رو برای جلوگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد می‌توان با جلسات روان درمانی فردی یا گروهی، مشاوره روانشناسی داشت.
برای دریافت نوبت ملاقات با بهترین پزشکان و مشاوره‌ها می‌توانید از سیستم نوبت دهی آنلاین سایت دکتردکتر هم کمک بگیرید. دکتردکتر به عنوان یک سامانه آنلاین نوبت دهی در کنار شما است تا بتوانید با مرگ نوزاد در خواب کنار بیایید. همچین اگر سوالی درباره علت مرگ نوزاد در خواب دارید که در این متن به آن اشاره‌ای نشده است می‌توانید در انتهای همین مطلب و در قالب کامنت با ما در ارتباط باشید.
منبع:
mayoclinic
سوالات متداول سندروم مرگ ناگهانی نوزاد
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) که گاهی اوقات به عنوان مرگ گهواره‌ای نوزاد شناخته می شود، به صورت مرگ ناگهانی، غیر منتظره و غیرقابل توضیح یک نوزاد به ظاهر سالم است.
نوزادانی که روی تخت بزرگسال، کاناپه یا صندلی راحتی به تنهایی، با بزرگسال، خواهر، برادر یا با حیوان خانگی می‌خوابند، در معرض خطر بسیار بالایی برای مرگ ناشی از خواب ناشی از گیر افتادن و خفگی قرار دارند.
خوابیدن به پهلوی نوزاد ممکن است که راه تنفسی او را با اختلال همراه کند و مرگ خاموش رخ دهد.
خیر پسران به نسبت دختران بیشتر با مرگ ناگهانی نوزاد مواجه می شود.
کودکانی بین ماه‌های دوم و چهارم زندگی بیشترین آسیب پذیری را دارند.
سلام احترامات تقدیم جناب دکتر صاحب طفل من ۶ماهه ۱۳ روزه است در ماهای اول زیاد گریان میکرد که حتی بیهوش میشد به مدت ۲دقیقه حالا که شش ماه بیشتر شده گریان کم شده اما بعضی اوقات خفه ویا بیهوش میشود به مدت ۳دقیقه یا بیشتر رنگش کبود میشه اصلا قلبش تپش ندارد خیلی ناراحتم میسازد لطف کنید یک معلوت بدهید
سلام
باید از نظر تشنج بررسی بشه عزیز
به فوق” تخصص مغز و اعصاب اطفال مراجعه کنید