دمای طبیعی بدن چند درجه است؟ چگونه آن را اندازه‌گیری کنیم؟

دمای نرمال بدن بین 36/5 تا 37 درجه سانتی‌گراد است؛ هرچند که 38 درجه هم دمایی طبیعی محسوب می‌شود. اوضاع زمانی خراب می‌شود که حرارت بدن بیشتر از این میزان شود؛ مثلا دمای بدن بالاتر از 40 درجا سانتی‌گراد، خطر تشنج دارد. در چنین شرایطی بهترین کار تماس گرفتن و مشورت با یک پزشک خواهد بود. برای اندازه‌گیری دمای بدن می‌توان از طریق اندازه‌گیری دهانی، اندازه‌گیری از طریق زیر بغل، اندازه‌گیری مقعدی و اندازه‌گیری واژینال اقدام کرد. 

در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر با ما همراه باشید زیرا قصد داریم تا در ادامه، دمان طبیعی بدن و درجه دماهای مختلف آن را بررسی کنیم و روش اندازه‌گیری آن را به شما یاد بدهیم. مطالعه این مطلب، حدودا 4 دقیقه طول خواهد کشید. 

دمای طبیعی بدن چند درجه است؟

دمای طبیعی بدن انسان در باور عامه 37 درجه سانتی‌گراد است البته در حالت عادی بین 36 تا 38 درجه جابه‌جا می‌شود. این جابه‌جایی دما در اثر خوردن مواد غذایی مختلف، قرار گرفتن در شرایط جوی متفاوت و شرایطی از این قبیل اتفاق می‌افتد. در زمان بیداری، دمای بدن در حالت حداقل است و معمولا در طول روز افزایش پیدا می‌کند.

دمای بدن انسان بعدازظهر یا عصر به اوج خود می‌رسد که این دما با دمای زمان بیدار شدن از خواب، یک یا دو درجه اختلاف دارد. اگر مشکل خاصی نداشته باشید، بررسی کردن دمای بدن در زمان‌های مختلف ضروری نیست. اما اگر اخیرا با یک بیمار تماس داشته‌اید، حتما محض احتیاط دمای بدن خود را بررسی کنید و در صورت نیاز به مشاوره از طریق پلتفرم دکتردکتر، نوبت دکتر بگیرید و وضعیت خود را برررسی کنید.

دمای بدن با توجه به عوامل مختلف درونی و بیرونی تغییر می‌کند. دمای بدن انسان در طول روز از 36 تا 38 درجه سانتی‌گراد تغییر می‌کند که بدون خطر است. گاهی عوامل محیطی مثل قرار گرفتن در هوای خیلی سرد، مصرف مواد مخدر و الکل و همچنین خوردن یا نوشیدن غذاهایی با طبع سرد یا گرم باعث فاصله گرفتن دمای بدن فرد از دمای طبیعی بدن می‌شود. این اثر البته معمولا کوتاه‌مدت (15 تا 20 دقیقه) بوده و در صورت ادامه‌دار شدن می‌تواند نگران‌کننده باشد. 

دمای بدن به‌طورکلی پس از مصرف مواد غذایی افزایش می‌یابد. به همین دلیل کسانی که رژیم می‌گیرند با کاهش دمای بدن به‌ صورت مقطعی روبه‌رو خواهند شد. ورزش کردن و هیجان‌زده شدن هم باعث افزایش دمای بدن می‌شود. 

روش‌های اندازه‌گیری دمای بدن انسان

دمای بدن انسان را می‌توان از راه‌های مختلفی اندازه گرفت. اندازه‌گیری دما از طریق دهان و زیر بغل، دو روشی هستند که بیشترین کاربرد را در میان روش‌های اندازه‌گیری دمای بدن دارند. اما روش‌های دیگری هم وجود دارد. مثل اندازه‌گیری از طریق گوش، اندازه‌گیری دمای مقعدی و اندازه‌گیری دمای واژینال.

دمای زیر بغل باید چند باشد؟

یکی از راه‌های اندازه‌گیری دمای بدن و بررسی وجود یا عدم وجود تب در انسان، اندازه‌گیری دمای زیربغل است. اندازه‌گیری تب از طریق زیربغل معمولا برای کودکان و نوزادان استفاده می‌شود؛ چرا که با این روش راحت‌تر هستند. دمای زیربغل باید بین 36/5 تا 37/5 درجه سانتی‌گراد باشد.

باور عام در مورد طبیعی بودن دمای 37 درجه برای بدن، از اندازه‌گیری دمای زیربغل 25 هزار نفر توسط یک دکتر آلمانی در اواسط قرن 18 نشئت می‌گیرد. او دمای زیربغل تمام افراد را اندازه گرفت و سپس از تمام اعداد به دست آمده میانگین گرفت و به 98/6 فارنهایت یا همان 37 درجه سانتی‌گراد رسید.

درجه تب در بزرگسالان

بدن بزرگسالان در زمان بیداری صبح، دمایی نزدیک به 37 درجه داشته و تا شب به نزدیک 38 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. این تغییر دما کاملا طبیعی است. اما زمانی که همین دما از 38 درجه فراتر برود، تب آغاز شده است. دمای بدن بزرگسالان را از چهار روش مختلف اندازه می‌گیرند که در جدول زیر حد طبیعی هر کدام را مشاهده می‌کنید.

دمای طبیعی بدن در کودکان

دمای طبیعی بدن در کودکان پایین‌تر از بزرگسالان است؛ در همین راستا دمای طبیعی بدن در بزرگسالان برای کودکان تب به حساب می‌آید. دمای طبیعی بدن برای کودک، بنا به گفته NHS 36/4 درجه است. کودکان زمانی که به تب مبتلا می‌شوند احساس گرمای بیشتری در سینه و پشت خود داشته و عرق می‌کنند. 

گاهی تب در کودکان با تغییر رنگ پوست و اصطلاحا زردی همراه است. بهترین واکنش به تب در کودکان، دادن مایعات گرم به آن‌ها است. در صورت ادامه‌دار شدن شرایط و بالا رفتن تب بدن با پزشک متخصص کودکان یا پزشک عمومی مشورت کنید. از دادن دارو به صورت خودسرانه به کودکان به طور جدی خودداری کنید. 

جدول دمای بدن نوزاد

در جدول زیر، درمان بد نوزاد در حالات مختلف را برایتان آورده‌ایم:

دمای طبیعی بدن برای افراد بالغی که بیشتر از 65 سال سن دارند تقریبا به ‌اندازه افراد بالغ جوان است و میانگین دمای طبیعی بدن در این افراد تنها دو دهم درجه سانتی‌گراد از دیگر بزرگسالان کمتر است. 

تفاوت دمای عادی بدن در زنان و مردان چقدر است؟

باور عام بر این است که بانوان بیشتر از آقایان احساس سردی می‌کنند. اما آیا این یعنی واقعا دمای طبیعی بدن زنان از مردان پایین‌تر است؟ مرکز پزشکی DOM دلیل این باور را در دو کلمه خلاصه می‌‌کند: «نرخ متابولیک» یا میزان سوخت‌وساز بدن. راب دانف، یکی از پزشکان این مجموعه می‌گوید:

«با توجه به اینکه زنان نرخ متابولیک کمتری دارند، بدن آن‌ها گرمای کمتری تولید می‌کند، که این امر باعث احساس سردی بیشتر در آنان می‌شود.»

نرخ متابولیک یا میزان سوخت‌وساز بدن با عواملی مثل حجم عضله، مواد غذایی مورد استفاده و میزان فعالیت ارتباط مستقیم دارد. زنان به طور معمول حجم عضله و فعالیت روزانه کمتری دارند. در نتیجه میزان سوخت‌و‌ساز بدن آن‌ها کمتر بوده و دمای طبیعی بدن آن‌ها نیز کمتر است. البته این تفاوت بسیار ناچیز بوده و تنها روی احساس گرمی و سردی تاثیر می‌گذارد.

دمای طبیعی اعلام شده برای بدن انسان تنها یک میانگین است و دمای واقعی بدن در طول روز بین 36 تا 38 درجه جابه‌جا می‌شود. موسسه تحقیقاتی OniO عوامل موثر بر تغییر دمای طبیعی بدن انسان را این‌گونه معرفی می‌کند:

• سن: هرچه سن بالاتر می‌رود، سوخت‌وساز بدن (متابولیسم) و شدت تپش قلب کمتر می‌شود. به این دلیل است که افراد مسن به طور میانگین دمای طبیعی بدن پایین‌تری نسبت به جوانان دارند. همین ارتباط بین جوانان و کودکان نیز برقرار است. پایین بودن دمای طبیعی بدن در افراد مسن و خطر ابتلا به انواع بیماری، تب‌سنجی مداوم از آن‌ها را به یک ضرورت تبدیل کرده است.
• جنسیت: زنان، حجم عضله، فعالیت و در نتیجه متابولیسم کمتری نسبت به مردان دارند. همین موضوع باعث شده است که دمای بدن زنان از مردان کمتر باشد. البته این اختلاف دما بسیار کوچک و ناچیز است، اما باعث احساس سردی بیشتر در زنان می‌شود. 
• زمان: بدن ما در تمام طول شبانه‌روز در حال تغییر دما است. این تغییر از لحاظ درجه سانتی‌گراد بسیار ناچیز بوده و به همین علت زیاد احساس نمی‌شود. در یک بدن سالم، تفاوت بالاترین و پایین‌ترین دمای بدن در روز بین یک تا دو درجه سانتی‌گراد است. البته باید توجه داشت انجام فعالیت شدید، بودن در هوای سرد، خوردن غذاهایی با طبع گرم و مصرف نوشیدنی‌های الکلی باعث بیشتر شدن این اختلاف خواهد شد و این به معنای مریضی نیست. 
• اضطراب: یکی از واکنش‌های بدن به موقعیت‌های استرس‌زا، ترشح هورمون‌هایی همچون کورتیزول و آدرنالین است که باعث افزایش دمای بدن می‌شوند. 
• غذا خوردن: وقتی غذا می‌خورید، چرخه متابولیسم در بدن به کار افتاده و در نتیجه دمای بدن افزایش پیدا می‌کند. خوردنی‌هایی با طبع گرم (مثل خرما) هم باعث افزایش دمای بدن می‌شوند.
• مصرف دارو، مواد مخدر و الکل: مصرف داروهایی مثل آنتی‌بیوتیک، نوشیدنی‌های الکلی و مواد مخدری مثل شیشه و کوکائین باعث افزایش دمای بدن خواهند شد. 

 تب یکی از پرتکرارترین علائم بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا است و تقریبا همه افراد از همان سال‌های اولیه زندگی آن را تجربه می‌کنند. تب معمولا نشانگر وجود یک مشکل در بدن و مبارزه بدن با آن مشکل است. روش‌های اندازه‌گیری تب با دمای طبیعی بدن یکسان است.

دمای طبیعی بدن بین 36 تا 38 درجه در طول روز تغییر می‌کند. بنابراین اگر دما از 38 درجه بیشتر شود، به ‌معنای وقوع تب است. اما تب زمانی نگران‌کننده خواهد شد که به بالاتر از 4/39 درجه برسد. این دما معمولا نشان‌دهنده یک معضل نسبتا جدی در بدن است و پس از مشاهده آن باید به دکتر مراجعه کرد. بعضی از علائمی که معمولا در کنار تب ظاهر می‌شوند عبارتند از:

• عرق کردن
• لرزیدن (تب و لرز)
• سردرد
• درد عضلانی
• از دست دادن اشتها
• کج‌خلقی
• کمبود آب بدن
• ضعف
• هذیان

تفاوت دمای بدن در حالت عادی و در زمان ابتلا به کرونا چقدر است؟

 این نوع از تب کرونایی، تفاوت چندانی با تب حاصل از بیماری‌هایی مثل آنفولانزا یا سرماخوردگی ندارد. دمای بدن بیمار کرونایی به آهستگی از 38 درجه فاصله گرفته و به سمت 40 درجه سانتی‌گراد می‌رود. با توجه به جهش و تغییر شکل دائمی این ویروس، بروز تب خیلی شدید هم دور از ذهن نخواهد بود.

راه دیگر تشخیص تب کرونا از تب‌های دیگر، توجه به علائم دیگر بدن است. فرد کرونایی معمولا در کنار تب، به طور ناگهانی حس چشایی و بویایی خود را از دست داده و با بدن درد مواجه می‌شود. با توجه به شرایط فعلی و شیوع جهانی کرونا، بهتر است در هنگام مشاهده تب، خود را قرنطینه کرده و با دکتر گوش، حلق و بینی برای گام‌های بعدی مشورت کنید.  

سوالات متداول دمای طبیعی بدن

webmd

healthlinkbc

mayoclinic