زونا در چشم؛ علائم، علل و راه های درمان

زونا یک بیماری است که باعث ایجاد بثورات دردناک و تاول در کل بدن و گاهی روی صورت می شود. ویروس واریسلا زوستر عامل ایجاد زونا و همچنین آبله مرغان است. وقتی یک بار به آبله مرغان مبتلا می شوید، ویروس در سیستم شما باقی می ماند و می تواند پس از دهه ها به صورت زونا دوباره ظاهر شود. ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد مبتلا به زونا، شاهد بروز بثوراتی در اطراف چشم هستند. این نوع از زونا هرپس زوستر چشمی نامیده می شود. زونا در چشم می تواند به زخم، از دست دادن بینایی و دیگر مشکلات بلند مدت منجر شود. افراد بالای ۵۰ سال می توانند با واکسیناسیون از زونا در چشم و عوارض ناشی از آن پیشگیری کنند.

علائم زونا

اولین نشانه زونا که بیشتر افراد متوجه آن می شوند، سوزن سوزن شدن یا سوزش، معمولاً در یک سمت بدن است. این احساس بیشتر در قسمت بالاتنه و در این بخش های بدن وجود دارد:

• کمر
• پشت
• سینه
• قفسه سینه

سایر علائم اولیه زونا عبارتند از:

• سردرد
• تب خفیف
• خستگی
• علائم شبیه آنفولانزا

در عرض دو تا سه روز پوست قرمز شده و بثورات در ناحیه دردناک خود را نشان می دهند. ویروس زونا در امتداد یک مسیر عصبی حرکت می کند و بنابراین بثورات ناشی از آن اغلب شکل یک خط را در یک سمت بدن یا صورت ایجاد می کنند.

پس از چند روز، تاول های دردناکی روی بثورات ظاهر می شوند. این تاول ها در نهایت باز شده و ممکن است خونریزی کنند. تاول ها به تدریج پوسته پوسته شده و رو به بهبود می روند. بثورات زونا ممکن است دو تا شش هفته باقی بمانند.

علائم زونا در چشم

وقتی به زونا در چشم مبتلا می شوید، بثورات تاول زا بر روی پلک ها، پیشانی و احتمالاً روی نوک بینی یا کنار آن تشکیل می شوند. این بثورات ممکن است هم زمان با بثورات پوستی یا هفته ها پس از از بین رفتن تاول های پوستی ظاهر شوند. در برخی از موارد، علائم تنها در چشم ها وجود دارند. در کنار بثورات ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنید:

• سوزش یا درد ضربان دار در چشم
• قرمزی اطراف و داخل چشم
• چشم های اشک آلود یا نمناک
• حساسیت چشم
• تاری دید
• حساسیت شدید به نور

همچنین ممکن است در بخش هایی از چشم مانند موارد زیر، تاول هایی داشته باشید:

• پلک ها
• شبکیه، که لایه حساس به نور واقع در پشت چشم است.
• قرنیه، که لایه شفاف واقع در جلو چشم است

اگر یک یا چند مورد از این علائم را دارید، به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید. هر چه زودتر برای درمان اقدام کنید، احتمال بروز عوارض بلندمدت کمتر خواهد بود.

عوامل خطر زونا

اگر در کودکی به آبله مرغان مبتلا شده اید، احتمال ابتلا به زونا در بزرگسالی وجود دارد. ویروس در بدن شما در حالت خواب باقی می ماند. این ویروس پشت سلول های عصبی نزدیک نخاع مخفی می شود و می تواند در بزرگسالی دوباره فعال شود. شما بیشتر در معرض ابتلا به زونا هستید، اگر:

• در کودکی به آبله مرغان مبتلا شده اید.
• سن شما ۵۰ سال یا بیشتر است. (سیستم ایمنی در این سن رو به ضعیف شدن می رود.)
• به دلیل ابتلا به سرطان، عفونت HIV یا ایدز، سیستم ایمنی شما تضعیف شده است.
• داروهایی مصرف می کنید که سیستم ایمنی را تضعیف می کنند. مانند شیمی درمانی یا پرتو درمانی برای سرطان یا داروهایی که بدن شما را از پس زدن عضو پیوندی باز می دارند.
• تحت استرس و فشار عصبی هستید.

زونا به ویژه در گروهی از افراد به صورت جدی تری ظاهر می شود. که عبارتند از:

• زنان باردار
• نوزادان نارس
• افراد دارای سیستم ایمنی تضیعیف شده

عوارض زونا در چشم

بثورات زونا پس از یک هفته از بین می روند. اما درد ناشی از آن می تواند برای هفته ها یا ماه ها ادامه داشته باشد. این عارضه نورالژی پست هرپتیک (postherpetic neuralgia) نامیده می شود و بیشتر در افراد مسن شایع است. در بیشتر افراد، درد عصب به مرور زمان رو به بهبود می رود.

تورم قرنیه بر اثر زونا در چشم به اندازه کافی شدید هست که زخم های دائمی ایجاد کند. زونا در چشم می تواند باعث تورم شبکیه شود. همچنین می تواند فشار درون چشم را افزایش داده و منجر به گلوکوم شود. گلوکوم یا آب سیاه نوعی بیماری است که به عصب بینایی آسیب می رساند.

در برخی از موارد احتمال آسیب به قرنیه نیز وجود دارد. درمان به موقع زونا در چشم می تواند از مشکلات بلند مدت مانند از دست دادن دائم بینایی جلوگیری کند.

تشخیص زونا در چشم

پزشک تنها با مشاهده بثورات بر روی پلک ها، پوست سر و بدن، می تواند زونا را تشخیص دهد. همچنین ممکن است از مایع درون تاول ها نمونه گیری کرده و برای آزمایش ویروس واریسلا زوستر، آن را به آزمایشگاه بفرستد. چشم پزشک برای تشخیص زونا در چشم موارد زیر را معاینه می کند:

• قرنیه چشم
• لنزها
• شبکیه چشم
• سایر قسمت های چشم

پزشک در معاینه به دنبال تورم و آسیبی است که وجود ویروس در بدن را نشان می دهد.

درمان زونا در چشم

پزشکان برای درمان زونا در چشم، داروهای ضد ویروس تجویز می کنند که عبارتند از:

• زوویراکس (آسیکلوویر)
• فامسیکلوویر (فامویر)
• والاسیکلوویر (والترکس)

اثربخشی این داروها به این شکل است:

• جلوگیری از گسترش ویروس
• کمک به بهبود تاول ها
• کمک به محو شدن سریع تر بثورات
• تسکین درد

شروع داروها در عرض سه روز پس از ظاهر شدن بثورات می تواند از عوارض بلندمدت زونا جلوگیری کند. پزشک ممکن است داروی استروئید به شکل قرص یا قطره چشم نیز برای کاهش التهاب چشم تجویز کند. اگر به نورالژی پست هرپتیک مبتلا شده اید، داروهای مسکن و آرام بخش می توانند به تسکین درد عصبی شما کمک کنند.

چشم انداز افراد مبتلا به زونا در چشم

بثورات زونا در عرض یک تا سه هفته بهبود پیدا می کنند. علائم اطراف صورت و چشم، گاهی تا چند ماه طول می کشد تا بهبود پیدا کنند. در مراحل ابتدایی بیماری، پزشک هر چند روز یک بار شما را معاینه می کند. پس از درمان عفونت توصیه می شود که هر ۳ تا ۱۲ ماه یک بار به پزشک مراجعه کنید. تا از نظر وجود گلوکوم، جای زخم و دیگر مشکلاتی که می توانند بینایی را تحت تأثیر قرار دهند، مورد بررسی قرار بگیرید.

پیشگیری از زونا

با دریافت واکسن زونا می توانید از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها به صورت رسمی این واکسن را برای افراد بالای ۶۰ سال توصیه کرده است. اما وزارت غذا و دارو آمریکا، واکسن دیگری را برای افراد بالای ۵۰ سال تأیید کرده است. از پزشک خود در مورد زمان مناسب دریافت واکسن سؤال کنید. پژوهش ها نشان داده اند که دریافت واکسن تا ۵۰ درصد خطر ابتلا به زونا را کاهش می دهد و می تواند آسیب بلندمدت به عصب را نیز تا ۶۶ درصد کاهش دهد.

در صورت ابتلا به زونا، به ویژه در مراحل اولیه که تاول ها بر روی پوست وجود دارند، از ارتباط مستقیم با افرادی که تا امروز به آبله مرغان مبتلا نشده اند خودداری کنید. فردی که تا کنون به آبله مرغان مبتلا نشده است، می تواند به ویروس واریسلا زوستر مبتلا شود. اما این ویروس به شکل آبله مرغان خود را نشان خواهد داد.

• در صورت ابتلا به زونا از زنان باردار و افراد دارای سیستم ایمنی تضعیف شده فاصله بگیرید. زونا برای این افراد خطرات جدی تری دارد.
• روی بثورات خود را بپوشانید تا احتمال انتشار آنها کاهش پیدا کند.
• از خارش بثورات خودداری کنید.
• پس از لمس بثورات، دست های خود را بشویید.

منبع : healthline