در چند دهه گذشته مرگ ناگهانی جوانان به دلیل مشکلات قلبی همچون سکته بسیار نادر و انگشت‌شمار بود و این بیماری را بیشتر متعلق به افراد مسن و میانسال می‌دانستند. اما به دلایل مختلفی امروزه شاهد مرگ زود هنگام و ناگهانی جوانان به دلیل داشتن ناراحتی‌های قلبی هستیم.
به‌طوری‌که از هر ۵ نفری که در جهان به دلیل ایست قلبی جان خود را از دست می‌دهند، یک نفر کمتر از ۴۰ سال سن دارد. با وجود پیشرفت‌های زیاد علم پزشکی، بیشتر از ۹۰ درصد بیمارانی که به سکته قلبی دچار می‌شوند، از مرگ جان سالم به در می‌برند. با وجود این هنوز هم مرگ و میر ناشی از حملات قلبی بسیار بالاست و سالانه افراد زیادی به دلیل سکته قلبی می‌میرند.
برای همین لازم است با مشاهده هر گونه علائم حمله قلبی، سریع به دکتر قلب و عروق مراجعه کنید تا بتوانید از عواقب آن دور بمانید. اما علت اصلی سکته جوانان چیست؟ چه علائمی دارد؟ تا آخر این مطلب از مجله دکتر دکتر همراه ما باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.
سکته قلبی جوانان و نوجوانان
با توجه به مرگ و میر تعداد زیادی از جوانان به دلیل داشتن ناراحتی های قلبی در چند ساله گذشته، این بیماری زنگ خطری برای همه ما محسوب می‌شود زیرا یکی از شایع‌ترین انواع بیماری‌های قلبی است.
آمار‌ها نشان می‌دهند که این بیماری امروزه مختص افراد مسن نیست و حتی نوجوانان کمتر از ۲۰ سال نیز در اثر سکته قلبی جان خود را از دست می‌دهند.
مرگ ناشی از سکته قلبی دلایل مختلفی دارد و گاهی مشکل قلبی از بدو تولد با فرد همراه بوده و ناشی از نقص‌های قلبی پنهان مادرزادی است.
علاوه بر این مشاهده کرده‌ایم که افرادی که فشار خون بالا، سطح بالای کلسترول خون، کوید ۱۹ و بیماری‌هایی از این دست داشته‌اند، دچار سکته قلبی شده و با مرگ ناگهانی رو به رو شده‌اند.
علاوه بر موارد گفته شده، حتی ورزشکاران زیادی به دلیل انجام تمرینات بدنی و انجام ورزش‌های رقابتی نیز دچار مرگ ناگهانی شده‌اند.
بر اساس آماری که منابع معتبر در اختیار جهان قرار می‌دهد، از هر 50هزار ورزشکار، سالانه یک نفر به دلیل داشتن مشکلات قلبی جان خود را از دست می‌دهد. این آمار‌ها اهمیت این موضوع را نشان می‌دهد که نباید به تصور داشتن سن پایین، در مصرف مواد غذایی مضر و مصرف سیگار و دخانیات افراط کنیم.
علت سکته قلبی در جوانان چیست؟
همانطور که می‌دانید سکته قلبی به علت مسدود شدن رگ‌ها و نرسیدن خون به قلب ایجاد می‌شود. در واقع اگر بیش از چند دقیقه عضله قلب خون دریافت نکند، سلول‌های قلب کارایی خود را از دست داده و قلب دچار ایست می‌شود.
همچنین برای این که قلب بتواند مانند یک پمپ طبیعی کار کند، به یک منبع الکتریکی نیاز دارد.
سلول‌ها و رشته‌های عصبی کار تنظیم و ریتم سیستم الکتریکی قلب را به عهده دارند که در صورتی که عاملی باعث گرفتگی عروق شده و فشار سنگین و ناگهانی به قلب وارد شود یا سیستم الکتریکی آن از کار بیفتد، فرد در معرض سکته و ایست قلبی قرار خواهد گرفت.
اما از شایع‌ترین عواملی که باعث سکته قلبی در افراد شده و می‌توان آن‌ها را علت سکته قلبی جوانان در خواب دانست، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. اسکار قلبی
زخم یا اسکار قلبی ممکن است در اثر تمرینات استقامتی طولانی مدت در فرد ایجاد شده و باعث وقوع سکته قلبی شود.
2. اختلال در عروق کرونر
بر اثر این اختلال، سرخرگ‌های قلب فرد بر اثر ورزش زیاد فشرده می‌شوند و از خون رسانی به قلب جلوگیری کرده و خطر سکته قلبی را افزایش می‌دهند.
3. اختلالات ریتم قلب در جوانان
یکی از اختلالاتی که به سریع و نامنظم شدن ضربان قلب منجر می‌شود، سندرم QT است که یک اختلال آریتمی محسوب می‌شود.
سندرم QT ممکن است به صورت مادرزادی و از بدو تولد در فرد وجود داشته باشد یا در اثر یک بیماری زمینه‌ای و یا عوارض جانبی بعضی از داروها در فرد ایجاد شود.
4. نقایص مادرزادی قلبی
گاهی اوقات مشکلات مادرزادی باعث کاهش خون رسانی به قلب شده و به سکته قلبی منجر می‌شود.
5. ضخیم شدن ماهیچه قلبی
خوب است بدانید که در اثر ضخیم شدن ماهیچه قلب، پمپاژ خون در آن سخت‌تر انجام شده و قلب تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد.
فشار ناشی از این اتفاق به سکته قلبی منجر می‌شود. شایع‌ترین علت مرگ ناگهانی قلبی در جوانان، به دلیل ضخیم شدن ماهیچه قلب است که در اثر یک بیماری ژنتیکی ایجاد می‌شود.
6. وارد شدن ضربه به قفسه سینه
هنگامی که ضربه سنگینی به قفسه سینه وارد می‌شود، سیگنال‌های الکتریکی قلب به طور ناگهانی متوقف شده و باعث سکته قلبی و مرگ می‌شود.
در ورزش‌هایی که معمولا برخورد فیزیکی در آن زیاد است، احتمال چنین مرگی وجود دارد.
7. سکته قلبی ناشی از اضافه وزن و چاقی در جوانان
یکی دیگر از عوامل تشدید کننده حمله قلبی در جوانان و نوجوانان، اضافه وزن است. در صورتی که وزن فرد زیاد باشد، قلب مجبور است به سختی خون بیشتری را برای بدن فراهم کند که در اثر این عملکرد ماهیچه آن ضخیم می‌شود.
در صورتی که بیماری زمینه‌ای هم نداشته باشید، چاقی عاملی خطرناک برای سکته قلبی محسوب می‌شود.
8. دیابت از دلایل سکته در جوانان
هنگامی که قند خون از محدوده مجاز بالاتر رود، فرد به دیابت مبتلا می‌شود. جوانانی که به دیابت مبتلا می‌شوند، ۲ تا ۴ برابر بیشتر از سایر افراد در معرضی بیماری‌های قلبی و سکته قرار می‌گیرند.
9. ابتلا به کوید – ۱۹
یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار در بالا رفتن حمله های قلبی، ابتلا به کرونا است که علاوه بر مشکلات و فشار‌های روانی این بیماری، می‌توان به ایجاد مشکل قلبی در برخی افراد اشاره کرد.
10. استعمال دخانیات
یکی دیگر از مواردی که مصرف آن امروزه در میان جوانان بسیار شایع شده، مصرف سیگار و قلیان است.
سیگار و قلیان از مهم‌ترین عوامل تاثیر گذار در حملات قلبی هستند و احتمال ابتلا به سکته قلبی در افرادی که قلیان یا سیگار می‌کشند، دو برابر افراد عادی است.
11. فشار خون بالا
یکی از جدی‌ترین عوامل تاثیر گذار در ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی، فشار خون بالا است که امروزه در میان جوانان نیز شیوع زیادی دارد.
استعمال دخانیات، مصرف فست‌فود، زندگی ماشینی، کم‌تحرکی و مواردی از این دستاز عوامل ایجاد کننده فشار خون است.
از عوارض فشار خون بالا می‌توان به ضخیم شدن ماهیچه‌های قلب، آسیب به رگ‌های خونی و افزایش خطر حمله قلبی اشاره کرد.
12. استرس
همانطور که می‌دانید استرس میزان تولید آدرنالین در بدن را افزایش می‌دهد. آدرنالین باعث تنگی عروق قلبی می‌شود. به همین دلیل اگر فردی از تنگی عروق رنج ببرد، استرس احتمال سکته قلبی را در فرد افزایش می‌دهد.
علائم سکته قلبی در جوانان چیست؟
شاید برایتان سوال باشد که چگونه می‌توان متوجه این موضوع شد که یک جوان در معرض سکته قلبی و خطر مرگ ناگهانی قرار دارد؟ باید بگوییم که علائم سکته قلبی در همه افراد یکسان نیست. برای مثال، ممکن است برخی افراد علائم خفیفی داشته باشند در حالی‌‌که برخی علائم شدیدی را تجربه کنند.
همچنین ممکن است در برخی افراد سکته قلبی با هیچ علامتی قبلی همراه نباشد. اما در حالت کلی، از شایع‌ترین علائم حمله قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سنکوپ یا بی‌هوش شدن فرد به صورت ناگهانی
- احساس درد در قفسه سینه و تنگی نفس که با استراحت رفع نشود (این علائم می‌تواند نشانه بیماری دیگر مانند آسم نیز باشد)
- تنگی نفس
- احساس دردی که به شانه، بازو، پشت، گردن، فک، دندان‌ها یا گاهی اوقات بالای شکم نیز گسترش پیدا می‌کند
- عرق سرد
- خستگی
- سوء‌هاضمه و سوزش سر دل
- سبکی سر یا سرگیجه ناگهانی
- حالت تهوع
- متورم شدن ساق، مچ یا کف پا بدون دلیل مشخص
- مشکل ناگهانی در راه رفتن
- تاری دید
- سرفه‌های پی در پی
- مشکل در تکلم
- گلو درد
علائم سکته قلبی خفیف در جوانان
گاهی اوقات انسداد عروق باعث مختل شدن جریان خون در یک سرخرگ بزرگ شده و خون رسانی به قلب کاملا متوقف می‌شود. گاهی این اختلال ممکن است به حمله قلبی شدید در فرد جوان منجر شود.
در مقابل سکته قلبی خفیف در جوانان زمانی رخ می‌دهد که انسداد در یکی از شریان‌های کوچک‌تر قلب، اتفاق بیفتند یا اختلال ایجاد شده، جریان خون رسانی به عضله قلب را به طور کامل متوقف نکند.
از علائم سکته خفیف می‌توان به یک فشار ناراحت کننده، فشردن یا درد در قفسه سینه، تنگی نفس و عرق سرد اشاره کرد.
همانطور که اشاره شد سنکوپ قلبی می‌تواند نشان دهنده سکته خفیف در جوانان باشد. پیشنهاد میکنیم مقاله سنکوپ چیست را برای آشنایی بیشتر با این عارضه و پیشگیری از سکته قلبی مطالعه کنید.
سکته قلبی در زنان جوان چه علائمی دارد؟
از دیگر دلایل خاصی که در بروز سکته قلبی موثر است، می‌توان به دایسکشن عروق کرونری (SCAD) اشاره کرد. در این حالت عروق کرونری دچار پارگی شده و در نتیجه جریان خون در این عروق متوقف می‌شود که به دنبال آن سکته قلبی رخ می‌دهد.
برخی علت این اتفاق را مسائل هورمونی و تغییرات ناشی از هورمون‌های زنانه اعلام کرده‌اند و برخی هم مسایل ژنتیکی را در این اتفاق دخیل می‌دانند.
علاوه بر این‌ها، قرص‌های جلوگیری از بارداری (OCP) نیز ممکن است به این اتفاق منجر شود. ولی موضوعی که پزشکان از آن مطمئن هستند، این است که شایع‌ترین دلیل سکته قلبی در زنان جوان زیر ۴۰ سال، بروز همین پارگی‌های میکروسکوپی یا دایسکشن عروق کرونری است.
در حالت کلی سکته قلبی در زنان جوان با علائم سکته قلبی در جوانان تفاوت ندارد. یعنی دردهای شدید قفسه سینه به طور ناگهانی یا حین فعالیت و هم چنین تنگی نفس از شایع ترین علائم سکته قلبی در زنان محسوب می‌شود.
عوارض سکته قلبی چیست؟
همانطور که می‌دانید هر بیماری ممکن است عوارض خاص خود را داشته باشد. عوارض حمله قلبی یا انفارکتوس حاد نیز ممکن است بلافاصله پس از حمله قلبی شدید رخ دهد یا پس از مدتی، در قالب یک بیماری مزمن بروز کند.
از عوارض سکته قلبی می‌توان موارد زیر را نام برد:
سکته دوم
اولین عارضه خطرناک سکته قلبی را می‌توان بروز سکته دوم قلب در ناحیه‌ای از قلب دانست که هنوز سلول‌های آن زنده هستند.
آریتمی در بافت آسیب دیده قلب
از دیگر عوارض شایع سکته قلبی، می‌توان به مشکل آریتمی اشاره کرد. در این عارضه ویژگی‌های الکتریکی در بافت قلبی آسیب دیده فرد دچار سکته قلبی شده و تغییر پیدا می کند و ضربان منظم قلب نیز مختل می‌شود.
نارسایی قلبی
اختلال در عملکرد قلب و گردش خون که در اصطلاح پزشکی به آن نارسایی قلبی می‌گویند، از عوارض دیگر سکته قلبی به شمار می‌آید. در افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، خطر نارسایی قلبی پس از سکته، بسیار بیشتر از سایر افراد است.
پارگی در ناحیه میوکارد قلب
به بافت ماهیچه‌ای دیواره قلب میوکارد گفته می‌شود و خطر پارگی میوکارد سه تا پنج روز و در برخی افراد تا سه هفته، پس از وقوع حمله قلبی وجود دارد.
افزایش خطر مرگ
در حالت کلی در افرادی که دچار سکته قلبی شده‌اند، خطر مرگ ۳۴ درصد بیشتر از افراد سالم است. علاوه بر موارد گفته شده، از عوارض دیگر سکته قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عوارض فوری بعد از سکته
عوارض فوری بعد از سکته قلبی شامل موارد زیر است:
- شوک کاردیوژنیک و کاهش ناگهانی فشار خون
- هیپوکسمی، کاهش سطح اکسیژن خون
- تجمع مایع داخل و اطراف ریه ها
- ترومبوز و لخته شدن خون در پاها
عوارض دیر هنگام سکته قلبی
علاوه بر عوارض فوری، بخشی تحت عنوان عوارض دیرهنگام یا پنهان سکته قلبی نیز وجود دارد که عبارتند از:
- آنوریسم، که به تشکیل بافت اسکار بر روی دیواره قلب آسیب دیده منجر می‌شود و باعث لخته شدن خون، افت فشار خون و نامنظم شدن ریتم قلب می‌شود.
- آنژین قلبی، نرسیدن میزان کافی اکسیژن به قلب
- سنگینی ضربان قلب
- ادم، تجمع مایع در پاها که باعث ورم پا می‌شود.
آزمایشات غربالگری در جوانانی که بیماری قلبی دارند، چگونه انجام می‌شود؟
در صورتی که بیماری زمینه‌ای دارید و خطر سکته قلبی را احساس کرده‌اید، برای اطمینان از این موضوع و جلوگیری از وقوع سکته، می‌توانید آزمایشات زیر را انجام دهید تا از شرایط خود به طور دقیق اطلاع پیدا کنید.
این آزمایش‌ها عبارتند از:
آزمایش سنجش میزان کلسترول خون
در صورتی که با انجام آزمایش کلسترول خون، متوجه بالا بودن سطح LDL یا کلسترول بد خون شدید، اولین کار مراجعه به پزشک قلب و عروق و شروع پروسه درمانی است؛ زیرا کلسترول بد خون به رسوب چربی در شریان‌های قلبی منجر شده و خطر سکته قلبی را افزایش می‌دهد.
آزمایش اندازه گیری سطح گلوکز خون
همان طور که گفته شد، دیابت یکی از موارد خطرناک برای وقوع حمله قلبی است. پس به وسیله آزمایش FBS می‌توانید احتمال ابتلا به دیابت را تشخیص دهید.
آزمایش تعیین میزان پروتئین واکنشی C
هنگامی که بدن دچار التهاب می‌شود، سطوح پروتئین واکنشی C در خون افزایش پیدا می‌کند. به وسیله این آزمایش می‌توانید سطح پروتئین التهابی CRP در خون را بررسی کنید.
اندازه گیری فشار خون
با اندازه گیری فشار خون می‌توانید میزان فشار وارد بر سیستم قلب و عروق را مورد ارزیابی قرار دهید.
روشهای جلوگیری از سکته قلبی در جوانان
شاید تا حدودی بتوان سکته قلبی را درمان کرد، اما با تصور این که افراد جوان به سکته قلبی دچار نمی‌شوند، نباید اصول یک زندگی سالم را فراموش کرد؛ زیرا امروزه به وفور شاهد حمله قلبی در جوانان نیز بوده‌ایم.
پس بهترین روش جلوگیری از سکته قلبی، تغییر در سبک زندگی و مراجعه سریع به متخصص قلب و عروق در صورت مشاهده علائم خفیف است.
علاوه بر این در ادامه روش‌هایی را برای پیشگری از این بیماری به شما معرفی میکنیم:
- روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش و فعالیت بدنی داشته باشید.
- یک رژیم غذایی مناسب داشته باشید و از مصرف غذاهای حاوی چربی‌های اشباع، نمک و شکر خودداری کنید.
- وزن خود را کنترل کنید.
- مصرف دخانیات، سیگار و الکل را کنار بگذارید.
- چکاپ‌‌ها و آزمایش‌های روتین، مانند کلسترول، فشار خون و قند خون را به طور منظم انجام دهید.
- تا حد امکان استرس خود را مدیریت کنید.
- کنترل و مدیریت فشار خون بالا یا سطح کلسترول خون بالا را فراموش نکنید.
- به دیابت خون خود توجه کنید.
- در صورت تجویز پزشک، از داروهای رقیق کننده خون مانند: مسدود کننده‌های بتا، قرص آسپرین، مهار کننده‌های ACE و قرص کنترل کننده کلسترول استفاده کنید.
درمان سکته قلبی در جوانان
بهتر است این موضوع را درک کنید که در اصل راهی برای درمان حمله قلبی وجود ندارد. تنها راهی که به کنترل این بیماری کمک می‌کند انتقال سریع بیمار به بیمارستان است. هر چه سریع‌تر این کار انجام شود، روند درمان بهتر انجام می‌گیرد.
اما روشی که ریسک بازگشت سکته قلبی را کاهش می‌دهد، تغییر سبک زندگی، داشتن رژيم غذایی، مصرف دارو و جراحی قلب در صورت لزوم است.
چرا سکته قلبی در جوانان افزایش پیدا کرده است؟
همانطور که امروزه بر کسی پوشیده نیست، میزان سکته قلبی در جوانان نسبت به دهه‌های گذشته بسیار افزایش پیدا کرده است. معمولا تمام حملات قلبی به مرگ منجر نمی‌شود، اما زمانی که یک فرد جوان دچار حمله قلبی می‌شود، احتمال مرگ او بیشتر خواهد بود.
دلیل اصلی سکته قلبی در جوانان را نیز می‌توان به موقعیت جغرافیایی فرد، داشتن رژیم غذایی نامناسب، مصرف زیاد الکل و سیگار، استرس و فشار ناشی از مشغله‌های فکری در زندگی، آلودگی هوا و غیره ربط داد. اما با رعایت اصول و بهبود سبک زندگی به راحتی می‌توان از وقوع این اتفاق جلوگیری کرد.
سکته قلبی در جوانان که به راحتی قابل پیشگیری است اگر…
همانطور که اشاره کردیم، سکته قلبی از اتفاقات شایع چند سال گذشته بوده و امروزه جوانان نیز دچار این عارضه خطرناک می‌شوند.
عوارض و خطرات ابتلا به این بیماری بسیار جدی است، به همین دلیل با دیدن اولین نشانه های بیماری یا داشتن مشکلات قلبی، باید فورا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
برای این مورد می‌توانید از سایت نوبت دهی دکتر پلتفرم آنلاین دکتردکتر استفاده کنید. اگر شما هم در رابطه با سکته قلبی تجربه خاصی دارید، خوشحال می‌شویم آن را با ما در میان بگذارید.
