عمل PRK (کراتکتومی فوتورفراکتیو) نوعی جراحی سرپایی و لیزر عیوب انکساری چشم است که برای درمان نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم استفاده می‌شود. بیشتر بیماران پس از انجام این عمل بهبودی کامل پیدا می‌کنند. در واقع، کراتکتومی فوتورفرکتیو (PRK) جراحی چشم با لیزر است. منظور از عیوب و نواقص انکساری چشم مواردی است که چشم‌ها به‌درستی نور را خم نمی‌کنند و در نتیجه دیدشان کامل نمی‌شود. البته این عمل در موارد معدودی عوارض احتمالی مانند خشکی چشم یا کاهش دید در شب هم به‌همراه می‌آورد.
در این مقاله از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر درباره این عمل، چگونگی انجام آن، آمادگی‌های قبل و مراقبت‌های بعدش می‌خوانید. با عوارض و مزایای آن هم آشنا می‌شوید. مطالعه مطلب به حدود ۶ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر درباره عمل پی آر کی سوالی دارید، می‌توانید در انتهای همین صفحه و در قسمت نظرات بنویسید تا پزشک پاسخ دهد.
عمل prk (پی آر کی) چیست؟
کراتکتومی فوتورفرکتیو (PRK) نوعی جراحی لیزری چشم است که برای بهبود مشکلات بینایی ناشی از عیوب انکساری چشم استفاده می‌شود. نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم نمونه‌هایی از عیوب انکساری هستند.
بر اساس نیاز، ممکن است عمل PRK در یک یا هر دو چشم انجام شود. هزینه PRK هم در سال ۱۴۰۲ از ۷ تا ۱۰ میلیون تومان متغیر است. این نرخ می‌تواند بنا به عواملی نظیر شهر محل عمل، جراح و امکانات دیگر کلینیک و بیمارستان تغییر کند.
| مزایا | مدت‌زمان کوتاه عمل اثرگذاری در رفع نزدیک‌بینی |
| آمادگی قبل از عمل | خوردن غذای سبک آرایش‌نکردن بررسی حال عمومی |
| مراقبت بعد از عمل | استراحت کم‌کردن از فعالیت بدنی مصرف مسکن استفاده از قطره‌های تجویزی استفاده از عینک آفتابی |
| عوارض | سوزش و آبریزش خفیف درد اندک حساسیت به نور |
چرا عمل prk انجام می‌شود؟
در این روش، از لیزر برای تغییر شکل قرنیه استفاده می‌شود. عمل prk نحوه متمرکزشدن پرتوهای نور روی شبکیه چشم را بهبود می‌دهد. با PRK، چشم پزشک از لیزر برای تغییر شکل قرنیه استفاده می‌کند.
اگر مشکل چشم خفیف یا متوسط باشد، نتیجه این عمل بهتر خواهد شد. این عمل هم مانند لیزیک با تغییر شکل قرنیه، یعنی قسمت شفاف جلویی چشم پیش می‌رود.
در عمل پی آر کی، جراح چشم از یک پرتو پالسی از نور ماوراء بنفش روی سطح قرنیه استفاده می‌کند. لیزیک، نوع دیگری از جراحی لیزر است که در زیر سطح قرنیه انجام می‌شود.
مزایا عمل prk چیست؟
این عمل در اصلاح بسیاری از موارد نزدیک‌بینی دقیق است. بیشتر افراد یک سال پس از جراحی بینایی، دید کامل پیدا می‌کنند و نیازی به استفاده از لنز یا عینک نخواهند داشت.
از نظر فنی هم انجام این عمل کار دشواری نیست و نسبت به جراحی‌های دیگر چشم مانند لیزیک و لازک ساده‌تر پیش می‌رود. از این رو، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که از آن استفاده کنند.
چه کسانی می‌توانند عمل prk انجام دهند؟
برای انجام عمل پی آر کی باید شرایط زیر را داشته باشید:
- قرنیه‌های سالم داشته باشید.
- سن‌تان ۱۸ سال به بالا باشد.
- وضعیت عمومی چشم‌هایتان سالم و مطلوب باشد.
- نسخه چشمتان طی سال گذشته بی‌تغییر مانده باشد.
با آگاهی از اینکه تخصص چشم پزشکی چیست، می‌توانید به پزشکی در این حوزه مراجعه کنید.
چه کسانی نمی‌توانند عمل پی آر کی چشم را انجام دهند؟
افراد در شرایط زیر نمی‌توانند عمل prk انجام بدهند:
- مشکلات قرنیه (برای مثال عمل prk برای قوز قرنیه انجام نمی‌شود)
- درگیر با عفونت چشم، سندرم خشکی یا بلفاریت
- دچار عیوب انکساری در حال تغییر و تثبیت‌نشده
- داشتن جای زخم در چشم‌ها
- باردار یا در دوران شیردهی
- مبتلا به گلوکوم پیشرفته
- مشکلات قرنیه
- دچار آب مروارید
کسانی که دچار برخی بیماری‌ها مانند حساسیت یا دیابت کنترل‌نشده هستند هم نمی‌توانند این عمل را به‌سلامتی پشت سر بگذارند و باید نظر تخصصی پزشکان را درباره جراحی جویا شوند.
مراقبت‌های قبل از عمل prk چشم چیست؟
قبل از جراحی PRK، با پزشکتان درباره آمادگی‌های لازم جلسه‌ای خواهید داشت. در طول این جلسه، سابقه پزشکی شما مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و موارد زیر بررسی می‌شوند:
- اندازه مردمک
- عیب انکساری
- وضعیت قرنیه
- سلامت عمومی چشم‌ها
اگر از لنزهای تماسی قابل نفوذ گاز سفت و سخت استفاده می‌کنید، باید دست‌کم، ۳ هفته قبل از تاریخ معاینه برای انجام عمل، استفاده از آنها را متوقف کنید. سایر انواع لنزهای تماسی هم نباید دست‌کم ۳ روز قبل از معاینه استفاده شوند.
چنانچه از عینک استفاده می‌کنید، باید آن را هم همراه داشته باشید تا بررسی شود. به نکات زیر هم پیش از عمل prk دقت کنید:
- در روز جراحی، قبل از مراجعه وعده غذایی سبکی بخورید و تمام داروهای تجویز شده معمول خود را مصرف کنید.
- از آرایش چشم استفاده نکنید یا لوازم جانبی حجیم در موهای خود نداشته باشید که در قرار گرفتن سرتان در زیر لیزر اختلال ایجاد کند.
- اگر آن روز صبح حال عمومی‌تان مطلب نیست، با دکتر چشم خود تماس بگیرید تا مشخص شود که آیا این عمل باید به تعویق بیافتد یا خیر.
عمل PRK چشم چطور انجام می‌شود؟
روش عمل prk چشم در ۶ گام اصلی پیگیری می‌شود:
- جراح چشم را با استفاده از قطره بی‌حس می‌کند.
- از نگهدارنده مخصوص چشم برای جلوگیری از پلک‌زدن استفاده می‌شود.
- اپیتلیوم یا همان لایه خارجی قرنیه با استفاده از تیغه، لیزر یا محلول الکلی برداشته می‌شود.
- سپس چشم‌پزشک از لیزر برای تغییر شکل قرنیه استفاده می‌کند.
- در مرحله بعد، جراح قطره های چشمی ضدالتهابی غیر استروئیدی، قطره‌های آنتی بیوتیکی و استروئیدی تجویز می‌کند.
- معمولا لنز تماسی شفافی در پایان عمل جراحی در چشم قرار داده می‌شود تا تحریک در طول فرآیند بهبودی کاهش پیدا کند. این لنز مانند بانداژ عمل می‌کند.
مراقبت‌های بعد از عمل پی آر کی چشم چیست؟
برای گذراندن دوره نقاهت عمل پی آر کی و بعد از عمل به نکات زیر دقت کنید:
- کمی استراحت کنید.
- تا زمانی که جراح توصیه کرده است از فعالیت بدنی خودداری کنید.
- در صورت لزوم چند روز از کار خود مرخصی بگیرید.
- ممکن است، برای ۲ یا ۳ روز کمی چشم‌درد داشته باشید، بنابراین مسکن بدون نسخه مصرف کنید.
- اگر داروهای دیگری برایتان تجویز شده، حتما از آنها استفاده کنید و بدون عینک آفتابی بیرون از منزل نروید.
بینایی پس از ۳ تا ۵ روز بهبود می‌یابد، اما ممکن است که دیدتان کمی تار باشد. شاید این وضعیت یک ماه یا بیشتر طول بکشد. کمی صبور باشید و با پزشک، وضعیتتان را درمیان بگذارید.
عوارض و معایب عمل Prk
انجام عمل prk آنقدرها ساده نیست و می‌تواند عوارض و عیوبی هم به‌همراه داشته باشد؛ عوارض و خطرات عمل prk شامل موارد زیر است:
- ناراحتی خفیف، از جمله سوزش جزئی چشم و آبریزش، به مدت ۱ تا ۳ روز پس از عمل
- مدت زمان بهبودی طولانی‌تر نسبت به لیزیک دارد و برخلاف آن که یک ماه پس از جراحی بهبود به‌همراه دارد، به ۱ تا ۳ ماه زمان جهت بهبودی کامل نیازمند است.
- در ۲۴ تا ۷۲ ساعت اول پس از جراحی، ناراحتی خفیفی بروز پیدا می‌کند.
- ممکن است برای مدتی، حساسیت به نور هم ایجاد شود و نیاز به استفاده از قطره چشمی باشد.
- امکان دارد که در۶ ماه اول، نیاز به استفاده از عینک هم برای بهبود بینایی وجود داشته باشد.
سوالات متداول عمل prk چشم
بهبودی بعد از لیزیک چند روز یا کمتر طول می‌کشد اما نتیجه مطلوب PRK حدود یک ماه بعد ظاهر می‌شود. معمولا نتایج نهایی هر دو یکسان است اما به‌طور کلی، PRK در درازمدت ایمن‌تر و موثرتر است. باز هم باید بنا به شرایطتان درباره بهتربودن هریک با پزشک متخصص مشورت کنید.
تنها تفاوت این عمل‌ها در شیوه دسترسی جراح به قرنیه برای تغییر شکل آن و اصلاح‌کردن بینایی است.
اگر قرنیه نازک دارید اما قوز قرنیه ندارید، احتمالا واجد شرایط انجام عمل prk خواهید بود.
این عمل در حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد.
از ۱۸ سال به بعد، امکان انجام این عمل با نتایج مطلوب وجود دارد. سن ایده‌آل این عمل ۲۱سالگی است چون در آن زمان، بینایی تثبیت پیدا می‌کند.
در عمل پی آر کی، جراح چشم از یک پرتو پالسی از نور ماوراء بنفش روی سطح قرنیه استفاده می‌کند. لیزیک، نوع دیگری از جراحی لیزر است که در زیر سطح قرنیه کار می‌کند.
با هر دو جراحی، لایه بیرونی سلول‌ها (اپیتلیوم) روی چشم با محلول الکلی برداشته می‌شوند تا لایه زیرین قرنیه در معرض لیزر قرار بگیرد. با PRK این لایه به طور کامل برداشته می‌شود اما با لازک به پهلو منتقل شده و پس از جراحی جایگزین می‌شود.
منابع:
webmd.com
my.clevelandclinic.org
healthline.com
