تست آلرژی روشی برای تشخیص حساسیت بدن به مواد و شرایط خاص است. این تست به پزشک کمک میکند بفهمد آیا سیستم ایمنی فرد به ماده‌ای خاص (آلرژن) واکنش غیرطبیعی نشان می‌دهد یا نه. تست آلرژی انواع مختلفی دارد و بسته به علائم و سابقه پزشکی بیمار، نوع مناسب آن انتخاب میشود. تست پوستی، تست خراش، تست داخل‌پوستی، تست پَچ و تستهای چالشی که واکنش بدن به غذا یا دارو را مشخص می‌کنند، از انواع آزمایش‌های آلرژی هستند.
انجام این آزمایش و شناسایی آلرژن‌ها، از بروز علائم آزاردهنده جلوگیری کرده و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد. در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، با انواع تستهای آلرژی و اهمیت آن‌ها آشنا خواهید شد؛ با ما همراه باشید.
اگر در این زمینه سوالی دارید، آن را در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن پاسخ دهد.
تست آلرژی چیست و چه اهمیتی دارد؟
آلرژی، نوعی واکنش غیرعادی و بیش از حد سیستم ایمنی بدن به موادی مثل گرده گیاهان، گرد و غبار، موی حیوانات، برخی خوراکی‌ها یا نیش حشرات است. وقتی فردی آلرژی دارد، سیستم ایمنی او این مواد را به‌عنوان یک تهدید شناسایی کرده و آنتی‌بادی‌هایی به نام IgE تولید میکند. این واکنش‌ها می‌توانند علائمی مانند آلرژی گلو، آبریزش بینی یا خارش پوست ایجاد کنند یا حتی به واکنش‌های شدید و خطرناکی مانند آنافیلاکسی منجر شوند.
تست آلرژی یا تست حساسیت، ابزاری است که پزشکان می‌توانند با استفاده از آن مشخص کنند چه موادی باعث بروز علائم حساسیت در فرد می‌شوند. در این تست، واکنش بدن به آلرژن‌های رایج در محیطی کنترل‌شده ارزیابی شده و سطح آنتی‌بادی IgE در خون اندازه‌گیری میشود. این اطلاعات به پزشک کمک میکند تا یک برنامه درمانی مناسب برای کاهش و مدیریت علائم آلرژی ارائه کند.
اما چرا انجام آزمایش‌های آلرژی اهمیت دارد؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت که وقتی فرد بفهمد دقیقا به چه موادی حساسیت دارد، می‌تواند با پرهیز از آن‌ها یا دریافت درمان‌های مناسب، کیفیت زندگی خود را به شکل چشمگیری بهبود دهد. به‌عنوان مثال، با حذف غذاهای حساسیت‌زا یا کاهش تماس با آلرژن‌های محیطی، علائمی مانند گرفتگی بینی، عطسه یا حتی اگزما بهتر کنترل میشود و خواب فرد هم بهبود می‌یابد.
انواع تست آلرژی
روش‌های متنوعی برای انجام تست آلرژی وجود دارد که هدف همه آن‌ها، شناسایی دقیق مواد حساسیت‌زا (آلرژن‌ها) است. دکتر آلرژی بسته به علائم، سن فرد و حدس اولیه درباره علت واکنش، مناسب‌ترین روش را تعیین میکند. در ادامه، به معرفی انواع تست و اینکه هر تست آلرژی چگونه انجام میشود، می‌پردازیم:
تست آلرژی پوستی (Skin prick test)
در تفسیر تست پوستی آلرژی که رایج‌ترین نوع تست حساسیت است، پزشک با یک سوزن بسیار نازک پوست ساعد یا پشت شما را به آرامی سوراخ کرده یا روی آن خراش کوچکی ایجاد میکند و قطراتی از مواد آلرژن را روی پوست می‌ریزد. بعد از گذشت حدود 15 دقیقه، اگر به ماده‌ای حساسیت داشته باشید، پوست در آن ناحیه قرمز، ملتهب یا برجسته (به شکل کهیر یا جوش‌های کوچک گرد) میشود. این تست برای بررسی آلرژی‌های تنفسی، غذایی و حساسیت به پنی‌سیلین استفاده میشود.
تست داخل جلدی (Intradermal skin test)
اگر نتیجه تست پوستی منفی یا نامشخص باشد، پزشک از این روش استفاده میکند. در این روش، مقدار کمی از آلرژن به لایه سطحی پوست (اپیدرم) تزریق میشود. این تست معمولا برای بررسی حساسیت به مواد موجود در هوا، داروها یا نیش حشرات کاربرد دارد.
تست پَچ (Patch test)
این تست حساسیت برای تشخیص علت درماتیت تماسی (نوعی التهاب پوستی ناشی از تماس مستقیم با مواد حساسیت‌زا) به‌کار می‌رود. پزشک قطراتی از آلرژن را روی پوست می‌ریزد و آن ناحیه را با چسب می‌پوشاند یا پچی (چسب مخصوص حاوی آلرژن) روی پوست قرار می‌دهد. بیمار باید 24 تا 96 ساعت بعد دوباره به مطب مراجعه کند تا پزشک واکنش پوست را بررسی کند. اگر فرد به ماده‌ای حساسیت داشته باشد، پوست در آن ناحیه متورم و دچار خارش میشود.
تست چالش خوراکی یا دارویی (Oral challenge test)
این تست حساسیت تنها زیر نظر پزشک و در محیط درمانی انجام میشود. فرد مقدار کمی از غذا یا دارویی را که احتمال حساسیت به آن وجود دارد، می‌خورد یا می‌بلعد. هدف تست چالش خوراکی این است که پزشک بررسی کند آیا واقعا آلرژی وجود دارد یا خیر.
انجام این تست بدون نظارت پزشکی بسیار خطرناک است و فقط باید توسط متخصصین در بیمارستان یا کلینیک مجهز انجام شود. پزشک پیش از تست، وضعیت بیمار (به‌ویژه وجود آسم یا مشکلات تنفسی) را ارزیابی میکند، چون وجود این مشکلات خطر واکنش شدید را بیشتر خواهد کرد.
تست خون (Blood test)
در این روش، نمونه خونی از شما میگیرند و در آزمایشگاه به آن آلرژن‌های مختلف اضافه می‌کنند. سپس، میزان آنتی‌بادی IgE که در واکنش‌های آلرژیک نقش دارد، اندازه‌گیری میشود. این تست آلرژی دو نوع دارد:
- تست IgE کلی؛ مقدار کل این آنتی‌بادی‌ها را می‌سنجد.
- تست IgE اختصاصی؛ میزان IgE مربوط به یک آلرژن خاص را اندازه‌گیری میکند.
تست حذف رژیم غذایی (Elimination diet)
این روش برای بررسی تست آلرژی غذایی به کار می‌رود. در این نوع تست، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که مصرف یک یا چند ماده غذایی خاص را برای مدتی (معمولا چند هفته) به‌طور کامل کنار بگذارید. پس از گذشت این مدت، آن ماده غذایی به‌تدریج دوباره به رژیم شما اضافه شده تا واکنش احتمالی بدن بررسی شود.
چه کسانی باید تست آلرژی انجام دهند؟
انجام تست آلرژی یا تست حساسیت، اهمیت زیادی در پیشگیری و مدیریت موثر علائم آلرژی دارد. در جدول زیر، گروه‌هایی که بهتر است این تست‌ها را انجام دهند، ارائه شده است:
| گروه افراد | توضیحات |
| افرادی با علائم آلرژی | کسانی که علائم آلرژی (مثل عطسه، خارش، کهیر، آبریزش بینی) دارند و این علائم زندگی‌شان را مختل میکند. |
| افراد مبتلا به آسم | به‌ویژه کسانی که مشکوک به آسم آلرژیک هستند، چون آلرژن‌ها می‌توانند علائم آسم را تشدید کنند. |
| افرادی با سابقه آنافیلاکسی | افرادی که واکنش‌های شدید و تهدید کننده زندگی مثل کهیر گسترده، تورم، تنگی نفس یا افت شدید فشار خون دارند. |
با انجام تستهای حساسیت مناسب و به‌موقع، می‌توان از بروز عوارض شدید آلرژی جلوگیری کرد و کیفیت زندگی را به‌طور موثری ارتقا داد.
بهترین زمان برای انجام تست آلرژی
به‌طور کلی، بهترین زمان برای انجام تست آلرژی وابسته به نوع آلرژی و شدت علائم شما است. معمولا بهار، یکی از بهترین زمان‌ها برای بررسی آلرژی‌های فصلی است؛ چرا که افراد معمولا در این زمان متوجه بروز علائمی مثل عطسه، آبریزش بینی یا خارش چشم‌ها می‌شوند.
براساس مقاله منتشر شده در وب سایت سرویس ملی اطلاعات سلامت اسکاتلند،
هیچ زمان اشتباهی برای انجام تست آلرژی وجود ندارد. اگر شما علائمی دارید که نگران‌تان میکند یا مشکوک به داشتن حساسیت به مواد غذایی، دارویی یا محیطی هستید، بهتر است هر چه زودتر به پزشک مراجعه کرده و تستهای لازم را انجام دهید.
توجه داشته باشید که تشخیص زودهنگام می‌تواند به شناسایی آلرژن‌ها و آغاز یک برنامه درمانی موثر کمک کند.
تست آلرژی کجا انجام میشود؟
تست آلرژی یا تست حساسیت معمولا در کلینیک‌ها، مراکز تخصصی آلرژی یا مطب پزشک متخصص آلرژی انجام میشود. در بسیاری از موارد، پزشک عمومی می‌تواند شما را به یک متخصص آلرژی ارجاع دهد تا بررسی‌های دقیق‌تر صورت بگیرد.
برخی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بزرگ هم بخش مخصوص آلرژی دارند که انواع تست‌ها مانند تست پوستی، آزمایش خون، تست پچ یا تست چالش خوراکی را زیر نظر پزشک متخصص و با تجهیزات کامل انجام می‌دهند.
هزینه تست آلرژی سال 1404
هزینه تست آلرژی با توجه به نوع و گستردگی آزمایش‌های موردنیاز، متفاوت است. برای دریافت اطلاعات دقیق و به‌روز درباره قیمت انواع تستهای آلرژی، پیشنهاد میشود با آزمایشگاه‌ها یا مراکز تخصصی آلرژی و ایمونولوژی تماس بگیرید. به‌طور معمول هزینه تست آلرژی پوستی در سال 1404 بین 300 تا 500 هزار تومان است. این مبلغ برای آزمایش‌های خون از 500 هزار تومان تا 1 میلیون و 500 هزار تومان متغیر خواهد بود.
با تست آلرژی، کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی را تجربه کنید
تست آلرژی، روشی علمی و قابل اعتماد برای شناسایی مواد آلرژی‌زا است که با هدف کنترل بهتر علائم انجام میشود. بسته به نوع علائم و شرایط فردی، روش‌های متنوعی برای این آزمایش وجود دارد که باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شوند.
با آگاهی از نتایج این تست‌ها، فرد می‌تواند از تماس با آلرژن‌ها دوری کرده و درمان مناسبی دریافت کند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان دچار علائم آلرژی هستید، انجام تست حساسیت می‌تواند گامی مهم در مسیر سلامتی‌تان باشد. برای راحتی بیشتر، امکان رزرو نوبت پزشک در سایت دکتردکتر وجود دارد تا بتوانید بدون دغدغه، روند تشخیص و درمان را پیگیری کنید. از سوی دیگر برای سفارش آنلاین دارو هم به این وب‌سایت مراجعه کنید.
منابع:
