چند نوع جوش بدن وجود دارد؟ چطور می‌توان آن‌ها را درمان کرد؟

تجمع سلول‌های مرده پوست باعث ایجاد جوش بدن می‌شود. این سلول‌ها منافذ پوستی را مسدود و راه ورود باکتری‌ها به پوست را هموار می‌کنند. در نتیجه، بدن ملتهب می‌شود و جوش‌های سرسفید، سرسیاه یا…، روی آن به وجود می‌آیند. تقریباً همه آدم‌ها در هر سن و سالی، جوش می‌زنند. با این حال، این موضوع در دوران نوجوانی شایع‌تر است. جوش در هر نقطه‌ای از بدن که غده چربی موجود باشد، ایجاد می‌شود. بنابراین، جای تعجب نیست که آکنه و جوش‌های مختلف در پشت، صورت، شکم یا سینه به وجود می‌آیند. علت جوش زدن بدن لزوماً رعایت‌نکردن بهداشت نیست. شستن پوست با مواد شیمیایی خشن یا بیماری‌های مختلف مانند امراض خودایمنی می‌توانند باعث جوش شوند. ضمن اینکه عوارضی مانند التهاب، قرمزی و خارش به همراه می‌آورند. برای رفع جوش باید به متخصص پوست مراجعه و از روش‌هایی مانند مصرف داروهای موضعی یا لیزر درمانی استفاده کنید.

در این مقاله از دلایل جوش‌زدن، انواع جوش و درمان جوش بدن می‌خوانید. مطالعه مقاله به ۴ دقیقه زمان نیاز دارد.

در پایان، سوالاتتان را در بخش نظرات بپرسید تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی دکتردکتر به شما پاسخ بدهد.

دلایل جوش زدن روی بدن چیست؟

جوش بدن یکی از بیماری‌های مزمن پوستی غالب در جهان است. جوش و آکنه به شکل‌های مختلفی روی پوست ظاهر می‌شوند. گاهی، جوش‌ها خفیف و بی‌آزارند. گاهی هم التهاب شدید و کیست ایجاد می‌کنند و باعث بروز درد و عوارض ناخوشایند می‌شوند. تا حدی، می‌توان گفت که تمام انواع آکنه نتیجه انسداد یا التهاب واحدهای پیلوسباسه هستند. منظور از این واحد‌ها فولیکول‌های مویی است که در سرتاسر بدن وجود دارند.

برخی از مطالعات و پژوهش‌ها، رابطه مستقیمی میان سبک زندگی، عادت‌ها و ایجاد جوش بدن پیدا کرده‌اند. شدت وسعت و گسترش جوش‌ها هم بسته به موارد زیر می‌تواند متفاوت باشد:

• سن و وزن
• عادات غذایی
• الگوهای خواب
• سطح استرس
• استعداد ژنتیکی
• مصرف مواد مخدر و الکل
• منظم بودن چرخه قاعدگی

اغلب افراد در نوجوانی، بیشتر از سایر سال‌های عمر خود جوش می‌زنند. با این حال، افرادی در رده سنی ۲۱ تا ۲۵ سال هم پوست چرب‌تری دارند و بیشتر از دیگران مستعد جوش‌زدن هستند. جوش و آکنه معمولاً خطرناک نیستند، اما روی ظاهر اثرات نامطلوبی می‌گذارند و برای همین، بهتر است که با مراجعه به دکتر پوست، درمانی برای آن‌ها پیدا کنید. دلایل مختلفی باعث جوش‌زدن بدن می‌شوند.

محصولات پوست یا موی چرب هم می‌توانند باعث مسدودشدن منافذ شوند و ایجاد جوش و آکنه روی بدن را بیشتر کنند. در انتخاب این مواد هم دقت به خرج بدهید تا بدنتان جوش نزند. در ادامه، علت جوش زدن بدن را مفصل‌تر توضیح داده‌ایم.

سوابق خانوادگی و عوامل ژنتیکی

اگر یکی از والدین شما سابقه جوش‌زدن داشته باشد، احتمال جوش‌زدن شما هم بیشتر خواهد بود. برای تعیین میزان شیوع آکنه در خانواده، محققان ژنوم (مواد ژنتیکی و تمام توالی‌ها) ۵۶۰۲ فرد مبتلا به آکنه شدید و ۲۱۱۲۰ فرد بدون آن را بررسی کردند. دانشمندان توانستند ۱۵ تنوع ژنتیکی مختلف را در ۱۵ ناحیه ژنومی به خوبی ترسیم و شناسایی کنند. برخی از این ژن‌ها باعث ایجاد تغییراتی در ساختار غدد چربی فرد می‌شوند. امکان دارد که این تغییرات محافظت در برابر تجمع باکتری را برای غدد دشوارتر کنند. به عبارت دیگر، اگر شما آکنه را به ارث می‌برید، به این دلیل نیست که ژن آکنه دارید. در واقع، احتمالاً پای به ارث‌بردن ژنی درمیان است که با ابتلا به نوعی بیماری زمینه‌ای یا ویژگی بیولوژیکی ارتباط دارد. این ژن‌ باعث می‌شود که مستعد انسداد منافذ پوستی باشید.

هورمون‌ها

آندروژن‌ها هورمون‌های تولید مثلی از جمله تستوسترون هستند که در همه جنسیت‌ها وجود دارند. در صورت عدم تعادل، آندروژن‌ها می‌توانند تغییرات پوستی ایجاد کنند و باعث بروز آکنه و جوش‌های قرمز روی بدن شوند. این موارد از نتایج عدم تعادل این هورمون‌ها هستند:

• افزایش تولید سبوم (چربی پوست)
• تغییرات در فعالیت سلول‌های پوست
• التهاب

چنین مشکلی در هر جنسیتی، در دوران بلوغ اتفاق می‌افتد. با این حال، نوسانات هورمونی در هر سنی می‌توانند باعث ایجاد آکنه شوند. سطح آندروژن زنان در بیشتر دوره‌های قاعدگی ثابت می‌ماند. سپس، درست قبل از شروع خونریزی، سطح استروژن کاهش پیدا می‌کند.در این دوره به تستوسترون بیشتری اجازه می‌دهد تا به گیرنده‌های غدد سباسه متصل شوند و تولید سبوم را تحریک کنند. سطح تستوسترون بیش از حد در مردان هم تأثیر مشابهی دارد. سایر اختلالات غدد درون‌ریز مرتبط با آکنه در زنان هم عبارتند از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و هیپرپلازی آدرنال (نوعی بیماری ارثی که در آن بدن فاقد آنزیم است).

استرس

هجوم هورمون‌های استرس باعث ایجاد جوش‌ها، بدتر شدن جوش‌های موجود و کُندی روند بهبودی می‌شود. عوامل متعددی در این امر نقش دارند. برای مثال، باید انگشت اتهام را به سوی این موارد نشانه بگیریم:

• التهاب؛ استرس باعث آزاد شدن سیتوکین‌ها می‌شود. منظور پروتئین‌های کوچکی است که به گیرنده‌های غده چربی متصل می‌شوند و پاسخ التهابی را فعال می‌کنند.
• سیستم ایمنی؛ استرس سیستم ایمنی را ضعیف و مبارزه با باکتری‌ها را برای بدن دشوارتر می‌کند. زمانی که تحت استرس هستید، احتمالاً به زمان بیشتری برای درمان جوش بدن نیاز دارید. استرس مانع از توانایی بدن برای ترمیم زخم‌ها می‌شود.
• هورمون‌ها؛ استرس حاد و طولانی‌مدت باعث افزایش آندروژن‌ها، التهاب و تولید بیش از حد سبوم می‌شود.

 استرس باعث می‌شود که بسیاری از افراد در خوردن غذاهای ناسالم زیاده‌روی کنند و الگوی خواب نامنظمی داشته باشند. این موارد و شرایط به تنهایی باعث ایجاد آکنه نمی‌شوند، اما می‌توانند التهاب را در بدن افزایش دهند و شما را مستعد جوش‌زدن در نواحی مختلف بدن کنند. برای درمان جوش صورت و بدن، روش‌های مختلفی وجود دارد. با مراجعه به متخصص پوست، درمان موثر پیش خواهد رفت.

کدام نقاط بدن بیشتر جوش می‌زنند؟

جوش‌های قرمز یا چرکی و آکنه‌های سرسیاه و سفید در نقاط مختلفی از بدن دیده می‌شوند. علت جوش‌های چرکی در بدن یا جوش‌های قرمز متنوع است. با وجود اینکه جوش‌ها در هر نقطه‌ای از بدن به وجود می‌آیند، احتمال ایجاد آن‌ها در بخش‌هایی بیشتر است. در ادامه به جوش‌ها در نقاط مستعد بدن اشاره می‌کنیم.

جوش کمر

آکنه پشت ناشی از فعالیت بیش از حد غدد چربی است. این غدد ماده‌ای روغنی به نام سبوم تولید می‌کنند که در حفظ سلامت پوست نقش دارد. با این حال، سبوم بیش از حد می‌تواند منجر به رشد باکتری‌ها و سلول‌های مرده پوست شود. چنین روندی منافذ پوست را مسدود می‌کند و جوش به وجود می‌آورد.

جوش باسن

جوش باسن ناشی از شرایط رایجی مانند عفونت‌های پوستی، هموروئید، آلرژی‌ها، محرک‌ها، گرما و بیماری‌های خودایمنی مانند پسوریازیس است. امکان دارد که جوش‌ها در این ناحیه به خاطر مشکلاتی مانند لیکن اسکلروزوس و سرطان هم به وجود بیایند.

جوش بازو

بروز آکنه روی بازوها هم زمانی اتفاق می‌افتد که غدد چربی با چیزی مانند باکتری مسدود می‌شوند. دلایل بالقوه مختلفی برای آکنه روی بازوها وجود دارد، از جمله این دلایل باید به هورمون‌ها، عرق، گرما و رطوبت اشاره کنیم. برخی تجهیزات ورزشی یا لباس‌های تنگ هم باعث می‌شوند که جوش در ناحیه بازوها به وجود بیایند.

سایر نقاط

 در ناحیه‌ای که ترکیبی از مو، عرق و اصطکاک وجود دارد، جوش هم بیشتر ایجاد می‌شود. برای مثال، صورت، گردن، زیر بغل یا ران‌ها بیشتر دچار جوش می‌شوند. اگر علت جوش بدن ابتلا به برخی بیماری‌ها باشد، شاهد بروز آن در نواحی مختلفی خواهیم بود. در واقع، بنا به نوع بیماری، امکان دارد که جوش‌ها در بخش‌های گوناگونی از صورت یا بدن ظاهر شوند.

چرا بدن کودکان جوش می‌زند؟

کودکان و نوزادان معمولاً جوش نمی‌زنند. اگر هم چنین اتفاقی بیفتد، احتمالا پای حساسیت‌های پوستی به میان است. امکان دارد که کودک نسبت به یک ماده غذایی یا برخی از شوینده‌ها حساس باشد و جوش بزند. گاهی هم جوش‌ها نشان از بیماری‌های ویروسی رایجی مانند آبله‌مرغان دارند. با نگاهی به این موارد، تشخیص علت جوش زدن بچه‌ها راحت‌تر می‌شود:

• جوش‌های قرمز و برجسته؛ این نوع جوش‌ها از انواع جوش بدن همراه خارش هستند و شاید نشانه عفونت ویروسی یا حساسیت باشند.
• جوش‌های سفید و کوچک؛ این جوش‌ها معمولاً بدون درد هستند و به دلیل مسدودشدن منافذ پوست به وجود می‌آیند.
• جوش‌های چرکی؛ این نوع جوش‌ها نشانه عفونت باکتریایی هستند.

اگر جوش‌ها همراه با تب، تورم، قرمزی شدید یا درد هستند، باید به دکتر مراجعه کنید. جوش‌هایی که خارش دارند و سریع در نواحی مختلف بدن کودک پخش می‌شوند هم باید سریعاً تحت نظر دکتر قرار بگیرند.

علت جوش زدن بدن در بارداری چیست؟

تغییرات هورمونی عامل اصلی جوش زدن بدن در دوران بارداری هستند. افزایش هورمون‌های آندروژن باعث بالا رفتن سطح تولید چربی پوست و انسداد منافذ پوستی می‌شوند. هورمون پروژسترون هم در تولید چربی پوست و کند شدن روند بهبودی جوش‌ها نقش دارد. افزایش جریان خون در دوران بارداری هم می‌تواند باعث تحریک غدد چربی شود. دقت کنید که بسیاری از داروهای موضعی و خوراکی برای درمان جوش در دوران بارداری، مناسب نیستند. بنابراین، قبل از استفاده از هرگونه دارویی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

انواع جوش‌های بدن

بسیاری از شامپوها، نرم‌کننده‌ها و محصولات حالت‌دهنده مو حاوی روغن و سیلیکون هستند. بنابراین، به راحتی می‌توانند باعث ایجاد جوش و جوش سر سفید شوند. قطع استفاده از هر محصولی که باعث جوش می‌شود، معمولاً بهترین راه حل برای رفع آکنه است. ‌جوش‌های بدن به دلایل مختلف و به شکل‌های گوناگون ایجاد می‌شوند. از انواع آن‌ها باید به دو دسته‌بندی عمومی و کلی در ادامه، اشاره کنیم:

جوش غیرالتهابی

بیشتر افرادی که جوش بدن دارند، به نوعی آکنه غیرالتهابی دچارند. معمولاً اینها کومدون‌ها هستند؛ منظور همان جوش‌های سرسفید و سرسیاه است. امکان دارد که چنین جوش‌هایی در هر جایی از بدن، از جمله کمر، سینه، شانه‌ها و باسن ایجاد شوند.

جوش التهابی

بدن مستعد ابتلا به آکنه‌های التهابی هم هست، چون حاوی غدد چربی است و می‌تواند در نتیجه تجمع چربی‌ها، باکتری‌ها و سلول‌های مرده جوش بزند. تجمع این مواد روی پوست، از نظر بدن نوعی عفونت تعبیر می‌شود. در نتیجه، گلبول‌های سفید را برای مبارزه اعزام می‌کند. با جوش‌های التهابی، کیست‌ها می‌توانند در عمق بافت پوست ایجاد شوند و قرمزی، التهاب و حساسیت به وجود بیاورند. انواع ضایعات التهابی عبارتند از:

آکنه غیرالتهابی شایع‌ترین نوع جوش بدن است و معمولاً شامل جوش‌های سرسفید و سر سیاه می‌شود. این نوع جوش زمانی ایجاد می‌شود که منافذ مسدود عفونت می‌کنند. چنین التهابی منجر به آکنه کیستیک دردناک هم می‌شود.

جوش بدن نشانه چه بیماری‌هایی است؟

علت جوش زدن بدن متنوع است. گاهی اوقات هم به خاطر ابتلا به نوعی بیماری، عوارضی مانند جوش روی پوست بدن ایجاد می‌شوند. از جمله بیماری‌هایی که منجر به تولید جوش روی نواحی مختلف پوست بدن می‌شوند، باید به موارد زیر اشاره کنیم.

برخی بیماری های خودایمنی مانند لوپوس هم بر پوست، مفاصل و سایر اندام‌ها تأثیر می‌گذارد.

جوش بدن از طریق چه روش‌هایی درمان می‌شود؟

درمان‌های زیادی برای آکنه بدن وجود دارد. با وجود این درمان‌ها دیگر نیازی به نگرانی بابت جای جوش و لک‌های قهوه‌ای ناشی از آن نیست. بعد از شناسایی علت اصلی جوش‌زدن، درمان را شروع کنید. با آگاهی از اینکه تخصص پوست و مو چیست، به متخصص خبره مراجعه کنید و با روش‌های تجویزی، به جنگ جوش‌های بدن بروید. توصیه‌های زیر هم در روند درمان موثر خواهند بود:

• در استفاده از مواد بهداشتی و آرایشی دقت کنید. این‌ها می‌توانند با مسدود کردن منافذ پوست به ایجاد جوش در بدن کمک کنند. از محصولات آرایشی غیر کومدون‌زا یا غیر آکنه‌زا استفاده کنید.
• لباس‌هایتان را بیشتر بشویید. اگر این کار را نکنید، ممکن است محصولات آرایشی، عرق و سلول‌های مرده پوست روی لباس‌ها و سایر پارچه‌ها باقی بمانند. حتما روبالشی، ملحفه و لباس‌های ورزشتان را مرتب بشویید.
• مراقب نور خورشید باشید. اگر قصد بیرون‌رفتن از خانه را دارید، حتماً در طول روز از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. به دنبال گزینه‌ای بدون روغن باشید که غیر کومدوژنیک، با SPF 30+ است.
• مصرف رتینوئیدها و مواردی که پوست را خشک می‌کنند، تحت کنترل درآورید.

در پایگاه انجمن آکادمی پوست آمریکا (AAD) توصیه می‌شود:

با اجتناب از برنزه‌کردن و قرارگیری در معرض نور خورشید از پوست خود محافظت کنید. به دنبال ضدآفتابی باشید که غیر کومدون‌زا باشد. این‌ها به جلوگیری از جوش بدن کمک می‌کنند.

پوست خود را شاداب و تمیز نگه دارید. به طور منظم دوش بگیرید و هنگام شست‌وشو با پوست خود ملایم رفتار و آن را با یک حوله تمیز خشک کنید.

از چه داروها و روش‌های پزشکی برای درمان جوش استفاده می‌شود؟

برای درمان جوش بدن می‌توانید از داروهای بدون نسخه در دسترس استفاده کنید. اما از آنجا که انتخاب نوع و دوز داروهای پوستی مهم است، نباید سرخودانه اقدام به خرید دارو و مصرف کنید. مراقب محصولات حاوی اسیدهای هیدروکسی مانند اسید سالیسیلیک یا اسید گلیکولیک باشید. این موارد پاک‌کننده برای لایه‌برداری پوست و درمان آکنه‌های شدید موثر هستند، اما انتخاب نوعشان کار شما نیست و باید از سوی متخصص انجام شود. درمان‌های معمول برای جوش بدن عبارتند از:

• اسکراب‌ها یا همان لایه‌بردارها و پماد برای جوش بدن بدون نسخه.
• اسکراب‌های ملایم و کرم‌های غیر کومدون‌زا با فرمول خاص و غیرمسدودکننده.
• داروهای موضعی مانند بنزوئیل پراکسید، رتینوئیدها و آنتی بیوتیک‌ها.

سالیسیلیک اسید و گلیکولیک اسید، از دیگر راه‌های درمان پزشکی جوش هستند. در جدول زیر، به آن‌ها می‌پردازیم:

داروهای خوراکی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا ایزوترتینوئین هم در برخی موارد مناسب و مفید خواهند بود.

لیزر برای رفع جوش بدن

لیزر درمانی یکی از روش‌های موثر و محبوب برای درمان جوش و جای آن در بدن است. این روش با استفاده از پرتوهای نور با طول موج‌های مختلف، به لایه‌های عمقی پوست نفوذ و مشکلات پوستی را رفع می‌کند. با وجود درمان‌های لیزری می‌توانید با التهاب و قرمزی کمتر، شاهد از بین‌رفتن جوش‌ها باشید. لیزر تولید چربی پوست را کاهش می‌دهد و از بروز جوش‌های جدید جلوگیری می‌کند.
از انواع درمان‌های لیزری باید به این موارد اشاره کنیم:

• لیزر CO2 فرکشنال؛ چنین نوع لیزری با ایجاد میکروکانال‌هایی در پوست، باعث تحریک کلاژن‌سازی و بهبود بافت پوستی می‌شود.
• لیزر اربیوم؛ این لیزر هم مانند لیزر CO2 فرکشنال، برای درمان جای جوش و بهبود بافت پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• لیزر آبی؛ این لیزر باکتری‌های عامل ایجاد جوش را از بین می‌برد و التهاب را کاهش می‌دهد.

 لیزر با کوچک‌کردن منافذ پوست، ظاهر پوست را صاف‌تر و یکدست‌تر می‌کند. برخی از درمان‌های لیزری با تحریک تولید کلاژن، به بهبود بافت پوست و کاهش جای جوش کمک می‌کنند.

فیشیال برای درمان جوش بدن

روش‌های فیشال یا به عبارت صحیح‌تر، فیشیال صورت هم برای درمان جوش‌های صورت و بدن تاحدی مناسب‌اند. منظور اقدامات پاک‌سازی پوست است. رفع احتقان و بازسازی منافذ صورت برای درمان جوش‌ برای افرادی مناسب است که پوست چرب یا مستعد آکنه دارند. در این روش از ترکیبی از لایه‌برداری، استفاده از بخار و کرم‌های مختلف برای از بین‌بردن آلودگی‌ها و بازکردن منافذ پوست و تمیز کردنشان بهره می‌برند. دقت کنید که اگر جوش‌هایی با زخم فعال داشته باشید، احتمالاً نباید به سراغ فیشال بروید. در مورد استفاده از چنین خدماتی، حتماً با متخصص پوست مشورت کنید.

روش‌های خانگی درمان جوش بدن

 آکنه بدن را با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی از بین ببرید. با تغییر سبک زندگی و عادت‌هایی که دارید، بدنتان سالم‌تر می‌شود و این موضوع به طور مستقیم و غیرمستقیم روی درمان جوش‌های بدنتان هم اثر می‌گذارد. برای مثال، به این توصیه‌ها دقت کنید:

• اجتناب از محرک‌هایی مانند محصولات پوستی چرب، استرس یا برخی داروها.
• داشتن رژیم غذایی سالم و ورزش منظم.
• دوش‌گرفتن بعد از فعالیت‌های تعریق‌زا.
• اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ.

برای درمان جوش زیر پوستی و مواردی که درد و عوارض ایجاد می‌کنند هم حتماً به پزشک مراجعه کنید.

چگونه می‌توان از جوش زدن بدن جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از جوش بدن و کنترل آکنه روی نواحی مختلف آن، اقدامات مختلفی وجود دارند. یکی از نخستین‌ قدم‌ها در رسیدگی به پوست، تمیز نگه‌داشتن آن است. روزانه دو بار با شوینده ملایم و مناسب پوستتان صورتتان را بشویید. پس از ورزش یا عرق‌کردن هم حتماً دوش بگیرید. یادتان باشد که از تماس دست با صورت خودداری کنید و آلودگی‌های احتمالی را به آن انتقال ندهید. به توصیه‌های پیشگیرانه زیر هم دقت داشته باشید:

• مصرف غذاهای پر از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را افزایش دهید.
• از مصرف غذاهای چرب، شیرین و فرآوری‌شده پرهیز کنید.
• آب کافی بنوشید و قبل از خواب، آرایش خود را پاک کنید.
• از لمس و دستکاری جوش‌ها خودداری کنید.

ورزش به بهبود گردش خون و دفع سموم از بدن کمک می‌کند. خواب کافی هم برای ترمیم سلول‌های پوست ضروری است.

برای درمان جوش بدن باید به کدام پزشک مراجعه کرد؟

برای درمان جوش بدن باید به دکتر پوست مراجعه کنید. چنین پزشکی تخصص کافی برای شناسایی علت جوش زدن بدن را دارد. او با معاینه و بررسی اوضاع پوست، درمان مناسب برای جوش چرکی، جوش‌های زیر پوستی و… را تجویز می‌کند. گاهی پای تجویز داروهای هورمونی برای کنترل غدد به میان خواهد بود و گاهی هم رژیم غذایی مناسب راهگشا است. در هرحال، پزشک باید با تشخیص درست از راه روش‌هایی مانند درماتوسکوپی، معاینات فیزیکی و …، درمان جوش بدن را پیش بگیرد. مصرف آنتی‌بیوتیک ها یا شستشو با مواد و محصولات مناسب هم از تجویزات احتمالی پزشکان‌اند.

در برخی موارد هم جوش‌ها و بثورات پوستی هشداری از ابتلا به یک بیماری جدی‌اند. در این مواقع با نمونه‌برداری و پاتولوژی، علت بیماری جدی و زمینه‌ای کشف می‌شود. برای شناسایی بهترین متخصصان پوست می‌توانید به سامانه دکتردکتر مراجعه کنید. در آنجا، نوبت خود را اینترنتی بگیرید و نظر بیماران قبلی هر دکتر را برای بررسی تجربه‌های مراجعه به او بررسی کنید.

منابع:

newsnetwork.mayoclinic.org

webmd.com

verywellhealth.com

سوالات متداول جوش بدن