علت انواع مختلف فراموشی چیست و راه‌های درمان آن

فراموشی چیست؟ چه چیزی باعث فراموشی می‌شود؟ آیا بازگشت حافظه امکانپذیر است؟ چه هنگامی باید برای مشکل حافظه‌ی خود نگران باشیم؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

سوئیچ ماشین خود را پیدا نمی‌کنید؟ لیست خرید خود را فراموش کرده‌اید؟ اسم مربی مورد علاقه‌ی خود در باشگاه را به یاد نمی‌آورید؟ شما تنها نیستید. هر فردی گهگاه نکاتی را فراموش می‌کند. با این همه فراموشی مسئله‌ای نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت. در این مقاله ابتدا مسئله « فراموشی» را بررسی خواهیم کرد، سپس درباره انواع فراموشی و روند تشخیص و درمان آن صحبت خواهیم کرد.

فراموشی چیست؟

فراموشی (forgetfulness) ناتوانی دائمی در به یاد آوردن و به خاطر سپردن است. فراموشی حاصل تغییرات مغز بوده و می‌تواند بخش بسیار طبیعی از فرایند پیری یا نشانه‌ای از دیگر بیماری‌ها باشد.

زمانی که فرد فراموشی را تجربه می‌کند، به یاد آوردن اطلاعات و رویدادها، یادگرفتن چیزهای تازه و یا شکل دادن به خاطرات جدید بسیار سخت خواهد بود. عمده دلایل فراموشی، افزایش سن، عوارض جانبی داروها، تروما و ضربات شدید، کمبود ویتامین، سرطان مغز، عفونت مغزی و دیگر اختلالات و بیماری‌ها است‌. 

استرس، کار زیاد، نداشتن استراحت کافی و حواس پرتی مداوم همگی روی حافظه کوتاه مدت اثر گذار هستند. در افراد مسن، فراموشی بالاتر از حد طبیعی می‌تواند نشانه‌ای از آلزایمر و یا زوال عقل عروقی باشد. برای اینکه فرایند درمان هر چه سریع‌تر آغاز شود، لازم است که عوامل زمینه‌ای فراموشی شناسایی شوند.

اگر بعد از وارد آمدن ضربات و آسیب‌های سخت، حافظه فرد مختل شود و یا اگر فراموشی با ضعف ناگهانی یا سستی و کرختی یک طرف بدن، سر درد شدید، سخت صحبت کردن همراه شود، باید هر چه سریع‌تر با آمبولانس تماس گرفت. اگر روند فراموشی سریع رخ دهد و باعث نگرانی شما شود هم باید اقدامات درمانی را انجام داد.

اگر الگوی فراموشی برای مدت زمان زیادی در شما وجود دارد، باید هر چه زودتر به یکی از متخصصین مغز و اعصاب در شهرتان، مراجعه کنید. به‌طور مثال، کسانی که ساکن تهران هستند، می‌توانید به یکی از 75 دکتر مغز و اعصاب تهران ، مراجعه کنید. 

هفت مشکل معمول حافظه کدامند؟

۱. ناپایداری و زودگذر بودن

در این نوع فرد حقایق و رویدادها را در طی یک دوره زمانی فراموش می‌کند. در این نوع فرد بلافاصله بعد از یادگیری اطلاعات تازه آن‌ها را فراموش خواهد کرد. از آن‌جایی که  حافظه خود دارای خاصیت از آن استفاده کن و یا آن را از دست بده است، خاطراتی که کم‌تر به یاد آورده می‌شوند، بیش‌تر احتمال دارد که فراموش شوند. با این وجود اینکه ناپایداری ممکن است نشانه‌ای از ضعف حافظه باشد، دانشمندان معتقدند که این حالت سودمندی‌هایی هم دارد، چرا که مغز را از اطلاعات بیهوده و غیر قابل استفاده پاک کرده و برای اطلاعات مفیدتر و جدیدتر جا باز می‌کند.

۲. حواس پرتی

این نوع از فراموشی زمانی رخ می‌دهد که فرد به مسائل توجه کافی ندارد. فرد فراموش می‌کند که خودکار خود را کجا گذاشته، چرا که در درجه اول در هنگام قرار دادن خودکار خود در مکان مورد نظر تمرکز کافی را نداشته است. در هنگام قرار دادن خودکار در نقطه مورد نظر ممکن است فرد مشغول فکر کردن به مسئله‌ی دیگری بوده باشد، بنابراین مغز به خوبی قادر به کد گذاری اطلاعات نخواهد بود. حواس پرتی از طرفی دیگر باعث می‌شود که فرد برنامه‌های خود را سر وقت مقرر اجرا نکند. برای مثال سر موعد مقرر داروهای خود را مصرف نکند یا اینکه وقت ملاقات‌های خود را فراموش کند.

۳. مسدود کردن (Blocking)

در این حالت فردی از شما سوالی می‌پرسد، ولی با وجود اینکه جواب این سوال درست نوک زبان شماست و جواب آن را هم می‌دانید قادر به بیان آن نیستید. این مورد یک مثال آشنا برای حالت مسدود کردن است‌ که در آن فرد به صورت موقت قادر به بازیابی حافظه نیست. 

دانشمندان معتقدند این حالت بیش‌تر در افراد مسن رخ می‌دهد و آن‌ها را ناتوان از به یاد آوردن اسم افراد می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد تنها ظرف یک ساعت قادر به بازیابی اطلاعات مسدود شده‌ی خود هستند.

۴. اشکال در انتساب (Misattribution) 

اشکال در انتساب زمانی رخ می‌دهد که فرد قسمتی از چیزی را به خوبی به یاد می‌آورد، اما در عوض برخی از جزئیات مانند زمان، مکان و فرد درگیر در ماجرا را به خوبی به خاطر نمی‌آورد. 

نوع دیگری از اشکال در انتساب زمانی رخ می‌دهد که فرد معتقد باشد که چیزی که به آن فکر می‌کند اورجینال باشد، در حالی که مربوط به چیزی است که پیش‌تر در مورد آن خوانده یا نوشته است و در واقع آن را فراموش کرده است. این نوع از مشکل هم با افزایش سن شیوع بیشتری دارد.

۵. تلقین پذیری (Suggestibility)

تلقین پذیری در واقع نوعی آسیب پذیری حافظه در برابر قدرت تلقین است‌. با وجود اینکه بسیار کم در مورد اثر تلقین پذیری روی مغز می‌دانیم، این اثر مغز را گول میزند که واقعه‌ای که در حال فکر کردن در مورد آن است بسیار واقعی است.

۶. تمایل به یک سمت (Bias) 

حتی پررنگ‌ترین خاطرات هم نمایش بی عیبی از  لحظه‌ای در واقعیت نیستند. در حافظه درک شما، به وسیله‌ی تمایل شخصی به یک سمت تصفیه می‌شود‌. و همه اینها باعث ایجاد تجربیات، اعتقادات، معلومات و حتی خلق و خوی فردی می‌شود. 

و زمانی که فرد دوباره خاطرات را به یاد می‌آورد، این خلق و خو و دیگر تمایلات یک طرفه هستند که روی اطلاعاتی که باید به خاطر آورده شوند، تاثیر می‌گذارند. افزایش سن هم روی بروز این حالت بسیار موثر است.

۷. پایداری

بسیاری از افراد در مورد فراموش کردن چیزها نگران هستند. ولی در بسیاری از موارد خاطراتی انسان‌ها را عذاب می‌دهد که آرزو می‌کنند کاش توان فراموش کردن آن‌ها را داشتند ولی در عمل فرد قادر به فراموش کردن آن‌ها نیست. پایداری خاطرات وقایع تلخ، احساسات منفی و ترس‌ها نوع دیگری از مشکلات حافظه است‌.

افراد مبتلا به افسردگی و افراد مبتلا به اختلال اضطرابی پس از حادثه مشخصا با این مشکل دست به گریبان هستند. این افراد مرتب واقعه تلخی که برای آن‌ها رخ داده را مرور کرده و همین به وخامت حال آن‌ها منجر می‌شود.

دیگر علائمی که ممکن است با فراموشی رخ دهند، کدامند؟ 

فراموشی ممکن است با دیگر علائم همراه باشد و این علائم بسته به بیماری زمینه‌ای و دیگر بیماری‌ها می‌تواند بسیار متفاوت باشد. در حالت کلی، فراموشی به افزایش سن، ضربه به سر و دیگر بیماری‌ها و اختلالات وابسته است.

فراموشی ممکن است به همراه دیگر علائم مرتبط با پیری رخ دهند که عبارتند از:

• تغییر در خلق و خو، شخصیت و رفتار
• مشکلات گفتاری
• مشکلات در فهم و درک مطلب
• مشکلات در مهارت حسابگری

فراموشی ممکن است به همراه دیگر علائم مرتبط با ضربه به سر رخ دهند که عبارتند از:

• تغییرات ناگهانی در شخصیت فردی مانند عصبانیت و خشم و بی قراری بدون هیچ دلیل خاصی
• شکستگی و بدشکلی استخوان مخصوصاً در جمجمه و صورت
• خارج شدن مایع شفاف و یا خونی از دهان، بینی و گوش
• گیجی، فراموشی، سخت صحبت کردن، مشکلات بینایی یا شنوایی، بی حالی
• سخت نفس کشیدن و یا نفس نکشیدن
• پلک‌های بی حال
• فلج عضلات صورت
• از دست دادن کنترل عملکرد بدن
• مردمک‌هایی با اندازه‌های غیر یکسان و مردمک.هایی که در مواجهه با نور تغییر اندازه نمی‌دهند
• تشنج 
• سردرد شدید
• از دست دادن هوشیاری و کما
• تهوع
• ضعف و فلج

دیگر علائم فراموشی عبارتند از:

• مشکلات گفتاری و زبانی
• مشکلات خواب
• خستگی
• ضعف عضلانی
• پوست زرد یا رنگ پریده
• تنگی نفس
• گزگز کردن دست‌ها و پاها
• از دست دادن بدون دلیل وزن
• از دست دادن بینایی و یا تغییر در قدرت بینایی

دیگر علائم که ممکن است نشان دهنده‌ی مشکلی جدی و مرگبار باشند:

• مشکلات گفتاری
• فراموشی بعد از ضربه مغزی
• سردرد شدید
• فراموشی ناگهانی 
• بی حسی و یا ضعف ناگهانی یک سمت بدن
• از دست دادن بینایی و یا تغییرات بینایی

علت فراموشی چیست؟

فراموشی بخش طبیعی روند افزایش سن است‌، با این همه دلیل اصلی بروز آن هنوز به درستی شناخته شده نیست. فراموشی همراه با پیری، می‌تواند به دلیل بیماری‌های مختلف همچون زوال عقل عروقی یا بیماری آلزایمر هم رخ دهد.

ضربات شدید به سر، کمبود ویتامین، بیماری‌های مزمن، تومور مغزی، عوارض جانبی داروها، عفونت مغزی، سکته، اضطراب یا افسردگی همگی می‌توانند باعث فراموشی شوند.

دلایل عصبی فراموشی ممکن است به خاطر بیماری‌های عصبی زیادی رخ دهند:

• بیماری آلزایمر 
• بیماری هانتینگتون
• دیگر انواع زوال عقل
• بیماری پارکینسون
• سکته
• زوال عقل عروقی

دیگر دلایل فراموشی که به دلایل دیگر رخ میدهند، عبارتند از:

• اضطراب
• سوءمصرف الکل
• تومورهای مغزی
• بیماری‌های مزمن
• افسردگی
• ضربات مغزی
• عوارض جانبی داروها
• کمبود ویتامین به خصوص ویتامین ب ۱۲
• سندروم ورنیکه – کورساکوف (Wernicke-Korsakoff syndrome) یا زوال عقل الکلی

گاهی فراموشی نتیجه‌ی شرایط مرگباری است که در صورت بروز آن‌ها باید هر چه سریع‌تر اقدامات درمانی آغاز شود، این شرایط عبارتند از:

• آنسفالیت (Encephalitis) یا التهاب و ورم مغزی ناشی از عفونت 
• تشنج
• سکته
• ضربه شدید به مغز

مشکلات و عوارض جانبی احتمالی فراموشی کدامند؟

فراموشی معمولاً به خودی خود مرگبار نیست، اما عوامل زمینه‌ای فراموشی می‌تواند جدی باشد. اگر فراموشی در شما خفیف بوده و به آهستگی پیش می‌رود، می‌تواند بخش طبیعی از فرایند افزایش سن باشد‌. اما اگر فراموشی ناگهانی بوده و با سرعت در حال پیشرفت باشد، بسیار مهم است که دلیل آن شناسایی شود.

از آن‌جایی که فراموشی می‌تواند نتیجه یک بیماری جدی باشد، عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تر و حتی آسیب دائمی باشد‌. زمانی که علت زمینه‌ای شناسایی شد، دنبال کردن برنامه درمانی که پزشک مشخصا برای شما طراحی کرده است، اهمیت دارد.

مشکلات احتمالی که با پیشگیری درست درمان می‌توان از آن پیشگیری کرد، عبارتند از:

• ناتوانی در مراقبت از خود
• نانوایی در ارتباطات
• مشکلات غذا خوردن و بلع
• ناتوانی در مصرف داروها
• گم شدن
• ناتوانی در قضاوت صحیح
• گسترش سرطان و عفونت.

نکاتی برای بهبود حافظه وپیشگیری از فراموشی

با وجود اینکه در مقام پیشگیری از فراموشی یا زوال عقل ممکن است این اقدامات موثر نباشند، انجام کارهای زیر ممکن است به کنترل شرایط کمک کند. حتی کوچکترین کارها برای پررنگ‌تر کردن حافظه موثر هستند. فرد باید بداند که چه زمانی برای کمک گرفتن باید به افراد متخصص مراجعه کند

گنجاندن فعالیت‌های ورزشی در برنامه روزانه

فعالیت‌های بدنی جریان خون را در تمام بدن به خصوص جریان خون به سمت مغز را افزایش خواهد داد. این کار در نهایت به پررنگ  شدن حافظه کمک می‌کند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که یک فرد بزرگسال سالم در هفته بهتر است به مدت ۱۵۰ دقیقه فعالیت ورزشی سبک همچون ایروبیک یا پیاده روی و یا ۷۵ دقیقه ایروبیک با شدت بیش‌تر یا نرم دوی انجام دهد. بهتر است که این مدت زمان در هفته تقسیم شود. اگر برای ورزش کردن زمان کافی را در اختیار ندارید، هر روز هفته ده دقیقه پیاده روی کنید.

فعال ماندن از نظر ذهنی

همان‌طور که فعالیت فیزیکی کمک می‌کند تا بدن روی فرم بماند، فعالیت‌های ذهنی هم به مغز کمک می‌کند تا ساختار مناسب و درست خود را داشته باشد و همین مسئله احتمال فراموشی را هم کم‌تر می‌کند‌. بازی‌های فکری حدس زدن کلمات، امتحان کردن مسیرهای میان‌بر در هنگام رانندگی، فراگیری یک ساز موسیقی و عضویت داوطلبانه در سازمان‌های خیریه و سازمان‌های خدمات رسان تا حد زیادی کمک کننده خواهد بود.

فعالیت اجتماعی

روابط اجتماعی بین فردی کمک می‌کند تا افسردگی و استرس تا حدود زیادی کم‌تر شوند. هر دوی این‌ها عاملی تعیین کننده در از دست دادن حافظه هستند. اگر تنها زندگی می‌کنید، سعی کنید تا وقت بیش‌تری را به همراه پدر و مادر و دوستان خود سپری کنید.

سازمان یافته بودن

اگر خانه و محل کار شما در هم ریخته بوده و یادداشت‌های شما پراکنده باشد، احتمال فراموشی کارها بیش‌تر خواهد شد‌. وظایف، وقت‌های ملاقات و دیگر رویدادها را در یک دفتر مخصوص، تقویم و یا دفتر برنامه ریزی آنلاین ثبت کنید

هنگام اضافه کردن این مطالب در دفتر یادداشت خود، آن را با صدای بلند تکرار کنید. این کار کمک می‌کند تا مطالب بهتر در ذهن شما نقش ببندد. لیست وظایف روزانه خود را مرتب بررسی کرده و بعد از انجام هر کدام از وظایف جلوی آن‌ها تیک بزنید. مکان مخصوصی را برای کیف پول، کلیدها، عینک و دیگر وسایل ضروری روزانه خود اختصاص دهید

کارهایی که حواس شما را پرت می‌کند را محدود کنید و هرگز کارهای زیادی را با هم انجام ندهید. اگر روی به یاد آوردن اطلاعاتی که فراموش کرده‌اید، تمرکز کنید، احتمال بیش‌تری وجود دارد که بعداً آن را به خاطر بیاورید. بیاد آوردن آن موضوع گاهی باعث می‌شود که مطالب مشابه دیگر و مرتبط را هم به راحتی به خاطر بیاورید

خوب خوابیدن

خوابیدن نقش بسیار مهمی را در تحکیم حافظه و به یاد آوردن وقایع ایفا می‌کند. خوابیدن به اندازه کافی را در راس همه برنامه‌ها قرار دهید. بیش‌تر افراد بالغ بزرگسال به ۷ تا ۹ ساعت خواب شبانه نیاز دارند.

داشتن تغذیه سالم

تغذیه سالم علاوه بر داشتن نقش بسیار زیاد برای داشتن یک قلب سالم، در سلامت مغز هم بسیار نقش بزرگی را ایفا می‌کند. میوه، سبزیجات و غلات کامل در این میان نقش بسیار زیادی را ایفا می‌کنند. منابع پروتئینی کم چربی همچون ماهی، لوبیا و گوشت مرغ بدون استخوان را در برنامه غذایی خود قرار دهید. مصرف بیش از حد الکل به گیج شدن و یا فراموشی منجر شود.

 کنترل بیماری‌های مزمن

در صورت ابتلا به افسردگی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، چاقی و مشکلات شنوایی حتماً دستورالعمل‌های خاص پزشک را رعایت کنید. هر چه قدر فرد بیش‌تر و بهتر مشکلات خود را مدیریت کند، حافظه هم در وضعیت بهتری خواهد بود. 

همچنین داروهای مصرفی خود را مرتب با پزشک چک کنید. چرا که برخی از داروها اثرات شگرفی روی حافظه خواهند گذاشت.

چه زمانی باید اقدامات درمانی درباره‌ی مشکل فراموشی انجام داد؟

گروهی از بیماری‌ها – نه فقط آلزایمر – می‌توانند منجر به فراموشی در افراد مسن‌تر شوند. به همین دلیل تشخیص درست و دریافت کمک‌های درمانی مناسب اهمیت بسیار زیادی دارد.

برخی از درجات از دست دادن حافظه، مانند از دست دادن مهارت تفکر یک بخش بسیار مرسوم از فرایند پیری است‌. با این همه بین تغییرات معمول در روند حافظه و از دست رفتن حافظه ناشی از بیماری آلزایمر و اختلالات مشابه تفاوت‌هایی وجود دارد. برخی از مشکلاتی که برای روند به خاطر سپاری وقایع رخ می‌دهد ناشی از بیماری‌های قابل درمان است.

در صورت داشتن مشکلات حافظه و برای تشخیص درست و در نتیجه درمان مناسب حتماً با پزشک خود مشورت کنید. 

فراموشی و پیری 

فراموشی ناشی از افزایش سن منجر به این نمی‌شود که فرد به صورت کامل از زندگی ایده آل خود فاصله بگیرد. برای مثال، ممکن است فرد گاهی اسم افراد را از یاد ببرد ولی بعدها دوباره آن اسم را به خاطر بیاورد. گاهی ممکن است فراموش کنید که عینک خود را کجا گذاشته‌اید و گاهی هم کمی بیش‌تر از قبل باید لیستی از وقایعی که می‌خواهید آن‌ها را به یاد بیاورید تهیه کنید.

این تغییرات حافظه معمولاً بسیار قابل کنترل بوده و توانایی شغلی، زندگی مستقل و زندگی اجتماعی فرد را مختل نخواهد کرد.

فراموشی و زوال عقل

واژه‌ی زوال عقل به مجموعه‌ای از علائم همچون نقص حافظه، پرسشگری، قضاوت، زبان و مهارت فکر کردن اشاره دارد. زوال عقل معمولاً کم‌کم و به تدریج شروع شده و سپس به مرور زمان بدتر شده و توانایی کار کردن، ارتباطات اجتماعی و روابط بین فردی را در فرد بیمار تحت تأثیر قرار می‌دهد.

اغلب فراموشی به عنوان عامل مختل کننده‌ی زندگی، یکی از اولین و در عین حال قابل تشخیص‌ترین علامت زوال عقل است. دیگر علائم اولیه زوال عقل شامل:

• پرسیدن مکرر یک سوال خاص
• فراموش کردن یک کلمه در هنگام صحبت کردن
• قاطی کردن کلمات با هم برای مثال گفتن میز به جای تخت
• صرف مدت زمان بیش‌تر برای انجام دادن یک وظیفه، مانند درست کردن یک دستور آشپزی
• قرار دادن اشیا در مکان‌های اشتباه برای مثال قرار دادن کیف پول در کابیت آشپزخانه
• گم شدن هنگام راه رفتن و یا رانندگی کردن در محیط‌های آشنا
• تغییر بدون دلیل در خلق و خو و رفتار  

بیماری‌هایی که باعث آسیب پیشرونده در مغز شده و در نهایت منجر به زوال عقل می‌شوند، شامل:

• بیماری آلزایمر، رایج‌ترین علت زوال عقل
• زوال عقل عروقی (Vascular dementia)
• زوال عقل پیشانی – گیجگاهی (Frontotemporal dementia)
• زوال عقل با اجسام لویی (Lewy body dementia)

روند پیشرفت هر کدام از این بیماری ها با هم تفاوت‌هایی دارد. اختلال حافظه معمولاً اولین نشانه نیست و نوع این اختلال هم متفاوت است. همچنین امکان دارد که فرد به بیش از یک نوع زوال عقل مبتلا باشد که تحت عنوان زوال عقل ترکیبی شناخته می‌شود.

اختلال شناختی خفیف (Mild Cognitive Impairment‎)

این عارضه به صورت قابل توجهی حداقل یکی از بخش‌های مهارت فکر کردن، همچون حافظه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این حالت کمی بیش‌تر از تغییرات ناشی از افزایش سن و کمی کم‌تر از زوال عقل است. داشتن اختلال شناختی خفیف مانعی برای اجرای وظایف روزانه و فعال بودن از نظر اجتماعی نیست.

دانشمندان و پزشکان هنوز در حال بالا بردن اطلاعات خود در این مورد هستند. در بسیاری از افراد شرایط کم کم منجر به زوال عقل ناشی از آلزایمر می‌شود. دیگر مشکلات فراموشی افراد چندان پیشرفته نبوده و باعث بروز علایم و نشانه‌های زوال عقل نخواهد شد.

دلایل برگشت پذیر از دست دادن حافظه

بسیاری از مشکلات پزشکی می‌تواند منجر به فراموشی و یا دیگر علائم شبه زوال عقل شود. بسیاری از این عارضه‌ها قابل درمان هستند. پزشک بیماری‌هایی که باعث بروز اختلال حافظه برگشت پذیر شده است را به دقت زیر نظر می‌گیرد

دلایل احتمالی برای فراموشی برگشت پذیر عبارتند از:

• داروها: گروه خاصی از داروها و یا ترکیبی از داروهای مختلف می‌تواند باعث فراموشی یا سردرگمی شود.
• ضربات مغزی: ضربات مغزی ناشی از سقوط از ارتفاع و یا تصادفات، حتی اگر فرد هوشیاری خود را هم از دست نداده باشد، منجر به اختلال حافظه خواهد شد.
• اختلالات عاطفی و احساسی: استرس، اضطراب و یا افسردگی هم می‌تواند باعث فراموشی، سردرگمی، اختلال تمرکز و دیگر مشکلاتی شود که انجام فعالیت‌های روزانه را مختل خواهد کرد. 
• سو مصرف الکل: الکلی بودن مزمن به طرز شدیدی می‌تواند منجر به اختلال در توانایی‌های ذهنی شود. الکل از طرفی دیگر باعث تداخل دارویی شده و همین منجر به فراموشی خواهد شد.
• کمبود ویتامین ب ۱۲: ویتامین ب ۱۲ به سلامت سلول‌های عصبی و گلبول‌های قرمز خون کمک خواهد کرد. کمبود این ویتامین که در افراد مسن‌تر شایع‌ است در نهایت منجر به مشکلات حافظه خواهد شد.
• کم کاری تیروئید: این عارضه می‌تواند منجر به فراموشی و یا دیگر مشکلات مربوط به تفکر شود. 
• بیماری‌های مغزی: تومور و یا عفونت در مغز می‌تواند منجر به فراموشی و یا دیگر علائم شبه زوال عقل شود.

چه زمانی برای مشکل فراموشی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر در مورد فراموشی نگران هستید و یا اگر فراموشی اجازه نمی‌دهد که شما فعالیت‌های روزانه معمول خود را انجام دهید و یا اگر متوجه وخامت اوضاع شدید با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک علاوه بر معاینه بدنی، حافظه و توان و مهارت حل مسئله فرد را هم بررسی خواهد کرد. برخی از اوقات باید آزمایش‌های دیگری انجام شود، درمان فراموشی به عامل به وجود آورنده آن بستگی دارد.

پزشک سوالاتی را مطرح خواهد کرد. بهتر است که در هنگام ملاقات با پزشک یکی از دوستان و اعضای خانواده شما را همراهی کند.

سوالاتی که پزشک مطرح می‌کند عبارتند از:

• علائم از چه زمانی آغاز شدند؟
• چه داروهایی و به چه مقداری مصرف می‌کنید؟
• آیا به تازگی داروی جدیدی را مصرف کرده‌اید؟
• انجام چه کارهایی برای شما دشوار است؟
• برای مقابله با اختلال حافظه چه کارهایی را انجام می‌دهید؟
• چه مقدار الکل می‌نوشید؟
• آیا به تازگی بر اثر تصادف، سقوط و یا ضربه به سر شما آسیب وارد شده است؟
• آیا به تازگی بیمار شده‌اید؟
• آیا احساس غم، افسردگی یا اضطراب دارید؟
• آیا به تازگی فقدان یک عزیز و یا یک تغییر بزرگ را در زندگی تجربه کرده‌اید؟

علاوه بر معاینه بدنی، پزشک برای سنجش مهارت تفکر فرد تست‌هایی بر پایه سوال و جواب انجام می‌دهد. گاهی برای تشخیص علت فراموشی برگشت پذیر و یا علایم شبه زوال عقل آزمایش خون و یا تست های تصویربرداری از مغز انجام خواهد شد. 

گاهی برای تشخیص زوال عقل و دیگر اختلالات حافظه فرد به متخصص مغز و اعصاب و یا روانپزشک ارجاع داده خواهد شد.

اهمیت تشخیص فراموشی

کنار آمدن با از دست دادن حافظه و شروع احتمالی زوال عقل برای افراد بسیار سخت و دشوار است. گاهی فرد مشکل خود را برای مدت‌های مدیدی از عزیزان خود پنهان می‌کند و گاهی هم اعضای خانواده به دلیل بی توجهی خود به شرایط خود را مقصر می‌دانند

بنابراین در عین چالش برانگیز بودن تشخیص درست اهمیت بسیار زیادی دارد. تشخیص دلایل بروز فراموشی برگشت پذیر کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی ممکن اتخاذ شود. 

همچنین تشخیص اولیه و زودهنگام اختلال شناختی خفیف و بیماری آلزایمر بسیار مهم است چرا که باعث نتایج زیر می‌شود:

• شروع درمان برای مدیریت علایم
• آگاه کردن خود و عزیزان در مورد بیماری
• فراهم کردن اقدامات درمانی و مراقبتی مناسب 
• فراهم کردن تجهیزات درمانی مناسب 
• برآورد صحیح هزینه‌های درمانی

منابع:

healthgrades

health.harvard.edu

mayoclinic

mayoclinic