از متداول‌ترین و موثرترین داروی ضدانگل می‌توان به قرص مبندازول اشاره کرد. نحوه کارکرد داروی مبندازول به‌گونه‌ای‌ست که با تخریب دیواره سلولی انگل و تخم کرم، باعث توقف رشد انگل و دفع آن از بدن می‌شود. اصلی‌ترین موارد مصرف قرص مبندازول را می‌توان کاهش تخم‌گذاری انواع کرم‌ها و نابودی قطعی آنها به‌ویژه کرم کدو، کرم قلابدار و کرم آسکاریس دانست.
داروی مبندازول در اشکال مختلفی همچون قرص جویدنی، قرص بلعیدنی و شربت مبندازول یا سوسپانسیون برای درمان عفونت‌های انگلی وجود دارد. از عوارض جانبی این دارو باید به درد شکم، تهوع و استفراغ، اسهال و سردرد اشاره کرد. با وجود ایمنی نسبی قرص مبندازول، همیشه باید به موارد احتیاط و هشدارها توجه کافی داشت. مصرف این دارو در دوران بارداری، شیردهی و در صورت ابتلا به بیماری‌های کبدی باید بسیار بااحتیاط انجام شود. برای آگاهی از دوز مصرفی و دوره درمان با مبندازول حتما با دکتر انگل روده مشورت کنید.
با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر که به 5 دقیقه زمان نیاز دارد، با نحوه عملکرد و اثرگذاری قرص مبندازول آشنا می‌شوید.
در انتها، اگر سوالی درباره تداخلات دارویی مبندازول و نحوه مصرف قرص مبندازول دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس پزشکی ما به آن پاسخ خواهد داد.
داروی مبندازول چیست؟
داروی مبندازول، داروی ضدانگلی‌ست که برای درمان انواع مختلف بیماری‌های انگلی از جمله کرمک، کرم آسکاریس، کرم‌های شلاقی و کرم‌های قلابدار استفاده می‌شود. این دارو با جلوگیری از جذب گلوکز توسط انگل‌ها، باعث مرگ و دفع آنها از بدن خواهد شد. معمولا به شکل قرص مصرف شده و برای درمان بیشتر عفونت‌ها، یک دوره کوتاه مصرف کافی است. قرص مبندازول عوارض جانبی کمی دارد، اما گاهی مصرف آن با درد شکم، اسهال یا سرگیجه همراه خواهد بود. استفاده نامناسب از مبندازول، منجر به بروز مقاومت دارویی در انگل‌ها می‌شود. اگر بیشتر می‌خواهید درباره انگل‌ها و نحوه عملکرد آنها در بدن ما بدانید، مطلب انگل چیست را مطالعه کنید.
نام تجاری داروی مبندازول چیست و به چه نام‌هایی در بازار موجود است؟
داروی مبندازول با نام‌های تجاری متفاوتی همچون Vermox، Mebox، Emverm و Ovex در بازار موجود است. شرکت‌های مختلف دارویی ایرانی و خارجی متفاوتی، برای تولید این دارو اقدام کرده‌اند و آن را با عناوین تجاری متفاوتی به بازار عرضه داشته‌اند. معمول‌ترین قرص مبندازول تجویزشده قرص مبندازول 100 برای کودکان و بزرگسالان است. ولی این دارو، به شکل قرص مبندازول 500 و قرص مبندازول قهوه‌ای هم موجود است. حال اینکه تفاوت قرص مبندازول 100 چیست را باید در نحوه عملکرد و تاثیرگذاری این دارو در بازه زمانی مشخص یافت.
اَشکال دارویی مبندازول
مبندازول در اشکال دارویی متنوع، برای درمان عفونت‌های انگلی مختلف استفاده می‌شود. قرص مبندازول برای درمان بیماری‌های ضدانگلی مانند کرم‌های روده‌ای استفاده می‌شود و با جلوگیری از جذب گلوکز در انگل‌ها، آنها را از بین می‌برد. اشکال دارویی مبندازول شامل موارد زیر هستند:
- قرص؛ معمول‌ترین شکل دارویی مبندازول، به صورت قرص‌های 100 میلی‌گرمی وجود دارند. قرص مبندازول، به شکل جویدنی یا بلعیدنی مصرف می‌شود.
- سوسپانسیون خوراکی؛ شکل مایع دارو، برای افرادی دچار مشکل بلعیدن قرص، به‌ویژه کودکان، مناسب است. هر 5 میلی‌لیتر از سوسپانسیون، حاوی 100 میلی‌گرم مبندازول است.
- پودر برای سوسپانسیون؛ این شکل دارویی، به صورت پودر ارائه شده که پس از حل کردن آن با آب، به صورت سوسپانسیون مصرف می‌شود.
این تنوع در اشکال دارویی مبندازول، مصرف آن را برای گروه‌های سنی مختلف و در شرایط مختلف بالینی مناسب می‌کند.
نحوه عملکرد قرص مبندازول
مبندازول یک داروی ضدانگل است که با مهار عملکرد سلولی انگل‌ها، به ویژه با جلوگیری از تشکیل میکروتوبول‌ها و مهار جذب گلوکز در سلول‌های انگل‌هایی همچون کرم آسکاریس، عمل می‌کند. میکروتوبول‌ها، ساختارهای حیاتی برای تقسیم سلولی و حفظ ساختار سلولی در انگل‌ها هستند. با مهار تشکیل این ساختارها، قرص مبندازول توانایی انگل‌ها را در تولید مثل و جذب مواد مغذی مختل می‌کند. این فرآیند باعث می‌شود انگل‌ها انرژی لازم برای بقا و تکثیر را نداشته باشند و در نهایت از بین می‌روند. پس از مرگ انگل‌ها، بقایای آنها از طریق سیستم گوارشی دفع می‌شوند.
برای درمان چه بیماری‌هایی از مبندازول استفاده می‌شود؟
قرص مبندازول، برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌های انگلی استفاده می‌شود. از جمله بیماری‌هایی که با مبندازول درمان می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسکاریازیس؛ عفونت ناشی از کرم آسکاریس
- آنتروبیازیس؛ عفونت ناشی از کرمک
- تریکوریازیس؛ عفونت ناشی از کرم‌های شلاقی
- آنکیلوستوما و نکاتور آمریکانوس؛ عفونت ناشی از کرم‌های قلابدار
- استرونژیلوئیدازیس؛ عفونت ناشی از کرم‌های رشته‌ای
این دارو معمولا توسط دکتر گوارش به صورت خوراکی تجویز شده و بسته به نوع و شدت عفونت، دوز و طول مدت درمان متغیر است. قرص مبندازول، به دلیل اثربخشی بالا و عوارض جانبی نسبتا کم، یکی از داروهای اصلی برای درمان عفونت‌های انگلی در سراسر جهان محسوب می‌شود.
قرص مبندازول جویدنی برای چیست؟
قرص مبندازول جویدنی، برای درمان عفونت‌های انگلی در دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می‌گیرند. این شکل دارویی قرص مبندازول، به‌ویژه برای افرادی همچون کودکان طراحی شده که ممکن است در بلعیدن قرص‌های معمولی مشکل داشته باشند. قرص‌های جویدنی مبندازول باید قبل از بلعیدن کاملا جویده شوند تا دارو به‌طور یکنواخت در دستگاه گوارش پخش شود و بهترین اثربخشی را داشته باشد. این دارو، برای درمان عفونت‌هایی مانند کرمک، کرم‌های گرد، کرم‌های قلابدار و کرم‌های شلاقی استفاده می‌شود. با جویدن قرص‌ها، دارو به سرعت در بدن جذب شده و در اثر عملکرد آنها، انگل‌ها به سرعت از بین رفته و علائم بیماری کاهش می‌یابد.
دوز و نحوه مصرف قرص مبندازول چیست؟
قرص مبندازول را دقیقا طبق توصیه پزشک مصرف کنید. برای جلوگیری از عوارض این قرص، از مصرف بیش از حد یا طولانی‌تر از مدت تعیین شده بپرهیزید. در جدول زیر، به دوز و نحوه مصرف قرص مبندازول اشاره کرده‌ایم:
| نوع عفونت | بزرگسالان و کودکان بالای 2 سال | کودکان زیر 2 سال | توضیحات تکمیلی |
| کرمک | یک دوز 100 میلی‌گرمی با یک‌بار مصرف/ در صورت نیاز، تکرار دوز پس از 2 تا 3 هفته | توسط پزشک | انجام درمان روی تمام افراد خانواده |
| کرم گرد، کرم قلابدار، کرم شلاقی | 100 میلی‌گرم دوبار در روز (صبح و عصر) به مدت 3 روز متوالی | توسط پزشک | امکان نیاز به تکرار درمان پس از 3 هفته |
| کرم‌های شلاقی | 100-200 میلی‌گرم دوبار در روز به مدت 5 روز | توسط پزشک | افزایش مدت زمان درمان، بسته به شدت علائم |
| کرم‌های لوله‌ای | 400-200 میلی‌گرم 3 بار در روز برای 3 روز؛ سپس 500 میلی‌گرم 3 بار در روز برای 10 روز | توسط پزشک | مصرف دارو با غذا برای جذب بهتر |
در صورت بروز واکنش‌های شدید مانند تشنج، بثورات پوستی یا مشکلات تنفسی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. قرص‌ها را می‌توانید بجوید یا با آب ببلعید. برخی از قرص‌ها هم قابل خرد کردن و مخلوط کردن با غذا هستند.
آیا داروی مبندازول را باید ناشتا بخوریم؟
مصرف قرص مبندازول، نیازی به ناشتا بودن ندارد و می‌توان آن را با یا بدون غذا مصرف کرد. با این حال، برخی از منابع معتبر پزشکی توصیه می‌کنند که درصورت مصرف دوزهای بالاتر یا دوره‌های درمانی طولانی‌تر، آن را همراه با غذاهای چرب مصرف کنید. این کار، به بهبود جذب دارو کمک کرده و اثربخشی آن را افزایش می‌دهد.
نحوه و دوز مصرف قرص مبندازول برای بزرگسالان
دوز مصرفی قرص مبندازول، برای بزرگسالان بستگی به نوع عفونت دارد. به‌طور معمول، برای عفونت‌های رایج مانند کرم گرد یا کرم شلاقی، دوز مصرفی توصیه‌شده 100 میلی‌گرم و دوبار در روز به مدت 3 روز متوالی است. در صورت نیاز به درمان مجدد، باید پس از 3 هفته دوباره تکرار شود. همچنین، برای عفونت کرمک، معمولا یک دوز 100 میلی‌گرمی به صورت تک‌دوز و در صورت لزوم بعد از دو هفته تکرار مصرف قرص مبندازول لازم است.
درباره اهمیت تکرار دوز مصرفی مبندازول، به گفته سازمان سلامت ملی آمریکا (NHS)،
قرص مبندازول، تنها کرم‌ها را می‌کشد، اما تخم کرم‌ها همچنان در بدن فرد وجود دارند. به‌همین خاطر، گاهی لازم است دوز دوم را بعد از 2 هفته مصرف کنید.
این دارو را می‌توانید با غذا یا بدون غذا مصرف کنید. اما در صورت تجویز دوزهای بالا، بهتر است برای جذب بهتر با غذا مصرف شود.
نحوه و دوز مصرف قرص مبندازول برای کودکان
دوز معمول مصرف قرص مبندازول برای درمان کرمک، برای کودکان ۲ ساله و بزرگتر، 100 میلی‌گرم است که به صورت یک دوز واحد در روز استفاده می‌شود. در صورت ابتلا به عفونت‌های دیگر مانند آسکاریس، کرم قلابدار یا کرم شلاقی، مصرف 100 میلی‌گرم از داروی مبندازول، دو بار در روز و برای سه روز متوالی لازم است. برای کودکان زیر 2 سال، مصرف این دارو باید با دقت و تنها تحت نظر پزشک انجام شود. چنانچه عفونت انگلی شدید باشد، مصرف دارو با یک وعده غذایی چرب، جذب آن را افزایش خواهد داد. همچنین، در صورت نیاز و تشخیص دکتر انگل روده، ممکن است تکرار درمان پس از سه هفته ضرورت داشته باشد.
اگر یک دوز مصرف مبندازول را فراموش کردیم، چه کنیم؟
اگر یک دوز مصرف قرص مبندازول را فراموش کردید، به محض یادآوری، آن را مصرف کنید. اما اگر زمان زیادی تا دوز بعدی باقی نمانده باشد، نیازی به مصرف دوز فراموش شده نیست و باید فقط دوز بعدی را طبق برنامه مصرف کنید. از مصرف همزمان دو دوز خودداری کنید؛ زیرا این کار، منجر به افزایش خطر بروز عوارض جانبی خواهد شد. برای جلوگیری از فراموشی زمان مصرف قرص مبندازول، دارو را در زمان‌های مشخص از روز مصرف کنید.
نگهداری داروی مبندازول چگونه است؟
داروی مبندازول باید در دمای اتاق و دور از رطوبت، گرما و نور مستقیم نگهداری شود. این دارو را در یخچال یا در معرض انجماد قرار ندهید. همچنین، باید اشکال متنوع دارویی مبندازول را دور از دسترس کودکان نگه دارید. پس از باز کردن بسته‌بندی، بهتر است برای محافظت بیشتر، از داروی مبندازول را در ظرف اصلی خود نگهداری کرده تا از تاثیر عوامل محیطی مانند رطوبت جلوگیری شود. برای اطمینان از نگهداری صحیح، از دستورالعمل‌های ارائه‌شده توسط داروساز یا اطلاعات درج‌شده روی بسته‌بندی استفاده کنید.
قرص مبندازول چه عوارضی دارد؟
هرچند که قرص مبندازول، داروی ایمنی است؛ اما مانند هر داروی دیگری عوارض جانبی خاص خود را دارد. در جدول زیر، به برخی از عوارض جانبی رایج و عوارض جانبی نادر قرص مبندازول اشاره کرده‌ایم:
| عوارض جانبی رایج قرص مبندازول | عوارض جانبی نادر قرص مبندازول |
| تهوع و استفراغ پس از مصرف داروی مبندازول | واکنش‌های آلرژیک مثل خارش، بثورات پوستی و ورم صورت |
| دردهای شکمی و احساس ناراحتی در معده | نارسایی کبدی با علائمی همچون زردی پوست و چشم‌ها |
| گاهی ابتلا به اسهال | کاهش تعداد سلول‌های خونی همراه با خستگی یا خونریزی |
| سردرد پس از مصرف دارو | رشد غیر طبیعی مو |
با توجه به این عوارض، مصرف مبندازول در دوران شیرهی و بارداری، به‌خصوص در سه ماهه اول بارداری باید با احتیاط زیاد و زیر نظر پزشک انجام شود.
تداخلات دارویی قرص مبندازول
با وجود ایمن بودن قرص مبندازول، گاهی با برخی داروها و مواد شیمیایی تداخل پیدا می‌کند. در ادامه، به تعدادی از تداخلات دارویی احتمالی قرص مبندازول اشاره کرده‌ایم:
- سایمتیدین؛ مصرف برای کاهش اسید معده و تداخل به جهت کاهش سطح ترکیبات مبندازول در خون
- داروهای ضدتشنج؛ داروهایی مانند فنی‌توئین و کاربامازپین برای درمان صرع و تداخل به جهت کاهش اثربخشی مبندازول
- کتوکونازول؛ تداخل به جهت افزایش سطح خونی مبندازول
- ریفامپین؛ مصرف برای درمان سل و تداخل به جهت کاهش سطح مبندازول در خون
- داروهای ضدویروس؛ دارویی مانند ریتوناویر و تداخل به جهت اثرگذاری منفی بر متابولیسم قرص مبندازول
- داروهای ضدافسردگی و ضدروان‌پریشی؛ تداخل به جهت ایجاد تغییراتی در سطح دارو در خون
همیشه پیش از شروع مصرف هر داروی جدید، اگر در حال مصرف هر داروی دیگری هستید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید تا از بروز تداخلات دارویی جلوگیری شود. اگر علائم غیرعادی یا عوارض جانبی ناشی از تداخل دارویی را مشاهده کردید، به سرعت با پزشک خود مشورت کنید.
موارد احتیاط مصرف قرص مبندازول
مصرف قرص مبندازول را باید با توجه به موارد احتیاطی خاصی انجام دهید. در ادامه، به مهم‌ترین موارد احتیاط قرص مبندازول اشاره کرده‌ایم:
- مصرف قرص مبندازول در دوران بارداری؛ به دلیل وارد شدن آسیب احتمالی به جنین، این قرص به‌ویژه در سه‌ماهه اول باید با احتیاط مصرف شود.
- مصرف قرص مبندازول در دوران شیردهی؛ به دلیل وجود ترکیبات این قرص در شیر مادر، قبل از مصرف آن باید با پزشک مشورت کنید تا از ایمن بودن آن برای نوزاد خود اطمینان حاصل کنید.
- مصرف قرص مبندازول برای افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی؛ افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی، برای مصرف این قرص باید با احتیاط عمل کنند و این افراد به تنظیم دوز یا بررسی عملکرد کبد توسط پزشک نیاز دارند. توصیه می‌کنیم برای آشنایی با این نوع بیماری‌ها ، مقاله شایع ترین بیماری‌های کبدی را بخوانید که برای این مشکلات سلامتی، از داروی مبندازول اجتناب کنید.
- مصرف داروی مبندازول برای افراد دچار به واکنش‌های حساسیتی؛ اگر در گذشته به مبندازول یا هر داروی دیگری واکنش آلرژیک نشان داده‌اید، قبل از مصرف این دارو باید با پزشک مشورت کنید.
- مصرف قرص مبندازول و احتمال وجود تداخلات دارویی: مبندازول، با برخی داروها به‌ویژه داروهای درمان صرع، برخی داروهای ضدقارچ و داروهای ضدانعقاد خون تداخل دارند. بنابراین، تمامی داروهای مصرفی خود را باید به پزشک اطلاع دهید.
- مصرف داروی مبندازول برای کودکان زیر ۲ سال؛ مصرف مبندازول در کودکان زیر ۲ سال، تنها و تنها باید تحت نظر پزشک انجام شود.
- مصرف قرص مبندازول در طولانی‌مدت؛ عوارض جانبی جدی‌تری در صورت مصرف طولانی‌مدت این دارو رخ خواهد داد. به‌همین‌خاطر، مصرف آن برای مدت طولانی باید تحت نظر پزشک باشد.
همیشه قبل از شروع درمان با قرص مبندازول، برای حصول اطمینان از ایمنی و مناسب بودن آن، با پزشک مشورت کنید.
مصرف مبندازول در بارداری و شیردهی
مصرف قرص مبندازول در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط انجام شود. در دوران بارداری، به‌ویژه در سه‌ماهه اول، از مصرف این دارو پرهیز کنید؛ مگر اینکه ضرورت پزشکی وجود داشته باشد. زیرا مطالعات کافی در مورد ایمنی آن در انسان‌ها وجود ندارد. اگرچه مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که مصرف داروی مبندازول اثرات مضری بر جنین داشته، ولی این اثرات در انسان‌ها به‌طور قطعی تایید نشده است. انتقال مبندازول به مقدار بسیار کمی به شیر مادر، در دوران شیردهی را بی‌خطر تلقی کرده‌اند؛ اما همچنان برای اطمینان از عدم تأثیرات منفی داروی مبندازول بر نوزاد، باید با پزشک مشورت شود.
مصرف سرخود و اوردوز با قرص مبندازول
مصرف خودسرانه و بیش از حد قرص مبندازول، عوارض بسیار جدی به دنبال خواهد داشت. داروی مبندازول، معمولا در دوزهای تجویزشده توسط پزشک، ایمن است؛ اما مصرف بی‌رویه و خودسرانه آن منجر به مسمومیت و عوارض جانبی می‌شود. عوارض شدید و احتمالی اوردوز با قرص مبندازول شامل تهوع شدید، استفراغ، اسهال، درد شکمی، سردرد، سرگیجه و در موارد نادر آسیب کبدی یا اختلالات عصبی است. در صورت بروز هر یک از این علائم، باید فورا به اورژانس مراجعه کنید.
چه افرادی نباید از داروی مبندازول استفاده کنند؟
داروی مبندازول برای همه افراد مناسب نیست و برخی افراد باید از مصرف آن اجتناب کرده یا با احتیاط آن را مصرف کنند. این افراد شامل موارد زیر هستند:
- زنان باردار؛ به‌خصوص در سه‌ماهه اول بارداری
- کودکان زیر ۲ سال؛ عدم اطمینان از ایمنی و اثربخشی مبندازول در این گروه سنی
- افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی؛ احتمال وارد شدن آسیب بیشتر به کبد با مصرف قرص مبندازول
- افراد دچار حساسیت دارویی؛ وجود سابقه حساسیت به مبندازول یا هر داروی دیگری
- افراد با مشکلات گوارشی خاص؛ به دلیل تشدید اختلالات گوارشی با مصرف این دارو
در صورت نیاز به مصرف مبندازول، وضعیت سلامتی خود را با پزشک در میان بگذارید تا متناسب با شرایط پزشکی شما بهترین تصمیم از سوی او گرفته شود. برای درک بیشتر اهمیت رعایت توصیه‌های دکتر گوارش، مطلب تخصص گوارش چیست را مطالعه کنید.
برای درمان عفونت‌های انگلی و تجویز قرص مبندازول به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان عفونت‌های انگلی و تجویز قرص مبندازول، به یک متخصص گوارش مراجعه کنید. این پزشک، با آگاهی از نحوه کارکرد داروی مبندازول، بررسی علائم و وضعیت سلامتی شما و انجام تست‌های لازم، موثرترین درمان با داروی مبندازول را تجویز خواهد کرد. چنانچه حین مصرف با علائمی مانند درد شکم، اسهال، سردرد و تهوع و استفراغ مواجه شدید، دکتر گوارش ایمن‌ترین دوز مصرفی و مناسب‌ترین دوره درمان با مبندازول را ارائه می‌دهد.
این دارو به شکل‌های متنوعی همچون قرص مبندازول بلعیدنی، قرص جویدنی و شربت مبندازول با هدف مصرف راحت‌تر افراد به‌ویژه کودکان در بازار وجود دارد.
اگر شما هم با علائم عفونت‌های انگلی مواجه هستید و به داروی ضدانگل مانند مبندازول نیاز دارید، باید به متخصص گوارش مراجعه کنید. برای دریافت نوبت از دکتر گوارش، می‌توانید از امکان نوبت‌دهی آنلاین این متخصص در سایت دکتردکتر بهره‌مند شوید.
منابع:
webmd.com
Drugs.com
سوالات متداول قرص مبندازول
اگر بعد از مصرف داروی مبندازول خوب نشدیم، چکار کنیم؟
اگر پس از دوره درمان بهبودی حاصل نشد، باید با پزشک مشورت کنید تا احتمال نیاز به درمان مجدد یا بررسی‌های بیشتر مطرح شود.
چند روز طول می‌کشد تا قرص مبندازول اثر کند؟
معمولا طی چند روز علائم بهبود می‌یابند، اما دوره درمان باید کامل شود.
آیا باید تمام اعضای خانواده قرص مبندازول را مصرف کنند؟
در صورت وجود عفونت کرمک، ممکن است پزشک توصیه کند که تمام اعضای خانواده درمان شوند تا از عفونت مجدد جلوگیری شود.
آیا ممکن است به دوز دوم یا سوم نیاز داشته باشم؟
گاهی پزشک توصیه می‌کند که پس از چند هفته یک دوز دیگر مصرف کنید تا مطمئن شوید که تمام انگل‌ها از بین رفته‌اند.
سلام وقت شما بخیر
امیدوارم خوب باشین
یه سوالی داشتم اونم این بود که نحوه و دوز مصرف قرص مبندازول برای بچه ها چطوریه و چقدره؟
سلام عزیزم
مبندازول یک داروی ضد انگل هست که در طیفی از بیماری های انگلی و کرم ها کاربرد داره
و دوز اون و مدت مصرف با توجه به نوع عفونت متفاوته