مثانه عصبی چه علائمی دارد و چگونه درمان می‌شود؟

مثانه عصبی یا نوروژنیک چیست؟ علت ابتلا به این بیماری چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

در این مقاله ابتدا انواع مثانه عصبی را معرفی می‌کنیم، سپس درباره‌ی علائم و عوارض و درمان آن صحبت خواهیم کرد.

مثانه عصبی چیست؟

مثانه عصبی به گروهی از بیماری‌ها گفته می شود که در آن فرد با ناتوانی در کنترل ادرار به دلیل مشکلات مغزی، نخاعی و یا عصبی رو به روست. به‌عنوان مثال علت درد مثانه با مثانه عصبی می‌توانند ارتباط داشته باشند، زیرا در مثانه عصبی، تحریکات عصبی غیرطبیعی باعث بروز درد و مشکلات در عملکرد مثانه می‌شود که یکی از علائم آن می‌تواند درد در ناحیه مثانه باشد.

آسیب عصبی می‌تواند نتیجه بیماری ام‌اس، پارکینسون و یا دیابت باشد. گاهی هم بروز عفونتی در مغز و نخاع، مسمومیت با فلزات سنگین، سکته، آسیب به نخاع و یا جراحی‌های سنگین لگنی باعث ایجاد این آسیب هستند. 

افرادی که به صورت مادرزادی با مشکلات نخاعی همچون مهره شکاف دار مبتلا هستند، هم ممکن است به این بیماری مثانه دچار شوند.

انواع مثانه عصبی

اعصاب بدن چگونگی ذخیره و تخلیه ادرار را کنترل می‌کنند‌. اگر مشکلی در این رشته‌های عصبی ایجاد شود، منجر به مثانه پرکار ، بی اختیاری و مثانه کم‌کار و یا مثانه مسدود می‌شود‌. در حالت مثانه مسدود، جریان ادرار مسدود می‌شود و ادرار درون مثانه باقی می‌ماند.

سیستم ادراری بدن انسان چگونه کار می‌کند؟

مثانه و کلیه‌ها اجزای سیستم ادراری هستند. این اندام‌ها وظیفه ساخت، ذخیره و تخلیه ادرار را برعهده دارند. زمانی‌ که سیستم ادراری به درستی کار کند، ادرار توسط کلیه‌ها ساخته شده و به سمت مثانه حرکت می‌کند.

مثانه محل نگه‌داری ادرار است. این اندام به کمک عضلات لگنی در جای خود یعنی بخش پایینی شکم ثابت نگه داشته شده است.

زمانی که مثانه پر از ادرار نباشد، در حالت شل یا ریلکس قرار دارد. سیگنالهای عصبی در مغز فرد را متوجه پر بودن مثانه می‌کنند. در این زمان است که فرد نیاز به دفع ادرار پیدا می‌کند. مغز به ماهیچه‌های ادرار فرمان انقباض می‌دهد. این عامل باعث خروج ادرار از میزراه یا مجاری ادراری (urethra) می‌شود.

مجاری ادراری ماهیچه‌‌هایی تحت عنوان اسفنگتر دارد. این ماهیچه‌ها میزراه را تا زمان رسیدن فرد به سرویس بهداشتی بسته نگه داشته و مانع از خروج و نشت ادرار از مثانه می‌شود. این اسفنگتر ‌ها زمانی که مثانه منقبض می‌شود، باز می‌شوند.

علل مثانه عصبی

برای اینکه مثانه کار خود را درست انجام دهد، نیاز است تا ماهیچه‌ها و اعصاب زیادی به صورت هماهنگ با هم کار کنند.

پیام‌های عصبی بین مغز و عضله حرکت کرده و کار دفع ادرار را کنترل می‌کنند. اگر این رشته‌های عصبی به دلیل جراحت و یا بیماری آسیب ببیند، ماهیچه‌های مثانه در زمان مناسب خود قادر به انقباض و یا شل کردن خود نیستند.

در افراد مبتلا به مثانه نوروژنیک، اعصاب و عضلات به درستی با هم کار نمی‌کنند. در نتیجه ممکن است مثانه به درستی پر یا خالی نشود. ماهیچه‌های مثانه ممکن است، پرکار شده و بیش‌تر از حد طبیعی و قبل از پر شدن کامل مثانه منقبض شوند.

برخی اوقات ماهیچه‌ها بیش‌تر از حد شل شده و در این حالت ادرار پیش از آمادگی کامل فرد دفع می‌شود. به این حالت بی اختیاری ادرار گفته می‌شود.

در گروهی دیگر ماهیچه‌‌های مثانه ممکن است کم کار شده و در این حالت حتی زمانی که پر از ادرار است، به صورت کامل خالی نشده و یا اینکه اصلا خالی نمی‌شود.

ماهیچه‌های اسفنگتر  میزراه ممکن است به درستی کار نکنند. این ماهیچه‌ها ممکن است حتی در هنگام تلاش فرد برای دفع و تخلیه ادرار سفت باقی بمانند. برخی از افراد هر دو حالت مثانه کم کار و پر کار را تجربه می‌کنند.

علائم مثانه عصبی

علائم مثانه عصبی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. همچنین این نشانه‌ها به نوع آسیب عصبی شخص هم بستگی دارد. برخی از افراد هم علائم مثانه پر کار را دارند و هم نشانه‌های مثانه کم کار را تجربه می‌کنند. افراد مبتلا به ام اس، سکته و ویروس واریسلا زوستر هم معمولا هر دو نوع را تجربه می‌کنند.

عفونت مجاری ادراری 

افراد مبتلا به مثانه کم کار و پر کار مرتب به عفونت مجاری ادراری مبتلا می‌شوند. این مشکل معمولا یکی از اولین علائم مثانه نوروژنیک است. این بیماری که مرتب تکرار می‌شود و عود می‌کند بر اثر وجود باکتری، ویروس و یا قارچ در مجاری ادراری ایجاد می‌شود. 

بی اختیاری ادرار در مثانه پر کار 

در مثانه پر کار که معمولا در صورت ابتلا به بیماری‌های مغزی، پارکینسون و سکته ایجاد می‌شود، ماهیچه‌ها بیش‌تر از حالت طبیعی منقبض می‌شوند.

گاهی اوقات این انقباض زیاد ماهیچه‌ها منجر به نشت ادرار پیش از رسیدن به سرویس بهداشتی و یا بی اختیاری ادرار می‌شود.

در حالت مثانه پر کار فرد به صورت ناگهانی احساس می‌کند که باید به سرویس بهداشتی مراجعه کند. این احساس گاهی باعث ایجاد ترس در فرد می‌شود و فرد نگران می‌شود که در صورت به موقع نرسیدن به سرویس بهداشتی امکان خیس کردن خود وجود خواهد داشت. گاهی تنها چند قطره ادرار بدون اختیار فرد خارج می‌شود‌ و گاهی هم مقدار ادرار خارج شده بدون خواست فرد بسیار زیاد خواهد بود. حتی امکان دفع ادرار در هنگام خواب هم وجود دارد.

کثرت و دفعات زیاد نیاز به رفتن به سرویس بهداشتی در مثانه پر کار 

یکی دیگر از نشانه‌های مثانه پرکار رفتن به سرویس بهداشتی به دفعات زیاد در طول روز و شب است. حتی ممکن است فرد مقدار کمی ادرار تولید کرده باشد ولی باز هم نیاز به رفتن به سرویس بهداشتی داشته باشد. تعداد دفعاتی که شخص ادرار می‌کند از شخصی به شخص دیگر متفاوت است‌، ولی بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که رفتن به سرویس بهداشتی بیش‌تر از ۸ بار در ۲۴ ساعت «تکرر ادرار» است.

انسداد ادراری یا احتباس ادرار در مثانه کم کار

در افراد مبتلا به دیابت، ام اس، سفلیس یا افرادی که به تازگی جراحی‌های بزرگ لگنی انجام داده‌اند، مثانه کم کار شایع است. در این حالت ماهیچه‌ی مثانه ممکن است در زمان مناسب منقبض نشود‌. همچنین ماهیچه اسفنگتر اطراف میزراه هم ممکن است فورا عمل نکند. این ماهیچه‌ها گاهی زمانی که فرد تلاش می‌کند تا مثانه خود را خالی کند هم سخت و در حالت انقباض باقی می‌مانند. 

در حالت مثانه کم کار فرد ممکن است به صورت قطره چکانی ادرار دفع کند‌. گاهی هم فرد قادر به تخلیه کامل ادرار خود نیست و در این حالت احتباس ادرار رخ می‌دهد. گاهی هم فرد اصلا قادر به تخلیه ادرار خود نیست، به این حالت مثانه مسدود گفته می‌شود.

اگر میخواهید با علائم سرطان مثانه آشنا شوید، مقاله سرطان مثانه مجله دکتردکتر را از دست ندهید.

مثانه نوروژنیک چگونه زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟

علائم مثانه عصبی می‌تواند روی کیفیت زندگی تاثیر بگذارد. در واقع این علائم باعث ایجاد وقفه‌های زیادی در زندگی روزمره فرد می‌شود‌. گاهی فرد از رفتن به تعطیلات، وقت گذرانی با دوستان و یا انجام دادن معمولی‌ترین کارها واهمه دارد. چرا که همیشه فرد نگران است که شاید در صورت نیاز به دفع ادرار سرویس بهداشتی مناسب را پیدا نکند. برخی از مردم حتی کارهای روزمره خود را متوقف و یا بعضی از آن‌ها را حذف می‌کنند. 

مثانه عصبی روی شغل و یا روابط فرد هم اثر خواهد گذاشت. فرد احساس تنهایی، افسردگی و اضطراب خواهد کرد. در افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار گاهی مشکلات پوستی و یا عفونت رخ خواهد داد.

در صورت داشتن علائم مثانه عصبی چه کاری باید انجام داد؟

در صورت داشتن علائم با پزشک خود صحبت کرده و علت بروز علائم را بررسی کنید. علائم مثانه نوروژنیک ممکن است مانند علائم سایر بیماری‌ها به نظر برسند. پزشک به تشخیص درست بیماری کمک می‌کند.

گاهی علائم مثانه عصبی منجر به مشکلات مثانه شدیدتر می‌شود. با این همه درمان‌هایی برای این وضعیت وجود دارد و پزشک بعد از مشورت با بیمار بهترین روش درمانی را به کار خواهد گرفت.

تشخیص مثانه عصبی

مثانه عصبی علاوه بر مثانه سیستم عصبی را هم درگیر می‌کند. پزشک برای ارزیابی سلامت هر دوی این‌ها آزمایش‌هایی انجام خواهد داد.

سابقه پزشکی بیمار

پزشک برای پی بردن از سابقه پزشکی بیمار چندین سوال مطرح خواهد کرد. سوالات مطرح شده شامل:

• علائم فرد
• مدت زمانی که فرد علائم را تجربه می‌کند
• چگونگی اثر این عوامل روی زندگی شخصی

سابقه پزشکی همچنین شامل اطلاعاتی در مورد وضعیت گذشته و فعلی سلامت فرد است. بهتر است که فرد در هنگام ملاقات با پزشک لیستی از داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های مصرفی را ارائه کند. از طرفی پزشک در مورد رژیم غذایی فرد و میزان و نوع مایعات مصرفی در طول یک روز هم سوالاتی مطرح خواهد کرد.

معاینه جسمی

برای مشخص شدن علت احتمالی بروز علائم، پزشک بیمار را معاینه خواهد کرد. در زنان علاوه بر شکم، اندام‌های لگنی و مقعدی هم معاینه خواهند شد. در مردان معاینه شکم، پروستات و مقعد را شامل خواهد شد.

ثبت دفعات دفع ادرار

گاهی از بیمار خواسته می‌شود که دفعاتی که به سرویس بهداشتی مراجعه می‌کند و یا زمان‌هایی که دچار بی اختیاری ادرار می‌شود را یادداشت کند. این کار به پزشک کمک می‌کند تا در جریان علائم روزانه فرد باشد.

تست پد بهداشتی

در این آزمایش یک پد آغشته به یک رنگ خاص در لباس زیر بیمار قرار داده می‌شود‌. این پد در صورت نشت ادرار تغییر رنگ می‌دهد.

دیگر آزمایش‌ها

• کشت ادرار: برای بررسی عفونت و وجود خون در ادرار از بیمار نمونه ادرار گرفته می‌شود.

• اسکن مثانه: این نوع تست نشان می‌دهد که حتی بعد از رفتن به سرویس بهداشتی چه مقدار ادرار در مثانه باقی مانده است
• سیستوسکوپی : در جریان این روش تشخیصی یک لوله بسیار نازک که به سر آن دوربین وصل شده وارد مثانه می‌شود‌. سیستوسکوپی به پزشک این امکان را می‌دهد که در جریان سایر دلایل بروز علائم قرار گیرد.
• نوار مثانه : توانایی ذخیره و آزاد سازی ادرار توسط مجرای ادراری تحتانی توسط این روش تشخیصی بررسی می‌شود. انواع مختلفی از نوار مثانه وجود دارد. گاهی از فرد خواسته می‌شود که ادرار خود را درون یک قیف مخصوص دفع کند. پزشک میزان ادرار تولیدی و مدت زمانی که طول میکشد تا ادرار تخلیه شود را به دقت اندازه گیری خواهد کرد.

گاهی یک کاتتر مخصوص درون مثانه وارد می‌شود تا مثانه را خالی کرده یا آب به آن اضافه کند‌. این کار برای بررسی فشار حاصله انجام می‌شود.

• روش‌های تصویر برداری: به منظور این روش تشخیصی رادیولوژی اشعه ایکس و سی تی اسکن انجام خواهد شد. برای بررسی دقیق تر تصاویر حاصل از مغز و نخاع فرد به متخصص معرفی می‌شود.

درمان مثانه عصبی

مثانه نوروژنیک یک مشکل جدی است. اما زمانی که به دقت زیر نظر گرفته شده و بهترین روش درمانی برای درمان آن اجرا شود، تا حدود زیادی کیفیت زندگی بهبود پیدا خواهد کرد. 

درمان خاص برای مشکل مثانه عصبی بر اساس عوامل زیر توسط پزشک مشخص خواهد شد:

• سن، وضعیت کلی سلامتی و سابقه پزشکی 
• علت آسیب عصبی 
• نوع علائم 
• شدت علائم 
• تحمل بیمار در برابر گروه خاصی از داروها و روش‌های درمانی 
• انتظار فرد از دوره درمان 

برخی از روش‌های درمانی برای حالت مثانه پر کار و کم کار با هم همپوشانی دارد که در جدول زیربه صورت برجسته نشان داده می‌شود. 

درمان مثانه پر کار 

سبک زندگی 

• به تعویق انداختن دفع ادرار 
• دفع ادرار برنامه ریزی شده 
• ورزش‌های لگنی 
• ثبت زمان و مقدار دفع ادرار 
• تغییر رژیم غذایی

داروها

• نورومدلاسیون 

• نورومدلاسیون ساکرال 
• نورومدولاسیون عصب درشت نی زیر پوستی 

درمان مثانه کم کار 

سبک زندگی 

• دفع ادرار برنامه ریزی شده
• دفع ادرار دوباره 
• ثبت زمان و مقدار دفع ادرار 
• تغییر رژیم غذایی

داروها 

کاتتر

• کاتتر گذاری نوبتی 
• کاتتر گذاری دائمی

• جراحی 

• اسفنگتر مصنوعی 
• تغییر مسیر مجاری ادراری 
• تغییر سایز مثانه 
• قطع کردن اسفنگتر 

مثانه عصبی به روش‌های گوناگون قابل کنترل است‌. بعد از صحبت کردن با پزشک در مورد علائم بهترین روش کنترل و مدیریت آن‌ها به بیمار گفته خواهد شد.  زمانی که گزینه‌های مختلف درمانی به بیمار گفته می‌شود، بیمار باید در مورد روشی که برای او و سبک زندگی خاص او مناسب است را انتخاب کند‌.

درمان مثانه پرکار

برای درمان مثانه‌ی پرکار می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

تغییر سبک زندگی

سیاری از بیماران مبتلا به مثانه پرکار از نظر عصبی آسیب زیادی ندیده‌اند، بهترین گزینه درمانی برای این دسته از افراد، تغییر سبک زندگی است. با اعمال این تغییرات در سبک زندگی تا حدود زیادی می‌توان علائم را کنترل کرد.

به تعویق انداختن دفع ادرار:چند دقیقه تعویق ادرار را به تعویق بیندازید. به آهستگی این مدت زمان را افزایش دهید تا به چند ساعت برسد. این کار به بیمار کمک می‌کند که حتی در زمان‌هایی که نیاز شدیدی به دفع ادرار وجود دارد، بتواند آن را به تعویق بیندازد.

دفع ادرار برنامه ریزی شده: با این روش فرد طبق یک برنامه خاص به سرویس بهداشتی می‌رود. به جای اینکه فرد تنها زمانی به سرویس بهداشتی برود که نیاز شدیدی به دفع ادرار وجود دارد، زمانی به دستشویی می‌رود که از قبل تنظیم شده است. 

بسته به اینکه فرد چندبار در طول روز به دستشویی می‌رود، پزشک از بیمار می‌خواهد که هر ۲ تا ۴ ساعت، حتی اگر نیازی هم به رفتن احساس نمی‌کند به دستشویی برود.

تلنگر ناگهانی :این روش تعداد دفعات رخداد احساس نیاز به دستشویی را کاهش خواهد داد. در روش تلنگر ناگهانی یا quick flicks فرد به سرعت ماهیچه‌های لگنی را منقبض کرده و سپس شل می‌کند‌. زمانی که فرد احساس نیاز شدیدی به رفتن به دستشویی پیدا می‌کند باید چندین بار این کار را انجام دهد. این کار پیامی را به سیستم عصبی فرستاده و بعد از آن پیام به مثانه بازگشته تا انقباض متوقف شود. 

زمانی که انقباض مثانه متوقف شده و ماهیچه‌های آن شل می‌شود، احساس نیاز   به دستشویی رفتن هم کاهش پیدا می‌کند‌. 

ثبت دقیق تعداد دفعات دفع ادرار: برای اینکه پزشک علائم فرد را بهتر بشناسد، باید فرد تعداد دستشویی رفتن‌های خود را برای چند روز یادداشت کند.

این کار کمک می‌کند تا فرد متوجه شود که چه عامل یا عواملی باعث تشدید علائم می‌شود. برای مثال آیا علائم بعد از خوردن یا نوشیدن گروه خاصی از مواد غذایی بدتر می‌شود؟ آیا علائم بعد از نخوردن مقدار مشخصی از مایعات بدتر می‌شود؟

تغییر رژیم غذایی: کنترل وزن و محدود کردن مصرف مواد غذایی و مایعات تحریک کننده مثانه تا حدود زیادی موثر است. گاهی از بیمار خواسته می‌شود که مصرف چای، قهوه، نوشابه، مرکبات و غذاهای تند را کنار بگذارد.

برخی از بیماران با اعمال این تغییرات در سبک زندگی خود بهبود زیادی در علائم احساس می‌کنند ولی برخی دیگر نیاز به انجام سایر روش های درمانی دارند.

داروها

اگر تغییر سبک زندگی در بهبود علائم موثر نبود، دارو تجویز می‌شود. برخی از داروهای مورد استفاده برای کلیه پرکار باعث شل شدن ماهیچه ‌های مثانه می‌شوند و گروهی دیگر از این داروها از انقباض مثانه جلوگیری می‌کنند.

برخی از داروها از طریق پوست وارد بدن می‌شوند. پزشک به دقت هر گونه تغییر و یا بروز عوارض جانبی احتمالی را زیر نظر خواهد داشت. برای اینکه نتیجه بهتری به دست بیاید، پزشک چندین دوز مختلف از دارو و یا حتی داروهای مختلفی را به فرد خواهد داد. گاهی در کنار تجویز دارو، رفتار درمانی هم صورت می‌گیرد.

تزریق سم بوتولونیوم یا بوتاکس برای بیماران مبتلا به مثانه پرکار ناشی از بیماری و یا آسیب مغزی یا نخاعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.  زمانی که دارو وارد ماهیچه‌های مثانه شد، می‌تواند از انقباض آن هم جلوگیری کند. به مرور زمان این درمان اثرات خود را از دست می‌دهد و لازم است که هر ۶ ماه تا یکسال یکبار تکرار شود.

پزشک برای بررسی دقیق‌تر عوارض جانبی احتمالی مانند خالی نشدن کامل مثانه به دقت بیمار را تحت نظر خواهد داشت. اگر بعد از تزریق مشکل خالی نشدن کامل مثانه هنوز پابرجا باشد، باید کاتتر گذاری حتی برای زمان کوتاه انجام شود.

نورومدلاسیون

این روش درمانی در واقع به گروهی از درمان‌ها اطلاق می‌شود که جریان الکتریسیته و یا دارو را به سمت عصب هدایت می‌کنند.

نورومدلاسیون ساکرال

اگر در وضعیت بیمار مبتلا به مثانه پرکار بعد از تغییر سبک زندگی و یا مصرف دارو تغییری ایجاد نشد این روش انجام می‌شود. اعصاب ساکرال و یا خاجی پیام‌ها را بین مثانه و نخاع جا به جا می‌کنند. تغییر این سیگنال‌ها باعث بهبود علائم مثانه پرکار خواهد شد. 

برای انجام این روش پزشک یک سیم نازک را در نزدیکی اعصاب خاجی قرار می‌دهد. این سیم به یک دستگاه کوچک وصل است که با باتری کار می‌کند. این دستگاه پالس‌های الکتریکی بی خطری تولید کرده و آن‌ها را به مثانه می‌فرستد. این پالس‌ها سیگنال‌های بدی که باعث ایجاد مثانه پرکار شده‌اند را متوقف می‌کند.

تحریک عصب درشت نی زیر پوستی

در این روش یک سوزن باریک به داخل عصب پا یا عصب درشت نی تزریق می شود. این سوزن به دستگاه مخصوصی وصل است که سیگنال‌های الکتریکی تولید می‌کند. این سیگنال‌ها از طریق عصب درشت نی به عصب خاجی می‌رسند. 

نورومدلاسیون در مطب پزشک انجام می‌شود و بیش‌تر بیماران برای گرفتن بهترین نتیجه  ۱۲ بار تحت این درمان قرار می‌گیرند.

درمان مثانه کم کار

برای درمان مثانه کم کار می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

تغییر سبک زندگی :اولین گام در درمان مثانه کم کار به شمار می‌رود. برخی از این تغییرات با تغییرات سبک زندگی برای درمان مثانه پر کار یکسان است. برای کمک به کنترل علائم بیماری باید روزانه تغییراتی در سبک زندگی فرد ایجاد شود. 

دفع ادرار برنامه ریزی شده: با این روش فرد طبق یک برنامه خاص به سرویس بهداشتی می‌رود. به جای اینکه فرد تنها زمانی به سرویس بهداشتی برود که نیاز شدیدی به دفع ادرار وجود دارد، زمانی به دستشویی می‌رود که از قبل تنظیم شده است. 

بسته به اینکه فرد چندبار در طول روز به دستشویی می‌رود، پزشک از بیمار می‌خواهد که هر ۲ تا ۴ ساعت، حتی اگر نیازی هم به رفتن احساس نمی‌کند به دستشویی برود.

انجام دوباره‌ی دفع ادرار: بعد از دفع ادرار چند دقیقه صبر کنید و دوباره برای دفع ادرار به دستشویی بروید.

ثبت دقیق تعداد دفعات دفع ادرار: برای اینکه پزشک علائم فرد را بهتر بشناسد، باید فرد تعداد دستشویی رفتن‌های خود را برای چند روز یادداشت کند.

این کار کمک می‌کند تا فرد متوجه شود که چه عامل یا عواملی باعث تشدید علائم می‌شود. برای مثال آیا علائم بعد از خوردن یا نوشیدن گروه خاصی از مواد غذایی بدتر می‌شود؟ آیا علائم بعد از نخوردن مقدار مشخصی از مایعات بدتر می‌شود؟

تغییر رژیم غذایی: کنترل وزن و محدود کردن مصرف مواد غذایی و مایعات تحریک کننده مثانه تا حدود زیادی موثر است. گاهی از بیمار خواسته می‌شود که مصرف چای، قهوه، نوشابه، مرکبات و غذاهای تند را کنار بگذارد.

برخی از بیماران با اعمال این تغییرات در سبک زندگی خود بهبود زیادی در علائم احساس می‌کنند ولی برخی دیگر نیاز به انجام سایر روش های درمانی دارند.

داروها

اگر تغییر سبک زندگی در درمان مثانه کم کار موثر نباشد، دارو تجویز می‌شود. داروها به تخلیه کامل مثانه کمک می‌کنند. پزشک به دقت تغییرات و عوارض جانبی احتمالی ناشی از مصرف دارو را بررسی خواهد کرد.

برای گرفتن بهترین نتیجه، پزشک چندین دوز مختلف و یا چندین دارو را امتحان خواهد کرد. گاهی به همراه مصرف دارو، رفتار درمانی هم انجام می‌شود.

کاتترها

کاتترها برای خالی کردن مثانه زنان و مردان مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاتتر یک لوله نازک، باریک و نی مانند است که زمانی که فرد نیاز به تخلیه ادرار داشته باشد وارد میز راه خواهد شد.

کاتترازسیون نوبتی یا متناوب : انجام این روش به بیمار آموزش داده می‌شود تا خود شخص برای خود انجام دهد. پزشک از بیمار می‌خواهد که سه یا ۴ بار از این روش برای تخلیه مثانه خود استفاده کند. گاهی بعد از چند هفته و یا چند ماه از انجام این روش عملکرد مثانه بهبود پیدا می‌کند. با این همه اجرای این روش برای افرادی با آسیب عصبی که باعث ایجاد مشکل در هماهنگی دست‌ها شده است، کاری سخت و دشوار است.

کاتترازسیون دائمی :برای برخی از بیماران کاتترهای مخصوصی کار گذاری می‌شود که همیشه کار خالی کردن مثانه را انجام دهند.

جراحی برای درمان مثانه کم کار

این روش درمانی برای افرادی انجام می‌شود که به انواع شدید مثانه کم کار مبتلا هستند.

قرار دادن اسفنگتر مصنوعی:

در صورتی که بی اختیاری ادرار بسیار شدید بوده و ماهیچه‌های اسفنگتر به خوبی کار نکنند، از این روش جراحی استفاده می‌شود. در این جراحی یک اسفنگتر مصنوعی گیره مانند دور میز راه و یک پمپ مخصوص در زیر پوست کیسه بیضه در مردان و لابیا در زنان (یا قسمت خارجی واژن) قرار داده می‌شود. این پمپ به فرد کمک می‌کند تا ادرار را تخلیه کند.

تغییر مسیر مجرای دفع ادرار :

 در این روش پزشک یک دریچه رو به بیرون بدن به نام استوما (stoma) ایجاد می‌کند. ادرار از طریق این دریچه وارد کیسه جمع کننده ادرار در بیرون بدن می‌شود.

جراحی بزرگ کردن مثانه

در این جراحی بخشی از روده بزرگ برداشته شده و به دیواره مثانه الصاق می‌شود. این کار اندازه مثانه را بیش‌تر کرده و کمک می‌کند تا مثانه مقدار ادرار بیش‌تری را درون خود نگه دارد.

برداشتن اسفنگتر

بخش ضعیف ماهیچه اسفنگتر میز راه برداشته می‌شود. در برخی از موارد اسفنگترکتومی انجام می‌شود، و در آن تمام ماهیچه اسفنگتر از بدن خارج می‌شود.

دیگر درمان‌ها 

اگر این درمان‌ها در بهبود علائم بیمار موثر نباشد، بیمار باید به متخصص اورولوژی مراجعه کند. پزشک با توجه به شرایط بیمار، علائم او و عاملی که باعث آسیب عصبی شده، تست‌ها و روش‌های درمانی دیگری را پیش خواهد گرفت.

هدف این درمان‌ها کنترل علائم و جلوگیری از آسیب به کلیه‌هاست‌. بیماران مبتلا به مثانه عصبی که بیش‌تر علائم مثانه پر کار را دارند درمان متفاوتی به نسبت بیمارانی با علائم مثانه کم کار دریافت می‌کنند. علت بروز بیماری هر چه باشد، هدف از درمان در درجه اول بهبود کیفیت زندگی بیمار خواهد بود.

منبع:

urologyhealth