در صورت پارگی کیسه صفرا، احتمال بروز عفونت پریتونیت و به خطر افتادن سلامتی فرد وجود دارد. علائم پارگی کیسه صفرا در هر فردی متفاوت است. به طور کلی، درد شکمی، زردی، تب و تهوع نشان دهنده بروز این عارضه هستند. به محض مشاهده این علائم، باید بیمار به پزشک متخصص مراجعه کند. دکتر گوارش با بررسی علائم بالینی فرد و نتایج آزمایش‌ها و سونوگرافی، ترکیدن کیسه صفرا را تشخیص می‌دهد. سپس با کمک آنتی‌بیوتیک‌ها، اصلاح برنامه غذایی یا جراحی، عارضه به وجود آمده درمان خواهد شد.
بیماری کیسه صفرا می‌تواند اندام‌های دیگر را نیز تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین، به محض مشاهده علائم اولیه این بیماری، باید به پزشک مراجعه کرده و ویزیت شوید. تا دکتر متخصص، عمل برداشتن صفرا را جهت رفع نارسایی صفراوی انجام دهد.
مطالعه این مقاله به 6 دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر سوالی درباره پارگی کیسه صفرا و درمان آن داشتید، در بخش نظرات بپرسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
پارگی کیسه صفرا به چه معنی است؟
کیسه صفرا، اندام کوچکی است که در نزدیکی کبد قرار دارد. این عضو بدن، ماده صفرا را که در کبد تولید می‌شود ذخیره می‌کند. سپس، کیسه صفرا برای کمک به تجزیه چربی‌ها، صفرا را در روده کوچک آزاد می‌کند. پارگی کیسه صفرا یک بیماری است که در آن، دیواره کیسه صفرا نشت می‌کند یا می‌ترکد. پارگی کیسه صفرا، معمولاً در اثر التهاب کیسه صفرا ایجاد می‌شود. این التهاب می‌تواند ناشی از سنگ کیسه صفرا باشد. همچنین عفونت نیز می‌تواند باعث التهاب و پارگی کیسه صفرا شود. در موارد نادر، آسیب وارد شدن به ناحیه صفرا، می‌تواند باعث پارگی و صدمه این بخش شود.
اگر کیسه صفرا پاره شود، درد شدید و ناگهانی شکمی حس خواهید کرد. شدت درد پس از پارگی، ممکن است کوتاه مدت باشد؛ اما درد شدید زمانی عود می‌کند که، صفرا و سایر مواد به داخل حفره شکم نشت کرده و موجب التهاب یا عفونت شوند. عدم درمان پارگی کیسه صفرا، باعث سندرم پاسخ التهابی سیستمیک (SIRS) در بدن شده و زندگی فرد را تهدید خواهد کرد.
علائم و نشانه‌های پاره شدن کیسه صفرا
علائم پارگی کیسه صفرا را نباید نادیده بگیرید و حتماً باید تحت نظر پزشک باشید. از جمله علائم رایج این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
علائم اولیه بیماری
در مراحل اولیه این عارضه، معمولاً این علائم بروز می‌کند:
- درد در سمت راست بالای شکم؛ این درد اغلب پس از خوردن غذاهای چرب رخ می‌دهد، درد شکمی، نشانه رایج وجود سنگ‌های صفراوی است که جریان صفرا را مسدود می‌کنند.
- نفخ شکم؛ احساس ناراحتی یا نفخ شکم که ممکن است با سوءهاضمه اشتباه گرفته شود.
در صورت عدم درمان این عارضه، شاهد بروز علائم پیشرفت بیماری خواهید بود.
علائم پیشرفته بیماری
با بدتر شدن وضعیت فرد، علائم بیماری شدیدتر خواهد شد. از جمله نشانه‌های پارگی کیسه صفرا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- درد طاقت‌فرسا؛ این درد که نشان‌دهنده افزایش فشار داخل کیسه صفرا است، به پشت یا شانه راست می‌رسد.
- تب و لرز؛ این موارد، علائم عفونت احتمالی هستند.
- حالت تهوع و استفراغ؛ این علائم به دلیل واکنش بدن به التهاب شایع است.
- زردی؛ زرد شدن پوست و چشم‌ها به دلیل ورود صفرا به جریان خون دیده می‌شود.
- حساسیت و التهاب شکم؛ تورم و درد در شکم نشان دهنده این است که کیسه صفرا به شدت ملتهب شده و در معرض خطر پارگی قرار دارد.
شناخت علائم پارگی قریب‌الوقوع کیسه صفرا، برای جلوگیری از عوارض شدید این عارضه ضروری خواهد بود. در صورت شدید بودن علائم ترکیدن کیسه صفرا، حتماً باید به دکتر گوارش مراجعه کنید.
عوارض پارگی کیسه صفرا
پارگی کیسه صفرا، منجر به بروز عوارضی می‌شود که زندگی فرد را به خطر می‌اندازد. از جمله عوارض ناشی از بروز این عارضه، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پریتونیت
یکی از خطرات پارگی کیسه صفرا، پریتونیت یا التهاب پوشش شکم به دلیل نشت صفرا به داخل شکم است. این وضعیت منجر به درد شدید شکم، تب و حساسیت می‌شود. در صورت عدم درمان به موقع، این مشکل می‌تواند منجر به عفونت گسترده در زمان کم شود. در نتیجه باید حتماً برای درمان التهاب کیسه صفرا در اسرع وقت اقدام کنید.
سپسیس
یکی دیگر از خطرات مهم ترکیدگی کیسه صفرا، سپسیس است. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که، عفونت ناشی از پارگی از طریق جریان خون در سراسر بدن پخش شود. سپسیس می‌تواند منجر به نارسایی اندام‌های داخلی شود. در صورت عدم رسیدگی فوری به این مشکل، زندگی بیمار به خطر خواهد افتاد.
قانقاریا
اگر پارگی کیسه صفرا درمان نشود، باعث قانقاریا خواهد شد. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که بافت کیسه صفرا به دلیل کمبود خون می‌میرد. قانقاریا خطر پارگی و عفونت صفرا را افزایش می‌دهد. این وضعیت، شرایط فرد را برای درمان پیچیده‌تر و خطرناک‌تر می‌کند. برای شناخت نحوه درمان این بیماری، پیشنهاد می‌کنیم درباره تخصص گوارش چیست مطالعه کنید.
تشکیل آبسه
نشت صفرا و باکتری، می‌تواند منجر به تشکیل آبسه در کبد یا شکم شود. این آبسه‌ها، حفره‌های عفونی هستند که باعث درد و تب مداوم می‌شوند. برای تخلیه آبسه‌های ایجاد شده، ممکن است نیاز به مداخلات جراحی باشد. تشخیص زودهنگام و درمان این عوارض، برای جلوگیری از پیامدهای شدید سلامتی مهم است. در صورتی که با مشاهده اولین نشانه‌های پارگی کیسه صفر به دکتر مراجعه کنید، شدت خطر این عوارض کاهش پیدا می‌کند.
به نقل از medicalnewstoday،
آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً در خط اول درمان کوله سیستیت حاد و پارگی کیسه صفرا قرار دارند. از جمله آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده در بیمارستان برای درمان این عارضه، می‌توان به پنی‌سیلین‌ها، سفالوسپورین‌ها و کینولون‌ها اشاره کرد.
این داروها برای کنترل عفونت و پیشگیری از پخش شدن آن تجویز می‌شوند. سپس پزشک با مداخلات جراحی، نسبت به برداشتن صفرا و پاکسازی حفره شکمی اقدام می‌کند.
نحوه تشخیص پارگی کیسه صفرا
تشخیص پارگی کیسه صفرا، ممکن است برای پزشک دشوار باشد؛ زیرا علائم این بیماری با علائم التهاب کیسه صفرا یکسان است. در نتیجه، اگر پزشک این عارضه را درست تشخیص ندهد، احتمال دارد که درمان اشتباهی برای فرد تجویز شود. به همین دلیل، پزشکان متخصص از انواع آزمایش‌های تشخیصی، برای بررسی پارگی کیسه صفرا استفاده می‌کنند. برخی از روش‌های تشخیص ترکیدن کیسه صفرا عبارت‌اند از:
- سونوگرافی شکم
- سونوگرافی داپلر جریان رنگی
- سی‌تی اسکن شکم
- اسکن کبد و مجاری صفراوی(HIDA SCAN)
- شمارش گلبول‌های سفید
- بررسی سطح پروتئین واکنشی c
- بررسی سرعت رسوب گلبول قرمز
نتیجه این آزمایش‌ها، همراه با علائم و نشانه‌های بیماری های کیسه صفرا، نشان دهنده التهاب کیسه صفرا یا پارگی آن خواهد بود.
چه عواملی باعث پارگی کیسه صفرا می‌شوند؟
پارگی این عضو بدن، عموماً به دلیل التهاب کیسه صفرا یا یک آسیب بلانت ایجاد می‌شوند. به طور کلی، دلایل پارگی کیسه صفرا یا علل التهاب کیسه صفرا که منجر به پارگی می‌شوند عبارت‌اند از:
- سنگ‌های صفراوی
- آسکاریازیس
- عفونت‌های باکتریایی، مانند عفونت‌های ناشی از اشریشیا کلی، کلبسیلا یا استرپتوکوکوس فکالیس
- انسداد مجرای صفراوی به دلیل ضخیم شدن صفرا یا زخم
- لجن صفراوی
- تصادفات وسایل نقلیه موتوری و وارد شدن ضربه به شکم
- ضربات مستقیم ناشی از ورزش‌های تماسی مانند فوتبال، کشتی یا راگبی
- تومورها، بیماری‌های شدید و تروما
در صورت بروز هر کدام از این حوادث، لازم است که در اسرع وقت به مراکز درمانی مراجعه کنید.
اقدامات اورژانسی در صورت ترکیدن کیسه صفرا چیست؟
ترکیدگی کیسه صفرا یک اقدام اورژانسی است و نیاز به درمان فوری دارد؛ بنابراین، در صورت بروز این عارضه، باید فوری با اورژانس تماس بگیرید، یا به بیمارستان مراجعه کنید. پس از انتقال بیمار به اورژانس، درمان‌های اولیه مانند اکسیژن درمانی، تزریق مایعات و داروهای ضد عفونت برای کنترل شوک و عفونت انجام خواهد شد. سپس پزشک آزمایش‌های تصویربرداری را برای تأیید پارگی و شدت آن تجویز می‌کند.
در نهایت، پزشک جراحی کیسه صفرا و پاکسازی شکمی را انجام می‌دهد. توجه به این نکته ضروری است، دریافت خدمات درمانی دیرهنگام در این شرایط، موجب به خطر افتاد سلامتی فرد و زندگی او خواهد شد. چون پارگی صفرا می‌تواند روی عملکرد دستگاه گوارش نیز تأثیرگذار باشد.
روش‌های درمان پارگی کیسه صفرا
پس از تشخیص علت بیماری، پزشک بهترین روش درمانی را برای بیمار در نظر می‌گیرد. در حالت ایده‌آل، پزشک کیسه صفرا را قبل از پاره شدن آن خارج خواهد کرد. چون اگر کیسه صفرا بعد از پارگی برداشته شود، احتمال بروز عوارض جانبی بیشتر خواهد شد. از جمله روش‌های رایج درمان این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
انواع روش‌های جراحی کیسه صفرا
در مواردی که روش‌های غیر جراحی کافی نیستند، یا وضعیت بیمار بدتر شده، اقدامات جراحی اورژانسی برای رفع پارگی کیسه صفرا انجام خواهد شد. هدف این روش‌ها، برداشتن کیسه صفرا آسیب‌دیده و ترمیم هرگونه عارضه مرتبط با آن، مانند نشت صفرا یا عفونت است.
جراحی اورژانسی معمولاً زمانی انجام می‌شود که، خطر عوارض بعدی زیاد باشد، یا وضعیت بیمار به سرعت رو به وخامت برود. انتخاب رویکرد جراحی در این شرایط، با توجه به شدت پارگی و سلامت کلی بیمار متفاوت خواهد بود. انواع روش‌های جراحی اورژانسی رایج برای درمان این عارضه عبارت‌اند از:
کوله سیستکتومی یا برداشتن کیسه صفرا
این روش، رایج‌ترین جراحی برای رفع پارگی کیسه صفرا است. عمل سنگ کیسه صفرا (کوله‌سیستکتومی)، برای برداشتن کیسه صفرا انجام می‌شود؛ زیرا وجود سنگ‌های صفراوی باعث انسداد و التهاب صفرا شده و منجر به پارگی کیسه صفرا می‌شوند. در صورت پارگی کیسه صفرا، مواد صفراوی به درون شکم نشت کرده و موجب عفونت می‌شوند. برای پیشگیری از تشدید این عارضه، در صورتی که سنگ صفرا باعث این موضوع شده باشد، عمل برداشت سنگ کیسه صفرا انجام می‌شود.در کوله سیستکتومی لاپاراسکوپی، چندین برش کوچک در شکم ایجاد می‌شود. سپس از طریق این برش‌ها، یک دوربین و ابزارهای جراحی وارد بدن خواهد شد. در قدم بعدی، جراح با دقت کیسه صفرای آسیب دیده را خارج می‌کند. این رویکرد کم تهاجمی بوده و درد کمی دارد. زمان بهبودی این عمل نیز کوتاه بوده و اسکارهای کوچک‌تری در مقایسه با جراحی باز خواهد داشت.
روش لاپاراسکوپی
این روش، برای اکثر بیمارانی است که تحت کوله سیستکتومی قرار می‌گیرند انتخاب می‌شود. جراحی لاپاروسکوپی کیسه صفرا، مزایای زیادی نسبت به جراحی باز دارد. از جمله مزایای این عمل پارگی کیسه صفرا، می‌توان به کاهش درد پس از عمل، کاهش خطر عفونت و بازگشت سریع‌تر به فعالیت‌های عادی اشاره کرد. در جراحی لاپاراسکوپی احتمال باقی ماندن جای زخم کم است. همچنین این روش ایمن بوده و دوران نقاهت نسبتاً کوتاهی دارد. تجسم بالای پزشک از محل عمل و دقت بالای او نیز، از دیگر مزایای روش لاپاراسکوپی صفرا شناخته می‌شود.
روش جراحی باز
روش جراحی باز کیسه صفرا که به عنوان جراحی معمولی نیز شناخته می‌شود، شامل ایجاد برش بزرگ‌تر در شکم برای دسترسی به کیسه صفرا است. این رویکرد سال‌هاست که مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به زخم بزرگ ناشی از این عمل و معایبی که دارد، معمولاً پزشکان روش لاپاراسکوپی را به جای آن انتخاب می‌کنند. مگر در شرایطی که راهکاری به جز جراحی باز برای برداشتن صفر و از بین بردن عفونت ایجاد شده، وجود نداشته باشد.
گزینه‌های درمانی بدون نیاز به جراحی پارگی کیسه صفرا
این گزینه‌های درمانی، برای بیمارانی در نظر گرفته می‌شوند که کاندید مناسبی برای جراحی نیستند. هدف از این درمان‌ها، مدیریت علائم و عوارض مرتبط با پارگی کیسه صفرا است. تا بدن فرصت کافی برای بهبود داشته باشد:
| نوع درمان | روش درمان |
| مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها | این کار برای پیشگیری یا درمان هرگونه عفونت بالقوه‌ای که ممکن است به دلیل پارگی رخ دهد، انجام می‌شود.
|
| مصرف داروهای ضد درد | این داروها به کاهش درد و ناراحتی و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کنند.
|
| اصلاحات رژیم غذایی | این تغییرات می‌تواند شامل یک رژیم غذایی کم‌چرب و کم فیبر باشد که به بهبودی و جلوگیری از عوارض بیشتر عارضه کمک می‌کند. |
| نظارت منظم بر وضعیت بیمار | جهت اطمینان از مؤثر بودن درمان و تشخیص زودهنگام هرگونه عوارض احتمالی |
اگر نیاز به راهکار درمانی تکمیلی برای کنترل عوارض ناشی از ترکیدن کیسه صفر باشد، پزشک متخصص آن‌ها را انجام می‌دهد. تا بیماری کنترل شده و شرایط جسمانی فرد به پایداری برسد.
مراقبت‌های مورد نیاز بعد از جراحی برداشتن کیسه صفرا
رعایت نکات بعد از جراحی پارگی کیسه صفرا جهت بهبودی کامل بیمار ضروری است. در این دوران، باید آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک را به موقع مصرف کنید. داشتن یک رژیم غذایی کم‌چرب نیز در این دوران لازم است؛ زیرا، پس از برداشتن کیسه صفرا، ممکن است مشکلات کوتاه‌مدتی در هضم و جذب چربی داشته باشید. به طور معمول، پزشکان توصیه می‌کنند که پس از جراحی کیسه صفرا، استراحت کرده و از انجام فعالیت بدنی شدید اجتناب کنید. انجام ویزیت‌های دوره‌ای منظم، آزمایش‌های ضروری و تصویربرداری نیز، برای اطمینان از بهبودی فرد و تشخیص هرگونه مشکل احتمالی ضروری است.
همچنین، پزشک بعد عمل درمان دارویی جراحی صفرا را شروع کرده و داروهای مسکن لازم را برای کاهش درد تجویز می‌کند. در نهایت، پزشک نحوه مراقبت از زخم را نیز به بیمار آموزش می‌دهد. تا در طول دوران نقاهت، مشکلاتی مانند عفونت در محل زخم رخ ندهد.
ترکیدن کیسه صفرا چه خطراتی به دنبال دارد؟
خطر اصلی پارگی کیسه صفرا، عفونت است که می‌تواند منجر به سپسیس شود. سپسیس یک وضعیت تهدید کننده زندگی است که در آن بدن، یک پاسخ نامنظم نسبت به عفونت ایجاد می‌کند. در اثر این پاسخ برای حمله به عفونت، بدن به خودش آسیب می‌رساند. سپسیس می‌تواند منجر به آسیب بافتی، نارسایی اندام‌ها و مرگ شود. به همین دلیل است که اگر علائم کوله سیستیت را تجربه کردید، حتماً برای دریافت خدمات درمانی به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از پاره شدن کیسه صفرا
پیشگیری از پارگی کیسه صفرا شامل مدیریت عوامل مرتبط با سنگ کیسه صفرا یا پخش شدن عفونت در بدن است. با انتخاب شیوه زندگی آگاهانه و دریافت خدمات پزشکی مناسب، می‌توانید خطرات این عارضه را به میزان قابل توجهی کاهش دهید. از جمله روش‌های پیشگیری از این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تغییرات رژیم غذایی؛ مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل را در برنامه غذایی‌تان قرار دهید. همچنین، باید مصرف غذاهای پرکلسترول و چرب که به تشکیل سنگ کیسه صفرا کمک می‌کنند را محدود کنید.
- حفظ وزن سالم؛ برای کاهش تدریجی وزن از طریق تغییر برنامه غذایی و ورزش منظم برنامه‌ریزی کرده و از کاهش وزن سریع خودداری کنید. چون این کار می‌تواند خطر سنگ کیسه صفرا را افزایش دهد.
- معاینات پزشکی منظم؛ اگر سابقه سنگ کیسه صفرا یا مشکلات کیسه صفرا دارید، برای انجام سونوگرافی‌های دوره‌ای و آزمایش‌های لازم برنامه‌ریزی کنید. چون تشخیص زودهنگام سنگ‌های صفراوی، می‌تواند از ایجاد عوارض شدیدتر آن‌ها جلوگیری کند.
رسیدگی به مشکلات کیسه صفرا، به محض ظاهر شدن علائم بسیار مهم است. چون نادیده گرفتن علائم اولیه مشکلات کیسه صفرا، می‌تواند منجر به عوارض شدیدی مانند پارگی کیسه صفرا شود.
تشخیص و درمان پارگی کیسه صفرا به عهده چه پزشکی است؟
اگر علائم پارگی کیسه صفرا را مشاهده کردید، حتماً باید در اسرع وقت از پزشک متخصص گوارش وقت بگیرید. پزشک با بررسی علائم و نتایج آزمایش‌ها، ترکیدن کیسه صفرا را بررسی می‌کند. اگر درمان این عارضه با درمان غیر جراحی ممکن باشد، پزشک داروها و درمان‌های لازم را تجویز خواهد کرد.
در غیر این صورت، جراحی کیسه صفرا انجام خواهد شد. سپس بیمار برای گذراندن دوران نقاهت به منزل می‌رود. در طول دوره درمان، پزشک شرایط بالینی فرد را بررسی می‌کند تا از سلامتی او مطمئن شود. برای دریافت نوبت از متخصصان این حوزه، می‌توانید از امکان نوبت‌دهی آنلاین دکتر گوارش سایت دکتردکتر استفاده کنید.
منابع:
whalenclark.com
healthline.com
mayoclinic.org
topdoctors.co.uk
clevelandclinic.org
floridamedicalclinic.com
southlakegeneralsurgery.com
سؤالات متداول پارگی کیسه صفرا
پارگی کیسه صفرا می‌تواند موجب عفونت شدید در حفره شکمی (پریتونیت) شود. در صورت عدم درمان سریع، این عارضه منجر به مرگ خواهد شد.
التهاب کیسه صفرا معمولاً به دلیل انسداد مجرای صفراوی توسط سنگ کیسه صفرا رخ می‌دهد؛ اما، پارگی کیسه صفرا یک وضعیت حاد و خطرناکی است که در آن دیواره کیسه صفرا آسیب دیده و محتویات آن به حفره شکمی نشت کرده‌اند.
پارگی کیسه صفرا معمولاً نیاز به مداخله جراحی برای برداشتن کیسه صفرا و ترمیم هرگونه آسیب به اندام‌های اطراف دارد.
علائم شایع ترکیدگی کیسه صفرا شامل درد شدید شکم، تب، حالت تهوع، استفراغ و یرقان است.
تشخیص این عارضه معمولاً با کمک معاینه فیزیکی، بررسی سابقه پزشکی فرد، آزمایش خون و سونوگرافی یا سی تی اسکن انجام می‌شود.
با تغییرات سبک زندگی مانند حفظ وزن و داشتن رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و اجتناب از کاهش وزن سریع، می‌توانید به جلوگیری از پارگی کیسه صفرا کمک کنید.
زمان بهبودی پس از عمل جراحی کیسه صفرا، با توجه به شرایط فرد و میزان آسیب متفاوت است. به طور کلی، بهبودی کامل این عارضه و از سرگیری فعالیت‌های عادی، ممکن است چند هفته زمان نیاز داشته باشد.
