یکی از سوالاتی که درباره‌ی بیماری سنگ کلیه برای مردم پیش می‌آید این است که سنگ کلیه چگونه در بدن ما به وجود می‌آید و آیا امکان دارد در خطر ابتلا به آن باشم؟ در مقاله «سنگ کلیه چطور به وجود می‌آید و علایم بیماری سنگ کلیه چیست؟»به این پرسش‌ها و نگرانی‌های شما به طور کامل پاسخ دهیم.
علل به وجود آمدن سنگ کلیه در بدن انسان
گزینه‌های زیر عللی هستند است که احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می‌دهند. مروری بر هر کدام از آنها خواهیم داشت.
حجم ادرار پایین
یکی از عللی که احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می‌دهد، حجم پایین ادرار است.
حجم پایین ادرار ممکن است بر اثر کمبود آب بدن (از دست دادن مایعات بدن) به دلیل ورزش، فعالیت‌های بدنی یا زندگی در آب‌وهوایی گرم یا نوشیدن مایعات کم باشد. وقتی حجم ادرار کم باشد، ادرار غلیظ شده و به رنگ تیره درمی‌آید.
ادرار غلیظ در واقع بدین معناست که مایعات کمتری برای انحلال نمک موجود در ادرار وجود دارد.
اما در مقابل، با مصرف مایعات زیاد، نمک موجود در ادرار رقیق می‌شود. این کار می‌تواند احتمال تشکیل سنگ کلیه را کاهش دهد.
بزرگسالانی که سنگ کلیه دارند، باید مایعات کافی بنوشند تا حداقل ۲٫۵ لیتر (معادل نصف گالون) ادرار در شبانه‌روز داشته باشند.
برای داشتن این حجم از ادرار، فرد باید حدود ۳ لیتر آب بنوشد. با اینکه آب بهترین مایعی است که فرد می‌تواند بنوشد، اما لزومی ندارد و می‌توان از نوشیدنی‌های دیگر نیز بهره برد و مهم رساندن مایعات کافی به بدن است.
رژیم غذایی یکی از علل به وجود آمدن سنگ کلیه
رژیم غذایی نیز می‌تواند روی احتمال تشکیل سنگ کلیه اثر بگذارد. یکی از دلایل شایع تشکیل سنگ کلیه از نوع کلسیمی، وجود مقادیر بالای کلسیم در ادرار است.
بالا بودن میزان کلسیم در ادرار ممکن است ناشی از نحوه‌ی کنترل و مدیریت کلسیم در بدن باشد. از این جهت، می‌تواند هیچ ارتباطی به میزان کلسیم دریافتی بدن نداشته باشد.
به همین دلیل، کاستن از میزان کلسیم مصرفی در رژیم غذایی به ندرت مانع از تشکیل سنگ کلیه می‌شود.
همین‌طور تحقیقات علمی نشان دادند که کاستن از کلسیم در رژیم غذایی می‌تواند برای سلامتی استخوان‌های بدن مضر باشد و احتمال تشکیل سنگ کلیه را نیز افزایش دهد.
پزشکان نیز عموما به بیماران خود توصیه نمی‌کنند به منظور کاهش کلسیم ادرار از مصرف کلسیم خودداری کنند. با این حال، مصرف کلسیم نیز نباید زیاد از حد باشد.
پزشک معالج ممکن است در صورت صلاح‌دید در عوض کاستن از کلسیم در رژیم غذایی، با کاستن از میزان دریافت سدیم (نمک) کلسیم ادرار را کاهش دهد.
نمک زیاد در رژیم غذایی احتمال تشکیل سنگ کلیه از نوعی کلسیمی را افزایش می‌دهد. وقتی نمک زیادی به ادرار منتقل می‌شود، از بازجذب کلسیم در ادرار و انتقال به خون جلوگیری می‌کند.
کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی، کلسیم ادرار را نیز کاهش می‌دهد و احتمال تشکیل سنگ‌های کلیه از نوع کلسیمی را کمتر می‌کند.
از آنجایی که اگزالات، ماده متشکله‌ی، متداول‌ترین نوع سنگ کلیه است، خوردن غذاهای سرشار از اگزالات می‌تواند احتمال تشکیل این نوع سنگ‌های کلیه را افزایش دهد.
رژیم غذایی سرشار از پروتئین حیوانی مانند گوشت گاو، ماهی، مرغ و غیره می‌تواند سطح اسید موجود در بدن و ادرار را بالا ببرد. مقادیر زیاد اسید نیز موجب می‌شود تشکیل سنگ‌های کلیه از نوع اگزالات کلسیمی و اسید اوریکی راحت‌تر شود.
تجزیه گوشت در بدن به اسید اوریک نیز می‌تواند احتمال تشکیل سنگ‌های کلیه از نوع اگزالات کلسیمی و اسید اوریکی را افزایش دهد.
نقش مشکلات روده در ایجاد سنگ کلیه
برخی مشکلات روده که موجب اسهال (مانند بیماری کرون یا کولیت زخمی) یا جراحی (مانند عمل بای پس معده) می‌شوند می‌توانند خطر تشکیل سنگ کلیه از نوع اگزالات کلسیمی را بالا ببرند.
اسهال باعث می‌شود که بدن حجم زیادی از مایعات بدن را از دست بدهد و در نتیجه حجم ادرار نیز کاهش یابد.
همین‌طور ممکن است که بدن اگزالات اضافی از روده جذب کرده و در نتیجه باعث بالا رفتن میزان اگزالات در ادرار شود. ادرار کم و مقدار زیاد اگزالات موجود در آن می‌تواند موجب تشکیل سنگ کلیه از نوع اگزالات کلسیمی شود.
چاقی
چاقی نیز می‌تواند احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. بدن افراد چاق ممکن است سطح اسید موجود در ادرار تغییر کرده و همین نیز (چنانچه در سطرهای قبل گفته شد) باعث تشکیل سنگ کلیه شود.
ابتلا به برخی بیماری‌ها
ابتلا به برخی بیماری‌ها احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می‌دهند. رشد غیرطبیعی یک یا چند غده پاراتیروئید که سطح سوخت و ساز کلسیم را کنترل می‌کنند، می‌تواند باعث بالا رفتن سطح کلسیم در خون و ادرار شده و همین نیز منجر به تشکیل سنگ کلیه شود.
بیماری دیگری مانند «اسیدوز توبولی کلیوی » که در آن اسید بدن افزایش می‌یابد، احتمال تشکیل سنگ کلیه از نوع فسفات کلسیمی را بالا می‌برد.
برخی از اختلالات نادر و ارثی نیز می‌تواند باعث تشکیل انواع خاصی از سنگ‌های کلیه شود. نمونه‌ی آن «بیماری سیستینوریا» است. در این بیماری بازجذب اسیدهای آمینه سیستین ادرار مختل شده و سطح این مواد در ادرار بالا می‌رود.
دیگر بیماری «هیپراگزالوری اولیه» است که در آن کبد اگزالات زیادی به‌وجود آورده و باعث افزایش غلظت اگزالات در ادرار می‌شود.
داروها
برخی داروها و مکمل‌های کلسیم و ویتامین ث ممکن است احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهند. از این رو، توصیه می‌شود، تمام داروها و مکمل‌های غذایی که مصرف می‌کنید را به پزشک معالج خود اطلاع دهید، چرا که برخی از این داروها و مکمل‌ها می‌توانند احتمال تشکیل سنگ کلیه را بالا ببرند.
در همین حال، مصرف هیچکدام از داروها و مکمل‌های خود را مگر به دستور پزشک قطع نکنید.
سابقه خانوادگی
در صورتی که فرد سابقه خانوادگی سنگ کلیه داشته باشد، به عنوان مثال یکی از بستگان درجه اول مانند والدین یا خواهر و برادر قبلا سنگ کلیه داشته‌اند، احتمال تشکیل سنگ کلیه در او نیز بسیار بیشتر است.
علایم و نشانه‌های بیماری سنگ کلیه
سنگ‌های کلیه عموما هیچ نشانه و علایم خاصی ندارند و به همین دلیل نیز به‌درستی تشخیص داده نمی‌شوند. وقتی سنگ از کلیه خارج می‌شود، از طریق مجرای ادراری به مثانه می‌رود.
در اغلب این موارد نیز سنگ کلیه در مجرای ادراری گیر می‌کند. وقتی که سنگ جریان ادرار از کلیه را قطع می‌کند، باعث وَرم کلیه شده و معمولا درد بسیار شدیدی را به وجود می‌آورد.
شایع‌ترین علایم سنگ کلیه
برخی از شایع‌ترین علایم و نشانه‌های سنگ کلیه عبارتند از:
- درد شدید و گرفتگی در ناحیه پشت و پهلو که اغلب به سمت پایین شکم یا کشاله ران کشیده می‌شود. برخی از خانمها گزارش دادند که این درد حتی از درد زایمان نیز شدیدتر است. درد در اغلب موارد به‌صورت ناگهانی شروع شده و اکثرا هم حالت موجی دارد. این درد با تلاش برای دفع سنگ، می‌گیرد و وِل می‌کند.
- حسِ نیاز شدید به تخلیه ادرار
- ادرار بیش از حد معمول و سوزش در هنگام ادرار
- ادرار تیره یا قرمز رنگ به دلیل وجود خون. در برخی موارد مقادیر کمی گلبول قرمز در ادرار وجود دارد که با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیست.
- حالت تهوع یا استفراغ
- آقایان ممکن است در نوک آلت تناسلی خود احساس درد داشته باشند.
اگر درباره علایم بیماری سنگ کلیه سوالی دارید می‌توانید پرسش‌های خود را در قسمت نظردهی که در پایین همین صفحه قرار دارد بنویسید تا در کمترین زمان ممکن پزشکان و کارشناسان دکتر دکتر به سوالات شما پاسخ دهند.
منبع:
راهنماي بیماری سنگ کلیه
از کدام خدمات دکتردکتر استفاده کنیم؟
نوبت‌دهی اینترنتی
اگر شما هم در خصوص مشکل خود نیاز به پزشک دارید با استفاده از امکان نوبت‌دهی اینترنتی می‌توانید به راحتی برای مراجعه حضوری، در روز و ساعت دلخواه خود، نوبت دریافت کنید. برای دریافت نوبت اینترنتی از پزشک متخصص ارولوژي روی دکمه زیر کلیک کنید.
ویزیت تلفنی
گاهی اوقات دسترسی به پزشک سخت و هزینه‌بر است. شما با استفاده از امکان ویزیت تلفنی می‌توانید به راحتی برای دریافت مشاوره تلفنی از پزشک مورد نظرتان، نوبت دریافت کنید. برای برقراری تماس تلفنی با پزشک متخصص ارولوژي دلخواهتان روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.
پرسش و پاسخ پزشکی
شما با استفاده از امکان پرسش و پاسخ با پزشک می‌توانید در هر ساعتی از شبانه روز پرسش پزشکی خود را مطرح کنید و پاسخ معتبری از پزشک دریافت کنید. برای ثبت سوال پزشکی خود روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.
سلام خسته نباشید.من دوروزی هست قسمت پایین شکمم سمت راست و گاهی هم چپم یه درد خفیفی داره ودرد به کشاله ران هم میرسه کمر هم درد داره ممنون میشم جواب بدین
سلام ممكنه بدليل فعاليت فيزيكي زياد باشه يا بلند كردن جسم سنگين
بهتره از نظر فتق و يا كشيدگي عضلاني معاينه شويد
لطفا برای معاینه کامل و تجویز دارو، به صورت حضوری به متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
سلام من یه سالگی سنگ داشتم عمل کردم و سمت چپم سنگ داشتم عمل کردم الان من ۱۳ سالمه خیلی درد و حتی از درد بالا میارم آیا باید برم بیمارستان
سلام بله حتما بايد چند ساعت تحت نظر باشيد تا سرم و شد درد براتون تجويز كنن
سلام دوکتر
سلام بايد آزمايش ادرار بديد و سونوگرافي كليه ، مثانه و محاري ادراري انجام بديد
سلام من یک هفته میشه که درد پهلو دارم موقعی که دستشوییم میگیره دردش زیاد میشه وقتی تخلیه میشه کمتر موقع ادرار سوزش داره و معمولا تند تند میرم دستشویی این علائم سنگ کلیه هست؟؟؟
سلام من ۲۱ سالمه و سابقه سنگ کلیه تو خانواده مون زیاده دو روزه دل درد دارم گاهی و موقعی ک ادرار تخلیه میشه کلیه ام شدیدا درد می گیره بعد اون دوباره دردش کم میشه ینی سنگ کلیه دارم ؟
سلام نه اين نشونه سنگ نيست درد ناشي از سنگ كليه خيلي شديده
ممكنه عفونت ادراري باشه
آزمايش ادرار بديد
سلام من 13 سالمه ازمایش ادرار دادم و و کشت که هیچ مشکلی نبود ولی کریستال اگزالات داشتم من هیچکدوم از علایمو ندارم فقط یکم ادرارم پررنگه من نمیدونم الان سنگ کلیه دارم؟
سلام كريستال اگزالات ميتونه در ادرار غليظ هم وجود داشته باشه
بايد آب زياد بخوريد حداقل دو ليتر آب مصرف كنيد