اگر به بیضه ضربه بخورد چه کنیم؟ + تشخیص و درمان آن

اگر به بیضه ضربه بخورد چه باید کرد؟ آیا این ضربه می‌تواند آسیب جدی و دائمی در پی داشته باشد؟ چگونه می‌توانین از آسیب به بیضه جلوگیری کنیم؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

احتمالا در فیلم‌ها و یا ویدیوهای کوتاه خنده‌دار تصاویری از ضربه به بیضه را دیده‌اید که باعث خنده شده‌اند ولی در دنیای واقعی این موضوع اصلا شوخی بردار نیست و می‌تواند آسیب بسیار جدی در پی داشته باشد. در ادامه علائم هشداردهنده در این زمینه را با هم بررسی خواهیم کرد.

در مردان و پسران، بیضه‌ها در خارج از بدن درون کیسه‌ای به نام کیسه بیضه آویزان هستند. به دلیل مکان خاص قرار گیری آن‌ها، وقایع زیادی ممکن است باعث وارد شدن آسیب به آن‌ها شود. ترومای غیر نافذ یا ترومای بلانت (Blunt trauma) دلیل ۸۵ درصد آسیب‌های بیضه است. این نوع از تروما شامل:

• ضربه به بیضه
• ضربه شدید با توپ بیسبال
• تصادفات با موتور سیکلت
• تصادفات با دوچرخه

دیگر حوادث منجر به بریدگی و یا سوراخ شدن کیسه بیضه شده و در نهایت به بیضه هم آسیب وارد می‌شود. این حوادث شامل حمله‌ی حیوانات وحشی، زخم ناشی از گلوله و تصادف ناشی از ماشین‌ها و ابزارها است.

انواع آسیب‌های وارده به بیضه‌ها

تروما بیضه می‌تواند باعث بروز مشکلات زیادی شوند. به این علت که بیضه‌ها از بافت‌های مختلفی ساخته شده‌اند. کیسه بیضه هم‌چنین از ساختارهای دیگری تشکیل شده که به بیضه متصل اند.

آسیب‌های بیضه شامل:

• بریدگی یا شکستگی: ضربه یا آسیب می‌تواند منجر به بریدگی و پارگی بافت سخت محافظت کننده‌ی اطراف بیضه شده و در نهایت به بیضه هم آسیب وارد شود. این واقعه بریدگی و یا شکستگی بیضه نام دارد.

• کوفتگی: زمانی که بر اثر تصادف رگ‌های خونی بیضه آسیب می‌بینند، منجر به بروز کوفتگی می‌شود. کوفتگی با خونریزی و کبودی همراه است.

• پیچ خوردگی: لوله‌ای که طناب منوی دارد، حاوی رگ‌های خونی است و از سمت شکم به بیضه‌ها می‌رسد. آسیب به کیسه بیضه، می‌تواند منجر به پیچ خوردگی این طناب منوی شود. پیچ خوردگی گاهی خود به خود و بدون اینکه ضربه و یا آسیبی وارد شود، رخ می‌دهد.

• هماتوسل: این واقعه زمانی رخ می‌دهد که خون زیر لایه‌ی محافظت کننده‌ی اطراف بیضه جمع می‌شود.

• تغییر مکان: برخی از از تصادفات منجر می‌شوند که بیضه به جایی خارج از کیسه بیضه منتقل شوند. ممکن است بیضه در شکم، نزدیک استخوان شرمگاهی دور الت تناسلی و یا دیگر نقاط اطراف کیسه بیضه تغییر مکان دهد. این واقعه معمولاً در تصادفات رانندگی با موتور سیکلت رخ می‌دهد.

• التهاب مجاری اپیدیدیم: ترومای بیضه می‌تواند منجر به آسیب به اپیدیدیم، التهاب و یا عفونی شدن آن شود. اپیدیدیم یک لوله پیچ خورده است که اسپرم‌ها را مدتی بعد از خروج از بیضه در خود نگه می‌دارد.

• عفونت: گاز گرفتگی توسط حیوانات هم می‌تواند باعث عفونت کیسه بیضه شود.

• جداشدگی کامل پوست: در این نوع از آسیب، کیسه بیضه کاملا کنده می‌شود‌‌. مانند زمانی که سعی می‌کنید تا چسب را از دست خود جدا کنیم.

علائم ونشانه‌های بعد از ضربه به بیضه 

همان‌گونه که همه پسران و مردان به خوبی می‌دانند، ضربه به بیضه منجر به درد قابل توجهی در کیسه بیضه می‌شوند‌. معمولاً فرد به شکل شدیدی درد قابل توجهی در شکم خود احساس می‌کند. 

دیگر علائم شامل:

• حالت تهوع به خصوص در پیچ خوردگی بیضه
• کبودی یا تغییر رنگ کیسه بیضه
• ورم کیسه بیضه
• خون در ادرار
• دفع ادرار سخت
• تب

آیا خطر بروز آسیب دائمی بخاطر ضربه به بیضه وجود دارد؟

ضربه شدید به بیضه منجر به آسیب به محتویات کیسه بیضه می‌شود. این شرایط زمانی سخت می‌شود که بافت پوششی اطراف بیضه پاره شود. از آن‌جایی که بیضه محل تولید مایع منی است، ضربه شدید به بیضه می‌تواند باعث ناباروری شود. 

آسیب دائمی می‌تواند باعث پارگی بیضه شود که در نهایت منجر به ناباروری می‌شود. پیچ خوردگی بیضه نوع دیگری از آسیب شدید به بیضه است که اگر بلافاصله بعد از وقوع درمان نشود، باعث از بین رفتن بیضه خواهد شد. 

برخی از اوقات، تروما باعث التهاب اپیدیدیم می‌شوداین لوله دست پشت بیضه قرار دارد و کار ذخیره و حمل اسپرم را برعهده دارد. اگر این نوع از آسیب درمان نشده باقی بماند، بیضه کوچک شده، بافت بیضه از بین می‌رود و باعث ناباروری می‌شود. 

تشخیص آسیب بیضه

ملاقات با پزشک بعد از آسیب بیضه بسیار اهمیت دارد. برخی از این مشکلات همچون پیچ خوردگی بیضه باید به سرعت تحت درمان قرار گیرند‌.

آسیب‌های جدی می‌توانند باعث از دست رفتن بیضه و یا حتی جمع شدن آن شوند. از طرفی هم می‌توانند روی باروری فرد هم اثر بگذارند. اگر بلافاصله بعد از بروز آسیب به پزشک مراجعه کنید، خطر بروز این مشکلات کم خواهد شد.

از طرفی شروع شدن هر چه سریع‌تر اقدامات درمانی کمک می‌کند تا فرد زودتر بهبود پیدا کرده و زودتر انجام فعالیت‌های روزانه را از سر گیرد. پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی خواهد کرد و در مورد تصادفی که منجر به آسیب شده است، سوالاتی را مطرح خواهد کرد‌. 

برای پاسخ به این سوالات آماده شوید:

• آسیب چه زمانی رخ داده است؟
• چگونه اتفاق افتاده است؟
• بعد از بروز ضربه شما چه احساسی داشتید؟
• اکنون چه احساسی دارید؟
• آیا پیش‌تر مشکل خاصی در بیضه، کیسه بیضه و یا آلت تناسلی خود احساس کرده‌اید؟

ممکن است در مورد نحوه‌ی بروز آسیب و توضیح دادن آن برای پزشک خجالت زده باشید ولی بهتر است که با کمال صداقت به پرسش‌های پزشک پاسخ دهید. پزشک کیسه بیضه را برای بررسی علائم جراحت بررسی خواهد کرد. از طرفی دیگر آلت تناسلی و دیگر بخش‌های بدن هم معاینه خواهند شد.

در برخی از موارد، آزمایش‌های تشخیصی زیر هم انجام خواهد شد:

• سونوگرافی: در سونوگرافی از امواج صوتی بدون درد برای تهیه تصاویری از بیضه و دیگر بافت‌های اطراف آن استفاده می‌شود. تکنسین سونوگرافی دستگاه سونو را روی کیسه بیضه قرار داده تا تصاویر مورد نظر پزشک به دست بیاید.

• ام آر آی: با این روش می‌توان تصاویر بسیار دقیق‌تر و با جزئیات بیش‌تری از بیضه و بافت‌های اطراف آن به دست آورد.

• جراحی تشخیصی: در برخی از موارد پزشک شکافی را روی کیسه بیضه ایجاد می‌کند تا درون آن را مشاهده کند. با این روش پزشک متوجه می‌شود که کدام ساختار آسیب دیدن است. در صورت لزوم در حین انجام این عمل اقدامات درمانی لازم هم انجام خواهد شد.

درمان آسیب به بیضه

بسته به شدت آسیب گاهی خود بیمار می‌تواند مشکل خود را درمان کند. با این همه، تروماهای بیضه شدید نیاز به درمان جراحی و یا مراجعه به متخصص دارد.

درمان برخی از انواع تروما بیضه عبارتند از:

• قرار دادن بسته یخ روی کیسه بیضه
• استراحت کردن و خودداری از انجام فعالیت سنگین
• دارو برای درمان درد و التهاب
• آنتی بیوتیک برای پیشگیری یا درمان عفونت
• پوشیدن بیضه بند برای حمایت بیش‌تر بیضه

اگر بیضه دچار پیچ خوردگی شده باشد، پزشک در حالی که کیسه بیضه را نگه می‌دارد، بیضه را در جای اصلی خود قرار می‌دهد. با این همه با وجود اینکه در بسیاری از مواقع بیضه سر جای اصلی خود برمی‌گردد، نیاز به جراحی برای ترمیم آسیب وجود دارد.

اگر بر اثر تصادف بیضه جا به جا شده باشد، پزشک آن را به سر جای خود باز می‌گرداند، گاهی هم نیاز به جراحی وجود دارد.

نوع دیگری از جراحی هم شامل باز کردن کیسه بیضه و بخیه زدن پوشش دور بیضه به بیضه است. در برخی از موارد، جراح مجبور به خارج کردن بخشی و یا تمام بیضه می‌شود‌‌. اگر کیسه بیضه به دلیل تصادف به شکل بدی آسیب دیده باشد، پزشک از پوست سایر نقاط بدن برای ترمیم آن استفاده خواهد کرد‌

بعد از اینکه آسیب بهبود پیدا کرد، پزشک برای اطمینان خاطر از برطرف شدن آسیب و اختلال سونوگرافی انجام می‌دهد.

توصیه‌هایی برای جلوگیری از آسیب دیدگی بیضه

همیشه نمی‌توان از آسیب بیضه جلوگیری کرد، اما این اقدامات به محافظت از شما کمک خواهد کرد:

• پوشیدن بیضه بند، هنگام ورزش کردن: اگر فعالیتی همچون بازی بیسبال یا هنرهای تجسمی با فلز انجام می‌دهید که احتمال آسیب و ضربه به بیضه در آن وجود دارد، از لباس‌های زیر مخصوص و حفاظت کننده از بیضه استفاده کنید. مطمئن شوید که بیضه بند انتخابی متناسب با ساختار بدنی شما بوده و به خوبی و درستی دور بیضه و آلت تناسلی شما قرار گرفته است.

• بستن کمربند ایمنی در اتومبیل
• سنجیدن همه جوانب در هنگام موتور سواری یا دوچرخه سواری
• در هنگام استفاده از ماشین آلات صنعتی بسیار مواظب باشید که این وسیله به لباس شما گیر نکند. از پوشیدن لباس های گشاد و کمربند خودداری کرده و همه نکات ایمنی را هنگام استفاده از این ماشین آلات رعایت کنید.

منبع:

webmd

healthline