درمان پلاکت خون بالا چیست؟

در این مقاله به درمان پلاکت خون بالا می‌پردازیم و درباره‌ی داروهایی که برای کاهش پلاکت خون بالا به کار می‌روند صحبت خواهیم کرد.

 درمان پلاکت خون بالا یا درمان ترومبوسیتوز اساسی

بیماری ترومبوسیتوز اساسی  ( زمانی که علت پلاکت بالای خون مشخص نباشد به آن بیماری «ترومبوسیتوز اساسی (Essential thrombocythemia)» یا «تولید بیش‌ازحد پلاکت» گفته می‌شود) در حال حاضر نسبت به گذشته، ضرر کمتری دارد و چشم‌انداز درمان و بهبودی این بیماری نیز خوب است. افراد مبتلا به این بیماری تا زمانی که بیماری پایدار نباشد و علایمی را نیز تجربه نکنند نیاز به درمان خاصی ندارند.

مصرف آسپرین ممکن است به افرادی که خطر لخته شدن خون را دارند کمک کند. آسپرین از داروهایی است که باعث رقیق شدن خون می‌شود. با این حال، بهتر است حتما پیش از مصرف آسپرین با پزشک مشورت کنید، چرا که در برخی موارد مصرف این دارو باعث خونریزی می‌شود.

آسپرین به این دلیل که عوارض جانبی زیادی برای جنین ندارد، بیشتر برای زنان باردار مبتلا به این بیمای تجویز می‌شود. برخی از مبتلایان به این بیماری ممکن است نیاز داشته باشند برای کاهش پلاکت خون خود از دارو یا روش‌های درمانی دیگر بهره‌مند شوند.

تیم تحریریه مجله دکتردکتر کتابچه‌ای را تحت عنوان «هر آنچه که درباره پلاکت خون باید بدانید» منتشر کرده است. با تکمیل فرم زیر می‌توانید کتابچه را در ایمیل خود دریافت کنید:

داروهای کاهنده‌ی پلاکت خون

در صورتی که فرد دارای شرایط زیر باشد نیاز به مصرف دارو برای  کاهش پلاکت خون خود دارد که عبارتند از:

• داشتن سابقه لخته شدن خون یا خونریزی
• داشتن علل خطرناک بیماری‌های قلبی و عروقی مانند کلسترول بالای خون، فشار خون بالا یا دیابت
• سن فرد از ۶۰ سال بیشتر باشد
• داشتن پلاکت بیش از 1 میلیون در هر میکرولیتر خون 

افرادی که دارای پلاکت خون بالا هستند این داروها را باید مادام العمر مصرف کنند. 

هایدروکسی کربی ماید (Hydroxycarbamide)

 این داروی کاهنده‌ی پلاکت خون برای درمان انواع سرطان‌ و سایر بیماری‌های بسیار جدی تجویز می‌شود. هم‌اکنون هایدروکسی کاربیماید به همراه آسپرین برای درمان ترومبوسیتوز اساسی و کسانی که دچار لخته شدن خون هستند تجویز می‌شود.

آناگریلاید (Anagrelide)

از این دارو نیز برای کاستن از شمار پلاکت خود در افرادی با پلاکت خون بالا استفاده می‌شود. اما تحقیقات علمی مختلف نشان داده است که هایدروکسی کاربیماید در مقایسه با آناگریلاید نتایج بهتر و مثمر ثمرتری برای بیماران در پی داشته است. آناگریلاید برخی عوارض جانبی نیاز دارد که شامل تجمع مایعات در بدن، تپش قلب، تنگی نفس، نارسایی قلبی و سردرد هستند.

اینترفرون آلفا (Interferon alfa)

این دارو نیز شمار پلاکت‌های خون را کاهش مي‌دهد. اما برای ۲۰ درصد بیماران عوارض جانبی این دارو غیرقابل تحمل است. عوارض جانبی مصرف اینترفرون آلفا برای افراد مختلف متفاوت است، اما عمده‌ی بیماران عوارضی از جمله سندرم شبه آنفلوانزا، کاهش اشتها، حالت تهوع، اسهال، تشنج، کج خلقی و خواب آلودگی را تجربه می‌کند. این دارو از آنجایی که ضرر کمتری نسبت به داروهای هایدروکسی کاربیماید و آناگریلاید دارد عموما برای زنان باردار مبتلا به ترومبوسیتوز اساسی تجویز می‌شود.

پلاکت فرزیس چیست؟

«پلاکت فرزیس (Plateletpheresis)» یا جداسازی پلاکت از خون به روش فرزیس، روشی برای کاهش بسیار سریع تعداد پلاکت‌های خون است.

این روش در موارد اضطراری به کار برده می‌شود. به عنوان مثال، اگر فرد به علت ترومبوسیتوز اساسی دچار سکته شده باشد، ممکن است نیاز به این روش داشته باشد.

در روش پلاکت فرزیس، خون از طریق تزریق داخل وریدی که به یک لوله‌ متصل است از رگ‌های خونی برداشته می‌شود. سپس به ‌وسیله‌ی دستگاه پلاسما فرزیس پلاکت‌ها از خون جداسازی می‌شوند و خون باقی مانده نیز به رگ‌ها بازگردانده می‌شود. ممکن است به یک یا دو بار پلاکت فرزیس برای کاهش پلاکت‌های خون به سطح مورد نیاز احتیاج باشد. 

درمان ترومبوسیتوز ثانویه

ترومبوسیتوز ثانویه با برطرف کردن عللی که باعث بروز آن شده‌اند درمان می‌شود. افرادی که به ترومبوسیتوز ثانویه مبتلا هستند، معمولا نیازی به داروها و سایر روش‌های کاهنده‌ی پلاکت خون نیاز ندارند. در واقع، برخلاف ترومبوسیتوز اساسی، تعداد پلاکت خون این دست بیماران در سطح عادی است. علاوه بر این، ترومبوسیتوز ثانویه کمتر از ترومبوسیتوز اساسی باعث بروز مشکلات جدی مرتبط به لخته شدن خون و خونریزی می‌شود.

برای دریافت اطلاعات کاملتر راجع به پلاکت خون می‌توانید کتابچه پلاکت خون را نیز دانلود کنید.

زندگی با پلاکت خون بالا

کسانی که دارای پلاکت خون بالا هستند بهتر است موارد زیر را انجام دهند:

• برای مراقبت‌های پزشکی دائم به پزشک مراجعه کنند.
• عوامل خطر لخته شدن خون را تحت کنترل داشته باشند. به عنوان مثال، ترک سیگار و تغییر در سبک زندگی و فعالیت‌های دیگر برای کاهش خطر کلسترول بالای خون، فشار خون بالا و دیابت
• بر علایم و نشانه‌های لخته شدن خون و خونریزی نظارت داشته باشید و سعی کنید سریعا به پزشک اطلاع دهید.
• تمام داروها را طبق تجویز و دستورالعمل‌های پزشک مصرف کنید.

در صورتی که فرد از داروهای کاهنده‌ی پلاکت خون استفاده می‌کند، قبل از هر نوع عمل جراحی یا مراجعه به دندان پزشکی، بهتر شرایط خود را به اطلاع پزشک یا دندانپزشک برساند. داروهای رقیق کننده‌ی خون ممکن است طی عمل جراحی یا در هنگام ترمیم دندان در مطب دندانپزشکی باعث افزایش خونریزی شوند.

علاوه بر این، داروهای رقیق کننده‌ی خون ممکن است باعث خونریزی داخلی در فرد شوند. علایم خونریزی داخلی شامل کبودی، مشاهده خون در مدفوع ، ادرار به رنگ قرمز یا صورتی، افزایش خونریزی در دوران قاعدگی، خونریزی لثه و خونریزی بینی می‌شوند. بهتر است در صورت بروز هر کدام از این علایم فورا به پزشک مراجعه کنید.

جدا از مصرف داروهای مسکن بدون نسخه‌ی پزشکی مانند ایبوپروفن (Ibuprofen) خودداری کنید. این داروها ممکن است خطر خونریزی در معده یا روده را افزایش داده و اثر آسپرین را کم کنند. در همین حال، باید توجه داشت که داروهایی سرماخوردگی، مسکن و سایر داروهای بدون نسخه ممکن است حاوی ایبوپروفن باشند. 

با توجه به دغدغه پلاکت خون بین مردم بهتر دیدیم که  در پایان این مقاله به سوالات اختصاصی مخاطبان پاسخ دهیم. بنابراین می‌توانید از طریق فرم نظرها در قسمت پایین همین مقاله‌ سوالات خود را درباره‌ی درمان پلاکت خون بالا بپرسید تا پزشکان و کارشناسان دکتردکتر به سوالات شما رسیدگی  کرده و راهنمایی لازم را داشته باشند.

منبع:

nhlbi.nih.gov